Vị trí các huyệt trên khuôn mặt

Huyệt trên cơ thể là nơi được coi như cầu nối tiếp xúc giữa bên trong cơ thể và bên ngoài cơ thể. Huyệt cũng là nơi tập trung nhiều đầu mút dây thần kinh và hết sức nhạy cảm khi tác động vào. Khuôn mặt con người là nơi tập trung đặc biệt nhiều huyệt đạo có giá trị lớn trong điều trị và chẩn bệnh.

Huyệt là gì ?

Huyệt theo định nghĩa phổ biến nhất của Đông Y là nơi thần khí có khả năng ra vào, chịu trách nhiệm cho việc xuất ra ngoài các đáp ứng của cơ thể và nhập các tín hiệu từ ngoài môi trường vào trong cơ thể. Theo Tây Y, huyệt là vị trí các đầu dây thần kinh tự do, không có myelin ở lỗ chân lông. Các đầu dây thần kinh, huyệt này có một số tác dụng như sau.

• Cảm nhận đụng chạm: phân bố ở da, chân lông, đầu ngón tay, chân, lưỡi, núm vú, ở dưới da, lớp sâu của da, bao khớp, dây chằng mang liên cốt (xương), màng xương, cân mạc treo, vỏ bao mạch máu, mô liên kết giữa các tạng.
• Cảm nhận nóng lạnh: số lượng thụ thể lạnh gấp 3 lần thụ thể nóng. Do đó, đa số con người có xu hướng nhạy cảm hơn khi tiếp xúc với lạnh so với tiếp xúc với nóng.
• Cảm nhận đau: phân bố ở lớp gần biểu bì, màng xương, thành động mạch mặt khớp, màng não. Ở lướp sâu có ít thụ thể đau hơn, đây cũng là cơ chế phòng vệ của cơ thể trước các tác nhân bên ngoài.
• Cảm nhận các thay đổi bên trong cơ thể: Đáp ứng với trương lực cơ có phần cảm nhận của suốt thần kinh cơ, đáp ứng với cảm giác ở gân có tiểu thể Golgi.
• Cảm nhận các nội tạng: là các tận cùng của phó giao cảm, tận cùng giao cảm sẽ sản xuất các chất hoá học nhằm điều chỉnh hoạt động của các nội tạng trong cơ thể để chúng trở lại trạng thái bình thường. Dựa vào nguyên lý này, Đông Y sử dụng châm cứu để tác động ngược lại và điều chỉnh hoạt động bình thường của cơ thể.

Huyệt trên khuôn mặt ở những vị trí nào ?

Trên mặt có những huyệt đạo chủ yếu gồm bách hội, đầu duy, dương bạch, toản trúc, nhãn trung, địa thương… Trong đó, từng vị trí huyệt trên khuôn mặt có tác dụng chữa những căn bệnh khác nhau. Các bác sỹ Đông Y đều phải nắm chắc các vị trí huyệt đạo này khi thực hành điều trị bệnh. Một số người còn sử dụng phương pháp Diện chẩn để điều trị bệnh, dựa trên việc tập trung vào ray bấm trên huyệt đạo trên khuôn mặt.

Tác dụng của các huyệt trên khuôn mặt cơ bản

Tác dụng của các huyệt trên khuôn mặt được chia theo vị trí từng huyệt. Về cơ bản huyệt trên khuôn mặt có ảnh hưởng tới hầu hết các nội tạng trong cơ thể và nhiều chức năng thần kinh. Do đó, nắm chắc được vị trí các huyệt trên khuôn mặt, bạn có thể xử lý được một số vấn đề sức khỏe thông thường như đau mỏi, rối loạn tiêu hóa nhẹ, mỏi mắt…

Tác dụng của huyệt Bách hội

Huyệt Bách hội là huyệt rất quan trọng trong các huyệt trên khuôn mặt. Huyệt bách hội nằm ở điểm lõm ngay trên đỉnh đầu của con người. Bách hội nằm trên mạch Đốc, là điểm giao của đường nối hai đỉnh vành tai với đường dọc cơ thể.

Công dụng chính của huyệt này là bình can tức phong, tỉnh thần tô quyết, thăng dương cử khí thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau đầu, ngạt mũi, sa trực tràng, sa tử cung, trúng phong, điên cuồng, hay quên, ù tai, hoa mắt, mất ngủ, tim đập hồi hộp…

Huyệt Đầu duy

Vị trí huyệt Đầu duy trên khuôn mặt nằm nơi góc trán, cách bờ chân tóc 0,5 thốn, trên đường khớp đỉnh trán, từ huyệt Thần Đình (Đc.24) đo ra 4 thốn. Day bấm huyệt Đầu duy có tác dụng trị đau nửa đầu (Migraine), đau thần kinh trước trán, mí mắt rung giật.

Huyệt Dương bạch

Huyệt Dương bạch trên khuôn mặt nằm ở vị trí trước trán, trên đường thẳng qua chính giữa mắt, và phía trên lông mày cách 1 thốn. Tác dụng khi day bấm huyệt Dương bạch là trị liệt mặt, đầu và vùng trán đau, bệnh về mắt (loạn thị, quáng gà, đau thần kinh vành mắt).

Huyệt Toàn trúc

Huyệt Toàn trúc hay còn được gọi là dạ quang, minh quang, quang minh, my đầu, viên trụ, là một huyệt nằm trên đường kinh túc thái dương bàng quang. Tác dụng huyệt trên khuôn mặt này là khử phong khí và làm sáng mắt, thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đau mắt đỏ, hoa mắt, chảy nước mắt, mờ mắt, giật mắt, đau đầu, liệt dây thần kinh mặt…

Huyệt Ấn đường

Vị trí huyệt Ấn đường là điểm nằm chính giữa hai đầu lông mày, nằm trên sống mũi. Huyệt này cũng là một huyệt khá dễ tìm và day ấn cho người bình thường. Tác dụng của huyệt trên khuôn mặt này là chữa các chứng đau đầu, có thể bấm ấn đường để chữa các triệu chứng của cảm cúm.

Huyệt Quyền liêu

Huyệt Quyền liêu nằm ở bên cạnh (liêu) gò má (quyền), vì vậy gọi là Quyền Liêu. Tác dụng của huyệt trên khuôn mặt này trị liệt mặt, cơ mặt co giật, răng đau, dây thần kinh sinh ba đau.

Huyệt Nhân trung

Huyệt Nhân trung nằm ở vùng rãnh mũi – môi nên gọi là Nhân Trung hoặc Thuỷ Câu. Tác dụng của huyệt trên khuôn mặt này là khai khiếu, thanh nhiệt, thanh định thần chí, khu phong tà, tiêu nội nhiệt, lợi vùng lưng và cột sống, điều hòa nghịch khí của Âm Dương.

Huyệt Nghinh hương

Vị trí huyệt là điểm gặp nhau của đường ngang qua chân cách mũi và rãnh mũi – miệng. Tác dụng trị các bệnh về mũi, mặt ngứa, mặt phù, liệt mặt (liệt dây thần kinh VII), giun chui ống mật.

Huyệt Địa thương

Vị trí cách khóe miệng 0, 4 thốn, hoặc trên đường ngang qua mép và rãnh mép mũi, nơi đan chéo của cơ vòng môi, cơ gò má lớn. Tác dụng trị liệt mặt, dây thần kinh tam thoa đau, chảy nước dãi.

Huyệt Thừa tương

Vị trí ở đáy chỗ lõm, chính giữa và dưới môi dưới, trên đường bổ dọc giữa hàm dưới. Tác dụng trị miệng méo, mặt sưng, răng đau, lợi răng sưng, chảy nước miếng, đột nhiên mất tiếng, điên cuồng.

Phương pháp day bấm huyệt trên khuôn mặt

Trong thực hành day bấm huyệt trên mặt, người thực hành cần lưu ý nắm vững phương pháp thực hiện. Tránh sử dụng tùy tiện mà không đạt hiệu quả như mong muốn, thậm chí một số trường hợp làm sai cách còn gây phản ứng ngược lại.

Phương pháp chuẩn để day bấm huyệt trên khuôn mặt

Có nhiều phương pháp bấm huyệt khác nhau đang được lưu truyền, tuy nhiên, phương pháp day bấm huyệt trên mặt phổ biến nhất được các bác sỹ Đông Y hướng dẫn như sau.

• Day theo chiều kim đồng hồ.
• Lực ấn đủ mạnh.
• Duy trì bấm huyệt 2-3 lần/ngày; hàng tuần (trong thời gian mệt mỏi, đau ốm…)
• Ngoài ra có thể gõ, vỗ vào các vùng huyệt tùy theo các bài tập.

Những lưu ý khi day bấm huyệt trên khuôn mặt để trị bệnh

Bạn không nên kỳ vọng việc day bấm huyệt trên khuôn mặt có thể trị bệnh triệt để hoặc là “liệu pháp thần kỳ” giúp chữa mọi loại bệnh mà không cần dùng thuốc. Đây là một phương pháp khoa học được áp dụng từ hàng ngàn năm trong Y học phương Đông, tuy nhiên, khi day bấm huyệt trên khuôn mặt cũng cần lưu ý như sau:

• Lưu ý kết hợp bấm huyệt với vận động, tập thể dục và chế độ ăn uống nhiều rau xanh, hoa quả… để có hiệu quả tăng cường sức khỏe, phòng chống bệnh tật tốt nhất.
• Những trường hợp bệnh nặng cần đưa ngay tới cơ sở y tế để thăm khám chứ không tự làm tại nhà.
• Trong thực hành y khoa, day bấm huyệt là biện pháp hỗ trợ, thường không phải là biện pháp điều trị chủ chốt. Do đó, bạn chỉ nên kỳ vọng hiệu quả của phương pháp này ở mức duy trì, hỗ trợ, không nên coi đây là biện pháp chính để điều trị bệnh.
• Những trường hợp bệnh lý nghi do nhiễm trùng, nhiễm virus… nên tới ngay cơ sở y tế để thăm khám và điều trị, không nên day bấm huyệt.

Bài viết Nhận biết vị trí các huyệt trên khuôn mặt để điều trị bệnh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Các nguyên nhân gây ngất và phân loại khi bị ngất

Ngất là tình trạng mất ý thức đột ngột. Khi bị ngất, bệnh nhân không nhận biết được xung quanh. Do đó, nếu không có người phát hiện ra, sẽ hết sức nguy hiểm cho người bị ngất. Có một số nguyên nhân chính dẫn tới việc bị ngất như sau.

Ngất do đối giao cảm (còn gọi là ngất đơn thuần)

Ngất đơn thuần thường gặp ở mọi lứa tuổi. Nguyên nhân gây ngất bắt nguồn từ nhiều yếu tố gồm cảm xúc, mệt mỏi quá sức, mất máu, đứng lâu…

Đối với loại ngất này, bệnh nhân thường hồi phục ý thức nhanh, trong khoảng từ vài giây đến vài phút.

Ngất do tim mạch

Ngất do tim mạch thường xảy ra khi nằm nghỉ, khi gắng sức hoặc có tiền sử bệnh tim như ngừng tim, rối loạn nhịp, hẹp động mạch chủ, động mạch phổi, phình bóc tách động mạch chủ, tăng áp động mạch phổi.

Khi có bệnh nhân ngất do tim mạch, gia đình cần gọi 115 để được tư vấn trong khi chờ xe trở bệnh nhân đến viện.

Ngất do mạch máu não

Ngất do mạch máu não thường xảy ra khi bị đột quỵ, thiểu năng động mạch sống nền, migrain, bệnh takayasu, ngất do xoang cảnh.

Ngoài ra ngất còn do một số nguyên nhân khác như hạ huyết áp tư thế, tăng thông khí, tâm lý…

Phương pháp xử lý khi có người bị ngất

Khi có phát hiện có người bị ngất, việc đầu tiên là cần bình tĩnh xử lý, sau đó tìm cách sơ cứu phù hợp trước khi chuyển bệnh nhân tới cơ sở y tế. Các bước xử lý khi gặp người bị ngất như sau.

Cho bệnh nhân nằm ngửa, đầu thấp hơn chân

Khi có người bị ngất đột ngột, việc đầu tiên là đặt bệnh nhân nằm đầu thấp hơn chân (mục đích cho máu về não) rồi cho ngửi tinh dầu thơm. Sau đó nới rộng quần áo hoặc những chỗ thắt chặt khác như dây áo lót, dây lưng…

Lưu ý, cần để đầu bệnh nhân quay sang một bên đề phòng tụt lưỡi vào cổ họng hoặc hít chất nôn vào phổi. Đặc biệt, nhắc nhở mọi người không tụ tập, vây quanh người bệnh để họ có nhiều không gian trống để thở. Ngoài ra, nếu đo thân nhiệt thấy thấp hơn bình thường thì cho đắp chăn ấm để giữ nhiệt.

Phương pháp ấn Nhân trung

Trong y học, huyệt Nhân trung là một huyệt trên khuôn mặt có tác dụng khai khiếu, thanh nhiệt, định thần chí dùng trong điều trị méo miệng, tê môi trên, cấp cứu khi bị ngất. Vì vậy, khi có người bị ngất cần sử dụng phương pháp nàysẽ rất hiệu quả.

Phương pháp ấn nhân trung cần phải làm nhanh, mạnh, dứt khoát ở vị trí huyệt nằm giữa 1/3 trên và 2/3 dưới rãnh nhân trung.

Ấn nhân trung là thứ tự thứ 2 sau sơ cứu ban đầu để hỗ trợ người bệnh tỉnh lại.

Lời kết

Từ đời xưa các cụ đã có câu ví “cứu một người phúc đẳng hà sa”. Vì vậy, khi thấy có người bị ngất chúng ta cần áp dụng các phương pháp khẩn cấp ngay lúc đó là để bệnh nhân nằm đầu thấp hơn chân, nới rộng quần áo, ấn nhân trung… để sơ cứu cho người bệnhtrong khi chờ xe cấp cứu.

Bên cạnh đó, các bác sĩ cũng khuyến cáo người nhà không nên sử dụng phương pháp châm 10 đầu ngón tay (còn gọi là châm huyệt Thập Tuyên) vì cách làm này cho đến nay vẫn chưa có nghiên cứu nào chứng minh có hiệu quả mà ngược lại còn có thể dẫn đến nguy cơ nhiễm khuẩn, thậm chí dẫn tới nhiễm trùng huyết…

Bài viết Áp dụng phương pháp ấn nhân trung cho người bị ngất đột ngột đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.