I. Phát hiện lạc nội mạc tử cung

Thường là kết hợp dấu hiệu đau bụng kinh dữ dội, với việc khám lâm sang và khảo sát cận lâm sang như xét nghiệm máu, siêu âm, chụp MRI, nội soi ổ bụng.

Hiện nay, siêu âm là phương tiện chẩn đoán phổ biến nhất, tương đối chính xác và rẻ tiền, nên đa số được chẩn đoán qua siêu âm. Nội soi ổ bụng (Laparoscopie) là phương tiện chẩn đoán chính xác, tuy nhiên, không dùng nội soi ở bụng chỉ để chẩn đoán vì khi nội soi ổ bụng, bệnh nhân phải được gây mê và chi phí rất cao.

II. Điều trị lạc nội mạc tử cung

• Đối với phụ nữ đã có đủ con: Có nhiều sự lựa chọn.
• Đối với phụ nữ chưa có con: từng trường hợp, tuỳ giai đoạn, có ảnh hưởng để chất lượng của buồng trứng hay chưa.
• Điều trị nội khoa: dùng thuốc: kháng viêm giảm đau (mức độ nhẹ), thuốc nội tiết uống hoặc tiêm.

III. Thuốc điều trị lạc nội mạc tử cung

Điều trị bằng thuốc uống

• Giảm đau kháng viêm, thuốc nội tiết viên
• Thời gian điều trị 4 – 6 chu kỳ
• Mỗi ngày mỗi uống
• Vì uống thời gian dài, nên dễ bỏ dỡ điều trị
• Chi phí thấp

Điều trị thuốc tiêm (GnRH đồng vận)

• Mỗi 4 tuần (1 chu kỳ) tiêm 1 mũi
• Thời gian điều trị cũng 4 – 6 chu kỳ
• Cần đến cơ sở y tế tiêm
• Chi phí điều trị rất cao

IV. Tác dụng của thuốc

Ở những trường hợp LNMTC giai đoạn trung bình trở đi, nên điều trị bằng thuốc tiêm. Có khoảng 30% – 40% trường hợp có thai sau khi tiêm thuốc đủ theo phác đồ điều trị. Tuy nhiên, việc dùng thuốc tiêm cần được theo dõi bởi bác sĩ điều trị một cách chặt chẽ. Có khoảng 5% bệnh nhân có dấu hiệu loãng xương nếu tiêm thuốc trên 6 chu kỳ.

Trong thời gian điều trị (4 – 6 chu kỳ) thuốc, nếu không thấy xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt cũng là hiện tượng bình thường vì đó là tác dụng chính của thuốc.

Điều trị nội khoa đã cho thấy khá hiệu quả trong chứng đau ở phụ nữ bị LNMTC.

V. Điều trị lạc nội mạc tử cung bằng phương pháp ngoại khoa

Một số tác giả cho rằng điều trị nội khoa trước khi phẫu thuật sẽ giải quyết “triệt để” các tổ chức mô LNMTC hơn là không điều trị nội khoa. Phác đồ tiêm thuốc kết hợp phẫu thuật sau đó sẽ tránh tái phát.

Trường phái khác cho rằng không cần thiết điều trị nội khoa trước, mà nên phẫu thuật.

Nhiều nghiên cứu cho thấy tỉ lệ tái phát:

• Sau 3 năm ~ 30%
• Sau 5 năm ~ 40% – 50%

VI. Điều trị hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung

Khi phát hiện có LNMTC ở mức độ nhẹ, ở những phụ nữ còn trẻ, nên bắt đầu tích cực theo dõi cho có thai càng sớm càng tốt. Khi mà các tổn thương LNMTC chưa thâm nhiễm sâu làm tổn thương ống dẫn trứng, buồng trứng.

Kích thích nhẹ buồng trứng và thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) khi tinh trùng dừng trong giới hạn bình thường và 2 ống dẫn trứng còn thông thương. Tuy hiệu quả của phương pháp này chưa được chứng minh có hiệu quả rõ ràng, nhưng cũng được ghi nhận là ~ 7% có thai (Noujua Huttunen 2009)

Đối với phụ nữ lớn tuổi, có LNMTC trung bình đến nặng, nên có quyết định thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) ngay sau đợt 3 điều trị LNMTC (dùng thuốc tiêm hoặc phẫu thuật)

VII. Phẫu thuật lạc nội mạc tử cung và  TTTON

Đối với LNMTC chưa gây viêm dính, sau khi phẫu thuật nội soi ổ bụng đúng kỹ thuật, có cải thiện tỉ lệ có thai (tự nhiên hoặc điều trị) và tỷ lệ sinh con sống.

Đối với những trường hợp LNMTC có gây viêm dính, thì nguy cơ có thể gặp sau phẫu thuật nội soi bóc nang LNMTC là lâm sang dính vùng chậu hoặc nặng nề hơn và có thể giảm dự trữ buồng trứng.

BS.Nguyễn Thị Ngọc Sương

Bài viết Điều trị hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Đây là tình trạng mô tuyến của nội mạc tử cung hiện diện bên trong cơ của thành tử cung. Ở phụ nữ bình thường, biểu mô tuyến chỉ có ở lớp nội mạc tử cung. Có chu kỳ phát triển và thoái triển theo chu kỳ hormon sinh dục nữ để tạo ra hiện tượng kinh nguyệt. Khi mô tuyến lạc vào trong cơ tử cung sẽ tạo ra tình trạng bệnh lý bất thường với triệu chứng phổ biến nhất là đau bụng kinh, kinh nguyệt nhiều và rong kinh…

Nguyên nhân gây bệnh lạc nội mạc tử cung

Nguyên nhân của lạc nội mạc trong cơ tử cung là không rõ. Các giả thuyết cho rằng bất kỳ loại chấn thương tử cung mà có thể gây phá vỡ rào cản giữa nội mạc tử cung và cơ tử cung, chẳng hạn như: mổ lấy thai, thắt ống dẫn trứng, nạo phá thai, mổ bóc tách u xơ tử cung và khi mang thai…

Hình ảnh minh họa tử cung bình thường (trái) và bệnh lạc nội mạc trong cơ tử cung (phải).

Biểu hiện lạc nội mạc trong cơ tử cung

Bệnh có thể gây ra: chảy máu nặng nề hoặc kéo dài trong kỳ kinh nguyệt; Chảy máu giữa các chu kỳ kinh; Cơ co thắt nặng hoặc đau bụng dữ dội ở vùng bụng dưới khi hành kinh; Đau khi giao hợp; Kích thước tử cung sẽ to lên gấp đôi hoặc gấp ba so với bình thường. Mặc dù bệnh nhân không thể tự biết được nhưng nếu để ý sẽ thấy vùng bụng dưới có thể lớn hơn. Tuy nhiên, có trường hợp không có triệu chứng gì…

Chẩn đoán xác định lạc nội mạc trong cơ tử cung

Cho đến gần đây, chẩn đoán xác định lạc nội mạc trong cơ tử cung là thực hiện cắt tử cung và kiểm tra các mô tử cung dưới kính hiển vi (làm giải phẫu bệnh). Tuy nhiên hiện nay, với công nghệ chẩn đoán hình ảnh hiện đại đã làm cho các bác sĩ chẩn đoán được lạc nội mạc trong cơ tử cung mà không cần phẫu thuật. Các bác sĩ không cần phải lấy khối lạc nội mạc ra để làm sinh thiết chẩn đoán bệnh

Cùng với các kỹ thuật hiện đại như:

– Siêu âm phụ khoa: Siêu âm qua thành bụng (người bệnh cần nhịn tiểu để bàng quang căng).

– Siêu âm qua đầu dò âm đạo có giá trị chẩn đoán cao hơn.

– Sử dụng siêu âm Doppler màu mạch máu để đánh giá mức độ cấp máu của khối lạc nội mạc trong cơ tử cung hoặc chụp cộng hưởng từ (MRI).

Các phương pháp điều trị

Điều trị bảo tồn

Bao gồm các thuốc chống viêm như ibuprofen nhằm giúp kiểm soát cơn đau. Thuốc hormon nhằm ức chế nội tiết tố. Điều trị nội khoa cũng có hiệu quả tốt nhưng nhược điểm là khi ngừng thuốc thì bệnh hay tái phát.

Điều trị ngoại khoa

Có thể lựa chọn phẫu thuật bóc tách lạc nội mạc trong cơ tử cung có chọn lọc nhằm bảo tồn tử cung, nhược điểm của kỹ thuật này là chỉ bóc tách được các khối to, các khối nhỏ vẫn tiếp tục phát triển.

Mổ cắt tử cung

Đây là phương pháp điều trị triệt để, đương nhiên là một phẫu thuật quá nặng nề với một khối lạc nội mạc trong cơ tử cung lành tính.

Can thiệp nội mạch

Là phương pháp gây tắc động mạch tử cung bằng kỹ thuật Seldinger nhằm tránh phẫu thuật.

Chỉ định gây tắc động mạch tử cung trong điều trị lạc nội mạc trong cơ tử cung: Khi điều trị nội khoa không kết quả; Bệnh nhân không muốn mổ cắt tử cung; Còn muốn sinh con; Bệnh nhân suy tim, không muốn phẫu thuật hoặc không còn chỉ định phẫu thuật; Mắc các bệnh mạn tính; Đã mổ bóc tách nay lại tái phát; Có nhiều khối lạc nội mạc trong cơ tử cung…

Kỹ thuật nút mạch

Đầu tiên, các bác sĩ điện quang can thiệp mạch máu sử dụng những ống thông nhỏ và rất mềm gọi là ống catheter, đưa từ động mạch đùi phải hoặc trái, dưới nếp bẹn 1,5cm để đi lên động mạch chậu và vào động mạch chậu trong để vào động mạch tử cung. Tại đây, dùng vật liệu gây tắc mạch (Embolization particles) thường được dùng là: Polyvinyl Alcohol (PVA) là những hợp chất hữu cơ, nhỏ như hạt cát, được bơm từ từ vào động mạch tử cung nuôi dưỡng khối u với nguồn cung cấp máu bị cắt đứt thì các khối lạc nội mạc trong cơ tử cung sẽ bị teo nhỏ lại. Bệnh nhân được giảm đau bằng gây tê ngoài màng cứng, trong quá trình thực hiện nút mạch và duy trì sau 24 – 48 giờ tiếp theo.

Sau khi thực hiện xong thì rút catheter, đè ép vị trí chọc kim khoảng 15 phút, kiểm tra không thấy chảy máu rồi băng ép lại, đưa về phòng điều trị, chân chọc kim duỗi thẳng và nằm bất động trong 6 giờ đầu, sau đó cử động và đi lại nhẹ nhàng trong phòng điều trị và có thể ra viện ngay ngày hôm sau. Người bệnh nghỉ ngơi tuyệt đối tại nhà 1 tuần, sau đó làm việc nhẹ nhàng trong tháng đầu.

Ưu điểm của kỹ thuật này là không cần gây mê, không mất máu nên không cần truyền máu, không để lại sẹo trên thành bụng, không sợ nguy cơ dính ruột, còn khả năng có con… Hiệu quả gây tắc mạch để cầm máu là nhanh chóng, thậm chí còn nhanh hơn phẫu thuật cắt tử cung. Các triệu chứng lâm sàng khác sẽ giảm hoặc hết trong tháng đầu và những tháng tiếp theo.

Kết luận

Kỹ thuật gây tắc động mạch tử cung là có hiệu quả trong việc điều trị lạc nội mạc trong cơ tử cung có triệu chứng và thành công lâu dài là chấp nhận được. Kỹ thuật gây tắc động mạch tử cung nên được coi là một phương pháp điều trị chủ yếu cho bệnh nhân bị bệnh lạc nội mạc trong cơ tử cung có triệu chứng.

Benh.vn (Theo BS.CKII.TTƯT.Hoàng Văn Măng)

Bài viết Chữa lạc nội mạc tử cung theo phương pháp mới đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Tìm hiểu về bệnh lạc nội mạc tử cung

Bệnh lạc nội mạc tử cung là một sự “rối loạn” bên trong tử cung, khi lớp lót bên trong của tử cung lại không nằm trong tử cung, mà “đi lạc” tới buồng trứng, bàng quang hay trực tràng.

Bệnh lý lạc nội mạc tử cung thường gặp ở phụ nữ ít cho con bú

Tuy nhiên, sự phát triển của lớp lót này thường sẽ không đi ra ngoài vùng chậu. Khi các lớp lót di chuyển ra ngoài tử cung, nó vẫn tiếp tục phát triển vì nó không có cách nào để thoát ra khỏi cơ thể, nó dày lên, phá vỡ và gây chảy máu nhiều hơn trong chu kỳ kinh nguyệt, khiến cho bạn có cảm giác đau bụng dữ dội. Trong y khoa, lạc nội mạc tử cung nghĩa là sự phát triển ở bên ngoài của tử cung.

Cho con bú ngăn ngừa được bệnh lạc nội mạc tử cung

Theo Medical News Today, một nghiên cứu theo dõi hàng ngàn phụ nữ trong hơn 20 năm cho kết quả, khi cho con bú người mẹ sẽ giảm nguy cơ lạc nội mạc tử cung,

Nghiên cứu trên do Bệnh viện Phụ nữ và Brigham (BWH) ở Boston (Mỹ) thực hiện và xuất bản trên tạp chí BMJ, sử dụng dữ liệu từ nghiên cứu sức khỏe bắt đầu từ năm 1989. Tiến sĩ Leslie Farland, nhà nghiên cứu tại Trung tâm Vô sinh và Phẫu thuật Sinh sản thuộc BWH, cho biết: “Chúng tôi thấy rằng những phụ nữ cho con bú trong thời gian dài ít bị chẩn đoán bị lạc nội mạc tử cung hơn”. Điều này đã được các chuyên gia trả lời trên Medical Daily cho thấy việc cho con bú gây hại, khiến phụ nữ kiệt sức… là những quan niệm không đúng.

Endometriosis là chứng rối loạn phụ khoa mạn tính, không thể chữa khỏi và thường làm suy nhược cơ thể có ảnh hưởng đến trẻ em gái và phụ nữ. Rối loạn khiến người bệnh đau vùng chậu mạn tính.

Những lợi ích khi cho con bú

Tiến sĩ Farland và các đồng nghiệp cho biết ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy việc cho con bú mang lại những lợi ích lâu dài cho phụ nữ như giảm cân và giảm nguy cơ ung thư vú, ung thư buồng trứng và các bệnh mạn tính khác.

Các nhà nghiên cứu tin rằng cho con bú có tác dụng tạm ngưng chu kỳ kinh nguyệt và do đó làm thay đổi nồng độ một số loại hoóc môn có vai trò trong chứng nội mạc tử cung, như oxytocin, estrogen và gonadotropin.

Nghiên cứu với số lượng phụ nữ tham gia lên đến con số 72.394, trong số này 3.296 phụ nữ được chẩn đoán mắc chứng nội mạc tử cung sau lần mang thai đầu tiên trong thời gian theo dõi. Kết quả nghiên cứu cho thấy những phụ nữ cho con bú sữa mẹ trong 36 tháng hoặc hơn đã giảm được 40% nguy cơ mắc chứng nội mạc tử cung so với những phụ nữ chưa từng cho bé bú sữa mẹ.

Không chỉ vậy, những phụ nữ đã cho bé bú mẹ chỉ 18 tháng hoặc nhiều hơn đã giảm gần 30% nguy cơ bị chẩn đoán mắc phải chứng nội mạc tử cung. Từ những kết quả trên các chuyên gia khuyến cáo phụ nữ sau sinh nên cho con bú để bảo vệ sức khỏe cả hai mẹ con và gắn kết tình mẫu tử thiêng liêng, cao quý.

Benh.vn (Theo Thanhnien.com.vn)

Bài viết Cho con bú sau sinh, mẹ tránh được lạc nội mạc tử cung đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Ước tính khoảng 25 đến 50% phụ nữ hiếm muộn bị lạc nội mạc tử cung. Vậy làm thế nào để phát hiện sớm bệnh lạc nội mạc tử cung, bệnh có những biểu hiện như thế nào? Dưới đây là 5 triệu chứng phổ biến mà bạn nên biết.

Theo Bộ Y tế Mỹ, bệnh thường ảnh hưởng đến phụ nữ trong độ tuổi từ 15 đến 44.

1. Đau vùng tiểu khung và đau bụng

Một số phụ nữ có thể bị đau dài ngày ở vùng lưng dưới, bụng và vùng tiêu khung và đau nhiều thêm mỗi khi kinh nguyệt bắt đầu, dẫn đến đau dữ dội.

Cơn đau có thể khu trú, nhưng nó cũng có thể gây đau ở vùng háng, lưng hoặc trực tràng.

Có mối lo ngại là nhiều phụ nữ bỏ qua những triệu chứng này, không nhận ra cơn đau bụng kinh của họ là trên mức bình thường. Đó là một trong những lý do tại sao phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung có thể bị chậm trễ nhiều năm trong chẩn đoán.

2. Ra máu quá nhiều

Khoảng 1/3 số phụ nữ bị lạc nội mạc tử cung gặp phải một hoặc nhiều bất thường liên quan đến ra máu. Ra máu nhiều trong kỳ kinh kèm theo máu cục có thể là dấu hiệu tiềm ẩn.

RA máu cũng có thể xảy ra giữa chu kì, được gọi là rong kinh. Tình trạng này nên được bác sĩ khám vì nó có thể là dấu hiệu của các vấn đề khác như mất cân bằng nội tiết tố, khô âm đạo, hoặc ung thư.

3. Đau khi quan hệ tình dục

Đau khi giao hợp, gọi là dyspareunia, là một triệu chứng phổ biến khác của lạc nội mạc tử cung. Mô nội mạc tử cung có thể bị căng hoặc giãn trong khi quan hệ tình dục, đặc biệt là trong các chuyển động vào sâu.

Khi dương vật đi sâu vào phía sau của âm đạo, các dây chằng giữ tử cung bị đè ép, và đó là điểm nóng của lạc nội mạc tử cung.

4. Khó có thai

Ước tính khoảng 25 đến 50% phụ nữ vô sinh bị lạc nội mạc tử cung, có thể gây ra sẹo hoặc viêm bên trong. Các biến chứng như vậy có thể ngăn cảm rụng trứng, ngăn chặn tinh trùng đi vào ống dẫn trứng, hoặc gây hại cho sự phát triển của phôi.

Nhiều phụ nữ chỉ phát hiện ra mình bị lạc nội mạc tử cung sau khi không thể thụ thai và đi khám để tìm hiểu nguyên nhân. Tình trạng này chỉ có thể được xác định với sự giúp đỡ của một xét nghiệm xâm lấn gọi là nội soi ổ bụng.

5. Rối loạn đại tiểu tiện

Với các triệu chứng như táo bón và tiêu chảy, nhiều bệnh nhân nhầm lẫn tình trạng của mình với hội chứng ruột kích thích (IBS). Đau khi đi tiểu hoặc thay đổi đột ngột/không giải thích được về tần suất đi tiểu cũng có thể là dấu hiệu quan trọng trong một số trường hợp.

Nhiều phụ nữ đi khám chuyên khoa tiêu hóa hoặc tiết niệu nhưng bệnh không thuyên giảm, lý do là vì họ thực sự bị lạc nội mạc tử cung chứ không phải bệnh ở đường tiêu hóa.

Theo Dân Trí

Bài viết 5 triệu chứng của lạc nội mạc tử cung đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Để nhận biết được chứng bệnh này, người bệnh cần chụp cộng hưởng từ hoặc siêu âm có thể xác định sự tăng trưởng bất thường của nội mạc tử cung. Tuy nhiên, chẩn đoán chính xác nhất là nội soi.

Điều trị bệnh

Hiện nay có một số phương pháp điều trị lạc nội mạc tử cung như: sử dụng thuốc giảm đau, thuốc tránh thai, một số hooc môn hay chỉ định phẫu thuật nếu là u lạc nội mạc tử cung ở buồng trứng, dính buồng tử cung nặng, lạc nội mạc tử cung sâu, lạc nội mạc tử cung độ III, IV.

Các phương pháp này có ưu điểm là chấm dứt nhanh triệu chứng, tuy nhiên chúng có thể gây rối loạn kinh nguyệt, suy nhược thần kinh, sau phẫu thuật có thể tái phát. Cũng theo website của tổ chức Nghiên cứu lạc nội mạc tử cung thế giới thì tất cả các phương pháp trên hầu như không điều trị lâu dài và triệt để lạc nội mạc tử cung được do có nhiều tác dụng phụ.

Thuốc điều trị lạc nội mạc tử cung đều là các thuốc nội tiết có tác dụng làm thoái triển và làm teo các đám niêm mạc tử cung lạc chỗ. Khi điều trị như vậy thì bản thân các niêm mạc bình thường trong tử cung cũng sẽ bị ảnh hưởng, gây nên những bất thường về kinh nguyệt, đặc biệt là vô kinh. Vì vậy, việc dùng thuốc phải do bác sĩ chỉ định, cân nhắc sau khi đánh giá cụ thể mức độ nặng, nhẹ.

Hiện có nhiều thuốc điều trị tuy nhiên cần thận trọng vì có nhiều tác dụng phụ đi kèm như làm nam hóa, loãng xương, rối loạn kinh nguyệt, rối loạn đông máu…

Benh.vn

Bài viết Điều trị bệnh lạc nội mạc tử cung đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Trường hợp lạc nội mạc tử cung độ I và II: có 2 hướng điều trị

1. KTBT + IUI / TTTON
2. Phẫu thuật nội soi, sau đó KTBT+IUI / TTTON

Các yếu tố để cân nhắc điều trị lạc nội mạc tử cung

Tuổi và thời gian hiếm muộn: nếu tuổi lớn, thời gian hiếm muộn kéo dài nên điều trị tích cực bằng KTBT+IUI / TTTON. Nếu bệnh nhân trẻ tuổi nên điều trị ngoại trước sau đó chờ có thai tự nhiên hoặc KTBT+IUI.

Triệu chứng đau do lạc nội mạc tử cung: nếu có, nên điều trị bằng phẫu thuật trước khi thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản Bệnh nhân lạc nội mạc tử cung độ III và IV: TTTON là kỹ thuật điều trị hiệu quả. Chưa có bằng chứng cho thấy điều trị phẫu thuật trước TTTON giúp làm tăng khả năng có thai

Khuyến cáo khi điều trị lạc nội mạc tử cung

Cần dựa vào các yếu tố: tuổi vợ, thời gian hiếm muộn, bệnh sử, triệu chứng đau và phân độ lạc nội mạc tử cung để quyết định phác đồ điều trị.

Khi nội soi, phẫu thuật viên nên cân nhắc cắt, đốt các sang thương nhìn thấy được, một cách an toàn.

Bệnh nhân hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung độ I/II trẻ tuổi nên điều trị ngoại khoa sau đó chờ có thai hoặc KTBT+IUI. Nếu bệnh nhân 35 tuổi trở lên nên điều trị ngay với KTBT+IUI/ TTTON.

Bệnh nhân hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung độ III/IV thất bại sau điều trị ngoại khoa bảo tồn hoặc lớn tuổi, TTTON là biện pháp hiệu quả.

Bài viết Phác đồ điều trị và khuyến cáo cho bệnh nhân hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Bài viết Lạc nội mạc tử cung và nguyên nhân gây bệnh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.