Triệu chứng

+ Đau vừa và nhức nhối, hơi sưng đầu gối, có thể cử động được khớp gối; Biểu hiện đau nhức chỉ xuất hiện khi các phần xung quanh khớp gối như sụn chêm, sụn khớp bị tổn thương.

+ Đau và nhức nhối dữ dội hơn, sưng vừa, khó bước đi, không ổn định khớp, cử động trung bình thấy đau phải dừng lại;

+ Đau dữ dội, sưng to, chỗ sưng của khớp gối có thể do tích tụ chất hoạt dịch trong bao hoạt dịch hay chất dịch ở trong khớp, biến dạng khớp gối, hoàn toàn không cử động được khớp gối.

+ Khi đứng, các đầu gối bình thường duỗi thẳng, nếu gấp thường xuyên có thể do co cứng đầu gối, hông hoặc thậm chí cả bàn chân…

Các tổn thương thường gặp

– Đứt dây chằng chéo trước: Biểu hiện lâm sàng là sưng và đau vùng gối. Bệnh nhân có thể cảm nhận được tiếng “rắc” ngay khi chấn thương. Sau đó gối sưng đau và hạn chế vận động. Dù bệnh nhân có điều trị hay không thì tình trạng sưng đau dần cũng tự hết.

– Lỏng gối: Biểu hiện là bệnh nhân có cảm giác chân yếu khi đi lại. Khó khăn khi đứng trụ một chân bên gối lỏng. Khi chạy nhanh có cảm giác ríu chân, dễ vấp ngã. Khi đi nhanh trên đường không bằng phẳng, dễ có cảm giác trẹo gối. Lên cầu thang cảm giác không thật chân, khó khăn khi đi xuống dốc hoặc bước xuống cầu thang.

– Đứt dây chằng chéo sau: Giống với biểu hiện lâm sàng của tổn thương dây chằng chéo trước, như sưng và đau ngay sau chấn thương, lỏng gối, teo cơ.

– Tổn thương dây chằng bên ngoài: Tổn thương dây chằng bên mác thường đi kèm với các tổn thương của các cấu trúc xung quanh như gân cơ kheo hoặc dải chậu chày.

– Tổn thương sụn chem: Là tổn thương hay gặp nhất ở khớp gối trong chấn thương thể thao (cầu thủ bóng đá), ngoài ra khá thường gặp do tai nạn giao thông.

Phòng ngừa

– Khởi động, tập luyện kỹ và đúng cách trước khi chơi thể thao để gân cơ sẵn sàng vào cuộc.

– Lưu ý các tư thế kỹ thuật đúng động tác.

– Nên chơi thể thao vào buổi sáng hoặc giờ chính, tránh chơi buổi trưa hoặc buổi tối, vì khi đó cơ thể đang mệt mỏi cần được nghỉ ngơi.

– Tránh ham hoặc thái quá dễ dẫn đến chấn thương.

Lưu ý: Sân bãi trong thể thao cần đảm bảo tiêu chuẩn, sau khi chơi ở cường độ mạnh nên đi lại nhẹ nhàng, thả lỏng để đưa cơ thể về trạng thái ổn định rồi mới chuyển qua hoạt động khác.

Lời kết

Đứt dây chằng khớp gối khi chơi thể thao là chấn thương có xu hướng gia tăng nhưng rất nhiều người không hề biết mình bị đứt dây chằng. Nguyên nhân khi bị đứt dây chằng khớp gối chỉ sưng một thời gian, sau đó hết sưng và bệnh nhân vẫn đi lại được, không có biểu hiện đau nhiều, chỉ khó khăn trong chơi thể thao và vận động mạnh.

Qua đó, các chuyên gia khuyến cáo người chơi cần chọn lựa môn thể thao phù hợp với sức khỏe, lứa tuổi. Tuân thủ các nguyên tắc khi chơi thể thao là khởi động kỹ trước khi luyện tập, đảm bảo đúng các động tác chuyên môn, không chơi thể thao khi người quá mệt, sau thời gian đau ốm kéo dài, sau khi uống rượu bia…để tránh mọi chấn thương có thể sẽ xảy ra. Đặc biệt là chấn thương đầu gối, đứt dây chằng quanh khớp gối…nếu không được phẫu thuật tái tạo kịp thời thì khớp gối sẽ bị xộc xệch, lâu ngày khớp sẽ dần bị tổn thương và thoái hóa nghiêm trọng.

Bài viết Nguy hiểm khi đứt dây chằng trong chấn thương đầu gối đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Những khớp xương thường bị bong gân là cổ chân, đầu gối, cổ tay…

Một số biểu hiện bong gân

Các biểu hiện của bong gân rất giống với gãy xương. Triệu chứng có thể là đau, đau hơn khi đi lại, lúc sau thì sưng và bầm tím. Khi bị bong gân, sẽ có tình trạng chảy máu nơi vùng dây chằng bị đứt, tùy theo mức độ nặng nhẹ mà máu sẽ chảy nhiều hay ít. Máu chảy ra làm sưng nề vùng khớp bị bong gân. Dấu bầm tím quanh khớp do máu tụ lại, vùng bong gân nóng lên và ấn đau.

Sau khi chấn thương, tình trạng viêm sẽ xảy ra ngay vùng bong gân. Các bạch cầu sẽ được huy động đến để dọn dẹp vùng chấn thương đồng thời mô xơ sẽ được huy động đến để hàn gắn vùng dây chằng bị hư. Người bệnh sẽ cảm thấy đau nhói như điện giật ở vùng khớp bị trẹo, sau đó, khớp tê dại không còn đau nữa. Khoảng 1 giờ sau, cảm giác đau nhức dần dần trở lại.

Nếu nhẹ nhàng lật khớp lại giống như lúc bị chấn thương, người bệnh sẽ thấy đau nhói như điện giật, sưng xung quanh khớp, da vùng khớp tái nhợt do chảy máu trong và biến loạn vận mạch. Nếu bong gân ở bàn chân, mắt cá chân, bệnh nhân sẽ không bước đi được nữa, phải đặt bàn chân nằm xuống đất. Thông thường, trong hầu hết các trường hợp, phải chụp X-quang mới phát hiện và phân biệt được tình trạng bong gân hay gãy xương.

Nếu bị bong gân do chơi thể thao, có thể dùng ethyl clorua xịt vào nơi bong gân để gây tê làm lạnh tại chỗ giúp giảm đau.

Quan niệm sai lầm trong chữa bong gân

Bong gân là một trong những tổn thương rất hay gặp và sẽ để lại nhiều hậu quả nếu không điều trị đúng cách. Tuy nhiên, trên thực tế thì hầu hết bệnh nhân thường chủ quan với chấn thương này. Quan niệm của người bệnh thường cho rằng, bong gân không quan trọng nên tự điều trị.

Dùng rượu, xoa cao vào nơi bị tổn thương… đây là sai lầm nghiêm trọng vì tổn thương dây chằng nghiêm cấm dùng các chất nóng tác động tại chỗ do những chất này gây chảy máu mạnh hơn trong khi tổn thương này cần dùng các thuốc gây lạnh và làm giảm đau tại chỗ. Các chất có tính nóng chỉ nên dùng trong trường hợp gãy xương vì tác dụng của sức nóng sẽ làm tăng tiết dịch, máu làm nhanh liền xương hơn. Nhưng tuyệt đối không nên xoa vào nơi dây chằng tổn thương vì có thể dẫn đến teo cơ, cứng khớp sau này.

Cần làm gì ngay?

Ngay sau khi bị bong gân, phải làm ngừng chảy máu và hạn chế phù nề tối đa. Có thể dùng băng thun băng ép khớp bị bong gân giúp khớp có chỗ tựa và giữ cố định cho khớp. Trong trường hợp nặng, cần đặt nẹp bột bất động khớp trong tư thế cơ năng. Nên chườm lạnh bên ngoài bằng nước đá (hoặc nước lạnh) trong 4 giờ đầu. Việc chườm đá sẽ làm dịu cơn đau và co mạch, ngưng chảy máu, bớt phù nề. Sau ngày thứ 2, nên ngâm chỗ bị bong gân trong nước ấm từ 3-4 lần/ngày.

Nên chườm đá trong 4 giờ đầu ngay sau khi bị bong gân.

Kê đầu chi bị bong gân lên cao khi nghỉ ngơi và nằm ngủ. Nếu được, nên tập cử động nhẹ nhàng để máu được lưu thông. Không xoa bóp, chườm nóng, tiêm bất cứ thuốc gì vào vùng bong gân để tránh làm giãn mạch, chảy máu phù nề thêm, đồng thời không nên băng quá chặt vì có thể sẽ gây đau nhức, bầm tím thêm chỗ bị bong gân.

Nếu bị bong gân do chơi thể thao, có thể dùng ethyl clorua xịt vào nơi bong gân để gây tê làm lạnh tại chỗ giúp giảm đau cho người bệnh. Ngoài ra, có thể dùng thuốc giảm đau, tiện nhất là alaxan uống 1-2 viên/lần, 3 lần trong ngày. Không dùng aspirin vì thuốc này chống ngưng kết tiểu cầu, gây chảy máu.

Tùy thuốc vào độ bong gân

Nếu là bong gân độ 1, khi đã hết đau, bệnh nhân có thể bắt đầu vận động khớp trở lại. Để điều trị bong gân độ 2-3, phải làm băng bột để bất động khớp trong 4-6 tuần, sau đó tập vận động từ nhẹ đến nặng. Cách điều trị bong gân độ 3 (đặc biệt ở khớp gối, khớp cổ chân đối với người trẻ) là khâu tái tạo dây chằng bị đứt kết hợp với bất động trong 6 tuần.

Nếu bạn vẫn không cử động được khớp kèm theo nhiều biến chứng thì nên đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị.

Lưu ý

Những cách làm trên chỉ áp dụng đối với trường hợp bị bong gân nhẹ, dây chằng chỉ bị giãn hoặc bị đứt không hoàn toàn, chấn thương chỉ gây ra những rối loạn sinh lý, khớp vẫn vững chứ không bị lỏng lẻo. Còn đối với những trường hợp bong gân nặng: không cử động được khớp, dây chằng khớp bị đứt hoàn toàn hoặc bị bong điểm bám làm cho khớp lỏng lẻo kéo theo nhiều biến chứng, bị sốt hoặc không đỡ sau 2 ngày thì bạn hãy đến ngay cơ sở y tế để khám và điều trị.

An Nguyên – Benh.vn

Bài viết Phát hiện bệnh bong gân và cách điều trị đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.