Gạo lứt chứa thành phần dinh dưỡng gì

Ngoài vỏ ra, hạt thóc còn có 3 phần chính là lớp cám, phôi và nội nhũ. Nội nhũ chiếm phần lớn và chủ yếu là glucid có giá trị chính cung cấp năng lượng. Lớp cám và phôi tuy chỉ chiếm 10% hạt nhưng lại có tới 65% các chất giá trị nhất về mặt dinh dưỡng.

Hai phần này rất giàu hoạt chất sinh học tự nhiên như các loại vitamin B1, B2, B6, PP, E, acid folic, acid pantothenic, choline, biotin…, các vi khoáng, chất xơ, lignin; chứa khoảng 120 chất kháng ôxy hóa và hàng trăm hoạt chất hóa học tự nhiên khác vốn có vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa và trao đổi chất có liên quan đến sức khỏe của con người.

Phần phôi và cám gạo lứt cũng là nguồn giàu chất béo thực vật để sản xuất dầu cám vốn chứa rất nhiều omega-3 và acid omega-6 có vai trò ức chế và loại trừ các gốc tự do. Chính vì vậy, ngày 8-5-2008, Cơ quan Quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã cho phép gạo lứt được mang nhãn hiệu “hạt toàn phần” (Whole grain) có lợi cho sức khỏe, giúp phòng ngừa và hỗ trợ trị liệu bệnh tật.

Cách dùng Gạo lứt

Cũng như các loại ngũ cốc thông dụng khác, cách dùng gạo lứt đơn giản nhất là nấu cơm ăn hằng ngày. Tuy nhiên, để tăng cường hiệu lực bổ dưỡng và phòng chống bệnh tật, đồng thời cũng để khắc phục tính chất khô khan, khó ăn của gạo lứt, người ta thường chế biến thành nhiều dạng khác nhau; đồng thời tìm cách phối hợp với các thực phẩm khác tạo thành những món ăn hấp dẫn và độc đáo. Dưới đây, xin giới thiệu một số công thức điển hình:

Bài 1: Gạo lứt 500 g, lạc nhân 200 g, vừng đen 50 g, đường đỏ lượng vừa đủ. Tất cả đãi sạch, sấy khô rồi rang từng thứ cho chín thơm là được. Tiếp đó, đem giã hoặc xay vụn thành bột, trộn đều 3 thứ với nhau, đựng trong lọ kín để dùng dần. Mỗi lần lấy một lượng bột thích hợp hòa với nước sôi, khuấy đều thành dạng bột đặc, chế thêm đường đỏ, dùng làm đồ điểm tâm hằng ngày.

Công dụng: Kiện tì ích vị, nhuận tràng.

Bài 2: Gạo lứt 500 g, gạo tẻ thường 200 g, hồng táo 20 g. Gạo lứt đãi sạch, ngâm với nước qua 1 đêm. Gạo tẻ đãi sạch rồi trộn đều với gạo lứt cho vào nồi đun sôi, bỏ hồng táo và nấu đến chín là được, dùng làm cơm ăn hằng ngày.

Công dụng: Bổ khí kiện tì, dưỡng huyết an thần.

Bài 3: Gạo lứt 150 g, đậu hòa lan non 50 g, nước luộc gà lượng vừa đủ. Gạo lứt đãi sạch ngâm nước 2 giờ, đậu hòa lan rửa sạch. Hai thứ đem hấp cách thủy trong 20 phút rồi lấy nước luộc gà nấu chín thành cơm ăn hằng ngày. Công dụng: Kiện tì ích vị, bổ khí dưỡng huyết, lợi thủy tiêu thũng.

Bài 4: Gạo lứt 100 g, gạo nếp 50 g, lệ chi nhục 40 g, long nhãn nhục 20 g, đường đỏ lượng vừa đủ. Gạo lứt đãi sạch ngâm nước 2 giờ, gạo nếp đãi sạch ngâm nước 1 giờ, long nhãn nhục và lệ chi rửa sạch. Cho gạo lứt và gạo nếp vào nồi đun sôi, bỏ long nhãn nhục và lệ chi vào nấu trong 40 phút là được.

Công dụng: Kiện tì ích vị, dưỡng huyết an thần, nhuận tràng.

Bài 5: Gạo lứt 500 g, đậu đỏ 60 g. Hai thứ đãi sạch, đem ngâm nước trong 2 giờ. Sau đó, cho đậu đỏ vào nồi, đổ một lượng vừa đủ nấu sôi trong 20 phút rồi cho gạo lứt vào nấu đến chín là được, dùng làm cơm ăn hằng ngày. Công dụng: Kiện tì ích vị, lợi thủy tiêu thũng.

Bài viết Giá trị tuyệt vời của Gạo lứt đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Nhiều người có thói quen thích ăn gạo xát trắng, nhưng không để ý rằng sau quá trình xay xát và đánh bóng, lớp cám gạo có đầy đủ các chất dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất và protein đã bị mất đi.

Theo một nghiên cứu đăng tải trên tạp chí American Journal of Clinical Nutrition, cho thấy gạo lứt là sự lựa chọn hàng đầu cả về lợi ích sức khỏe và cả dinh dưỡng.

Vì gạo xát chưa kỹ, đang còn cám, gạo lứt được bỏ qua công đoạn chà bóng trong quá trình sản xuất chế biến nên hàm lượng vitamin nhóm B được giữ lại nhiều hơn so với gạo trắng được xát kỹ. Do vậy, việc sử dụng gạo còn cám cho bữa cơm hằng ngày sẽ đem lại nhiều dinh dưỡng cho các thành viên trong gia đình bạn hơn so với gạo trắng thông thường.

Để khẩu phần ăn có đủ vitamin B cần chú ý không nên xay xát gạo quá kỹ vì các vitamin nhóm B có nhiều ở lớp vỏ ngoài ngay sát hạt gạo.

Việc thường xuyên sử dụng các loại gạo còn nguyên cám sẽ để lại những lợi ích cho sức khỏe như sau:

Gạo nguyên cám chống oxy hóa mạnh

Đây là là một trong những bí mật được giữ kín nhất về gạo lứt. Thường kết hợp các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa với quả việt quất, dâu tây và các loại trái cây khác và các loại rau. Khả năng chống oxy hóa của gạo lứt luôn được xếp hàng đầu.

Gạo nguyên cám tốt cho người bị tiểu đường

Lớp vỏ cám bị loại bỏ trong quá trình xay xát gạo có chứa chất dinh dưỡng giúp bảo vệ chống lại bệnh tiểu đường. Thêm vào đó, gạo trắng quá góp phần tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường bởi nó làm lượng đường trong máu tăng nhanh hơn so với gạo xát rối.

Theo tờ New York Times, một nghiên cứu của Đại học Harvard năm 2010 cho thấy những người ăn gạo trắng ít nhất năm bữa một tuần có thể có nguy cơ mắc tiểu đường cao hơn 20% so với những người ăn ít một tháng một lần. Theo khuyến nghị của bác sỹ để phòng bệnh tiểu đường, tốt nhất nên chuyển sang ăn gạo nâu, gạo xát rối.

Giảm cholesterol máu khi ăn gạo lứt, gạo nguyên cám

Do không bị mất “tính trọn vẹn” của gạo thông qua quá trình tinh chế. Gạo lứt nguyên hạt được chứng minh là làm giảm sự tích tụ các mảng bám động mạch và giảm nguy cơ bệnh tim và cholesterol máu cao.

Gạo nguyên cám giàu chất xơ tốt cho tiêu hóa

Gạo lứt có nhiều chất xơ và được xếp vào tốp đầu của danh sách các loại thực phẩm có thể giúp ngăn ngừa ung thư đại tràng. Điều này có thể do mức độ cao của chất xơ tự nhiên có trong gạo lứt. Những sợi xơ này gắn với các chất gây ung thư cũng như các chất độc trong cơ thể, rồi loại bỏ chúng và không cho chúng bám vào vách ruột.

Lưu ý khi chế biến gạo xát dối (gạo nguyên cám)

Không nên vo gạo quá kỹ trước khi nấu cơm làm mất lớp cám gạo chứa nhiều vitamin B1. Khi nấu cơm chỉ cho nước vừa đủ, không cho nhiều để phải chắt bỏ nước cơm làm mất vitamin B1(có thể mất tới 60%).

Để ngon cơm, với nồi thông thường tốt nhất nên đun sôi nước mới cho gạo vào nấu. Còn với nồi cơm điện thì nên cho gạo vào trước, sau đó lấy nóng đã đun bên ngoài cho vào. Làm như vậy để gạo khi gặp nước sôi nóng đột ngột, lớp vỏ ngoài hạt gạo chín mau tạo thành một lớp keo giữ vitamin B1 không bị hòa tan ra nước và bị phân hủy.

Lưu ý: Gạo xát dối nếu để lâu, chất dầu trong lớp cám sẽ bị hư, gạo sẽ có mùi, khó sử dụng được. Nếu nấu gạo lứt, trước khi nấu, phải ngâm gạo từ 25 đến 30 phút để làm mềm lớp cám bên ngoài, thời gian chín cơm cũng lâu hơn.

Bài viết Tại sao gạo còn cám đen lại tốt hơn gạo trắng rất nhiều? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Thành phần

Dành cho 3 – 4 phần . Ít béo

1. 2 Chén gạo lức.
2. 1 muỗng cà phê dầu mè
3. 1/2 chén hành tây thái hạt lựu
4. 1/2 chén cà rốt thái hạt lựu
5. 1/2 chén cần tây thái hạt lựu
6. 1 chén nấm thái lát
7. 2 muỗng canh hành lá thái lát
8. 1/2 muỗng cà phê củ gừng tươi nghiền nhỏ
9. 1 muỗng cà phê tỏi tươi nghiền
10. 2 muỗng canh nước tương ít natri
11. 1/4 chén đậu Hà Lan
12. 1 cốc trứng thay thế

Cách làm

Nấu gạo lứt thành cơm vừa mềm ( nếu nấu quá khô sẽ không ngon khi rang lên ). Đặt cơm chín sang một bên. 

Trong một chiếc chảo chống dính lớn, làm nóng dầu trên lửa vừa.

Thêm hành tây, cà rốt và cần tây. Nấu trong 2 phút.

Thêm nấm, hành lá, gừng và tỏi. Khuấy liên tục trong 1 phút.

Thêm nước tương, đậu Hà Lan, trứng và cơm. Đun nóng kỹ.

Phân tích dinh dưỡng trên mỗi khẩu phần

Benh.vn ( Th webmd.com )

Bài viết Cơm rang nấm đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.