Vị trí các huyệt trên khuôn mặt

Huyệt trên cơ thể là nơi được coi như cầu nối tiếp xúc giữa bên trong cơ thể và bên ngoài cơ thể. Huyệt cũng là nơi tập trung nhiều đầu mút dây thần kinh và hết sức nhạy cảm khi tác động vào. Khuôn mặt con người là nơi tập trung đặc biệt nhiều huyệt đạo có giá trị lớn trong điều trị và chẩn bệnh.

Huyệt là gì ?

Huyệt theo định nghĩa phổ biến nhất của Đông Y là nơi thần khí có khả năng ra vào, chịu trách nhiệm cho việc xuất ra ngoài các đáp ứng của cơ thể và nhập các tín hiệu từ ngoài môi trường vào trong cơ thể. Theo Tây Y, huyệt là vị trí các đầu dây thần kinh tự do, không có myelin ở lỗ chân lông. Các đầu dây thần kinh, huyệt này có một số tác dụng như sau.

• Cảm nhận đụng chạm: phân bố ở da, chân lông, đầu ngón tay, chân, lưỡi, núm vú, ở dưới da, lớp sâu của da, bao khớp, dây chằng mang liên cốt (xương), màng xương, cân mạc treo, vỏ bao mạch máu, mô liên kết giữa các tạng.
• Cảm nhận nóng lạnh: số lượng thụ thể lạnh gấp 3 lần thụ thể nóng. Do đó, đa số con người có xu hướng nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với lạnh so với tiếp xúc với nóng.
• Cảm nhận đau: phân bố ở lớp gần biểu bì, màng xương, thành động mạch mặt khớp, màng não. Ở lướp sâu có ít thụ thể đau hơn, đây cũng là cơ chế phòng vệ của cơ thể trước các tác nhân bên ngoài.
• Cảm nhận các thay đổi bên trong cơ thể: Đáp ứng với trương lực cơ có phần cảm nhận của suốt thần kinh cơ, đáp ứng với cảm giác ở gân có tiểu thể Golgi.
• Cảm nhận các nội tạng: là các tận cùng của phó giao cảm, tận cùng giao cảm sẽ sản xuất các chất hoá học nhằm điều chỉnh hoạt động của các nội tạng trong cơ thể để chúng trở lại trạng thái bình thường. Dựa vào nguyên lý này, Đông Y sử dụng châm cứu để tác động ngược lại và điều chỉnh hoạt động bình thường của cơ thể.

Huyệt trên khuôn mặt ở những vị trí nào ?

Trên mặt có những huyệt đạo chủ yếu gồm bách hội, đầu duy, dương bạch, toản trúc, nhãn trung, địa thương… Trong đó, từng vị trí huyệt trên khuôn mặt có tác dụng chữa những căn bệnh khác nhau. Các bác sỹ Đông Y đều phải nắm chắc các vị trí huyệt đạo này khi thực hành điều trị bệnh. Một số người còn sử dụng phương pháp Diện chẩn để điều trị bệnh, dựa trên việc tập trung vào ray bấm trên huyệt đạo trên khuôn mặt.

Tác dụng của các huyệt trên khuôn mặt cơ bản

Tác dụng của các huyệt trên khuôn mặt được chia theo vị trí từng huyệt. Về cơ bản huyệt trên khuôn mặt có ảnh hưởng tới hầu hết các nội tạng trong cơ thể và nhiều chức năng thần kinh. Do đó, nắm chắc được vị trí các huyệt trên khuôn mặt, bạn có thể xử lý được một số vấn đề sức khỏe thông thường như đau mỏi, rối loạn tiêu hóa nhẹ, mỏi mắt…

Tác dụng của huyệt Bách hội

Huyệt Bách hội là huyệt rất quan trọng trong các huyệt trên khuôn mặt. Huyệt bách hội nằm ở điểm lõm ngay trên đỉnh đầu của con người. Bách hội nằm trên mạch Đốc, là điểm giao của đường nối hai đỉnh vành tai với đường dọc cơ thể.

Công dụng chính của huyệt này là bình can tức phong, tỉnh thần tô quyết, thăng dương cử khí thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau đầu, ngạt mũi, sa trực tràng, sa tử cung, trúng phong, điên cuồng, hay quên, ù tai, hoa mắt, mất ngủ, tim đập hồi hộp…

Huyệt Đầu duy

Vị trí huyệt Đầu duy trên khuôn mặt nằm nơi góc trán, cách bờ chân tóc 0,5 thốn, trên đường khớp đỉnh trán, từ huyệt Thần Đình (Đc.24) đo ra 4 thốn. Day bấm huyệt Đầu duy có tác dụng trị đau nửa đầu (Migraine), đau thần kinh trước trán, mí mắt rung giật.

Huyệt Dương bạch

Huyệt Dương bạch trên khuôn mặt nằm ở vị trí trước trán, trên đường thẳng qua chính giữa mắt, và phía trên lông mày cách 1 thốn. Tác dụng khi day bấm huyệt Dương bạch là trị liệt mặt, đầu và vùng trán đau, bệnh về mắt (loạn thị, quáng gà, đau thần kinh vành mắt).

Huyệt Toàn trúc

Huyệt Toàn trúc hay còn được gọi là dạ quang, minh quang, quang minh, my đầu, viên trụ, là một huyệt nằm trên đường kinh túc thái dương bàng quang. Tác dụng huyệt trên khuôn mặt này là khử phong khí và làm sáng mắt, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau mắt đỏ, hoa mắt, chảy nước mắt, mờ mắt, giật mắt, đau đầu, liệt dây thần kinh mặt…

Huyệt Ấn đường

Vị trí huyệt Ấn đường là điểm nằm chính giữa hai đầu lông mày, nằm trên sống mũi. Huyệt này cũng là một huyệt khá dễ tìm và day ấn cho người bình thường. Tác dụng của huyệt trên khuôn mặt này là chữa các chứng đau đầu, có thể bấm ấn đường để chữa các triệu chứng của cảm cúm.

Huyệt Quyền liêu

Huyệt Quyền liêu nằm ở bên cạnh (liêu) gò má (quyền), vì vậy gọi là Quyền Liêu. Tác dụng của huyệt trên khuôn mặt này trị liệt mặt, cơ mặt co giật, răng đau, dây thần kinh sinh ba đau.

Huyệt Nhân trung

Huyệt Nhân trung nằm ở vùng rãnh mũi – môi nên gọi là Nhân Trung hoặc Thuỷ Câu. Tác dụng của huyệt trên khuôn mặt này là khai khiếu, thanh nhiệt, thanh định thần chí, khu phong tà, tiêu nội nhiệt, lợi vùng lưng và cột sống, điều hòa nghịch khí của Âm Dương.

Huyệt Nghinh hương

Vị trí huyệt là điểm gặp nhau của đường ngang qua chân cách mũi và rãnh mũi – miệng. Tác dụng trị các bệnh về mũi, mặt ngứa, mặt phù, liệt mặt (liệt dây thần kinh VII), giun chui ống mật.

Huyệt Địa thương

Vị trí cách khóe miệng 0, 4 thốn, hoặc trên đường ngang qua mép và rãnh mép mũi, nơi đan chéo của cơ vòng môi, cơ gò má lớn. Tác dụng trị liệt mặt, dây thần kinh tam thoa đau, chảy nước dãi.

Huyệt Thừa tương

Vị trí ở đáy chỗ lõm, chính giữa và dưới môi dưới, trên đường bổ dọc giữa hàm dưới. Tác dụng trị miệng méo, mặt sưng, răng đau, lợi răng sưng, chảy nước miếng, đột nhiên mất tiếng, điên cuồng.

Phương pháp day bấm huyệt trên khuôn mặt

Trong thực hành day bấm huyệt trên mặt, người thực hành cần lưu ý nắm vững phương pháp thực hiện. Tránh sử dụng tùy tiện mà không đạt hiệu quả như mong muốn, thậm chí một số trường hợp làm sai cách còn gây phản ứng ngược lại.

Phương pháp chuẩn để day bấm huyệt trên khuôn mặt

Có nhiều phương pháp bấm huyệt khác nhau đang được lưu truyền, tuy nhiên, phương pháp day bấm huyệt trên mặt phổ biến nhất được các bác sỹ Đông Y hướng dẫn như sau.

• Day theo chiều kim đồng hồ.
• Lực ấn đủ mạnh.
• Duy trì bấm huyệt 2-3 lần/ngày; hàng tuần (trong thời gian mệt mỏi, đau ốm…)
• Ngoài ra có thể gõ, vỗ vào các vùng huyệt tùy theo các bài tập.

Những lưu ý khi day bấm huyệt trên khuôn mặt để trị bệnh

Bạn không nên kỳ vọng việc day bấm huyệt trên khuôn mặt có thể trị bệnh triệt để hoặc là “liệu pháp thần kỳ” giúp chữa mọi loại bệnh mà không cần dùng thuốc. Đây là một phương pháp khoa học được áp dụng từ hàng ngàn năm trong Y học phương Đông, tuy nhiên, khi day bấm huyệt trên khuôn mặt cũng cần lưu ý như sau:

• Lưu ý kết hợp bấm huyệt với vận động, tập thể dục và chế độ ăn uống nhiều rau xanh, hoa quả… để có hiệu quả tăng cường sức khỏe, phòng chống bệnh tật tốt nhất.
• Những trường hợp bệnh nặng cần đưa ngay tới cơ sở y tế để thăm khám chứ không tự làm tại nhà.
• Trong thực hành y khoa, day bấm huyệt là biện pháp hỗ trợ, thường không phải là biện pháp điều trị chủ chốt. Do đó, bạn chỉ nên kỳ vọng hiệu quả của phương pháp này ở mức duy trì, hỗ trợ, không nên coi đây là biện pháp chính để điều trị bệnh.
• Những trường hợp bệnh lý nghi do nhiễm trùng, nhiễm virus… nên tới ngay cơ sở y tế để thăm khám và điều trị, không nên day bấm huyệt.

Bài viết Nhận biết vị trí các huyệt trên khuôn mặt để điều trị bệnh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Theo y học cổ truyền, vẹo cổ còn gọi là lạc chẩm hay thất chẩm. Vậy, nguyên nhân gây vẹo cổ là gì? cách khắc phục vẹo cổ như thế nào?

Triệu chứng khi bị vẹo cổ

• Cổ bị căng cứng, nghiêng về một bên trong tư thế gò bó để chống đau.
• Cử động cổ khó khăn, khó quay cổ hoặc cúi.
• Cảm giác đau nhức khó chịu.
• Sự đau nhức tăng lên khi cố làm động tác quay cổ.
• Cơn đau lan xuống bả vai, chi trên hoặc vùng liên sống bả vai…

Vẹo cổ (Ảnh minh họa)

Nguyên nhân bị vẹo cổ

• Do tư thế lúc ngủ không hợp lý (đầu gối quá cao hoặc quá cứng) khiến cho đầu cổ lệch về một bên.
• Do các cơ vùng cổ: cơ thang, cơ ức đòn chũm bị căng giãn kéo dài mà sinh đau.
• Do lao động quá sức kéo dài, người yếu.
• Do phong hàn xâm nhập vào kinh lạc làm cho kinh khí bị ngăn trở.
• Do thoái hóa cột sống cổ.
• Do cổ bị lạnh…

Vẹo cổ do nằm ngủ không đúng tư thế, thoái hóa cột sống cổ… (Ảnh minh họa)

Các phương pháp khắc phục chứng vẹo cổ

1. Xoa, day cổ, xương bả vai

Phương pháp:

• Dùng mô của bàn tay hoặc gốc bàn tay day hai bên vai.
• Day phần lưng phía dưới cổ, giữa hai xương bả vai.
• Khi day, xoa từ nhẹ đến nặng, sao cho những cơ co cứng mềm dần ra.

Lưu ý: Xoa, day mạnh ngay từ đầu sẽ khiến các cơ của bệnh nhân theo phản xạ co cứng lại sẽ càng đau hơn.

2.  Xoa bóp khối cơ ở vùng cổ từ trên xuống dưới

Phương pháp:

• Dùng các ngón tay xoa bóp khối cơ ở vùng cổ từ trên xuống dưới, từ cổ ra tới mỏm vai (5-10 lần).
• Đầu ngón tay trỏ lướt tìm khối cơ trong vùng giữa hai xương bả vai để tìm thớ cơ căng cứng như một dây nhỏ nằm chéo từ trên xuống dưới và từ cột sống ra bên cạnh (tương ứng với đốt sống lưng thứ 6, dưới đốt sống cổ 7 là đốt sống lưng thứ 1).
• Dùng ngón cái bấm mạnh vào thớ cơ căng cứng giữa hai xương bả vai sao cho cảm thấy đau nhức xuyên lên vai (day bấm khoảng 1 phút).
• Dùng ngón tay cái day ấn từ nhẹ đến mạnh (khoảng 2 phút) điểm đau nhất vùng cổ.
• Sau khi thực hiện các động tác trên để người bệnh tự quay cổ nhiều lần đến khi có cảm giác mỏi, tê, tức là được.

Lưu ý: khi thực hiện phương pháp xoa bóp có thể dùng dầu, rượu xoa bóp để tăng thêm tác dụng khi trị liệu.

3. Day bóp huyệt lạc chẩm

Day bóp huyệt lạc chẩm điều trị chứng vẹo cổ (Ảnh minh họa)

Phương pháp:

• Vị trí huyệt lạc chẩm nằm ở mu bàn tay, giữa 2 ngón tay trỏ và ngón tay giữa cách khớp xương bàn tay – ngón tay 0,5 tấc.
• Dùng ngón tay cái bấm dần từ mép da lên ngón trên cổ tay, vị trí nào đau tức nhất đó là huyệt lạc chẩm.
• Day, ấn huyệt lạc chẩm trong vòng 2 phút.
• Tiếp tục day đến khi nào thấy cơ cổ mềm hơn và không còn đau nữa.

4.  Day bóp huyệt phong trì, phong phủ, đại chùy, kiên tỉnh, thiên tông, hậu khê

Phương pháp:

• Lần lượt day bấm các huyệt: phong trì, phong phủ, đại chuỳ, kiên tỉnh, thiên tông, lạc chẩm, hậu khê của bệnh nhân, mỗi huyệt day ấn từ 1 – 2 phút.
• Vận động cổ của bệnh nhân bằng cách một tay đỡ cằm, tay kia để ở xương chẩm, nhẹ nhàng vận động đầu bệnh nhân qua phải, qua trái với góc độ tăng dần.
• Khi cảm thấy cơ mềm không có trở lực thì dùng sức (hơi mạnh) lắc đầu bệnh nhân sang phải và về phía sau, tiếp tục làm tương tự phía bên trái (khi vận động lắc có thể nghe thấy tiếng kêu). Lưu ý phương pháp lắc cổ chỉ thực hiện khi người thực hiện biết thao tác chuẩn động tác này.

Day bóp huyệt phong trì, đại chùy, thiên tông… (Ảnh minh họa)

5. Chườm bằng muối sao nóng hoặc muối sao với lá ngải cứu

Chuẩn bị:

• Lấy một ít muối ăn cho vào chảo sao nóng (sao cho đến khi hết tiếng nổ của muối).
• Cho ngải cứu (đã rửa sạch và cắt thành 3 hoặc 4 đoạn) vào chảo đảo nhanh sau đó trút ra và gói vào khăn tạo thành nhiều lớp.

Phương pháp thực hiện:

• Dùng muối sao với ngải cứu (hoặc muối sao nóng) chườm nóng vùng bị đau cho đến khi nguội.
• Tiếp tục sao nóng, chườm nhiều lần cho đến khi giảm đau.

Lưu ý: thực hiện trong một vài ngày cho đến khi khỏi hẳn.

6. Châm cứu

• Dùng kim châm cứu châm thẳng hoặc xiên, sâu từ 0,5-1 thốn tại chỗ có cảm giác căng tức.
• Khi châm có cảm giác như điện giật lan tới mút ngón tay.

Lưu ý: bệnh nhân đến bệnh viện, các cơ sở châm cứu có uy tín để châm cứu (không tự ý châm cứu tại nhà)

Châm cứu để điều trị vẹo cổ (Ảnh minh họa)

7. Dùng thuốc giảm đau

Nếu thực hiện các phương pháp trên mà bệnh không thuyên giảm, bệnh nhân nên kết hợp dùng thuốc giảm đau (lưu ý sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sỹ).

Lời kết

Vẹo cổ, đông y còn gọi là thất chẩm hay lạc chẩm là một triệu chứng thường gặp. Nguyên nhân gây vẹo cổ do tư thế gối đầu khi ngủ hoặc cao quá hoặc thấp quá…khiến cho khí huyết không điều hoà, cơ cổ bị kéo giãn quá lâu, đầu bị vẹo về một bên.

Vì vậy, để đề phòng vẹo cổ khi đi ngủ không nên gối đầu quá cao, giữ đúng tư thế khi làm việc hoặc học tập, tránh nằm ngủ nơi ẩm thấp, gió lạnh khi mùa đông về…

Bài viết Day, bấm huyệt để chữa chứng vẹo cổ – mẹo hay cho bạn đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Huyệt dương lăng tuyền

Nằm ở phía dưới đầu gối tại chỗ lõm phía ngoài đầu xương mác.

Huyệt độc tỵ

Nằm ở chỗ lõm dưới xương bánh chè, trên xương ống chân ngoài đường gân lớn ở đầu gối.

Huyệt ủy trung

Là điểm chính giữa lằn ngang khoeo chân.

Huyệt côn lôn

Nằm ở sau mắt cá ngoài 5 phân, trên bờ xương gót chân.

Xem video để cập nhật thêm các thông tin khác và được hướng dẫn cụ thể về các huyệt điều trị bệnh gout.

Bài viết 4 điểm huyệt hữu ích dành cho người mắc bệnh gout đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Hen phế quản là một căn bệnh mạn tính và khó chữa, sự can thiệp trực tiếp của thầy thuốc chỉ được thực hiện trong một khoảng thời gian nhất định, bởi vậy việc người bệnh nắm được vị trí một số huyệt vị và tự tiến hành các thao tác day bấm huyệt nhằm mục đích hỗ trợ điều trị cắt cơn và dự phòng tái phát có một ý nghĩa thực tiễn rất lớn. Bài viết này xin được giới thiệu một quy trình tự xoa bóp phòng chống hen phế quản để bạn đọc tham khảo và vận dụng.

Xát day vùng cổ

Dùng tay xát nóng và day bóp vùng cổ trong 1 phút. Tiếp đó, xát vùng ngực trước từ xương đòn đến ngang mũi ức trong 2 phút sao cho vùng này nóng lên là được. Cuối cùng, dùng tay xát mạng sườn theo hướng chếch của xương sườn, tay phải xát bên trái và ngược lại, mỗi bên 1 phút.

Day ấn huyệt thiên đột

Dùng ngón tay giữa day ấn huyệt thiên đột trong 1 phút. Vị trí huyệt thiên đột: chỗ lõm sát bờ trên xương ức.

Huyệt thiên đột.

Day ấn huyệt vân môn

Dùng ngón tay trỏ day ấn huyệt vân môn trong 1 phút. Vị trí huyệt vân môn: ở chỗ lõm giữa đầu trong xương cánh tay và xương đòn, cách đường trục giữa cơ thể 6 thốn.

Day ấn huyệt đản trung

Dùng ngón tay trỏ hoặc ngón tay giữa day ấn huyệt đản trung trong 1 phút. Vị trí huyệt đản trung: điểm gặp nhau của đường dọc giữa xương ức với đường ngang qua 2 núm vú (ở đàn ông) hay đường ngang qua bờ trên 2 khớp ức sườn thứ 5 (ở đàn bà).

Day ấn huyệt xích trạch

Dùng ngón tay trỏ day ấn huyệt xích trạch trong 1 phút. Vị trí huyệt xích trạch: gấp cẳng tay vào cánh tay để xác định nếp nhăn da tương ứng với khớp khuỷu, sờ vùng giữa nếp nhăn này thấy một gân to của cơ hai đầu cánh tay, huyệt nằm ở chỗ lõm cạnh bờ ngoài gân này.

Day ấn huyệt ngư tế

Dùng ngón tay cái day ấn huyệt ngư tế trong 1 phút. Vị trí huyệt ngư tế: lấy ở chỗ tiếp giáp của da gan tay và mu tay, ngang giữa chiều dài xương bàn tay thứ nhất.

Day ấn huyệt khí hải

Dùng ngón tay trỏ day ấn huyệt khí hải trong 1 phút. Vị trí huyệt khí hải: từ rốn đo thẳng xuống dưới 1,5 thốn hoặc từ điểm giữa bờ trên xương mu đo thẳng lên 3,5 thốn.

Day ấn huyệt túc tam lý

Dùng hai ngón tay cái day ấn đồng thời hai huyệt túc tam lý trong 1 phút. Vị trí huyệt túc tam lý: sờ bờ trước xương ống chân (mào chày) từ cổ chân ngược lên, đến gần khớp gối ngón tay bị mắc lại ở đâu thì đó là lồi củ trước xương chày, từ đây đo ngang ra 1 khoát ngón tay là vị trí của huyệt, khi ấn có cảm giác tê tức lan xuống bàn chân.

Day ấn huyệt phong long

Dùng hai ngón tay cái day ấn đồng thời hai huyệt phong long trong 1 phút. Vị trí huyệt phong long: ở trên mắt cá ngoài 8 thốn, trong khe cơ hiện rõ khi vểnh và xoay bàn chân ra ngoài.

Quy trình trên phải được tiến hành kiên trì và đều đặn từ 1- 2 lần trong ngày. Khi có cơn hen có thể tiến hành xoa bóp tăng cường với cường độ và thời gian lớn hơn. Khi làm, cần chú ý giữ ấm và tránh gió lùa cho người bệnh.

Benh.vn (Theo SKDS)

Bài viết Phòng chống hen phế quản bằng xoa bóp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.