Một số món ăn dành cho trẻ viêm phế quản được áp dụng tại các nước phương Tây

Quả tầm xuân: là biện pháp điều trị nhà phổ biến nhất cho viêm phế quản ở trẻ em vì nó chứa một nguồn vitamin c và chất flavonoid dồi dào, rất hữu ích cho việc làm lỏng chất nhầy. Quả tầm xuân có thể có sẵn trong một số loại trà có hương vị trái cây đã khử caffein pha cho trẻ em bị viêm phế quản.

Nam việt quất: rất hữu ích trong việc chống lại nhiễm virus vì nó làm suy yếu khả năng nhiễm trùng gây ra bởi vi trùng bám dính vào tế bào. Ta có thể trộn một chút nước ép nam việt quất với trà hoa hồng hoặc nước chanh vì đó là sự kết hợp hoàn hảo và được biết đến với vai trò bảo vệ cơ thể hữu hiệu.

Trà xanh: chắc hẳn chúng ta không xa lạ gì với vai trò tăng cường sức đề kháng và chống nhiễm trùng của trà xanh. Cũng chứa một hàm lượng flavonoid đủ lớn, trà xanh còn ngăn cản nhiễm trùng niêm mạc đường hô hấp hiệu quả. Trẻ em sẽ thích uống trà xanh nếu được pha với nước chanh và mật ong cũng như lượng đường vừa phải.

Trà cam thảo: có thể dễ dàng tìm mua trong các cửa hàng hoặc trên siêu thị. Đây là một trong những biện pháp điều trị tại nhà được sử dụng rộng rãi cho viêm phế quản và ho thông thường.

Mật ong: nhiều bác sĩ khuyên rằng nên dùng một thìa cà phê mật ong để làm dịu cơn ho do viêm phế quản. Tuy nhiên, mật ong chỉ được khuyến cáo cho trẻ em trên 1 tuổi vì nguy cơ bị đau dạ dày cao ở trẻ nhỏ.

Bột nghệ: có thể pha một muỗng cà phê bột nghệ vào một ly sữa và uống 2-3 lần một ngày để có kết quả tốt nhất. Để hiệu quả hơn, cần cung cấp sữa và đồ uống nghệ vào sáng sớm khi dạ dày còn rỗng và trước khi đi ngủ. Thực phẩm này sẽ không gây hại cho dạ dày của trẻ.

Các phương pháp kết hợp khác

Chườm nóng: chườm nóng trên lưng và ngực của trẻ có thể giúp làm giảm tác động của viêm phế quản ở trẻ em. Đây là biện pháp khắc phục tự nhiên phổ biến nhất đối với viêm phế quản và có thể giảm đau ngay lập tức cho trẻ. Tuy nhiên cha mẹ cũng nên chú ý nhiệt độ của khăn để tránh làm tổn thương làn da nhạy cảm của bé.

Chà xát ngực: có thể kết hợp với một số loại tinh dầu có mùi dịu nhẹ khiến trẻ dễ chịu, song nên lưu ý nếu trẻ có tiền sử dị ứng hoặc đã từng kích ứng da với các loại tinh dầu trước đây.

Xúc miệng, xịt mũi bằng nước muối sinh lý: đây là phương pháp đơn giản nhưng rất hiệu quả để giữ sạch đường hô hấp trên của trẻ. Nhược điểm là xúc miệng chỉ được áp dụng với trẻ trên 3 tuổi, những trẻ nhỏ hơn nên được cha mẹ vệ sinh miệng bằng khăn mềm mỗi ngày.

Nhiều trẻ có thể không thích những thực phẩm được liệt kê phía trên, nên lúc này cha mẹ đừng quên bổ sung đủ nước cho trẻ. Việc xuất tiết nhiều đờm và sốt sẽ khiến trẻ bị mất nước, càng làm cơ thể mệt mỏi. Hãy động viên trẻ uống nhiều nước, nếu uống được orezol sẽ càng tốt, và theo dõi triệu chứng của trẻ để đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay khi cần thiết.

Bài viết Thực đơn cho trẻ bị viêm phế quản đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

1. Các nhóm thực phẩm cần cho bé

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, trung bình trẻ cần bổ sung từ 50 – 60 dưỡng chất khác nhau. Vì vậy trong chế độ ăn của trẻ, cần cung cấp đầy đủ dưỡng chất.

Các nhóm thức ăn nên bổ sung đầy đủ cho trẻ bao gồm: tinh bột, chất đạm, sắt, chất xơ…

Nhóm thức ăn giàu tinh bột

• Bánh mỳ.
• Gạo.
• Các loại ngũ cốc:…

Nhóm thức ăn giàu chất đạm

Thực phẩm từ động vật:

• Thịt: lợn, bò, gà…
• Cá và các chế phẩm từ cá.
• Tôm, lươn, cua…
• Trứng.
• Các loại sữa.

….

Thực phẩm từ thực vật:

• Đậu tương, đậu đỗ
• Các loại đậu: đen, xanh…
• Lạc, vừng.

Nhóm thức ăn giàu chất sắt:

• Thịt nạc: Các loại thịt màu đỏ, đặc biệt là thịt bò.
• Rau xanh: Các loại rau cải như cải bắp, cải xanh, cải xoong, rau dền, rau muống…
• Trái cây: Mơ, hạnh nhân, hạt mè, dưa hấu…

Nhóm thức ăn giàu chất xơ:

• Các loại quả: táo, đu đủ, quả bơ, các loại quả mọng…
• Lúa mạch, bột yến mạch và ngũ cốc.
• Bông cải xanh, đậu, quả Atiso.

2. Chế độ ăn uống

• Cho bé ăn nhiều nhóm thực phẩm có tính giải nhiệt như: rau dền, rau muống, bí…
• Bữa ăn của bé cần chia nhỏ và nên có canh…
• Bổ sung những bữa ăn phụ bổ mát như: chè hạt sen, sữa, sữa chua, bánh flan…

Ngoài ra, nên cho trẻ ăn sữa chua 1-2 cốc/ ngày để giúp tiêu hoá tốt và uống thêm 400- 500ml sữa/ngày. Có thể uống sữa tươi, sữa bột nguyên kem.

3. Cách chế biến thức ăn

Để bé ăn ngon miệng hơn, quan trọng là cách chế biến. Các mẹ nên chế biến các món canh vừa mát vừa bổ lại dễ ăn như canh cua mồng tơi, mướp, rau đay hay canh chua nấu thịt băm với sấu hoặc me, hạn chế các món xào rán khó ăn trong mùa hè.

Điều này giúp mang lại cảm giác mát mẻ, đồng thời cung cấp nhiều vitamin cho cơ thể, bổ sung chất xơ, rất tốt cho hệ tiêu hóa của bé.

Ngoài ra, các mẹ nên chú ý tạo màu sắc và mùi vị thức ăn sinh động để hấp dẫn khẩu vị.

Chế biến các món canh mát, bổ cho bé (Ảnh minh họa)

4. Chú ý bổ sung nước

Thời tiết mùa hè nóng nực khiến trẻ ra rất nhiều mồ hôi, dẫn đến thiếu nước. Vì vậy, các mẹ nên cho trẻ uống nước thường xuyên (kể cả khi trẻ không đòi), lượng nước đủ là khoảng 100ml/kg cân nặng/ngày.

Đồ uống có giá trị dinh dưỡng như: sữa tươi, sữa đậu nành, sữa chua, sinh tố, nước ép trái cây…

Đối với các trẻ lớn nên chế biến các món ăn có nhiều nước như: cháo, súp, bún, mỳ, phở, cho trẻ ăn thêm vào các bữa phụ khi mà trẻ ăn ít cơm.

Ngoài ra, các mẹ cũng nên chuẩn bị sẵn sinh tố, nước hoa quả, sữa chua, sữa tươi trong tủ để trẻ có thể ăn bất kỳ lúc nào chúng muốn.

5. Bổ sung các nguồn cung cấp vitamin

Với sự thất thoát nhiệt lượng và chất điện giải thông qua mồ hôi, bài tiết thì các khoáng chất và vitamin cũng mất đi. Đặc biệt là các vitamin B1, B2, B6, C và PP rất nhanh chóng bị mất. Trẻ có thể mải mê, ham chơi mà quên mất ăn nhẹ hay uống nước khiến chúng dễ bị cảm, mệt và suy giảm miễn dịch.

Trái cây là một trong những nguồn cung cấp khá nhiều vitamin và dưỡng chất, chất xơ cho trẻ và giúp trẻ tăng cường hệ miễn dịch, phòng chống được các bệnh mùa hè.

Những loại quả như: dưa hấu, dâu tây, bơ, đu đủ hay dứa… rất phổ biến trong mùa hè mà lại tốt cho sức khỏe của bé.

6. Lựa chọn thực phẩm giúp tăng cường hệ miễn dịch

Theo ý kiến của PGS.TS Nguyễn Thị Lâm – Phó Viện Trưởng Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia thì để tăng cường miễn dịch cho trẻ, cần có chế độ dinh dưỡng hợp lý (cân đối, đầy đủ, đa dạng thực phẩm để có đủ các thành phần dinh dưỡng trong chế độ ăn).

• Nên chọn trái cây giàu sinh tố như: cam, xoài, lê, đu đủ, nho… và cho bé ăn bằng cách ép lấy nước cốt, sau đó cho bé uống từng ít một.

Các loại nước sinh tố rất tốt cho sức khỏe của bé (Ảnh minh họa)

• Đối với rau củ, bổ sung các loại thực phẩm có lợi cho sức khỏe như: bí đỏ, các loại đậu, súp lơ, cà chua, rau ngót…
• Kết hợp thịt, cá, trứng trong khẩu phần ăn sẽ cung cấp thêm vitamin A, B9, B6, B12, kẽm, selen làm tăng cường hệ miễn dịch cho bé.

7.Những cấm kỵ khi cho trẻ ăn uống trong mùa hè

• Không nên cho trẻ ăn những món quá mặn vì thận sẽ bị ảnh hưởng, trẻ sẽ khát nước.
• Không cho trẻ ăn những món có nhiều loại gia vị cay nóng: ớt, tiêu, gừng… không tốt cho hệ tiêu hóa của trẻ.
• Những thực phẩm và đồ uống như trà, cà phê cũng không nên cho trẻ sử dụng.
• Không nên lưu trữ thức ăn của trẻ quá lâu, bởi thức ăn dễ bị nhiễm khuẩn trong mùa hè, ôi thiu – rất nguy hiểm cho sức khỏe của bé.
• Không cho bé ăn kem vì sẽ làm niêm mạc miệng bé bị tổn thương, dẫn đến mắc những bệnh về đường hô hấp.

Lời kết

Để bảo vệ sức khỏe cho trẻ trong những ngày hè, các bậc phụ huynh cần điều chỉnh chế độ ăn uống phù hợp với thời tiết và tuổi của các bé. Đặc biệt chú trọng các khoáng chất và các loại vitamin để cơ thể của bé chuyển đổi nhiệt một cách dễ dàng hơn.

Bài viết Chế độ ăn đảm bảo sức khỏe của bé trong những ngày hè đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Lợi ích cho sức khỏe mà chuối mang lại

• Chuối chứa hàm lượng lớn vitamin B6, C và B2, Kali
• Một quả chuối chứa 400mg kali đủ nhu cầu kali cho trẻ trong một ngày.
• Chuối có thể cho bé ăn ngay sau khi nghiền nhuyễn hoặc trộn vào các loại rau quả khác hoặc bột ăn dặm của trẻ.
• Trong chuối có nhiều chất xơ có thể ngừa bệnh táo bón cho trẻ.
• Trong chuối có rất nhiều vitamin, có tác dụng chống oxy hóa rất mạnh, vì thế giúp tăng cường khả năng miễn dịch trong cơ thể.
• Chuối còn được biết đến như một loại thuốc kháng acid rất hiệu quả, chống tổn thương và viêm loét dạ dày.

Trong chuối có rất nhiều vitamin, có tác dụng chống oxy hóa rất mạnh, vì thế giúp tăng cường khả năng miễn dịch trong cơ thể.

Cách chọn chuối cho trẻ ăn dặm

Nên chọn chuối thế nào

• Da quả thường có chấm màu đen.
• Chuối có màu vàng chấm hồng, có những vạch màu đen.
• Ngoài vỏ có nếp nhăn.

Không nên chọn những quả chuối có đặc điểm sau

Những quả có vỏ màu vàng, không tì vết vì những quả chuối này thường do người bán thúc bằng nhiều cách để chuối chín nhanh. Bởi thông thường khi thu hoạch chuối, bà con thường thu hoạch trước khi quả chín. Không những độc hại mà khi ăn những quả chuối này cũng không ngon, thường có vị chát.

Những món ăn dặm cho trẻ từ chuối dễ chế biến

Chuối nghiền trộn sữa

• Chuẩn bị 1 quả chuối, 30ml sữa công thức.
• Tán nhuyễn phần chuối đã được bỏ hạt và xơ vỏ, trộn đều với sữa là đã có món chuối trộn thơm ngon. Tuỳ vào tháng tuổi và khả năng ăn đặc của trẻ mà mẹ điều chỉnh lượng sữa sao cho phù hợp.

Chuối nướng cho trẻ ăn dặm.

Chuối nướng

• Chuẩn bị 2 quả chuối, hai thìa bơ.
• Đun nóng chảy 2 thìa bơ trong chảo nhỏ, cho chuối đã được thái lát mỏng/nhỏ vào đảo qua cho chuối được ngấm bơ.
• Sau khi rán sơ qua, nếu mẹ thấy miếng còn to và bị dính thì có thể nghiền ra cho trẻ ăn. Món ăn này rất thơm ngon béo ngậy và lạ miệng giúp trẻ kích thích vị giác. Ngoài ra, mẹ có thể cho thêm táo nghiền vào cũng giúp món ăn thêm hấp dẫn.

Bánh trứng chuối

• Chuẩn bị 2 quả chuối, 3 lòng đỏ trứng, nửa cốc sữa công thức.
• Cho hỗn hợp trên vào máy xay đánh nhuyễn, hoặc cho vào bát rồi lấy thìa trộn đều sao cho hỗn hợp được mịn và dẻo.
• Đổ hỗn hợp vào khuôn nướng trong 20 phút ở nhiệt độ 350 độ. Mẹ cần kiểm tra bánh 10 phút một lần, vì độ dày/mỏng của hỗn hợp được đổ ra có thể ảnh hưởng đến bánh. Khi bánh chín, bề mặt sẽ có các khe nứt. Để kiểm tra, mẹ có thể lấy dao chọc vào tâm bánh, khi rút ra nếu dao sạch không dính hỗn hợp có nghĩa món ăn đã thành công.

Bột chuối

• Chuẩn bị 1 quả chuối chín nhỏ, 1-2 thìa bột gạo ăn dặm, 1-2 thìa sữa mẹ hoặc sữa bột.
• Dùng thìa dầm cho đến khi chuối mịn. Trộn bột gạo vào sữa rồi khuấy cùng chuối. Điều chỉnh lượng sữa và bột gạo để món ăn lỏng hoặc đặc hơn.

Sinh tố bơ chuối.

Sinh tố bơ chuối

• Chuẩn bị ¼ quả bơ, ½ quả xoài chín, ½ quả chuối chín, 1-2 thìa sữa mẹ hoặc sữa công thức.
• Nghiền nhuyễn hỗn hợp trên. Cho vào 1-2 thìa sữa mẹ hoặc sữa công thức là đã có một món ăn dặm bổ dưỡng thơm ngon cho trẻ

Sinh tố dâu tây, chuối

• Chuối bóc vỏ và thái chuối thành nhiều miếng nhỏ. Nếu mẹ nào cẩn thận hơn thì rửa chuối với hỗn hợp gồm ba phần nước và một phần dấm trắng để loại bỏ vi khuẩn bám ngoài vỏ. Rửa chuối dưới vòi nước đang chảy, sau đó để ráo mới bóc vỏ. Nhớ cắt bỏ hai đầu nếu những chỗ ấy bị nhũn hay có màu nâu.
• Dùng máy xay sinh tố nghiền nhuyễn chuối cho đến khi nhuyễn, mịn. Chuối sau khi xay có màu đậm hơn. Các mẹ có thể thêm sữa mẹ vào để làm loãng hỗn hợp thay vì cho nước lọc.

Sữa chua trộn chuối và mơ

• Chuẩn bị 1 quả mơ, 2 thìa sữa chua, 1 miếng chuối chín bào nhuyễn.
• Mơ xắt nhỏ, cho vào nồi nước, đun sôi ít phút cho bớt chua. Xay mơ nhuyễn bằng máy, thêm sữa chua, chuối và trộn đều hỗn hợp.

Lời kết

Chuối là một thực phẩm vô cùng bổ dưỡng. Bổ sung chuối vào trong thực đơn ăn dặm sẽ giúp trẻ hấp thụ nhiều vitamin cần thiết hỗ trợ cho sự phát triển của trẻ. Đồng thời chuối có thể dễ dàng chế biến thành nhiều món ăn dặm phong phú kích thích vị giác, giúp trẻ ăn ngon miệng hơn.

Bài viết Chuối, món ăn dặm bổ dưỡng cho trẻ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều hãng sữa công thức dành cho trẻ ở mọi độ tuổi với những quảng cáo vô cùng hấp dẫn như cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, giúp trẻ phát triển vượt trội khiến nhiều gia đình băn khoăn không biết chọn loại sữa nào cho con mình.

Vậy thế nào là sữa công thức đảm bảo chất lượng, tiêu chuẩn để chọn sữa công thức cho trẻ thế nào hãy cùng Benh.vn tìm hiểu.

Sữa công thức đảm bảo chất lượng là thế nào?

Khi được phát triển cùng lúc cả thể chất, trí não và hệ miễn dịch trẻ mới có thể phát triển toàn diện. Sữa công thức đảm bảo chất lượng phải:

Bổ sung đủ các chất DHA, ARA, choline, betaglucan… những dưỡng chất mới cần thiết cho nhu cầu nhu dinh dưỡng của trẻ, hỗ trợ phát triển trí não và hệ miễn dịch, giúp trẻ khỏe mạnh, từ đó tăng khả năng học hỏi.

Phải được phát triển và sản xuất dựa trên những bằng chứng khoa học cụ thể, phải phù hợp với các tiêu chuẩn của các tổ chức y tế, dinh dưỡng nhi khoa uy tín như: WHO (Tổ chức Y tế Thế giới), EFSA (Ủy ban An toàn Thực phẩm châu Âu) và phải được công nhận về lợi ích của nó đối với sức khỏe và sự phát triển của trẻ.

Khi được phát triển cùng lúc cả thể chất, trí não và hệ miễn dịch trẻ mới có thể phát triển toàn diện.

– Phải chứa những thành phần dinh dưỡng cần thiết phù hợp với nhu cầu phát triển của trẻ như: đạm, đường, acid béo… và đầy đủ những dưỡng chất có lợi như: DHA, ARA, cholin. Những nghiên cứu lâm sàng đã chứng minh rằng, việc bổ sung DHA và ARA cho trẻ trong những năm đầu đời sẽ có tác động tích cực trong việc phát triển trí não và thị lực cho trẻ.

Theo khuyến cáo mới nhất của Cục Vệ sinh An toàn thực phẩm châu Âu năm 2009, hàm lượng DHA trong sữa công thức phải ở mức 0,3% trong tổng số các chất béo, nhằm bảo đảm giúp trẻ phát triển tốt về thị lực và hệ miễn dịch.

Tiêu chuẩn chọn sữa công thức tốt cho trẻ

Chọn loại sữa có công thức gần giống với sữa mẹ nhất để đảm bảo trẻ phát triển toàn diện về thể chất, trí tuệ, tinh thần… Và công thức các loại sữa này ngoài các thành phần thông thường (đạm, đường, chất béo và các vitamin, khoáng chất thiết yếu) còn cần có một số dưỡng chất bổ sung đặc biệt như choline, DHA, ARA, beta-glucan, prebeotic… các dưỡng chất này phải tuân thủ các khuyến cáo về hàm lượng bổ sung với tỉ lệ phù hợp.

Chọn các loại sữa công thức được sản xuất trên các quy trình hiện đại, nghiêm ngặt nhằm đảm bảo chất lượng sữa theo tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm: GMP, ISO, ICE.

Lựa chọn sữa phù hợp độ tuổi bởi với mỗi độ tuổi khác nhau trẻ cần những nguồn dinh dưỡng và tỉ lệ giữa các chất dinh dưỡng khác nhau.

Chọn các loại sữa đã nhận được các chứng nhận khoa học, kiểm chứng y tế phù hợp với các tiêu chuẩn của các tổ chức y tế, dinh dưỡng nhi khoa uy tín: JECFA (Ủy ban Chuyên gia phối hợp của FAO/WHO – Tổ chức Lương Nông/Tổ chức Y tế Thế giới), CODEX (Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế), EFSA (Ủy ban An toàn thực phẩm châu Âu).

Lựa chọn loại sữa có hương vị mà trẻ thích uống.

Lựa chọn sữa phù hợp độ tuổi bởi với mỗi độ tuổi khác nhau trẻ cần những nguồn dinh dưỡng và tỉ lệ giữa các chất dinh dưỡng trong công thức sữa khác nhau nhằm đảm bảo sự hấp thu tốt nhất các dưỡng chất. Vì vậy, khi mua sữa, mẹ hãy đảm bảo chọn sữa đúng độ tuổi của trẻ.

Lựa chọn sữa phù hợp tình trạng dinh dưỡng của trẻ: Trẻ thiếu tháng, nhẹ cân nên uống các loại sữa có nhiều năng lượng, sữa nguyên kem và các chất dinh dưỡng hỗ trợ chiều cao (Vitamin D, Canxi, Photpho…) để nhanh chóng bắt kịp đà tăng trưởng của trẻ cùng lứa tuổi.

1. Trẻ béo phì nặng trên ba tuổi hoặc thừa cân trên sáu tuổi thì dùng sữa ít béo hay sữa không béo, không cho trẻ uống sữa nguyên kem vì dễ khiến trẻ mắc bệnh béo phì.
2. Những trường hợp bệnh lý có liên quan đến dùng sữa như dị ứng, tiêu chảy kéo dài, tắc mật, trào ngược, táo bón… thì cha mẹ cần tham khảo tư vấn của bác sĩ dinh dưỡng trước khi chọn 1 nhãn sữa nào đó cho trẻ.

Lựa chọn loại sữa hợp với trẻ, có hương vị mà trẻ thích uống, không nên đổi sữa thường xuyên.

Nếu dùng một loại sữa trong một thời gian thấy trẻ tăng cân tốt, không dị ứng, đi tiêu phân tốt… thì loại sữa đó phù hợp với trẻ và nên duy trì, không nên đổi sữa thường xuyên.

Chọn sữa phù hợp tình hình kinh tế của gia đình: Chi phí cho việc mua sữa của trẻ hàng tháng cũng cần tính toán trong ngân sách thu chi của gia đình bởi nhu cầu về sữa của trẻ tăng rất nhanh theo độ tuổi. Nếu uống sữa công thức hoàn toàn trong một tháng đầu đời thì trẻ cần từ 4-6 hộp 400g một tháng. Ở trẻ lớn, mỗi ngày cần khoảng từ 2–3 ly sữa (ly 200ml).

Chọn các loại sữa của những nhãn hàng uy tín, có chứng nhận đảm bảo chất lượng và vệ sinh an toàn thực phẩm và quan trọng nhất là phải còn hạn sử dụng, bao bì nguyên vẹn không hư hỏng.

Lời kết

Với những trẻ vì một lý do nào đó không thể bú sữa mẹ thì sữa công thức là lựa chọn tối ưu nhất cho sự phát triển cả về thể chất lẫn trí tuệ. Trên thị trường có vô vàn các loại sữa công thức với những lời quảng cáo hấp dẫn, để chọn cho trẻ loại sữa phù hợp, đảm bảo chất lượng và tốt nhất các bậc cha mẹ nên tham khảo những tiêu chuẩn chọn sữa cho con trong bài viết trên đồng thời tham khảo thêm ý kiến tư vấn của các chuyên gia dinh dưỡng.

Bài viết Tiêu chuẩn chọn sữa công thức cho con các bà mẹ nên biết đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu hụt các chất dinh dưỡng cần thiết làm ảnh huởng đến quá trình sống, hoạt động và tăng trưởng bình thường của cơ thể. Trẻ có thể vì thế mà còi xương, thiếu cân, miễn dịch suy giảm, chậm phát triển về trí thông minh…

Nguyên nhân suy dinh dưỡng trẻ em

Suy dinh dưỡng có thể xảy ra do giảm cung cấp chất dinh dưỡng, tăng tiêu thụ dưỡng chất hoặc cả hai.

Giảm cung cấp dinh dưỡng gây suy dinh dưỡng

• Không cung cấp đủ lương thực thực phẩm
• Trẻ biếng ăn, ăn không đủ nhu cầu.
• Thức ăn chế biến không phù hợp, năng lượng thấp.

Tăng tiêu thụ quá mức gây suy dinh dưỡng

• Trẻ bệnh, nhất là bệnh kéo dài.
• Nhiễm Ký sinh trùng đường ruột.
• Thất thoát chất dinh dưỡng do bệnh lý.

Trong đa số trường hợp, suy dinh dưỡng xảy ra do sự kết hợp của cả 2 cơ chế, vừa giảm năng lượng ăn vào vừa tăng năng lượng tiêu hao (Ví dụ trẻ bệnh nhưng mẹ lại cho ăn kiêng).

Hậu quả của suy dinh dưỡng ở trẻ

Suy dinh dưỡng rất thường gặp ở trẻ trong độ tuổi lên 5, hậu quả từ nhẹ là chậm phát triển, nặng có thể dẫn tới tử vong.

Tăng tỉ lệ tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi: Theo Tổ chức Y tế Thế giới, 54% trường hợp tử vong của trẻ dưới 5 tuổi ở các nước đang phát triển có liên quan đến thiếu dinh dưỡng ở mức độ vừa và nhẹ.

Tăng các nguy cơ bệnh lý: Nhiễm trùng hô hấp, tiêu chảy… Suy dinh dưỡng là điều kiện thuận lợi để các bệnh lý này xảy ra và kéo dài, bệnh lý làm cho trẻ ăn uống kém, nhu cầu năng lượng gia tăng và vì vậy suy dinh dưỡng ngày càng trở nên nặng nề hơn.

Chậm phát triển thể chất: Ảnh hưởng trên tầm vóc. Thiếu dinh dưỡng là nguyên nhân trực tiếp làm cho tất cả các hệ cơ quan của cơ thể giảm phát triển, bao gồm của cả hệ cơ xương, nhất là khi tình trạng thiếu dinh dưỡng diễn ra sớm như suy dinh dưỡng trong giai đoạn bào thai và giai đoạn sớm trước khi trẻ được 2 tuổi. Nếu tình trạng suy dinh dưỡng kéo dài đến thời gian dậy thì, chiều cao của trẻ sẽ càng bị ảnh hưởng trầm trọng hơn. Chiều cao của trẻ được quy định bởi di truyền, nhưng dinh dưỡng chính là điều kiện cần thiết để trẻ đạt tối đa tiềm năng di truyền của mình.

Chậm phát triển tâm thần: Suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của não bộ trong giai đoạn trẻ dưới 6 tuổi. Trẻ bị thiếu dinh dưỡng thường là thiếu đồng bộ nhiều chất trong đó có những chất tối cần thiết cho sự phát triển não và trí tuệ của trẻ như chất béo, chất đường, sắt, iốt, DHA, Taurine… Trẻ bị suy dinh dưỡng cũng thường chậm chạp lờ đờ vì vậy giao tiếp xã hội thường kém, kéo theo sự giảm học hỏi, tiếp thu.

Nguy cơ về mặt xã hội từ trẻ suy dinh dưỡng

• Tầm vóc của dân tộc sẽ chậm tăng trưởng nếu tình trạng suy dinh dưỡng không được cải thiện qua nhiều thế hệ.
• Khả năng lao động về thể lực cũng như về trí lực của những người suy dinh dưỡng trong quá khứ hay trong hiện tại đều không thể đạt đến mức tối ưu, là một sự lãng phí vô cùng lớn với những nước đang phát triển có nhu cầu về nguồn nhân lực rất cao.
• Nguồn nhân lực trong tương lai cũng sẽ bị ảnh hưởng vì tầm vóc và thể lực của các lớp thanh thiếu niên liên quan đến sức khỏe sinh sản.

Cách phát hiện suy dinh dưỡng

Đơn giản nhất là dùng biểu đồ tăng trưởng đánh giá cân nặng của trẻ theo độ tuổi. Biểu đồ tăng trưởng được đính kèm trong sổ theo dõi sức khỏe trẻ em, cấp cho mỗi trẻ sau sinh và dùng đến 6 tuổi. Hàng tháng trẻ sẽ được cân đo tại các cơ sở y tế địa phương, ghi nhận cân nặng vào biểu đồ và vẽ đường phát triển cân nặng theo tuổi. Trẻ được xem là có nguy cơ suy dinh dưỡng nếu đứng cân liên tục trong vòng 3 tháng, đường phát triển cân nặng theo tuổi đi theo hướng nằm ngang. Trẻ suy dinh dưỡng nếu đường phát triển cân nặng theo tuổi nằm bên dưới đường chuẩn của biểu đồ.

Tuy nhiên để đánh giá dinh dưỡng toàn diện cần có ít nhất 3 chỉ số:

1. Cân nặng theo tuổi.
2. Chiều cao theo tuổi.
3. Cân nặng theo chiều cao.

Các chỉ số này sẽ được so sánh với bảng đánh giá tình trạng dinh dưỡng NCHS được Tổ chức Y Tế Thế Giới khuyến cáo áp dụng ở những nước đang phát triển.

Một số chỉ số nhân trắc khác cũng được dùng để phát hiện đánh giá suy dinh dưỡng như số đo vòng đầu, vòng cánh tay… nhưng thời gian sau này ít được áp dụng do không cụ thể, chi tiết và không chính xác vì phải phụ thuộc vào cách đo, kỹ năng thực hành…

Phân loại suy dinh dưỡng trên lâm sàng dựa trên chỉ số nhân trắc

Suy dinh dưỡng: Chỉ số cân nặng theo tuổi < –2SD so với quần thể tiêu chuẩn NCHS. Chỉ số này biểu hiện một tình trạng thiếu hụt về dinh dưỡng nhưng không đánh giá được tình trạng thiếu hụt đó xảy ra trong khoảng thời gian này hay từ trước. Dù vậy đây vẫn là chỉ số dễ áp dụng nhất trong cộng đồng nên vẫn thường được dùng như một chỉ số chuẩn đánh giá tình trạng thiếu dinh dưỡng của cộng đồng trong tất cả các cuộc điều tra về dinh dưỡng và dùng để phát hiện sớm tình trạng thiếu hụt chất dinh dưỡng. Sau khi có hướng chẩn đoán suy dinh dưỡng dựa trên các chỉ số còn lại để đánh giá tình trạng suy dinh dưỡng.

Suy dinh dưỡng cấp: Chỉ số chiều cao theo tuổi bình thường, nhưng cân nặng/chiều cao <-2SD, biểu thị suy dinh dưỡng mới diễn ra, và chế độ ăn hiện tại chưa phù hợp với nhu cầu.

Suy dinh dưỡng mãn đã phục hồi: Chiều cao theo tuổi <-2SD nhưng cân nặng theo chiều cao bình thường. Phản ảnh sự thiếu dinh dưỡng đã xảy ra trong một thời gian dài, nặng và sớm vì đã gây ảnh hưởng trên sự phát triển tầm vóc của trẻ. Nhưng tình trạng dinh dưỡng hiện đã phục hồi, ở những đối tượng này cần thận trọng với nguy cơ béo phì vì chiều cao thấp.

Suy dinh dưỡng mãn tiến triển: Chiều cao theo tuổi < -2SD và cân nặng theo chiều cao cũng <-2SD chứng tỏ tình trạng thiếu dinh dưỡng đã xảy ra trong quá khứ và tiếp tục tiến triển đến hiện nay.

Suy dinh dưỡng bào thai: Đánh giá dựa vào cân nặng <2500g, chiều dài < 48cm và vòng đầu <35cm sau khi trẻ chào đời.

Đánh giá mức độ suy dinh dưỡng

Có 3 mức độ suy dinh dưỡng: Nhẹ, vừa và nặng.

Ở tất cả các loại suy dinh dưỡng kể trên, khi có một chỉ số <-2SD là suy dinh dưỡng nhẹ, <-3SD là suy dinh dưỡng vừa, <-4SD là suy dinh dưỡng nặng.

Đối với suy dinh dưỡng bào thai, chỉ giảm cân nặng là suy dinh dưỡng nhẹ, giảm cân nặng và chiều cao là suy dinh dưỡng vừa, giảm cả cân nặng, chiều cao, vòng đầu là suy dinh dưỡng nặng.

Triệu chứng và thể lâm sàng của suy dinh dưỡng

Suy dinh dưỡng tưởng chừng như dễ dàng nhận thấy bằng mắt thường, tuy nhiên, không phải trường hợp nào gầy còi cũng là biểu hiện của suy dinh dưỡng và không phải trường hợp suy dinh dưỡng nào cũng dẫn tới gầy còi.

Giai đoạn sớm suy dinh dưỡng

Thường chỉ có biểu hiện đứng cân kéo dài hay sụt cân.

Giai đoạn toàn phát suy dinh dưỡng

Trẻ mệt mỏi, không hoạt bát, hay quấy khóc, chán ăn, ít ngủ, hay bệnh, chậm biết bò trườn, đi đứng, chậm mọc răng. Khi thăm khám thấy có thể biểu hiện của thể phù, thể teo đét hay hỗn hợp.

Thể phù (Kwashiokor): Trẻ chỉ được nuôi bằng chất bột, thiếu tất cả những chất dinh dưỡng đa lượng có cung cấp năng lượng và các chất dinh dưỡng vi lượng khác. Gan sẽ tăng hoạt động tân tạo chất béo và chất đạm, kéo theo sự gia tăng hoạt động của các cơ quan khác như tim mạch, hô hấp, thận niệu… trong một điều kiện thiếu hụt các chất hỗ trợ cho hoạt động chuyển hóa, kết quả là các cơ quan trong cơ thể dần dần trở nên suy kiệt, tế bào bị thoái hóa… Các triệu chứng lâm sàng thường gặp nhất là:

Phù trắng, mềm toàn thân: Do giảm đạm máu, giảm albumin trong máu làm giảm áp lực keo nên tăng thoát nước ra khoảng gian bào.

Rối loạn sắc tố da.

Thiếu máu: Da xanh, niêm nhạt, suy thoái ở da, lông, tóc, móng…

Còi xương, biểu hiện thiếu vitamin D, hạ canxi huyết.

Biểu hiện thiếu vitamin A : còi cọc, khô giác mạc, quáng gà, hay bệnh…

Triệu chứng bệnh ở các cơ quan: Gan thoái hoá mỡ, suy tim, giảm tiêu hoá hấp thu.

Chậm phát triển tâm thần, vận động.

Thể teo đét (Maramus): Trẻ thiếu dinh dưỡng toàn bộ, vẻ ngoài giống như ông già, các bắp thịt teo đét toàn bộ, các triệu chứng thiếu hụt chất dinh dưỡng tương tự như trong thể phù nhưng tiên lượng thường tốt hơn do tổn thương các cơ quan nhẹ hơn : gan không thoái hoá mỡ, không bị đe doạ suy tim, niêm mạc ruột bị ảnh hưởng ít, mức độ thiếu các chất dinh dưỡng thường nhẹ hơn thể phù.

Thể hỗn hợp: thể phù sau khi điều trị phục hồi một phần, hết phù trở thành teo đét nhưng gan vẫn thoái hoá mỡ.

Cận lâm sàng của suy dinh dưỡng

Thiếu máu nhược sắc: Hồng cầu giảm về số lượng, kích thước và nồng độ huyết cầu tố, Hct giảm, dự trữ sắt, vitamine B12, axit folic.. giảm.

Đạm máu: giảm, nhất là albumine trong thể phù.

Giảm các men chuyển hoá.

Giảm các chất điện giải nhất là trong thể phù.

Rối loạn lipide máu.

Suy giảm chức năng gan.

Xét nghiệm phân tìm ký sinh trùng.

Phục hồi suy dinh dưỡng nặng

Điều trị các tình trạng cấp: Mất nước hay phù toàn thân, rối loạn điện giải, suy tim cấp, nhiễm trùng, nhiễm ký sinh trùng…

Bổ sung các dưỡng chất quan trọng với liều điều trị: Vitamin A, sắt, axit folic, đa sinh tố

Dinh dưỡng điều trị tích cực: Cho ăn càng sớm càng tốt và nhanh chóng nâng khẩu phần dinh dưỡng lên mức tối đa phù hợp với khả năng tiêu hoá hấp thu của trẻ, sử dụng các thực phẩm giàu năng lượng, các chế phẩm dinh dưỡng đặc biệt, nếu cần phải sử dụng thêm các loại men hỗ trợ tiêu hoá. Trong trường hợp rất nặng cần đặt vấn đề nuôi ăn bằng các phương tiện hỗ trợ như nuôi ăn qua sonde dạ dày, nuôi ăn bằng đường tĩnh mạch một phần…

Phục hồi suy dinh dưỡng tại gia đình

Hướng dẫn bà mẹ cách lựa chọn thực phẩm, số lượng thực phẩm cần thiết cho trẻ trong ngày, cách nấu thức ăn cho trẻ và khuyến khích trẻ ăn đủ cho nhu cầu phục hồi dinh dưỡng và phát triển cơ thể.

Tăng năng lượng khẩu phần cho bữa ăn hàng ngày nếu trẻ không thể ăn đủ theo nhu cầu bằng cách:

Cho ăn nhiều món trong cùng một bữa để trẻ ăn đến no căng dạ dày.

Tăng số lần ăn trong ngày nếu trẻ không thể ăn nhiều trong một lần.

Cho ăn càng đặc càng tốt, sử dụng các loại bột mộng để làm lỏng thức ăn đặc nhưng vẫn đảm bảo độ đậm đặc của thức ăn.

Tăng thức ăn giàu năng lượng : thêm dầu mỡ vào thức ăn của trẻ, dùng các loại thực phẩm cao năng lượng.

Cho ăn tăng cường sau bệnh: Tăng bữa, tăng thức ăn, cho trẻ ăn bất cứ thứ gì trẻ lựa họn.

Cho bú mẹ kéo dài sau 12 tháng.

Tái khám thường xuyên để theo dõi sức khoẻ và mức độ phục hồi dinh dưỡng của trẻ.

Phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em ở cộng đồng

Cung ứng lương thực thực phẩm đầy đủ cho trẻ: Vấn đề này không được đặt lên hàng đầu trong giai đoạn hiện nay ở các thành phố lớn. Tuy nhiên tại các vùng ngọai thành, vùng ven và nông thôn đây vẫn còn là vấn đề nghiêm trọng đe dọa đến tình trạng dinh dưỡng của trẻ em.

Cho trẻ bú mẹ ngay sau sinh và kéo dài 18 – 24 tháng: Sữa mẹ luôn là thức ăn đầu đời hoàn hảo nhất cho trẻ sơ sinh và là thức ăn tốt, đựoc trẻ chấp nhận trong giai đọan sau. Sữa mẹ, ngoài cung cấp chất dinh dưỡng còn cung cấp các yếu tố chống lại bệnh tật, bảo vệ trẻ khỏi các bệnh lý nhiễm trùng.

Chăm sóc dinh dưỡng cho trẻ bằng bữa ăn hợp lý: Tập cho trẻ ăn dặm khi bắt đầu 4 – 6 tháng tuổi. Cho trẻ ăn đầy đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng (bột đường, đạm, béo), không kiêng khem, và duy trì sữa mẹ trong thời gian dưới 2 tuổi. Nếu không có sữa mẹ đủ, lựa chọn loại sữa thay thế phù hợp.

Vệ sinh an toàn thực phẩm: Là vấn đề quan trọng hàng đầu trong việc bảo vệ trẻ tránh các bệnh nhiễm trùng đường ruột, giun sán… Chọn lựa thực phẩm tươi cho trẻ, tránh bảo quản dài ngày trừ trường hợp có tủ cấp đông đúng quy cách, hạn chế cho trẻ dùng các thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, nấu nướng thức ăn chín kỹ.

Theo dõi biểu đồ tăng trưởng cho trẻ hàng tháng: Nhằm phát hiện sớm tình trạng suy dinh dưỡng hoặc các nguy cơ nếu có và can thiệp sớm.

Ngừa và trị bệnh: Điều trị triệt để các bệnh lý nhiễm trùng hô hấp, tiêu chảy… không cần lạm dụng kháng sinh mà chỉ dùng kháng sinh đủ liều, đủ thời gian, chăm sóc dinh duỡng tích cực trong thời gian bệnh và phục hồi dinh dưỡng sau thời gian bệnh.

Tẩy giun định kỳ mỗi 6 tháng cho trẻ trên 2 tuổi.

Bài viết Suy dinh dưỡng ở trẻ và cách phòng chống đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Vậy có nên cho trẻ ăn váng sữa thường xuyên? Cho trẻ ăn váng sữa thế nào là đúng và tốt nhất, hãy cùng Benh.vn tìm hiểu.

Váng sữa là gì

Váng sữa (tiếng Nga là Smetana) là thực phẩm được làm từ men sữa cho lên men lactic. Smetana là một trong những thực phẩm tiêu biểu nhất của ẩm thực Nga đồng thời rất phổ biến ở Đông Âu.

Váng sữa là thực phẩm được làm từ men sữa cho lên men lactic (Ảnh minh họa)

Phân loại váng sữa

• Tuỳ thuộc cách chế biến, sẽ có nhiều loại váng sữa khác nhau.
• Thông thường, váng sữa được chế biến bằng cách vớt phần trên cùng của sữa và làm lạnh, gọi là váng sữa tự nhiên.
• Trên thị trường cũng xuất hiện các loại váng sữa nhân tạo, được chế biến từ các loại dầu thực vật (dầu dừa, dầu cọ…), bổ sung casein (đạm sữa bò) và đường lactose (đường có trong sữa bò). Thành phần chủ yếu trong váng sữa là chất béo, còn chất đạm, các vitamin và khoáng chất rất thấp.

Công dụng của váng sữa

• Váng sữa có thành phần chất béo cao, bổ sung nhiều năng lượng nên sẽ tốt cho bé trên một tuổi bị thiếu cân, suy dinh dưỡng; bé mới ốm dậy cần nhiều năng lượng.
• Chỉ nên dùng váng sữa làm bữa phụ, từ 1 – 2 hộp/ngày. Váng sữa không nên dùng cho bé dưới sáu tháng tuổi, bé bị thừa cân – béo phì, bé đang bị tiêu chảy, bé dị ứng với sữa bò…

Váng sữa không nên dùng cho bé dưới sáu tháng tuổi, bé bị thừa cân, béo phì (Ảnh minh họa)

Lưu ý, chỉ sử dụng váng sữa như thực phẩm bổ sung cho bé chứ không thể làm thức ăn chính khi cho bé ăn dặm vì thành phần dinh dưỡng không đủ.

Có nên dùng váng sữa thay cho các thực phẩm khác

• Thành phần chủ yếu của váng sữa là chất béo, chất đạm thấp, vitamin và các khoáng chất cũng rất thấp. Lượng chất béo có trong váng sữa lên đến 70% tổng năng lượng trẻ cần, cao gấp đôi so với một ly sữa thông thường. Do vậy đây là nguồn cung cấp năng lượng trong váng sữa rất cao nhưng điều đó không có nghĩa là váng sữa chứa nhiều dinh dưỡng. Trái lại thành phần dinh dưỡng trong váng sữa rất ít. Vậy nên không thể dùng váng sữa thay thế các loại sữa cho trẻ.
• Theo khuyến nghị của tổ chức Y tế thế giới (WHO), bé dưới sáu tháng tuổi cần cho bú mẹ hoàn toàn. Vì vậy, chỉ nên cho bé dùng váng sữa sau thời gian đó để bé tăng cân tốt hơn. Váng sữa không thể thay thế sữa mẹ, vì nó không chứa đủ các chất dinh dưỡng như sữa mẹ.

Có nên dùng váng sữa làm thức ăn dặm cho bé

• Mục đích của ăn dặm là cung cấp thức ăn đặc hơn, có nhiều đạm, có tinh bột, có nhiều chất sắt để đáp ứng nhu cầu phát triển của bé ở giai đoạn này.

Không nên dùng váng sữa làm thức ăn dặm cho trẻ (Ảnh minh họa)

• Váng sữa là một chế phẩm của sữa bò tươi, với thành phần chủ yếu là chất béo sữa, có đạm sữa giống trong sữa tươi, có canxi, nhưng có rất ít sắt, như vậy không phù hợp để làm một thức ăn dặm chủ yếu cho bé khi mới tập ăn.
• Các nhà khoa học khuyến cáo không sử dụng sữa tươi cho bé dưới một tuổi vì đạm sữa bò tươi quá nhiều casein gây khó tiêu, quá ít chất sắt nên dùng nhiều có thể gây thiếu máu thiếu sắt và đầy bụng, quá tải thận. Thiếu máu sẽ ảnh hưởng đến trí thông minh của bé.

Bài viết Có nên cho trẻ dùng váng sữa thường xuyên? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Benh.vn xin giới thiệu với các bạn phương pháp giúp trẻ ăn thông minh của các trường tiểu học nước Pháp – đất nước nổi tiếng với tỷ lệ rất thấp mắc các bệnh về cân nặng. Đặc biệt là hiện tượng trẻ em không mắc bệnh béo phì, huyết áp cao như trẻ đồng trang lứa Mỹ.

Trẻ em Pháp được ăn gì ở trường học?

Trước 2 tháng, thực đơn ăn trưa của học sinh sẽ được căng tin của trường đưa ra, thực đơn này sẽ được các chuyên gia dinh dưỡng thẩm duyệt. Ví dụ, trong một tuần nếu thực đơn đã có quá nhiều đường thì một ít sô cô la sẽ được thay bằng một quả kiwi cho bữa tráng miệng, hoặc chuyên gia sẽ thêm bớt một chút thức ăn chứa carbon hydrat, rau, hoa quả hoặc protein để giữ cân bằng cho khẩu phần ăn.

Hầu hết các loại thức ăn được chế biến ngay tại nhà bếp, không có thức ăn chế biến sẵn để đông lạnh. Điều này có nghĩa là các món như khoai tây nghiền, các bữa tráng miệng, sa lát, súp và tất nhiên cả bữa ăn chính cũng sẽ được chuẩn bị trong ngày. Đôi khi sẽ có các món quà nhỏ cho trẻ: như một lát bánh tarte, một suất kem lớn, hoặc một vài món thật ngon nào đó từ tiệm bánh.

Dưới đây là một vài hình ảnh thực đơn trong vòng 1 tuần của trường học được áp dụng trong tuần cuối tháng 6.2018. Trẻ em lớp tiểu học ở Pháp được nghỉ học vào thứ Tư, nên chỉ có hình ảnh của 4 bữa ăn trưa.

Thực đơn ngày thứ Hai

Thứ Hai

• Khai vị: Salat cà chua và dưa chuột.
• Bữa chính: Thịt bê ướp nấu nấm, súp lơ, bánh mì phết pho mát.
• Tráng miệng: Bánh táo

Thực đơn ngày thứ Ba

Thứ Ba

• Khai vị: Salat bắp cải và cà chua
• Bữa chính: Thịt bò nướng, khoai tây, cà chua nấu rau thơm, bánh mì pho mát.
• Tráng miệng: Quả kiwi.

Thực đơn ngày thứ Năm

Thứ Năm

• Khai vị: Món rau trộn bằng hạt ngũ cốc bulgur.
• Bữa chính: Xúc xích, bí xanh, bánh mì
• Tráng miệng: Kem, táo.

Thực đơn ngày thứ Sáu

Thứ Sáu

• Khai vị: Salat cà chua và dưa góp
• Bữa chính: Cá tẩm bột chiên, súp lơ trắng. Bánh mì phô mai.
• Tráng miệng: Quả đào

Nguồn thực phẩm

“Tất cả các loại hoa quả, rau, cá, thịt đều được cung cấp từ các nguồn đảm bảo, các nông trang ngay tại địa phương.” – Ông Dany Cahuzac, Cố vấn về các vấn đề của trường học cho biết.

Tiệm bánh tại địa phương sẽ giao bánh mì mới vào mỗi buổi sáng, đây là món chính trong tất cả các bữa ăn. Cứ hai ngày, sẽ có ít nhất một thực phẩm hữu cơ trong thực đơn. Một lần trong một tháng, sẽ có một bữa ăn chỉ bao gồm thực phẩm hữu cơ. Thức uống duy nhất cho bữa trưa là nước lọc đựng trong các bình thủy tinh.

Cách ăn của trẻ em Pháp

Khi các bé đi vào căng tin ăn uống, chúng sẽ ngồi 4 người 1 bàn được sắp sẵn và đợi các anh chị tình nguyện là các học sinh lớn tuổi hơn mang lần lượt từng lượt thức ăn tới. Trẻ nào ngồi trên chiếc ghế đỏ chỉ định sẽ là người duy nhất được phép đi lấy thêm nước vào bình, thêm bánh mì vào giỏ hoặc thêm thức ăn cho bàn của mình. Sau khi kết thúc món khai vị (thường là salat), các tình nguyện viên sẽ mang các đĩa thức ăn chính tới các bàn, mỗi bàn sẽ tự chia phần thức ăn. Tiếp đó đến phần ăn với pho mát, phần tráng miệng (thường sẽ có nhiều hoa quả tươi).

“Chúng tôi luôn cố gắng làm phong phú thực đơn trong tuần và trong tháng” – ông Cahuzac cho biết “Chúng tôi thuyết phục trẻ ít nhất hãy thử nếm tất cả các món và cắn một vài miếng trước khi bỏ ăn món mà chúng không thích.”

Kiên nhẫn ngồi ăn một bữa ăn cân bằng dinh dưỡng là điều vô cùng quan trọng trong sự phát triển trí tuệ và sức khỏe của trẻ. Điều này giúp trẻ tiêu hóa thức ăn tốt, ngăn ngừa các bệnh đường ruột và tránh tiêu hao năng lượng vào buổi chiều.

Lời khuyên dành cho các bà mẹ

Chế độ dinh dưỡng và tập luyện của trường học tại Việt Nam tất nhiên khó có thể so sánh với nước Pháp, tuy nhiên không vì thế mà chúng ta không thể chăm sóc tốt trẻ.

Hãy bắt đầu từ căn bếp nhà bạn: Cha mẹ luôn biết những thức ăn có lợi cho sức khỏe, bạn hãy tạo những ảnh hưởng tốt để tạo nên thói quen ăn uống hợp lý cho trẻ. Nếu thức ăn ở trường của trẻ không đảm bảo, các mẹ hãy chịu khó làm cơm hộp để trẻ mang đi ăn vào buổi trưa, tránh việc cho trẻ ăn các món ăn nhanh, quà vặt độc hại và mất cân bằng dinh dưỡng.

Bài viết Chế độ dinh dưỡng để hạn chế mắc bệnh của trẻ em Pháp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Vậy những sai lầm khi cho trẻ uống sữa là gì? Tác hại của nó ra sao hãy cùng Benh.vn tìm hiểu.

Tác dụng tốt của sữa đối với trẻ

• Là nguồn cung cấp năng lượng giúp trẻ năng động và khỏe mạnh.
• Các nhà khoa học đã chứng minh sữa có hơn 400 dưỡng chất quan trọng giúp cung cấp năng lượng và nuôi dưỡng cơ thể. Sữa cung cấp đủ 4 nhóm chất dinh dưỡng là chất đạm, chất béo, chất bột đường, vitamin và nhiều khoáng chất giúp cơ thể trẻ tăng trưởng, phát triển và khỏe mạnh.
• Chất đạm trong sữa có vai trò quan trọng trong quá trình duy trì và phát triển của cơ thể, hỗ trợ trẻ phát triển kĩ năng vận động và củng cố cơ bắp, giúp chuyển hóa các chất dinh dưỡng. Chất đạm trong sữa có chất lượng sinh học cao, dễ hấp thu. Khi đạm sữa kết hợp với canxi và phốt pho có trong sữa sẽ làm cho hệ xương, răng của trẻ sẽ phát triển tốt.
• Canxi sữa dễ hấp thu. Không chỉ giúp trẻ có khung xương chắc khỏe, canxi sữa còn kết hợp với vitamin B12 trong sữa giúp cơ thể tăng sức đề kháng. Ngoài ra, trong sữa còn có vitamin D, phốt pho, là những chất giúp xương chắc khỏe.
• Sữa là môi trường tuyệt vời giúp các dưỡng chất trong sữa kết hợp hài hòa với nhau, hỗ trợ nhau phát huy tác dụng, mang lại tác dụng cộng hợp có lợi cho sức khỏe và phát triển của trẻ.

Sữa chứa nhiều vitamin và nhiều khoáng chất giúp cơ thể trẻ tăng trưởng, phát triển và khỏe mạnh.

Những sai lầm khi cho trẻ uống sữa và tác hại

Cho trẻ uống sữa tưởng chừng đơn giản nhưng cần phải đúng cách. Sau đây là những sai lầm thường gặp và hậu quả khi cho trẻ uống sữa sai cách.

Cho trẻ uống quá nhiều sữa

Sữa tuy được coi là thực phẩm và đồ uống rất tốt cho trẻ vì nó cung cấp protein, chất béo, canxi nhưng nếu uống quá nhiều cũng không tốt cho sức khỏe của trẻ. Khi cơ thể trẻ nhận được quá nhiều calo thường khiến trẻ không muốn ăn nhiều thực phẩm dinh dưỡng khác và trở nên thiếu cân. Ngược lại, nếu trẻ uống nhiều sữa mà vẫn có thể ăn uống tốt thì có thể dẫn đến thừa cân và đối mặt với béo phì.

Cho trẻ ăn kết hợp cháo và sữa

Sữa có nhiều vitamin A, còn trong nước cơm và cháo thành phần chủ yếu là tinh bột, khi kết hợp với nhau vitamin A sẽ bị triệt tiêu. Đối với trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh, thiếu vitamin A rất dễ gây suy nhược cơ thể, trí não chậm phát triển. Bạn nên đợi vài tiếng cho tiếp tục cho trẻ uống sữa để cơ thể trẻ hấp thu trọn vẹn các dưỡng chất từ hai nguồn thức ăn.

Cho trẻ uống sữa thay cơm

Nhiều bậc cha mẹ luôn coi sữa là một loại thực phẩm chức năng hoàn hảo vì ngoài việc có chứa lượng canxi, protein dồi dào, trong sữa còn rất giàu chất sắt, cho nên đã có quan niệm: cho trẻ uống đủ sữa mỗi ngày là có thể đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của trẻ.

Tuy nhiên, thực tế trong sữa có chứa một lượng rất ít và hầu như là không có chứa sắt. Chính bởi vậy, khi trẻ quá “chú trọng” việc uống sữa thì sẽ không chịu ăn những loại thực phẩm khác có chứa sắt, dẫn đến thiếu sắt và thiếu máu (Sắt là thành phần không thể thiếu sản sinh ra máu).

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra nếu trộn sữa với sôcôla, trẻ sẽ không thể hấp thụ canxi có trong sữa.

Thêm nhiều đường vào sữa nóng

Quá nhiều đường dự trữ trong cơ thể ngoài nhân tố nguy hiểm khác gây ra các bệnh như: xơ cứng động mạch, cận thị, sâu răng thì chất lysine có trong sữa sẽ phản ứng với đường khi đun nóng, tạo thành chất không có lợi cho cơ thể của trẻ. Vì vậy, cha mẹ nên cho đường vào sữa ấm hoặc đã được để nguội là tốt nhất cho trẻ, nhiệt độ lý tưởng từ 30-70oC.

Trộn sôcôla vào sữa

Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra nếu trộn sữa với sôcôla, trẻ sẽ không thể hấp thụ canxi có trong sữa vì canxi phản ứng hóa học với oxalate trong sôcôla, tạo thành hợp chất canxi oxalate không hề có lợi cho trẻ. Không những thế, dùng thức uống này quá nhiều sẽ gây khô tóc, tiêu chảy và những phản ứng ngoài mong muốn khác cho trẻ.

Cho trẻ uống sữa khi đói

Nhiều gia đình thường xoa dịu cơn đói cho trẻ bằng một cốc sữa lót dạ, nhưng khi trẻ quá đói, đưa một lượng sữa lớn vào dạ dày sẽ làm dạ dày co bóp mạnh. Dịch tiết ra sẽ đào thải nhanh canxi xuống ruột và bài tiết ra bên ngoài. Hơn nữa, cơ thể bé lúc này sẽ cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ, cản trở các hoạt động vui chơi có lợi cho tiêu hóa. Thời điểm cho trẻ uống sữa vào cuối bữa ăn, hoặc sử dụng sữa như một bữa ăn phụ cho trẻ trong ngày lúc trẻ chưa quá đói.

Chất lysine có trong sữa sẽ phản ứng với đường khi đun nóng, tạo thành chất không có lợi cho cơ thể của trẻ.

Pha sữa quá đặc cho trẻ

Nhiều người mẹ nghĩ rằng uống sữa càng đặc, con mình sẽ càng hấp thụ nhiều dinh dưỡng nên tăng giảm liều lượng tùy thích. Nhưng trên thực tế độ đậm đặc của sữa phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ. Trẻ sơ sinh nếu dùng sữa quá đặc, lâu ngày sẽ dẫn đến các bệnh đau dạ dày, kiết lị, ăn không ngon… nguyên nhân là do sữa càng đặc thì độ dinh dưỡng càng cao trong khi cơ quan nội tạng của trẻ rất yếu, chưa thể hấp thụ một lượng thức ăn quá lớn cùng lúc.

Lời kết

Sữa vô cùng cần thiết cho sự phát triển của trẻ nhưng nếu cho trẻ uống sữa sai cách không những không phát huy tác dụng mà thậm chí còn gây hại cho sức khỏe của trẻ. Các bậc làm cha mẹ nên lưu ý tránh phạm phải những sai lầm trên giúp trẻ có thể hấp thu được đầy đủ các chất dinh dưỡng có trong sữa để phát triển khỏe mạnh.

Bài viết Những tác hại khi cho trẻ uống sữa sai cách đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Muối

Với trẻ em, chức năng thận còn non nớt, vì vậy không nên cho muối vào thức ăn của trẻ trước khi trẻ 1 tuổi. Trẻ dưới 1 tuổi nên ăn nhạt để thận của bé không phải “làm việc” quá tải. Nêm nhiều muối khi nấu bột, cháo sẽ tập cho bé thói quen ăn nhiều muối khi bé lớn. Thói quen này dẫn đến khả năng bé sẽ phải đối mặt với nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp, tim mạch trong tương lai.

Ở tuổi ăn dặm dưới 01 tuổi, các thức ăn hợp với lứa tuổi này đã có chứa một lượng muối như bột ngũ cốc, hoa quả, nước hoa quả, thịt, thịt gia cầm, cá, trứng, rau. Do vậy, không cho muối vào thức ăn của trẻ.

Lượng muối phù hợp với trẻ: Trẻ dưới 6 tháng cần ít hơn 1g muối/ngày (lượng muối này có trong sữa mẹ hoặc sữa bột). Trẻ từ 6 tháng tuổi đến 1 tuổi, nhu cầu muối khoảng 1g. Trẻ trên 1 tuổi cần khoảng 2g. Lượng nước mắm dùng cho bé chỉ nên khoảng 1/3 thìa cà phê rồi tăng dần. Nên nêm nhạt vì vị giác của bé còn rất nhạy. Nêm vừa miệng người lớn là quá mặn đối với trẻ.

Không cho trẻ dưới 1 tuổi ăn muối, sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ (Ảnh minh họa)

Đường

Tốt nhất các mẹ không nên cho trẻ dưới 1 tuổi dùng các loại bánh ngọt, bích quy, kẹo, kem,… vì trong những loại thực phẩm này thường chứa nhiều chất ngọt gây sâu răng khi răng trẻ vừa mới nhú mọc. Ngoài ra, cho trẻ ăn đường sẽ gây cho trẻ cảm giác ngang dạ, chán ăn, không thèm ăn khi vào bữa chính. Chỉ nên thêm đường vào thức ăn của trẻ khi thực sự cần thiết. Bởi vì đường không phải là thực phẩm có nhiều chất bổ dưỡng, chúng cung cấp năng lượng nhưng thiếu đi vitamin, khoáng chất và chất xơ.

Không cho trẻ dưới 1 tuổi ăn đường sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ (Ảnh minh họa)

Mật ong

Mật ong không chỉ là một loại thực phẩm tốt cho sức khỏe mà còn được dùng để chữa nhiều loại bệnh. Mật ong cũng được ví như một loại kháng sinh. Tuy nhiên, với trẻ dưới 1 tuổi thì mật ong lại không phát huy được những tác dụng tuyệt vời ấy. Bởi vì, trong mật ong có chứa lượng đường rất lớn và chứa bào tử của Clostridium botulinum có thể gây ngộ độc, táo bón, hôn mê ở trẻ sơ sinh. Vì vậy, không nên cho trẻ dưới 1 tuổi sử dụng mật ong để đảm bảo an toàn cho sức khỏe của trẻ. Bé bị dị ứng hoặc dị ứng phát triển trong tương lai. Với trẻ trên 6 tháng tuổi chỉ cho sử dụng mật ong khi có chỉ định của bác sĩ Đông y.

Không cho trẻ dưới 1 tuổi ăn mật ong sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ (Ảnh minh họa)

Hải sản có vỏ

Các loại hải sản có vỏ như tôm, cua, sò, ốc… là thực phẩm rất dễ gây dị ứng, vì chỉ nên cho bé ăn sau 1 tuổi. Trước khi cho bé ăn, các mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ cũng như tìm hiểu xem trong gia đình có ai bị dị ứng với hải sản không.

Sữa bò

Mặc dù nhiều loại sữa công thức có nguồn gốc từ sữa bò nhưng không nên dùng sữa bò là đồ uống cho bé dưới 1 tuổi. Không giống sữa công thức và sữa mẹ, sữa bò quá ít kalo và vitamin nên không đáp ứng đủ nhu cầu phát triển của bé. Ngoài ra, trẻ dưới 1 tuổi không thể tiêu hóa được các enzyme và protein có trong sữa bò. Không chỉ có vậy, các chất trong sữa bò có thể gây hại đến thận của trẻ.

Bài viết Vì sao không nên cho trẻ ăn muối, đường, mật ong đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Sau đây là 7 sai lầm các cha mẹ hay mắc phải trong quá trình nuôi con bằng sữa bột.

1. Dùng nước khoáng, nước đóng chai tinh khiết để pha sữa

Một số bà mẹ cẩn thận quá đôi khi lại thành hại con. Hiện nay trên thị trường có nhiều loại nước khoáng, trung bình trong 1 lít nước khoáng có khoảng 11 – 17 mg canxi, 95 – 130 mg natri… Vì vậy, một số phụ huynh khi nuôi trẻ dưới 1 tuổi đã dùng nước khoáng pha sữa, nhằm bổ sung thêm chất khoáng cho trẻ. Hơn nữa, chị em lại cho rằng, nước đóng chai tinh khiết thì đảm bảo độ sạch hơn cả. Nhưng theo các chuyên gia dinh dưỡng thì không nên làm như vậy.

Trong nước khoáng có quá nhiều khoáng chất dẫn đến dư thừa khi pha cùng sữa. Ví dụ: Thừa canxi có thể dẫn đến táo bón, sỏi thận, canxi huyết cao, thận làm việc kém hiệu quả, giảm hấp thu các chất khoáng khác (sắt, kẽm, magie); thừa natri cơ thể sẽ mệt mỏi, khát nước, khô tế bào, lâu dài dẫn đến bệnh cao huyết áp…

Thêm vào đó, dùng nước khoáng để pha sữa cho trẻ em uống còn có nguy cơ tạo ra một số chất trung gian nguy hiểm. Vì vậy các bà mẹ chỉ cần dùng nước tự nhiên đun sôi để nguội là lý tưởng nhất.

Dùng nước khoáng để pha sữa cho trẻ em uống còn có nguy cơ tạo ra một số chất trung gian nguy hiểm.

2. Pha sữa sẵn cho con dùng

Một số chị em vì muốn “nhất cử lưỡng tiện” nên quyết định pha sẵn cả một bình sữa lớn để tủ lạnh, khi nào cần thì hâm nóng rồi cho con uống dần. Điều này không tốt cho trẻ. Sữa pha rồi để ở nhiệt độ phòng chỉ giữ được trong vòng 1 giờ. Nếu mẹ pha sẵn một bình sữa to và cất tủ lạnh chưa sử dụng, sữa đó cũng cần được đổ bỏ trong vòng 24 giờ sau pha. Loại sữa đóng chai pha sẵn dành cho bé trên 1 tuổi cũng chỉ để được 48 giờ sau khi mở nắp.

3. Giữ lại phần sữa thừa để bé bú cữ sau

Nhiều bà mẹ vì tiếc của nên khi bé uống thừa sữa vấn cố tình để lại cho trẻ ăn tiếp cữ sau mà không biết khi bé đã ngậm miệng vào bình sữa, vi khuẩn từ không khí và miệng bé tiếp xúc có thể truyền vào sữa, bám trụ ở đó và ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Thông thường, một bình sữa bé đã ngậm miệng chỉ có thể sử dụng trong vòng 60 phút.

Nếu bé bú quá lâu sau thời gian đó, mẹ hãy mạnh dạn đổ bỏ phần sữa thừa hoặc “kinh tế” hơn, mẹ hãy uống lại giúp bé phần sữa đó.

4. Pha sữa với nước cháo loãng

Trong sữa bò có nhiều vitamin A, còn trong nước cơm và cháo chủ yếu là chất bột với chất lipoxidase – một loại chất sẽ phá hủy vitamin A. Pha thêm nước cơm hoặc cháo vào sữa vô tình mẹ đã làm mất đi lượng vitamin A rất cần thiết cho sự phát triển của trẻ nhỏ. Thêm vào đó, tinh bột trong cháo, nước cơm sẽ cạnh tranh hấp thu với canxi. Trẻ có thể chậm tăng trưởng chiều cao, chậm mọc răng, ngủ trằn trọc, khóc đêm,… do kém hấp thu canxi trong sữa. Mặt khác, các hãng sữa đã đề ra công thức chuẩn nhất cho sản phẩm của mình. Sữa pha với nước cháo loãng có thể làm biến chất hay thậm chí gây rối loạn tiêu hóa, từ đó dẫn đến sụt cân ở trẻ nhỏ.

Thông thường, một bình sữa bé đã ngậm miệng chỉ có thể sử dụng trong vòng 60 phút.

5. Cắt giảm hoặc tăng lượng thìa bột trong một mức nước pha nhất định

Nhiều chị em vì muốn con ăn no sâu hơn, tăng cân tốt hơn nên đã cố tình pha thêm từ 1-2 thìa sữa bột so với chuẩn của nhà sản xuất. Một số bà mẹ thì lại vì tiếc tiền sữa cho con nên quyết định pha loãng ra. Điều này là hoàn toàn sai lầm. Trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi, nguồn dinh dưỡng chủ yếu vẫn là từ sữa. Nếu pha quá đặc, bé sẽ bị thiếu nước. Nếu pha quá loãng, bé có thể sẽ không hấp thụ đủ các chất dinh dưỡng cần thiết.

Các nhà nghiên cứu đã tốn rất nhiều thời gian để nghiên cứu ra tỷ lệ chuẩn nhất của bột và chất lỏng, sau cho các chất dinh dưỡng và vitamin được hòa tan hoàn toàn và để hệ tiêu hóa non nớt của bé có thể hấp thụ một cách tốt nhất. Do vậy, mẹ đừng cố “pha chế” sữa bột theo công thức của mình. Hãy để các nhà khoa học làm điều đó.

6. Không tiệt trùng bình sữa và núm ti

Tất cả bình sữa, núm ti và những dụng cụ dùng để pha sữa khác đều phải được tiệt trùng ít nhất một lần khi mới bắt đầu sử dụng. Từ sau đó, mẹ có thể sửa với nước rửa bình chuyên dụng và tráng lại bằng nước sôi. Đó là khuyến cáo chung của tất cả các hãng sản xuất bình sữa và đồ dùng trẻ em.

7. Làm nóng sữa bằng lò vi sóng

Lò vi sóng không chỉ phá vỡ các vitamin và khoáng chất mà còn tạo ra những điểm nóng lạnh không đều nhau khiến bé có thể bị bỏng khi bú. Hâm sữa bằng máy chuyên dụng hoặc ngâm bình sữa vào trong một bát nước nóng khoảng 30 giây – 1 phút là những cách đơn giản mà các mẹ nên dùng hơn là sử dụng lò vi sóng.

Bài viết Những sai lầm kinh điển khi pha sữa bột cho con đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.