Phân loại viêm da dị ứng

Viêm da dị ứng là bệnh da liễu mãn tính có thể gặp ở mọi lứa tuổi. Bệnh khởi phát do phản ứng miễn dịch của cơ thể đối với một hoặc nhiều loại dị nguyên khác nhau. Viêm da dị ứng có thể xuất phát từ dị ứng do tiếp xúc hoặc tình trạng dị ứng toàn thân, tuy nhiên triệu chứng thường giống nhau.

Dấu hiệu ban đầu của bệnh là tình trạng viêm như ngứa ngáy, nổi mẩn, mề đay, mụn nước và đỏ da lan rộng. Sau đó, da có thể khô nứt, bong tróc, đóng vảy, rối loạn sắc tố da, mọc mụn nước, mụn mủ chảy dịch khi vỡ. 

Viêm da dị ứng có thể phân loại theo tính chất và nguyên nhân gây bệnh như sau:

Phân loại theo tính chất bệnh

Theo tính chất của triệu chứng, căn bệnh này được chia làm 2 thể:

• Viêm da dị ứng cấp tính: Các triệu chứng phù, đỏ da, mụn nước và ngứa ngáy rầm rộ trong vài ngày đến vài tuần kể từ khi tiếp xúc với dị nguyên. Có thể điều trị dứt điểm các triệu chứng bệnh, tuy nhiên nguy cơ tái phát lại rất cao.
• Viêm da dị ứng mạn tính: Các đợt viêm cấp tính xuất hiện liên tục có thể phát triển thành viêm da dị ứng mạn tính. Da khô, bị dày lên (lichen hóa) là biểu hiện phổ biến ngay cả khi bình thường và trong các đợt cấp tính. Thể mạn tính thường khó điều trị hơn so với thể cấp tính.

Ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, bệnh thường ở thể cấp tính. Phần lớn các bé bị viêm da dị ứng có thể tự khỏi trước 10 tuổi. Ngược lại, viêm da dị ứng ở thanh thiếu niên và người lớn thường tiến triển thành mạn tính.

Phân loại theo tác nhân gây khởi phát dị ứng

Nguyên nhân viêm da dị ứng hiện nay chưa được xác định chính xác. Tuy nhiên, căn bệnh này hay gặp ở người có những yếu tố nguy cơ như tiền sử gia đình có người mắc bệnh dị ứng, có cơ địa dị ứng với thực phẩm, có bất thường trong hệ thống miễn dịch.

Do vậy, viêm da dị ứng thường được phân loại theo tác nhân gây khởi phát thành các thể như sau:

• Viêm da dị ứng tiếp xúc: Xảy ra khi người bệnh tiếp xúc với các yếu tố gây dị ứng từ môi trường bên ngoài như hóa chất, kim loại, mỹ phẩm, nọc độc côn trùng,… 

• Viêm da dị ứng thời tiết: Bệnh khởi phát theo sự thay đổi của thời tiết, hay gặp vào những thời điểm giao mùa có sự thay đổi nhiệt độ và độ ẩm lớn như đông – xuân, xuân – hè.

• Viêm da dị ứng cơ địa: Không rõ tác nhân gây khởi phát và liên quan nhiều đến di truyền và yếu tố gen.

Ảnh hưởng của viêm da dị ứng 

Viêm da dị ứng là căn bệnh khó chịu và dễ tái phát, vì vậy gây ảnh hưởng không nhỏ đến sức khỏe và cuộc sống của người bệnh.

Biến chứng nhiễm trùng da và viêm kết mạc

Nhiễm trùng da là biến chứng phổ biến nhất của viêm da dị ứng. Bệnh gây ngứa ngáy khiến người bệnh có xu hướng gãi thường xuyên. Phản ứng gãi này có thể gây xước da, làm vỡ các mụn viêm, mụn nước, từ đó làm tăng nguy cơ bội nhiễm vi khuẩn, vi nấm. 

Biểu hiện của nhiễm trùng da là sự xuất hiện các mụn mủ lớn nhỏ màu trắng, vàng kèm đau nhức cơ thể, có thể ớn lạnh hoặc sốt. Nhiễm trùng trên da có nguy cơ lây nhiễm cao và có thể dẫn đến viêm khớp nhiễm khuẩn, nhiễm trùng huyết,…

Ngoài ra, viêm da dị ứng quanh mắt có thể dẫn đến viêm kết mạc mắt với biểu hiện sưng đỏ mí mắt và lòng trắng, viêm bờ mi. Tuy nhiên, biến chứng này thường không gây nguy hiểm.

Nguy cơ bệnh dị ứng khác

Người bệnh viêm da dị ứng thường có cơ địa nhạy cảm với các tác nhân từ bên ngoài. Do vậy đối tượng này có nguy cơ mắc các bệnh lý dị ứng khác như hen suyễn, viêm mũi dị ứng, vảy nến, viêm da cơ địa,… cao hơn bình thường.

Ảnh hưởng đến sinh hoạt, học tập và làm việc

Viêm da dị ứng gây ngứa ngáy và nóng rát rất khó chịu, khiến người bệnh mệt mỏi, mất ngủ, khó tập trung dẫn đến làm giảm hiệu suất làm việc và học tập. Bên cạnh đó, tình trạng bong tróc, nổi mẩn và những thay đổi về sắc tố da, đặc biệt là với viêm da dị ứng ở mặt gây mất thẩm mỹ, khiến người bệnh kém tự tin trong giao tiếp.

Vì vậy, người bệnh cần điều trị sớm và lưu ý các biện pháp phòng ngừa tái phát để hạn chế tối đa những ảnh hưởng của bệnh.

Phương pháp điều trị viêm da dị ứng phổ biến

Mục tiêu điều trị viêm da dị ứng bao gồm cải thiện triệu chứng, phục hồi da, ngăn ngừa bội nhiễm và tái phát bệnh. Các phương pháp điều trị phổ biến:

Thuốc bôi viêm da dị ứng

Thuốc bôi là dạng thuốc được sử dụng phổ biến nhất, bao gồm:

• Thuốc bôi chứa Corticoid: Các Corticoid Hydrocortison, Betamethason, Fluticason,… cho hiệu quả giảm ngứa nhanh, cải thiện triệu chứng viêm hiệu quả. Tuy nhiên, cần cẩn trọng khi dùng nhóm thuốc này để điều trị viêm da dị ứng trên trẻ em do có thể gây tác dụng phụ toàn thân.
• Thuốc bôi không chứa Corticoid: Bao gồm các nhóm thuốc ức chế miễn dịch (Tacrolimus), thuốc mỡ bạt sừng (Salicylic 5 – 10%),…

• Thuốc sát khuẩn: Povidone Iod, Kali Permanganat, dung dịch Jarish chứa Acid Boric,… dùng trong trường hợp nhiễm khuẩn và nghi ngờ nhiễm khuẩn.

• Sản phẩm sát trùng và cải thiện triệu chứng khác: Gel PlasmaKare No5 chứa phức hệ Nano bạc TSN có khả năng chống viêm, kháng khuẩn, giảm ngứa, giảm phù nề và kích thích phục hồi tổn thương trên da. 

Thuốc uống viêm da dị ứng

Thuốc uống thường được sử dụng trong các trường hợp viêm nặng, thể mạn tính hoặc khi có bội nhiễm, cụ thể:

• Thuốc chống dị ứng: thuốc kháng histamin H1 (Fexofenadine, Cetirizine,…)
• Thuốc chống viêm Corticoid: Prednisolon, Methylprednisolon.
• Thuốc ức chế miễn dịch: Cyclosporin, Methotrexate. 
• Kháng sinh: chỉ định theo căn nguyên gây bội nhiễm hoặc điều trị kinh nghiệm theo tình hình dịch tễ nhiễm khuẩn tại địa phương.

Quang trị liệu trong điều trị viêm da dị ứng

Quang trị liệu là biện pháp dùng đèn chiếu tia cực tím hoặc tia laser để ngăn chặn phản ứng miễn dịch trên da đang bị dị ứng. Biện pháp này áp dụng cho viêm da dị ứng không đáp ứng với thuốc điều trị tại chỗ, triệu chứng lan rộng và bệnh tái phát nhiều lần trong thời gian ngắn.

Tuy nhiên, biện pháp này không được dùng trên trẻ em, đồng thời có thể gây nguy cơ lão hóa sớm và ung thư da. 

Cách trị viêm da dị ứng tại nhà

Bên cạnh các biện pháp chuyên khoa kể trên, người bệnh cũng cần chú ý chăm sóc da hợp lý tại nhà để hỗ trợ cải thiện bệnh và phòng ngừa tái phát hiệu quả. Các biện pháp cụ thể bao gồm:

• Chườm lạnh hoặc tắm nước mát để làm dịu da và giảm ngứa trong các đợt cấp.

• Uống nhiều nước, bôi kem dưỡng ẩm để giữ ẩm trên da, giúp làm dịu và phục hồi da.

• Bôi nha đam lên da giúp người bệnh giảm ngứa, làm dịu da và cấp ẩm cho da rất tốt.

Phòng ngừa viêm da dị ứng đúng cách

Khó có thể phòng ngừa khởi phát viêm da dị ứng do những yếu tố nguy cơ của căn bệnh này. Tuy vậy, người bệnh có thể phòng ngừa và làm giảm tổn thương do tái phát bệnh với chế độ sinh hoạt hợp lý như sau:

• Vệ sinh da sạch sẽ, lưu ý tắm bằng nước ấm và bôi kem dưỡng ẩm đầy đủ
• Uống nhiều nước, xây dựng chế độ dinh dưỡng tăng cường các nhóm chất chống viêm, chống oxy hóa như Vitamin C, Kẽm, Vitamin A, E,… Hạn chế sử dụng rượu bia và chất kích thích.
• Dự trữ các loại thuốc bôi trị viêm da dị ứng trong nhà để hạn chế sớm các tổn thương trên da khi bệnh tái phát.
• Tránh cào gãi, trầy xước, ưu tiên mặc quần áo mềm mại, rộng rãi để da được thông thoáng.

Trên đây là những thông tin về căn bệnh viêm da dị ứng. Người bệnh cần chú ý điều trị và phòng ngừa đúng cách để hạn chế tác hại của viêm da dị ứng và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Bài viết Phân loại các thể viêm da dị ứng thường gặp và cách điều trị đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.