Hội chứng colic là tình trạng bé sơ sinh khóc nhiều hơn ba giờ mỗi ngày mà không có lý do cụ thể. Trong nghiên cứu đăng tải trên tạp chí Nhi khoa Pediatrics này, các tác giả đã xác định một “dấu ấn” vi khuẩn khác biệt trong ruột các trẻ bị colic.

Cần lưu ý rằng, ban đầu bé có đường ruột vô khuẩn (không có vi sinh vật). Vi khuẩn chỉ bắt đầu phát triển, xâm chiếm trong đường ruột chỉ một vài giờ sau khi bé sinh ra.

Nghiên cứu tiến hành trên 12 trẻ bị colic và 12 trẻ khỏe mạnh. Các nhà khoa học lấy mẫu phân của trẻ định kỳ từ lúc sinh ra tới khi bé được 100 ngày tuổi. Mẫu phân được phân tích bằng kỹ thuật giải trình ADN để xác định hơn 1,000 chủng vi khuẩn khác nhau.

Theo nghiên cứu, trong những tuần đầu đời, các bé bị colic có lượng vi khuẩn thuộc ngành Proteobacteria trong ruột nhiều hơn những bé sơ sinh bình thường. Ngành Proteobacteria gồm các vi khuẩn đã được biết tới với khả năng sinh hơi, từ đó có thể gây đau bụng cho trẻ sơ sinh và khiến các bé quấy khóc.

Các trẻ sơ sinh bị colic cũng có ít vi khuẩn Bifidobacteria và Lactobacilli hơn những trẻ thường. Vi khuẩn ở các chi này có thể chống viêm, từ đó làm giảm viêm và đau ruột cho người.

Giáo sư Carolina de Weerth, chuyên gia tâm lý phát triển tại Đại học Radboud Nijmegen, Hà Lan nói: “Trong một thời gian dài, nhiều nhà nghiên cứu và chuyên gia đã tin rầng colic có thể chỉ là một hiện tượng quá khích trong quá trình trẻ sơ sinh khóc. Tuy vậy, nghiên cứu này đã chỉ ra – dù chỉ ở một số trường hợp khóc colic – rằng sự bất thường ở hệ vi sinh vật đường ruột có thể dẫn tới hành vi này của trẻ.”

Sự bất thường của vi khuẩn đường ruột trẻ bắt đầu biến mất sau vài tháng. Điều này cho thấy đây là tình trạng tạm thời. Mặc dù vậy, nghiên cứu của nhóm tác giả vẫn ở quy mô nhỏ và mới chỉ tiến hành vài tháng nên vẫn cần nhiều bằng chứng từ những nghiên cứu lớn hơn.

Nghiên cứu còn cho thấy vi khuẩn xâm chiếm đường ruột của trẻ bị colic chậm hơn những trẻ thường.

Giáo sư William Muinos, đồng giám đốc khoa tiêu hóa tại Bệnh viện Nhi Miami, nói rằng những phát hiện này rất hợp lý bởi các chủng vi khuẩn có khả năng ảnh hưởng tới việc sinh hơi và nhu động ruột. Những ảnh hưởng này gia tăng có thể khiến trẻ quấy khóc. Mặc dù vậy, giáo sư Muinos cho rằng có nhiều yếu tố khác cũng có thể ảnh hưởng tới trẻ bị colic, và vi khuẩn đường ruột chỉ là một trong các yếu tố gây ra hội chứng này.

Ví dụ, một vài trẻ bị colic có vấn đề về dịch dạ dày hay bị ợ nóng. Thêm vào đó, theo Viện Sức khỏe Hoa Kỳ, những cảm xúc như sợ hãi, phấn khích cũng có thể dẫn tới các triệu chứng colic ở trẻ,.

Kết quả của nghiên cứu gợi ý rằng các nhà khoa học có thể nhìn vào hệ vi khuẩn đường ruột để dự đoán liệu trẻ có bị colic sau này hay không. Thêm vào đó, các liệu pháp như dùng chế phẩm probiotic có thể là một giải pháp chữa trị colic, mặc dù cần có nhiều nghiên cứu hơn trong tương lai để kiểm chứng điều này.

Bài viết Thêm một nghiên cứu cho thấy vi khuẩn trong ruột có thể gây ra hội chứng colic ở trẻ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Hội chứng Colic hay khóc dạ đề là một hội chứng hành vi được đặc trưng bởi biểu hiện kêu khóc không thể dỗ nín, không ngừng và bộc phát không rõ nguyên nhân ở các trẻ sơ sinh khỏe mạnh. Đây là vấn đề rất thường gặp và ảnh hưởng từ 15 – 30% trẻ sơ sinh trong 3 tháng đầu đời.

Triệu chứng khi trẻ bị colic:

• Trẻ bị căng cứng người
• Chân co lại và tay nắm chặt
• Bụng căng ra
• Mắt co lại hoặc giãn ra
• Trán có nếp nhăn
• Mặt đỏ bừng hoặc tái nhợt
• Chướng bụng và đầy hơi

Trẻ có thể khóc liên tục nhưng thường kiểu bùng phát kéo dài khoảng 5 phút, mỗi đợt đau cách nhau khoảng 1 hoặc 2 phút. Thường thì bé sẽ khóc ở cùng một thời điểm mỗi ngày, khóc nhiều hơn vào buổi chiều, tối và đêm, kéo dài 2 hoặc 3 giờ.

Mặc dù thường xuyên xảy ra, cơn đau khi trẻ khóc colic đã được ghi nhận và có tới 40 năm nghiên cứu, nguyên nhân gây ra hội chứng này vẫn chưa hoàn toàn được hiểu rõ. Một vài giả thuyết cho rằng đây là một bệnh hữu cơ hoặc tâm lý.

Ảnh minh họa: Nguyên nhân gây ra khóc colic ở trẻ vẫn chưa hoàn toàn được hiểu rõ

Mối liên quan giữa colic và hệ vi sinh vật đường ruột ở trẻ

Trong các giả thuyết, sự thay đổi của hệ vi sinh vật đường ruột cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc gây ra colic, bằng cách thay đổi quá trình chuyển hóa carbonhydrat và các acid béo ở hệ tiêu hóa của trẻ.

Sự phát triển của hệ vi sinh vật đường ruột trong thời kỳ sơ sinh bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố: cách cho trẻ ăn, cách sinh đẻ, sự khác biệt về địa lý, sinh non, thuốc kháng sinh và điều kiện vệ sinh.

Sự chiếm đóng trong đường ruột của các vi khuẩn đóng vai trò như một yếu tố kích thích hình thành kháng thể hiệu quả trong quá trình trưởng thành của các tổ chức lympho đường ruột. Khả năng tạo các tế bào sinh IgA tăng lên mạnh mẽ trong các giai đoạn liên tiếp nhau hình thành hệ vi sinh vật đường ruột.

Trong bối cảnh này, việc nghiên cứu xem liệu hệ vi sinh vật đường ruột có đóng vai trò quan trọng trong sự cân bằng hệ miễn dịch, điều hòa sự dung nạp đường uống và kích thích gây ra colic ở trẻ hay không là rất thú vị.

Nghiên cứu của Savino và các cộng sự tại Turin, Ý

Mục tiêu của nghiên cứu là tìm hiểu xem hệ vi sinh vật đường ruột ở trẻ sơ sinh bị colic có khác với ở trẻ khỏe mạnh được bú sữa mẹ hoàn toàn hay không.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu tập hợp 71 trẻ bị colic và không bị colic được bú sữa mẹ hoàn toàn, 15-60 ngày tuổi, tại khoa Nhi Đại học Turin, Ý, từ tháng 3/2001 tới tháng 3/2002. Các trẻ này bị mắc bệnh không liên quan tới colic và các hội chứng nhi khoa khác, không bị bệnh nghiêm trọng hoặc bệnh mạn tính, chưa từng bị viêm dạ dày ruột, chưa từng sử dụng kháng sinh hay chế phẩm vi sinh probiotic hoặc các thuốc khác có thể gây thay đổi hệ vi khuẩn đường ruột.

Để hạn chế biến thiên có thể xảy ra cho chế độ dinh dưỡng khác nhau, tất cả các trẻ tham gia nghiên cứu đều được bú sữa mẹ hoàn toàn.

Các trẻ này được chia thành 2 nhóm: nhóm bị colic và nhóm chứng. Quấy khóc colic được định nghĩa là việc trẻ khóc do đau đớn đặc biệt khó kiểm soát, kéo dài từ 3 giờ trở lên trong một ngày, 3 ngày trở lên trong một tuần, theo tiêu chí của Wessel. Nhóm chứng bao gồm 29 trẻ sơ sinh khỏe mạnh.

Mẫu phân của tất cả các trẻ được thu thập, pha loãng và nuôi cấy trong vài môi trường chọn lọc để phát hiện lactobacilli, clostridia, các vi khuẩn kỵ khí Gram âm và vi khuẩn họ Enterobacteriaceae.

Kết quả nghiên cứu

Có sự khác biệt giữa hệ vi sinh vật đường ruột của trẻ sơ sinh bị và không bị colic:

Tỷ lệ vi khuẩn Gram âm kỵ khí xuất hiện nhiều hơn ở các trẻ bị colic (9 ở nhóm chứng và 24 ở nhóm bị colic; p= 0,055).

Tỷ lệ vi khuẩn lactobacilli xuất hiện nhiều hơn ở các trẻ khỏe mạnh (13 ở nhóm chứng và 8 ở nhóm bị colic; p = 0,044).

Ngoài ra, số lượng lactobacilli trung bình cũng khác nhau giữa 2 nhóm (1,26 ± 2,67 ở nhóm bị colic so với 2,89 ± 3,48 ở nhóm chứng; p = 0,029) (Hình 1).

Hình 1. Số lượng lactobacillus ở trẻ sơ sinh bị và không bị colic (p = 0,029).

Kết luận

Nghiên cứu chỉ ra rằng các trẻ sơ sinh bị colic có hệ vi sinh vật đường ruột khác với trẻ không bị colic.

Hệ vi sinh vật đường ruột và những giải pháp tương lai

Mặc dù các nhà khoa học vẫn đang thu thập thêm bằng chứng, nhưng vai trò của hệ vi sinh vật đường ruột trong khóc colic vẫn chưa thực sự rõ ràng: sự khác biệt về lượng các chủng vi khuẩn có thể là nguyên nhân dẫn tới sự phát triển của bệnh, nhưng đó cũng có thể là hậu quả của colic.

Các nghiên cứu hiện tại đã tạo tiền đề để đánh giá sâu hơn mối liên quan giữa hệ vi sinh đường ruột và khóc colic. Rất có thể, những nghiên cứu này sẽ định hướng cho những giải pháp chữa trị mới để giải quyết vấn đề khóc colic, vốn là nỗi ám ảnh của nhiều ông bố bà mẹ có con nhỏ bấy lâu nay.

Nguồn: Savino, F., et al. “Intestinal microflora in breastfed colicky and non‐colicky infants.” Acta paediatrica 93.6 (2004): 825-829.

Bài viết Phát hiện mới, Hội chứng Colic có liên quan tới hệ vi sinh vật đường ruột trẻ sơ sinh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.