Chức năng của bạch cầu

Ở người, chức năng chính của BC là giúp cơ thể chống đỡ lại các tác nhân ngoại lai (Ví dụ: vi khuẩn). Chức năng chống đỡ này được thực hiện nhờ 2 cơ chế:

• Thực bào (phagocytosis): Được các BC hạt (granulocytes) và bạch cầu mônô (monocytes) đảm nhiệm. Có ba typ bạch cầu hạt là bạch cầu đoạn trung tính (neutrophil), BC đoạn ưa acid (eosinophil) và BC đoạn ưa bazơ (basophil).
• Sản xuất các kháng thể: Được các BC lympho và tương bào (plasmocyt) đảm nhiệm.

Tuy vậy, 2 cơ chế trên có liên quan chặt chẽ với nhau bởi vì:

– Quá trình thực bào thường được tạo thuận lợi thêm nhờ sự hiện diện của các kháng thể chống lại các kháng nguyên được thực bào.

– Sản xuất kháng thể đôi khi cần tới quá trình thực bào trước đó của kháng nguyên.

Phân loại bạch cầu

Bạch cầu đoạn trung tính

Là loại tế bào bạch cầu đầu tiên có mặt tại vùng viêm của cơ thể. Nó thực hiện chức năng làm sạch các mảnh tế bào tại vùng tổn thương nhờ quá trình thực bào. Bạch cầu đoạn trung tính có đời sống kéo dài khoảng 4 ngày. Có thể nhận dạng được các bạch cầu trưởng thành nhờ biểu hiện “phân đoạn”. Các bạch cầu đoạn trung tính chưa trưởng thành không có biểu hiện “phân đoạn” này (thường được gọi là bạch cầu đũa [“band” hay “stabs”]).

Trong trường hợp xẩy ra quá trình nhiễm trùng cấp, cơ thể phản ứng nhanh bằng cách giải phóng cả các bạch cầu chưa trưởng thành (một hiện tượng được biết dưới tên bạch cầu đoạn trung tính “chuyển sang trái” [“shift to the left”]). Nếu tình trạng nhiễm trùng hay viêm được giải quyết và các bạch cầu đoạn trung tính chưa trưởng thành được thay thế bằng các bạch cầu trưởng thành, sự quay trở lại trạng thái bình thường này được gọi là tình trạng “chuyển sang phải” (“shift to the right”).

Các bạch cầu đoạn ưa acid

Đóng một vai trò quan trọng trong cơ chế chống đỡ đối với các nhiễm ký sinh trùng. Chúng cũng có chức năng thực bào đối với các mảnh tế bào, song ở mức độ ít hơn so với bạch cầu đoạn trung tính và chỉ ở các giai đoạn muộn của quá trình viêm. Bạch cầu đoạn ưa acid cũng tham gia vào các phản ứng viêm.

Các bạch cầu đoạn ưa bazơ

Giải phóng histamin, bradykinin và serotonin khi bị hoạt hóa bởi tình trạng tổn thương hay nhiễm trùng. Các chất nói trên có vai trò quan trọng đối với quá trình viêm do chúng làm tăng tính thấm mao mạch và vì vậy làm tăng dòng máu tới vùng bị tổn thương. Các bạch cầu đoạn ưa bazơ cũng tham gia vào quá trình đáp ứng dị ứng. Ngoài ra, các hạt trên bề mặt của bạch cầu đoạn ưa bazơ tiết ra chất chống đông tự nhiên là heparin.

Các bạch cầu mônô (monocyte)

Có đời sống kéo dài nhiều tháng và thậm chí nhiều năm và không được coi là các tế bào thực bào nếu chúng lưu hành trong dòng tuần hoàn. Tuy nhiên, sau khi có mặt tại các mô một vài giờ, các bạch cầu mônô sẽ chín và chuyển thành đại thực bào (macrophage), khi đó chúng thực sự là các tế bào thực bào.

Các bạch cầu miễn dịch

Bao gồm các bạch cầu lympho T(T Lymphocytes) hay tế bào T (T cells) và bạch cầu lympho B (B Lymphocytes) hay tế bào B. Các tế bào này trưởng thành tại các mô lympho và di chú giữa máu và hạch bạch huyết. Các bạch cầu lympho có đời sống kéo dài từ nhiều ngày tới nhiều năm tùy thuộc vào typ tế bào

Xét nghiệm bạch cầu

Việc đếm số lượng BC có thể được thực hiện:

– Hoặc bằng phương pháp đếm thủ công: Hoà loãng máu và đếm các BC trong buồng đếm, sau khi đã phá huỷ các HC.

– Hoặc bằng phương pháp tự động: Sử dụng máy đếm tự động.

Cách lấy bệnh phẩm

– ống XN huyết học: Máu được chống đông bằng EDTA và bảo quản ở 4oC, nếu không thể tiến hành XN ngay.

– Không nhất thiết yêu cầu BN cần phải nhịn ăn trước khi lấy máu làm XN. Không được đặt garo quá lâu (> 60 giây) khi lấy máu XN.

– Lam máu (frottis sanguin): nhuộm May – Grunwald – Giemsa để xác định công thức BC và để phát hiện các bất thường hình thái có thể xẩy ra.

Giá trị bình thường

1. Trẻ nhỏ

– Khi mới sinh: 9.000 – 30.000/mm3 hay 9,0 – 30,0 x 10^9/L.

– 8 ngày: 5.000 – 20.000/mm3 hay 5,0 – 20,0 x 10^9/L.

– 1 tháng: 5.000 -18.000/mm3 hay 5,0 – 18,0 x 10^9/L.

– 1 tuổi: 5.000 – 16.000/mm3 hay 5,0 – 16,0 x 10^9/L.

– 4 tuổi: 5.000 – 15.000/mm3 hay 5,0 – 15,0 x 10^9/L.

– 4 đến 8 tuổi: 5.000 – 14.000/mm3 hay 5,0 – 14,0 x 10^9/L.

– 8 đến 16 tuổi: 4.500 – 13.000/mm3 hay 4,5 – 13,0 x 10^9/L.

2. Người lớn: 4.500 – 10.500/mm3 hay 4,5 – 10,5 x 10^9/L.

3. Khi có thai

– 3 tháng đầu: 5.000 – 15.000/mm3 hay 5,0 – 15,0 x 10^9/L.

– 3 tháng giữa và cuối: 6.000 – 16.000/mm3 hay 6,0 – 16,0 x 10^9/L.

– Sau đẻ: 4.500 – 12.000/mm3 hay 4,5 – 12,0 x 10^9/L.

4. Các thay đổi liên quan với hoạt động thể lực

– Khi nghỉ: 4.000 – 10.000/mm3 hay 4,0 – 10,0 x 10^9/L.

– Gắng sức nhẹ: 4.000 – 11.000/mm3 hay 4,0 – 11,0 x 10^9/L.

– Gắng sức mạnh: 4.000 – 15.000/mm3 hay 4,0 – 15,0 x 10^9/L.

Tăng bạch cầu đoạn trung tính (Neutrophylia)

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

1. Các nhiễm trùng do vi khuẩn (nhất là các nhiễm trùng cấp sinh mủ).

2. Nhiễm khuẩn huyết.

3. Các ổ nhiễm trùng sâu:

– Viêm nội tâm mạc.

– Viêm xương.

– Viêm xoang.

– Viêm tuyến tiền liệt.

4. Ung thư hoại tử hay bị apxe hoá.

5. Hoại tử mô (Vd: phẫu thuật, bỏng, nhồi máu cơ tim).

6. Các tình trạng tăng sinh tủy xương phản ứng hay tăng sinh tủy ác tính mạn tính.

7. Sản giật.

8. Cơn gout cấp.

9. Cơn bão giáp.

10. Ngộ độc hóa chất, thuốc, nọc độc.

11. Dùng corticoid.

12. Cơn tan máu cấp.

13. Do stress (tâm thần, thực thể).

14. Viêm mạch (Vasculitis).

Tăng bạch cầu đoạn ưa bazơ

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

– Một số bệnh da.

– Bệnh thủy đậu.

– Bệnh lơ xê mi kinh dòng hạt.

– Viêm xoang mạn.

– Sau xạ trị.

– Sởi.

– Các rối loạn sinh tủy.

– Phù niêm.

– Sau cắt lách.

– Bệnh đậu mùa.

– Viêm đại tràng loét (ulcerative colitis).

Tăng bạch cầu đoạn ưa acid

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

– Bệnh Addison.

– Bệnh dị ứng.

– Ung thư phổi, dạ dày, buồng trứng.

– Bệnh lơxêmi kinh dòng hạt.

– Bệnh Hodgkin.

– Sau xạ trị.

– Các nhiễm ký sinh trùng (Vd: bệnh nhiễm giun xoắn).

– Thiếu máu ác tính Biermer.

– Đa hồng cầu tiên phát.

– Viêm khớp dạng thấp.

– Bệnh sốt tinh hồng nhiệt (scarlet fever).

– Xơ cứng bì.

– Bệnh lupus ban đỏ hệ thống.

– Viêm đại tràng loét.

Tăng bạch cầu lympho

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

– Bệnh Addison.

– Bệnh lơ xê mi kinh dòng lympho.

– Bệnh Crohn.

– Nhiễm trùng do cytomegalovirus.

– Tăng quá mẫn với thuốc.

– Tăng bạch cầu đơn nhân nhiễm trùng.

– Ho gà.

– Bệnh huyết thanh (serum sickness).

– Nhiễm độc giáp.

– Nhiễm toxoplasmosis.

– Sốt thương hàn.

– Viêm đại tràng loét.

– Các bệnh lý do virus (Vd: quai bị, bệnh rubeon, sởi, viêm gan siêu vi, thủy đậu…).

Tăng bạch cầu mônô

Các nguyên nhân chính thường gặp là:

– Bệnh Brucelle (bệnh sốt Malta, bệnh do brucellose).

– Các bệnh lý viêm mạn tính.

– Viêm đại tràng loét mạn tính.

– Bệnh Hodgkin.

– Các rối loạn sinh tủy.

– Viêm nội tâm mạc bán cấp do vi khuẩn.

– Giang mai.

– Lao.

Bài viết Xét nghiệm huyết học tế bào Bạch cầu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Hai nghiên cứu gần đây cho thấy thế giới đang tiến gần hơn bao giờ hết đến việc tạo ra nguồn cung cấp máu không giới hạn.

Nghiên cứu thứ nhất

Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học đã tạo ra hỗn hợp của nhiều loại tế bào gốc máu khác nhau sản sinh những loại tế bào máu khác nhau khi đưa vào chuột. Đây là một bước quan trọng hướng tới việc sản xuất máu nhân tạo, vì việc tìm ra cách biến tế bào gốc thành máu một cách nhân tạo là khâu quan trọng dẫn đến kết quả này.

Tế bào gốc là những tế bào mà về cơ bản có thể chuyển dạng thành bất kỳ loại tế bào nào. Mặc dù trước đây chúng ta đã có thể kích thích các tế bào gốc trở thành tế bào máu, song điều này chỉ xảy ra ở mức quá nhỏ không đủ để sử dụng trên lâm sàng như sản xuất khoảng 50.000 hồng cầu bằng cách bắt các tế bào gốc chuyển dạng thành hồng cầu. Tuy nhiên, theo BBC, một túi máu trung bình chứa khoảng một nghìn tỷ tế bào máu.

Ngoài ra, một vấn đề khác ngăn cản bước tiến trên con đường sản xuất “vô hạn” các tế bào máu nhân tạo là nguy cơ các tế bào máu mới này trở thành ung thư bởi nó có thể “tự thay mới” và tạo ra chính nó.

Nghiên cứu thứ hai

Trong một nghiên cứu thứ hai, các nhà nghiên cứu tại Đại học Cornell ở New York đã chế tạo được máu chuột nhân tạo và sau đó truyền thành công loại máu này cho những con chuột sống. Khi hệ miễn dịch của chuột được gỡ bỏ, máu nhân tạo đã sản sinh được các tế bào máu miễn dịch. Phát hiện này gợi ý rằng có thể dùng máu nhân tạo để điều trị một loạt rối loạn miễn dịch.

Theo thống kê đến thời điểm hiện tại, các nghiên cứu mới chỉ được tiến hành trên động vật mà chưa thử nghiệm trên người, vì vậy chúng ta vẫn cần việc hiến máu tình nguyện.

Được biết, cứ 2 giây lại có người cần đến máu, và mỗi ngày cần khoảng 36.000 đơn vị hồng cầu trong khi tỷ lệ người hiến máu trên thế giới không nhiều. Điều này càng thôi thúc các nhà khoa học nghiên cứu, sản xuất máu nhân tạo áp dụng trên người trong thời gian tới.

Benh.vn (Theo dantri.com.vn)

Bài viết Đột phá mới trong sản xuất máu nhân tạo đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Theo như bài đăng tải trên tạp chí, từ năm 1976, Viện Ung thư Quốc gia Mỹ đã tiến hành cuộc nghiên cứu đầu tiên về loại cây này, kết quả cho thấy, lá và thân của cây mãng cầu có khả năng tiêu diệt hữu hiệu các tế bào ung thư ác tính.
Do có nguồn gốc tự nhiên nên nước ép của loại quả này không những không gây ra những tác dụng phụ như nôn ói, sụt cân và rụng tóc, mà còn giúp người bệnh khỏe mạnh hơn trong quá trình điều trị bệnh ung thư, bởi trong loại chất đặc biệt của quả mãng cầu có khả năng bảo vệ hệ miễn dịch cơ thể và giúp tránh được một số bệnh truyền nhiễm, chống vi khuẩn, nhiễm nấm, chống ký sinh trùng đường ruột và giun sán, hạ thấp huyết áp, chống trầm cảm và những rối loạn tinh thần.
Ngoài nghiên cứu được đăng trên tạp chí Journal of Natural Products, một nghiên cứu khác được thực hiện tại trường Đại học Purdue (Mỹ) cũng đã phát hiện ra lá mãng cầu xiêm có khả năng tiêu diệt các tế bào ác tính của nhiều bệnh ung thư khác nhau như: ung thư ruột, ung thư vú, tuyến tiền liệt, phổi và tuyến tụy.

Nhà khoa học Việt Nam nói gì?

Hiện chưa có công bố nào về khả năng tiêu diệt tế bào ung thư của quả mãng cầu từ phía các nhà khoa học Việt Nam. Song, các đặc tính của loại trái cây này với bệnh học đã được khẳng định từ trước.
Bác sĩ Trần Văn Năm, Viện phó Viện Y dược học TP.HCM, nhận định: “Môi trường máu của người bệnh ung thư có tính axít, nên trong chế độ ăn uống của người mắc bệnh ung thư nên có nhiều rau củ quả để tăng tính kiềm, như vậy, có thể cân bằng được môi trường trong cơ thể hoặc hạn chế sự phát triển của tế bào ung thư. Trong các loại rau quả thì mãng cầu được coi là loại quả phù hợp và đặc biệt tốt vì bên cạnh giá trị dinh dưỡng nó còn có những hoạt chất có thể giảm thiểu, ngăn ngừa bệnh ung thư”.
Liên quan đến vấn đề này, TS.BS Nguyễn Hùng Vĩ,  Phó giám đốc Sở Y tế Tiền Giang, cho biết: “Hầu hết các bộ phận của cây mãng cầu đều có giá trị làm thuốc rất hữu hiệu”.
Theo TS. Vĩ, ở nước ta người dân thường dùng lá và vỏ cây mãng cầu để trị cảm, sổ mũi thậm chí có thể dùng để điều trị bệnh tiểu đường, làm dịu đau, chống co giật … Còn tại một số nước trên thế giới thì lá và vỏ cây, nấu thành trà dược giúp giảm đau và bổ tim. Tại Brazil lá mãng cầu cũng được nấu thành trà trị bệnh gan; dầu ép từ lá và trái còn non, trộn với dầu olive làm thuốc thoa bên ngoài trị thấp khớp, đau sưng gân cốt. Ngoài ra các bộ phận của cây mãng cầu cũng được nhiều nước trên thế giới chế thành những loại thuốc trị nóng sốt, giúp sinh sữa và trị tiêu chảy, đau nhức, chống co giật, ho, suyễn, chống thiếu vitamin C. Đây thực sự là loại quả kỳ diệu cho cơ thể.
Còn TS. Nguyễn Đăng Nghĩa, chuyên gia nghiên cứu thực vật học, khẳng định: “Hiện nay đã có những nghiên cứu khẳng định, mãng cầu là một trong những trái cây có thành phần hoạt chất axít amin không thể thay thế được hoặc có một số hoạt chất đặc thù nhằm nâng cao hệ miễn dịch và tăng khả năng chống lại bệnh tật. Còn khi hoạt chất ở nồng độ cao thì có thể tiêu diệt ngay tế bào ung thư”.

Benh.vn (Theo Kienthuc)

Bài viết Mãng cầu có khả năng diệt tế bào ung thư gấp vạn lần hóa trị? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.