Tắc mạch ối thường gặp hơn ở phụ nữ sinh con rạ, mang thai nam, có tiền sử dị ứng,…

Yếu tố nguy cơ

– Tuổi mẹ >35 t.

– Con rạ nguy cơ cao hơn con so.

– Mổ lấy thai, đẻ có can thiệp thủ thuật Forcep, giác hút.

– Đa ối, đa thai, rau tiền đạo, rau bong non, sản giật….

– Tổn thương tử cung hoặc cổ tử cung

Người ta thấy 75% số trường hợp tắc mạch ối xảy ra ở người đẻ con rạ. Về giới tính của thai: 67% số trường hợp tắc mạch ối là mang thai trai. 41% số người bệnh có tiền sử dị ứng.

Cơ chế bệnh sinh

Bình thường, nước ối hoàn toàn nằm trong buồng ối, không đi vào tuần hoàn của người mẹ. Một khi hàng rào ngăn cách giữa khoang ối và tuần hoàn của người mẹ bị phá vỡ, có thể do sự chênh lệch áp lực làm cho nước ối đi vào hệ thống tĩnh mạch của người mẹ (xoang tĩnh mạch tử cung) một cách bất thường qua các tĩnh mạch ống cổ tử cung, qua vị trí rau bám (nếu đã bong rau), qua nội mạc tử cung hay qua nơi tử cung bị chấn thương.

Người ta vẫn không hiểu tại sao nước ối vào tuần hoàn chỉ xảy ra ở một số ít người mà không xảy ra ở nhiều người khác. Hơn nữa, rất hiếm khi thảm cảnh lại xảy ra do các mảnh của thai do đi theo nước ối vào tuần hoàn người mẹ mặc dù trong chuyển dạ, trong đẻ, mổ lấy thai hay các thăm dò nhỏ gây chấn thương làm cho nước ối có thể đi vào tuần hoàn người mẹ nhưng không gây ra triệu chứng.

Do vậy tắc mạch ối chỉ gặp ở một tỷ lệ rất nhỏ trong số các phụ nữ này làm cho người ta nghĩ tới vai trò của mức độ, số lượng mảnh mô thai, loại mảnh mô thai (có chứa kèm theo phân su hay không) hay một số yếu tố nào đó của người mẹ. Nước ối và tế bào thai qua tĩnh mạch đi tới tim và phổi của người mẹ với một lượng đủ gây ra tắc mạch hay co thắt mạch phổi nghiêm trọng. Khả năng gây tử vong cao. Khả năng gây tử vong cao nhất khi trong nước ối có nhiều bả thai và nhất là phân su sệt.

Tắc mạch ối là biến chứng sản khoa cực kỳ nguy hiểm có tỷ lệ tử vong lên tới 80%

Bệnh cảnh của tắc mạch ối

Ở Hoa Kỳ ước tính 1 trường hợp tắc mạch ối cho 8.000 – 30.000 thai nghén. Các nước khác có tỷ lệ mắc tương tự. Một nghiên cứu ở Canada từ 1991 – 2002 trên 3 triệu trường hợp đẻ trong bệnh viện cho thấy, tỷ lệ tắc mạch ối là 14,8/100.000 trường hợp đẻ đa thai, 6,0/100.000 đẻ một thai. Nghiên cứu trong khoảng thời gian 2000-2002 ở Anh cho thấy tỷ lệ gặp tắc mạch ối là 3,7/1 triệu trường hợp thai nghén và tử vong mẹ do tắc mạch ối lên đến gần 80%.

Hiện nay người ta vẫn chưa biết một cách chính xác cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối. Bệnh cảnh của tắc mạch ối gần giống như một choáng phản vệ với mảnh mô thai hơn là hiện tượng tắc mạch. Một bệnh lý có cơ chế phản ứng dị ứng nhiều hơn là kiểu bệnh lý tắc mạch. Cơ chế chính xác của phản ứng dạng phản vệ với nước ối chưa được hiểu rõ ràng. Nước ối tác động như một dị vật trong dòng máu và kết quả là giải phóng nhiều chất trung gian nội sinh khác nhau như: histamin, bradykinin, cytokin, prostaglandin, leukotrien, thromboxan… Chính các chất trung gian này là nguyên nhân gây ra các triệu chứng lâm sàng của tắc mạch ối.

Hiện nay, các nhà khoa học đang hướng sự chú ý tới sự phân rã nhân các tế bào khổng lồ, giải phóng các histamin và các enzym tryptase, đồng thời hoạt hóa chuỗi phản ứng phức tạp khác.

Có 3 hoàn cảnh làm cho nước ối đi vào tuần hoàn của người mẹ:

• Vỡ ối (tức có lỗ rách màng ối hay màng đệm)
• Vỡ tĩnh mạch tử cung hay tĩnh mạch cổ tử cung.
• Áp lực buồng tử cung cao hơn áp lực tĩnh mạch. (Trong cơn go tử cung lúc rặn đẻ)

Người ta chưa hiểu nhiều về cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối. Nước ối và tế bào thai đi vào tuần hoàn người mẹ diễn tiến qua 2 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Tế bào da thai nhi bị bong ra + lông + tóc + chất gây + chất nhầy tạo nên sự tắc nghẽn trầm trọng mạch máu phổi hoặc từ fibrin được thành lập trong mạch máu => Co thắt động mạch phổi=> Tăng áp lực phổi + tăng áp lực thất P=> thiếu ôxy.

Quá trình ngừng tuần hoàn-hô hấp diễn ra rất nhanh làm cho các buồng thất không giãn ra được làm thiếu ôxy ở tim và phổi. Tình trạng thiếu ôxy gây tổn thương cơ tim và mao mạch phổi làm suy thất trái và suy hô hấp cấp. Người bệnh nhanh chóng đi vào giai đoạn hôn mê.

Giai đoạn 2: Nếu người bệnh sống sót qua giai đoạn này thì sẽ đi tới giai đoạn 2. Khoảng 40% số trường hợp sống sót qua giai đoạn 1. Giai đoạn 2 đặc trưng bằng chảy máu dữ dội khắp nơi do đờ tử cung và do đông máu nội mạch rải rác (DIC).

Benh.vn

Bài viết Tắc mạch ối và các biến chứng khó lường đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Hình ảnh thai không nằm trong tử cung mà lại nằm trong ống dẫn trứng

Các dấu hiệu chửa ngoài tử cung trên xét nghiệm và thăm khám

Xét nghiệm máu hoặc nước tiểu chỉ khẳng định được người phụ nữ đang có thai chứ không thể biết thai đó ở trong hay ngoài tử cung.

Siêu âm vùng bụng sẽ thấy có khối bên cạnh tử cung nhưng không thấy phôi thai trong lòng tử cung dù xét nghiệm máu (hay nước tiểu) cho kết quả có thai. Tuy nhiên, siêu âm có thể thấy tình trạng chảy máu trong ổ bụng.

Có khi bệnh nhân được đề nghị làm thủ thuật chọc dò ổ bụng qua ngã bụng hoặc qua ngã âm đạo để kiểm tra xem có tình trạng chảy máu trong ổ bụng hay không.

Có thể lầm thai ngoài tử cung với bệnh lý gì?

Thai ngoài tử cung có thể lầm với những trường hợp bệnh lý sau đây:

– Rong kinh hay rối loạn kinh nguyệt: đây là trường hợp thường gặp nhất

– Có thai giai đoạn sớm: cũng có thể bị ra máu và đau ít hay trằn nặng vùng bụng dưới. Có thai ở giai đoạn quá sớm khi siêu âm cũng sẽ không thấy được túi thai trong lòng tử cung, tương tự như hình ảnh siêu âm của thai ngoài tử cung.

– Đe dọa sảy thai: cũng có tình trạng đau bụng và chảy máu âm đạo.

– Thai hư (thai lưu) ở giai đoạn sớm sẽ có tình trạng ra máu dây dưa kéo dài, khi sắp bị sảy tự nhiên cũng có đau bụng.

– Bệnh lý của các cơ quan khác trong ổ bụng (tùy thuộc vị trí thai ngoài tử cung bám vào hoặc gây đau).

Hậu quả của thai ngoài tử cung đối với sức khỏe sinh sản phụ nữ

Hậu quả tức thì:

Khối thai ngoài tử cung khi vỡ, có thể gây chảy máu ồ ạt trong bụng, nếu không cấp cứu kịp thời có thể bị mất máu nhiều, choáng và tử vong.

Hậu quả lâu dài:

– Khả năng tiếp tục có thai ngoài tử cung lại ở những lần có thai sau

– Khả năng bị vô sinh hoặc khó có thai (nếu cả hai vòi trứng đã từng bị thai ngoài tử cung bám hoặc đã bị phẫu thuật cắt bỏ)

Nguyên tắc điều trị thai ngoài tử cung

Khối thai nằm ngoài tử cung sẽ khó có thể phát triển thành thai bình thường, đủ ngày đủ tháng được vì không được cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cho thai phát triển. Khối thai sẽ vỡ ra và chảy máu, thời điểm sớm hay muộn tùy thuộc vào vị trí của khối thai. Vì vậy, nguyên tắc điều trị là phải làm sao lấy đi khối thai, hoặc làm cho khối thai không tiếp tục phát triển sai vị trí và tự tiêu biến đi.

Ngoài ra, còn phải tùy theo tình trạng mất máu của người bệnh để có những xử trí cấp cứu kịp thời và đúng cách (như truyền máu).

Các phương pháp điều trị thai ngoài tử cung hiện nay

Điều trị ngoại khoa (phẫu thuật)

Nhằm lấy đi khối thai, có thể gồm mổ bụng hở hay mổ qua nội soi. Phẫu thuật nội soi là mở một vài lỗ nhỏ ở thành bụng, đưa dụng cụ phẫu thuật vào và qua các dụng cụ này sẽ thực hiện các thao tác để lấy khối thai. Phẫu thuật nội soi cần nhiều điều kiện về kỹ thuật, trang bị, nhân sự, nhưng có lợi cho bệnh nhân nhiều hơn vì sẽ ít gây dính vùng bụng sau mổ hơn là mổ bụng hở. Tuy nhiên, khi khối thai đã vỡ, hay khi có quá nhiều máu trong ổ bụng, không thể tiến hành mổ nội soi được thì buộc phải mổ hở. Điều trị phẫu thuật là cách điều trị chủ yếu từ trước tới nay.

Điều trị nội khoa (dùng thuốc)

Dùng một chất gây độc tế bào tiêm vào cơ thể hay vào khối thai, mục đích làm chết các tế bào của khối thai.

Chất hiện đang được dùng là Methotrexate, là một chất cạnh tranh với acid folic (là thành phần quan trọng trong chu trình làm việc và tăng trưởng của tế bào, giúp tế bào sinh sôi và phát triển). Methotrexate cũng là một trong những thuốc được dùng để điều trị ung thư. Tại Mỹ, thuốc đã được dùng từ những năm 1950 trong điều trị ung thư, và từ những năm 1980 trong điều trị thai ngoài tử cung.

Các cách dùng thuốc: chích thuốc vào bắp cơ một lần duy nhất, hoặc nhiều lần, hoặc chích thẳng vào khối thai. Thuốc gây ra một số tác dụng phụ như viêm dạ dày, viêm da, ảnh hưởng gan, tuy nhiên, trong trường hợp điều trị thai ngoài tử cung, do liều dùng thấp, nên hầu như các tác dụng này không đáng ngại (thông thường, với một liều chích vào mạch máu, sau 24 giờ, 90% thuốc đã được thải qua đường thận). Sau khi tiêm thuốc, bệnh nhân được theo dõi để đánh giá tình trạng khối thai, thời gian này kéo dài hơn so với điều trị phẫu thuật (từ 3-4 tuần). Cũng có khi khối thai vẫn tiếp tục phát triển sau dùng thuốc, buộc phải chuyển sang phẫu thuật.

Cách điều trị này được áp dụng tại các bệnh viện chuyên khoa sản trong vòng 10 năm trở lại đây. Cách sử dụng thuốc phổ biến hiện nay là dùng Methotrexate 1 liều, tiêm bắp, có thể lặp lại tối đa 3 liều. Những trường hợp thai ngoài tử cung chưa vỡ, kích thước dưới 3cm, tim thai chưa có hoạt động, thường được chọn lựa cho điều trị bằng thuốc. Theo dõi sau đó bao gồm theo dõi tình trạng đau trên lâm sàng và trên siêu âm không thấy có tình trạng dịch ổ bụng do khối thai bị rạn nứt hay vỡ, diễn tiến nhỏ dần của khối thai và theo dõi trên xét nghiệm máu, đánh giá sự giảm dần nồng độ Beta HCG, là một chất do nhau thai tiết ra, chứng tỏ nhau thai đã bị thoái hoá dần dần. Bệnh nhân được yêu cầu không có thai ít nhất là 2 tháng sau điều trị nội khoa.

Điều trị bảo tồn hay không bảo tồn

Là có giữ lại được vòi trứng hay không. Khi khối thai đã vỡ thì thường phải cắt bỏ vòi trứng. Nếu bệnh nhân chỉ còn lại một bên vòi trứng thì vẫn còn khả năng có thai. Tuy nhiên, nếu lần sau vẫn bị thai ngoài tử cung, thì có nhiều khả năng sẽ mất cả vòi trứng còn lại. Do đó, khi khối thai chưa vỡ, người ta thường đặt vấn đề bảo tồn vòi trứng, đặc biệt trên người chưa đủ con. Phẫu thuật lúc này sẽ là mở vòi trứng, lấy khối thai và cầm máu. Cũng có khả năng tái phát thai ngoài tử cung ngay trên chỗ mở vòi trứng, nhưng dù sao, bệnh nhân vẫn giữ được vòi trứng thì khả năng có thai sẽ vẫn tốt hơn là chỉ còn một bên vòi trứng. Có thể thực hiện bảo tồn qua mổ nội soi hay mổ bụng hở. Còn khi điều trị nội khoa thành công thì đương nhiên giữ lại được vòi trứng, hơn nữa, khả năng tái phát trên vòi trứng nếu điều trị nội khoa sẽ thấp hơn khi phẫu thuật.

Điều trị tại chỗ

Dùng thuốc hay một số chất đặc biệt tiêm thằng vào khối thai, mục đích làm cho tế bào nhau và thai chết đi, có thể dùng Methotrexate, dung dịch đường ưu trương, Clorua kali … Tuy nhiên, đây là cách điều trị không phổ biến, chỉ sử dụng trong một vài trường hợp hạn hữu.

Việc lựa chọn các phương pháp điều trị tuỳ thuộc vào:

– Khối thai to hay nhỏ, đã vỡ hay chưa vỡ

– Tình trạng sức khoẻ của bệnh nhân, khả năng kinh tế, sự thông hiểu của bệnh nhân (nhất là khi điều trị nội khoa: cần sự kiên trì theo dõi, tái khám nhiều lần và chấp nhận có thể thất bại phải chuyển sang phẫu thuật)

– Tình trạng của cơ sở y tế, có trang thiết bị và nhân sự được đào tạo.

Sau khi điều trị thai ngoài tử cung, khả năng có thai lại như thế nào? Khả năng thai ngoài tử cung tái phát?

Sau khi điều trị thai ngoài tử cung ổn định, vẫn có thể có thai lại. Thời gian để có thai lại tuỳ thuộc vào tình trạng lần thai ngoài tử cung, tình trạng mất máu gây ảnh hưởng sức khoẻ và phương pháp điều trị đã được sử dụng (điều trị bằng thuốc cần thời gian lâu hơn).

Nguy cơ thai ngoài tử cung tái phát có thể trên 10%, tuy nhiên, còn tuỳ thuộc vào nguyên nhân, nếu do bị viêm nhiễm gây tắc hẹp vòi trứng thì khả năng này khá cao. Thai ngoài tử cung tái phát có thể lặp lại trên vòi trứng còn lại, trên chỗ mở của vòi trứng lần trước (nếu đã mổ bảo tồn) hay trên mỏm cụt của vòi trứng đã cắt.

Nguy cơ hiếm gặp:

– Tình trạng còn sót lại tế bào nhau thai sau điều trị (có thể gặp dù điều trị bằng thuốc hay phẫu thuật, có bảo tồn hay không bảo tồn). Các tế bào nhau thai vẫn tiếp tục phát triển trong ổ bụng, hay trong vòi trứng, chất Beta HCG tiếp tục gia tăng.

– Thai ngoài tử cung vẫn tiếp tục phát triển trong ổ bụng: thường là khi thai nằm ở vòi trứng hay buồng trứng rồi tự rơi vào trong ổ bụng, sau đó bám vào một vị trí bất kỳ trong ổ bụng và phát triển tiếp tục hay sẽ tự chết đi và thoái hoá tạo thành khối vật lạ trong ổ bụng, đòi hỏi phải can thiệp phẫu thuật sau một khoảng thời gian muộn hơn. Rất hiếm trường hợp thai có thể phát triển tới lúc thai trưởng thành và có thể sống độc lập khỏi cơ thể mẹ.

Phòng ngừa Thai ngoài tử cung như thế nào?

– Giữ gìn vệ sinh kinh nguyệt tốt, nhất là trong giai đoạn sau sanh và cho con bú

– Sử dụng các biện pháp phòng tránh thai hiện nay

– Hạn chế nạo phá thai

– Nên đi khám thai sớm:

• Khi phát hiện hoặc nghi ngờ có thai (thử que nước tiểu hoặc có các dấu hiệu ốm nghén)
• Khi bị đau bụng hay ra máu bất thường vào giai đoạn sớm của thai kì
• Nếu có thai ở những người đã từng bị thai ngoài tử cung hay có tình trạng viêm nhiễm sinh dục trước đó

– Khi phát hiện hay nghi ngờ có thai ngoài tử cung, người phụ nữ nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán rõ ràng và điều trị kịp thời. Phát hiện sớm khi thai ngoài tử cung chưa vỡ sẽ giúp giảm được tình trạng mất máu do thai vỡ, giảm nguy cơ bị choáng và tử vong do thai ngoài tử cung, gia tăng khả năng giữ lại được vòi trứng–duy trì khả năng có thai lại bình thường.

– Khi có viêm nhiễm sinh dục nên đi khám bệnh để được điều trị đầy đủ. Khám phụ khoa định kỳ và khám phụ khoa ngay khi có dấu hiệu nghi ngờ viêm sinh dục để được điều trị thích hợp, tránh di chứng viêm dính gây tắc vòi trứng, nguy hại cho khả năng sinh sản về sau.

– Cuối cùng, người phụ nữ mang thai khi đi khám bệnh dù bất kì bệnh lý gì cũng nên thông báo cho bác sĩ và nhân viên Y tế về tình trạng có thai của mình, tránh việc chẩn đoán lầm và dùng thuốc không thích hợp.

ThS.BS. Đặng Lê Dung Hạnh – BV Hùng Vương

Bài viết Thai ngoài tử cung và phương pháp điều trị đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Tắc mạch ối là biến chứng cực kỳ nguy hiểm trong sản khoa (ảnh minh họa)

Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về các biến chứng nguy hiểm của căn bệnh này:

Thời điểm gây tắc mạch ối

Tắc mạch ối thường xảy ra trong chuyển dạ nhưng cũng có thể xảy ra trong khi mổ lấy thai, sảy thai, chấn thương bụng, chọc hút nước ối, thậm chí có thể gặp tắc mạch ối sau khi đẻ, sau mổ lấy thai. Một số lý do hay gặp như: rau cài răng lược, vỡ tử cung, sót rau.

Thời điểm xảy ra tắc mạch ối cũng rất khác nhau tuỳ trường hợp

– 12% số trường hợp xảy ra tắc mạch ối khi màng ối còn nguyên

– 70% xảy ra trong chuyển dạ

– 11% xảy ra sau đẻ qua đường âm đạo

– 19% xảy ra trong mổ lấy thai khi đã có chuyển dạ hay khi chưa có chuyển dạ.

Tắc mạch ối hiếm gặp, không có dấu hiệu lâm sàng và xét nghiệm đặc trưng.

Dấu hiệu lâm sàng tắc mạch ối

Tắc mạch ối xuất hiện đột ngột với các dấu hiệu nguy hiểm đặc trưng sau:

– Rét run, rùng mình đột ngột

– Sốt

– Mặt tím tái

– Đau tức ngực

– Khó thở vào

– Buồn nôn và nôn

– Thở nhanh, nông

– Đôi khi loạn nhịp tim, tim đập nhanh

– Tụt mạnh huyết áp

– Bồn chồn, lo lắng, hốt hoảng sợ sệt, choáng

– Chuyển trạng tháI hốt hoảng sang co giật cứng, dễ nhầm sản giật.

– Mất ý thức

– Phù phổi

Trên 80% số trường hợp người bệnh có biểu hiện ngừng tim, ngừng thở trong vài phút đầu tiên. Và chết trong vòng từ 2 đến 3 giờ. Có đến 50% số trường hợp tử vong ngay trong giờ đầu xuất hiện triệu chứng.

Nếu người bệnh thoát qua được giai đoạn này (khoảng 40% số trường hợp) sẽ có biểu hiện chảy máu dữ dội nhiều nơi do đờ tử cung (nếu sau đẻ) và do đông máu rải rác trong lòng mạch. Chảy máu từ tử cung không thể cầm được. Số trường hợp có biểu hiện phù phổi ở giai đoạn này cũng cao.

Bốn tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối

Theo Hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ và Anh khuyến cáo, chẩn đoán tắc mạch ối khi có đồng thời 4 tiêu chuẩn sau:

– Tụt huyết áp đột ngột hay ngừng tim

– Thiếu ôxy cấp tính

– Bệnh lý đông máu hay chảy máu nặng mà không có các lý giải khác

– Tất cả xảy ra trong chuyển dạ, mổ lấy thai hay trong vòng 30 phút sau đẻ mà không có lý giải nào khác cho các dấu hiệu này.

Hình ảnh tắc mạch ối (ảnh minh họa)

Các xét nghiệm phục vụ chẩn đoán

– Xét nghiệm khí trong máu; công thức máu

– Đông máu

– Xquang phổi: thường không tìm thấy dấu hiệu đặc hiệu, có thể quan sát thấy dấu hiệu phù phổi;

– Điện tâm đồ: có thể thấy nhịp tim nhanh, phần ST và sóng T thay đổi.

Chẩn đoán xác định sau cùng là kết quả mổ tử thi (tìm thấy tế bào của thai và thành phần nước ối trong động mạch phổi người mẹ). Chẩn đoán phân biệt với rất nhiều hội chứng khác: tắc mạch do huyết khối, tắc mạch do khí, choáng nhiễm khuẩn, nhồi máu cơ tim cấp tính, choáng phản vệ do các nguyên nhân khác nhau, rau bong non hay phản ứng của gây tê vùng.

Hướng xử trí khi sản phụ bị tắc mạch ối

Khi rất nghi ngờ tắc mạch ối với những dấu hiệu tiêu chuẩn ở trên, lập tức:

– Duy trì cung cấp oxy cho sản phụ (đặt nội khí quản,thở máy)

– Đặt hơn 2 đường truyền tĩnh mạch, nâng huyết áp bằng dung dịch cao phân tử.

– Hồi sức tim nếu ngừng tim,có thể dùng Adrenaline tiêm tĩnh mạch 1 mg, hoặc qua đường nội khí quản 3 mg, hoặc Xylocaine 1 mg/kg tiêm tĩnh mạch chậm (trong 2 phút). Có thể chích lại sau mỗi 3 – 5 phút. Tuy nhiên, liều tổng cộng của xylocaine không được quá 3 mg/kg.

– Làm các xét nghiệm cấp cứu:

• XN khí trong máu
• Công thức máu
• Đông máu

– Theo dõi bằng monitor.

– Truyền máu nếu kết quả đông máu không tốt kèm chảy máu dữ dội. Máu toàn phần hay hồng cầu đậm đặc và huyết tương đông được dùng.

Tuy nhiên trên đây chỉ là những xử trí triệu chứng nhằm hồi phục dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân không xử lý được căn nguyên. Vì tai biến này hay xảy ra đột ngột và tiến triển nhanh nên hầu hết bệnh nhân đều tử vong. Nếu thai chưa xổ thì hầu hết thai nhi không cứu kịp. Ở các nước có trang bị hiện đại, người ta có thể mổ ngay để cứu thai nhưng tính may rủi cũng rất lớn.

Trường hợp bệnh tiến triển chậm hơn thì có thể mở lồng ngực người mẹ, tìm và lấy đi khối huyết tắc ở động mạch để cứu mẹ. Tuy nhiên, trong thế kỷ 20 chỉ có một trường hợp may mắn như vậy đó là một sản phụ ở Pháp.

Benh.vn

Bài viết 4 tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối và các dấu hiệu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Tử cung hay còn gọi là dạ con, là cơ quan sinh sản của người phụ nữ, khi mang thai bào thai sẽ phát triển tại đó. Tử cung có 2 vòi vòi trứng ở hai bên, nối với 2 buồng trứng hai bên, là nơi trứng sau khi thụ tinh (kết hợp với tinh trùng của người nam) sẽ đi ngược vào lòng tử cung để phát triển thành thai.

Chửa ngoài tử cung (hay chửa ngoài dạ con) là tình trạng trứng sau khi thụ tinh tại 1/3 ngoài của vòi tử cung (vòi trứng) không chuyển được vào buồng tử cung như bình thường mà lại phát triển tại một vị trí nào đó. Vị trí thường gặp nhất vẫn ở vòi tử cung (trên 90% các trường hợp), nhưng cũng có thể gặp chửa ngoài tử cung ở ngay buồng trứng hoặc trong ổ bụng.

Nguyên nhân gây chửa ngoài tử cung

Theo thống kê tại Mỹ cho thấy tỷ lệ chửa ngoài tử cung ở thập kỷ 80 đã tăng gấp 5 lần so với thập kỷ 70 do tình trạng quan hệ tình dục không an toàn, tình trạng nạo phá thai ngày càng gia tăng, viêm nhiễm sinh dục

Nguyên nhân chủ yếu do viêm nhiễm vòi tử cung làm cho vòi này bị chít hẹp lại hoặc do khối u ở trong hay ngoài vòi tử cung chèn ép làm cho lòng vòi hẹp lại. Lại có khi do nhu động của vòi tử cung thay đổi khiến trứng đã thụ tinh bị dừng lại trên đường di chuyển vào buồng tử cung hoặc có khi lại di chuyển ngược ra phía ổ bụng. Cũng có khi do vòi tử cung quá nhỏ hẹp ở người có bộ phận sinh dục không bình thường…

Thai ngoài tử cung có thể gặp ở nhiều vị trí khác nhau như ở vòi trứng (thường gặp nhất), hoặc bám phía trên buồng trứng, thậm chí nằm trong ổ bụng hay nằm tại cổ tử cung. Thai ngoài tử cung ở vị trí ngay chỗ nối giữa vòi trứng và tử cung (gọi là thai đoạn kẽ, thai sừng hay thai góc tử cung) là nguy hiểm nhất vì khó chẩn đoán được sớm, gây mất máu nhiều và nhanh khi thai vỡ, ảnh hưởng nhiều đến khả năng có thai sau này.

Đối tượng có nguy cơ cao chửa ngoài tử cung

Chửa ngoài tử cung có thể gặp ở phụ nữ từ tuổi dậy thì đến tuổi mãn kinh nhưng gần một nửa số chửa ngoài tử cung ở lứa tuổi 20 – 29; đặc biệt hay gặp ở những người lấy chồng nhiều năm chưa sinh đẻ, người đã điều trị viêm nhiễm đường sinh dục và những người đã từng bị chửa ngoài tử cung trước đó.

Dấu hiệu nhận biết chửa ngoài tử cung

Chửa ngoài tử cung có thể gây đau đớn và chảy máu ồ ạt

Dấu hiệu đầu tiên của chửa ngoài tử cung là sau khi thấy chậm kinh từ 1 đến 8 tuần, bệnh nhân thử nước tiểu thấy dấu hiệu có thai, thậm chí có các dấu hiệu ốm nghén. Người bệnh thấy đau bụng và chảy máu từ âm đạo. Lúc đầu chỉ âm ỉ ở bụng dưới và thường ở bên vòi tử cung có thai. Đôi khi do mải làm việc không thấy cảm giác đau nhưng khi nghỉ ngơi lại thấy đau. Nguyên nhân là do khối thai nằm trong vòi tử cung lớn dần lên làm vòi tử cung giãn rộng ra và giãn đến mức nào đó, vòi tử cung sẽ vỡ, gây chảy máu ào ạt.

Khi có tình trạng vỡ vòi trứng, sẽ có cơn đau dữ dội, da xanh xao và cảm giác mệt lả người hay ngất xỉu. Tình trạng này sẽ càng ngày càng trầm trọng do máu chảy nhiều trong ổ bụng và không thể tự cầm được, có thể dẫn tới tử vong.

Khi khám bệnh, bác sĩ sẽ khám được tình trạng đau vùng bụng dưới, có khi sờ được khối đau hay khắp bụng có phản ứng căng cứng (khi có chảy máu nhiều trong bụng).

Benh.vn

Bài viết Những dấu hiệu điển hình của chửa ngoài tử cung đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Ngày 22/6, các bác sĩ bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Nam đã tiếp nhận một bệnh nhân mang thai ngoài tử cung 22 tuần. Ngay khi nhập viện, các bác sĩ đã tiến hành ca phẫu thuật cứu sống bệnh nhân 26 tuổi. Bác sĩ Nguyễn Văn Sách (trưởng kíp mổ) cho biết, bệnh nhân tên Tr.Th.Th.T. (26 tuổi, quê xã Tam Đàn, Phú Ninh, Quảng Nam) được đưa vào viện lúc 12h45 trong tình trạng nguy kịch, không nhận biết, choáng vì đau do xoắn khối thai, mất nhiều máu, mạch 100l/phút, HA 70/50mmHg, nhịp thở 30l/phút, đau bụng dữ dội, căng khó nắn; tim thai khó nghe, không ra máu âm đạo, cổ tử cung đóng kín…

Các bác sĩ thực hiện ca mổ cứu sống sản phụ. (Ảnh: BS Sách cung cấp)

Sau khi phân tích, đánh giá các bác sĩ nhận định có thể nhau bong non thể ẩn do hình ảnh siêu âm thấy thai 22 tuần, có máu tụ sau nhau. Do đó đã tiến hành mổ cấp cứu, BS Sách cho biết ngay sau 5 phút nhập viện, bệnh nhân đã được đưa lên bàn mổ ngay vì rất khẩn cấp, tính mạng sản phụ bị nguy kịch. Các bác sĩ buộc phải vừa gây mê và vừa mổ để giành giật từng giây với tử thần. Thậm chí tại thời điểm phẫu thuật bệnh nhân còn chưa kịp làm hồ sơ bệnh án”.

Trong quá trình mổ các bác sĩ phát hiện bệnh nhân có thai trong dây chằng rộng, khối thai xoắn, tím căng, có dấu hiệu vỡ. Kiểm tra khối thai thấy nhau bám vào dây chằng rộng có tụ máu sau nhau khoảng 200ml, thai nặng 600 gram đã tử vong.

Được biết, thai ngoài tử cung là túi thai làm tổ nằm ngoài tử cung, thường có biến chứng vỡ gây chảy máu trong 8 tuần đầu. Trường hợp bệnh nhân này mang thai đến 22 tuần rất hiếm gặp trong y khoa. Giải thích trên góc độ y học, có hai lý do thai phát triển trong trường hợp thai 22 tuần, một là dây chằng rộng khá lỏng để phát triển được theo tuổi thai mà không bị vỡ, hai là các mạch máu cung cấp vùng này phong phú giúp nuôi dưỡng thai được đảm bảo do vậy bác sĩ Sách chia sẻ “Đây là trường hợp hiếm gặp ở Việt Nam, kể cả trên thế giới. Thai trong dây chằng rộng nếu có thì bác sĩ sẽ chẩn đoán sớm và chủ động trong theo dõi để xử lí”.

Từ trường hợp kể trên, các bác sĩ khuyến cáo chị em phụ nữ trong thời gian mang thai, đặc biệt là thời điểm từ 6 đến 8 tuần đầu cần đến các cơ sở sản khoa siêu âm để xem thai nhi đã vào tử cung hay chưa do mang thai ngoài tử cung gây nguy hiểm cho sản phụ. Nếu không được phát hiện kịp thời sẽ dẫn đến tử vong.

Bài viết Quảng Nam cứu sống sản phụ mang thai ngoài tử cung 22 tuần đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.