Vậy chăm sóc khi trẻ bị sốt thế nào là đúng cách, trẻ bị sốt thế nào là bình thường và khi nào thì cần phải đưa trẻ tới bệnh viện?

Trẻ bị sốt khi nào

Hiện tượng trẻ sốt có nhiệt độ cơ thể lớn hơn 37,5 độ, sốt cao là từ 39 độ

Nguyên nhân trẻ bị sốt cao thường là do vi khuẩn hoặc virus gây nên. Nếu các nguyên nhân khiến trẻ bị sốt là do nhiễm virus thông thường trẻ sẽ hết sốt và sức khỏe trở lại bình thường sau một vài ngày.

Phải làm gì khi trẻ bị sốt

• Xác định nhiệt độ cho trẻ bằng nhiệt độ thủy ngân hoặc điện tử, không nên dùng tay hoặc cảm nhận cá nhân để xác định mức độ sốt của trẻ. Cặp nhiệt độ thường được cặp vào miệng, nách hoặc trán của trẻ. Ưu tiên dùng nhiệt độ điện tử để phòng tránh trường tai nạn do trẻ cắn phải.
• Cho trẻ nằm ở nơi thoáng tránh nơi gió lùa, không mặc nhiều quần áo cho trẻ để phòng trường hợp trẻ toát mồ hôi, ngấm vào cơ thể gây viêm phổi.
• Cho trẻ uống oresol bù lượng nước đã mất do sốt cao.
• Bổ sung vitamin đường uống để tăng sức đề kháng cho trẻ.
• Làm mát cơ thể cho trẻ bằng nước ấm khoảng 37 độ, không đắp khăn lạnh sẽ khiến trẻ giật mình.
• Khi trẻ sốt cao từ 38,50C trở lên cha mẹ cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt. Thuốc thường được chỉ định hạ sốt cho trẻ là Paracetamol vì nó tương đối an toàn và ít có tác dụng phụ. Khoảng cách giữa hai lần uống là từ 4-6 tiếng. Tuy thuốc tương đối an toàn nhưng cha mẹ không nên lạm dụng vì thuốc có thể ảnh hưởng tới gan của trẻ. Nếu trẻ vẫn tiếp tục sốt cao cha mẹ chườm ở nách, bẹn, trán cho trẻ liên tục để kéo dài thời gian uống thuốc.

Khi nào cần đưa trẻ tới bệnh viện

Các trường hợp sốt nhẹ và sốt thông thường các bậc phụ huynh có thể theo dõi và tự chăm sóc trẻ ở nhà nhưng nếu trẻ có các biểu hiện sau đây cha mẹ cần đưa trẻ tới ngay các bệnh viện gần nhất để được các bác sĩ khám và theo dõi:

• Trẻ sốt cao hơn 40 độ, co giật
• Trẻ dưới hai tháng tuổi bị sốt
• Trẻ ngủ li bì mê man và khó đánh thức
• Trẻ khóc nhiều và khó dỗ
• Xuất hiện phát ban trên da
• Nôn mửa, tiêu chảy, nôn ra máu
• Sốt cao trong thời gian dài mà không rõ nguyên nhân và không thể hạ nhiệt
• Sốt kéo dài trên 72 giờ đồng hồ.

Lời kết

Khi trẻ bị sốt các bậc cha mẹ cần bình tĩnh kiểm tra các dấu hiệu xem trẻ bị sốt thông thường hay có dấu hiệu nguy hiểm. Nếu trẻ có các dấu hiệu nguy hiểm nên đưa trẻ tới ngay bệnh viện để được các bác sĩ khám bệnh và đưa ra những quyết định đúng đắn. Cha mẹ cũng nên tìm hiểu về các bệnh dịch hiện có để làm căn cứ xác định bệnh cho trẻ cũng như trang bị cho bản thân những kiến thức để chăm sóc và nuôi con khỏe mạnh.

Xem thêm: Nguyên nhân và xử trí triệu chứng sốt

Bài viết Cách chăm sóc trẻ bị sốt và các dấu hiệu nên đưa trẻ đi viện đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Dưới đây là một số nguyên nhân thường gây ra sốt ở trẻ:

Sốt không do nhiễm trùng

Nguyên nhân gây sốt ở trẻ không phải do bệnh lý nhiễm trùng gây ra mà do các nguyên nhân ngoại lai khác thường gặp như.

• Do mọc răng: Trẻ có thể bị sốt nhẹ, quấy khóc, khó ngủ, chán ăn, chảy nước miếng.
• Do chủng ngừa: Trẻ có thể bị sốt nhẹ sau khi chủng ngừa thương hàn, bạch hầu, uốn ván, sởi, quai bị…
• Do cảm nắng hay các chứng cảm thông thường.
• Do mặc quá nhiều quần áo: Trẻ nhỏ, nhất là trẻ sơ sinh, có thể bị sốt khi mặc quá nhiều quần áo, vì cơ thể điều nhiệt của trẻ chưa được hoàn thiện nên trẻ sẽ dễ thay đổi thân nhiệt theo môi trường bên ngoài.

Sốt do nhiễm trùng

Sốt do vi khuẩn, virus thường gặp nhất là ở các nước nhiệt đới gió mùa với khí hậu phức tạp như Việt Nam. Có thể do các nguyên nhân gây sốt nhiễm trùng ở trẻ như sau.

• Cảm cúm: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất ở trẻ em. Trẻ sốt 2-3 ngày, sổ mũi hay nghẹt mũi, đau họng, ho, mệt mỏi, chán ăn.
• Nhiễm trùng đường hô hấp trên gây sốt, chảy mũi nước, ho, điển hình là bị viêm VA khám thấy họng, amiđan sưng, đỏ, có khi có mủ hoặc giả mạc hoặc viêm thanh quản cấp gây sốt, khàn tiếng hay mất tiếng.
• Viêm xoang: Một số trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp, điều trị không dứt điểm, lâu ngày dẫn đến viêm xoang
• Viêm khí phế quản, viêm phổi, viêm màng phổi, apxe phổi, thường có biểu hiện sốt cao, khò khè, ho, nôn, chán ăn, bỏ bú, lừ đừ, ho khạc đờm hay máu, đau ngực, thở nhanh, thở bất thường, khi bệnh nặng, trẻ có thể bị tím tái môi và móng tay. Cần chụp X-quang lồng ngực, xét nghiệm đờm, máu.
• Viêm tai: làm cho trẻ sốt kèm theo đau trong tai, trẻ rất khó chịu nên quấy khóc hoặc lấy tay gãi vào tai. Trẻ có biểu hiện bứt rứt, bỏ ăn, ù tai, chảy mủ tai, nghe không rõ. Nếu chưa biết nói, trẻ có thể hiện bằng cách kéo kéo tai.
• Sốt phát ban: Thường do các loại virus. Gặp ở các bệnh sởi, thủy đậu, rubella. Thường có viêm long đường hô hấp, nên thấy hắt hơi, sổ mũi, ho. Sau khi sốt 3 ngày đến 1 tuần thì phát ban rõ.
• Sốt xuất huyết: Sốt cao đột ngột liên tục từ 2 đến 7 ngày. Sau đó có biểu hiện xuất huyết như: chảy máu mũi, chảy máu chân răng, kinh nguyệt kéo dài, có những chấm hoặc mảng xuất huyết ở dưới da, đôi khi có xuất huyết nội tạng. Xét nghiệm máu bạch cầu hạ.
• Sởi: Trẻ sốt cao liên tục, ho nhiều, chảy nước mũi, mắt đỏ, từ ngày thứ 4 ban xuất hiện ở mặt, lan ra chân và chi.
• Bệnh tay, chân, miệng cũng là một bệnh gây cho trẻ sốt. Bệnh tay, chân, miệng có thể nhầm với một số bệnh như thủy đậu, bởi vì thủy đậu cũng làm cho trẻ sốt và có xuất hiện các nốt phỏng nhưng ở bệnh tay, chân, miệng ngoài các vị trí như miệng, mông thì thường có ở lòng bàn tay, lòng bàn chân.

Bệnh tay chân miệng là một trong những nguyên nhân gây sốt ở trẻ 

• Viêm bàng quang, viêm mủ bể thận, viêm cầu thận cấp. Trẻ có biểu hiện tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ít, nước tiểu đục hay hồng, có phù, đau vùng thắt lưng. Cần xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm máu, kiểm tra chức năng thận, siêu âm, chụp X-quang vùng thận-tiết niệu.
• Nhiễm trùng huyết: Trẻ có biểu hiện nhiễm trùng, sốt cao liên tục, không ăn uống được, nôn ra tất cả, li bì, mạch nhanh, thở nhanh, có thể có phát ban da…
• Viêm màng não: Sốt kèm theo thóp phồng, cổ cứng (trẻ không cử động cổ được, không cúi đầu xuống được), nhạy cảm với ánh sáng, nôn mửa, li bì.
• Sốt rét: Nghi sốt rét khi trẻ đang sống hoặc có đi đến vùng có nhiều người bị sốt rét trong vòng 6 tháng. Trẻ thường ít có cơn sốt rét điển hình như người lớn (rét run, sốt, vã mồ hôi). Trẻ thường sốt kéo dài, liên tục, có hoặc không kèm lạnh run, đôi khi chỉ ớn lạnh, mệt mỏi, nhức đầu, đau cơ.
• Thương hàn: Nghi thương hàn khi trẻ đang sống hoặc có đi đến vùng có nhiều người bị thương hàn trong vòng 3 tuần. Trẻ thường sốt cao liên tục trên 5 ngày, đau bụng, bụng chướng, nôn, tiêu chảy hoặc táo bón.
• Lao: Trẻ thường có dấu hiệu sốt kéo dài, thường sốt nhẹ về chiều, ra mồ hôi trộm, biếng ăn, đứng cân hay sụt cân, ho nhiều, ho ra máu và không đáp ứng với kháng sinh thông thường.
• Các bệnh thuộc đường hô hấp dưới khi trẻ bị bệnh thường có sốt cao, thậm chí sốt rất cao và có thể gây co giật.

Xem thêm: Sốt ở trẻ em

Bài viết Các nguyên nhân gây sốt ở trẻ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Những nguyên nhân gây sốt ở trẻ em

Đối với trẻ nhỏ có rất nhiều nguyên nhân gây sốt:

• Do mọc răng
• Do nhiễm vi khuẩn, virus
• Do cảm lạnh
• Do bệnh tay chân miệng…

Biểu hiện khi sốt

• Thân nhiệt cao hơn bình thường (Nhiệt độ > 38 độ C đo ở hậu môn hoặc > 37,5 độ C đo ở nách).
• Trẻ quấy khóc, dễ nổi cáu.
• Mệt mỏi, thở nhanh, ăn uống kém.
• Ngủ lơ mơ hoặc kích thích, hoảng hốt.

Trẻ bị sốt có nên tắm không?

Trên thực tế, không ít người cho rằng việc tắm cho trẻ sơ sinh khi trẻ bị sốt sẽ khiến bệnh nặng và lâu khỏi hơn. Tuy nhiên đây là quan niệm sai lầm bởi khi trẻ bị sốt, cơ thể tiết ra nhiều mồ hôi. Nếu kiêng nước, kiêng tắm cho trẻ sẽ khiến con ngứa ngáy, khó chịu, dễ bị mắc các bệnh da liễu: viêm da, mẩn đỏ…

Việc tắm cho trẻ khi bị sốt là một trong những cách giúp trẻ mau hạ thân nhiệt. Khi cơ thể con sạch sẽ, thoải mái thì bệnh tình sẽ mau khỏi. Từ những lợi ích trên, khi được hỏi trẻ bị sốt có nên tắm không thì câu trả lời chắc chắn là có.

Những trường hợp không nên tắm

• Khi trẻ vừa tiêm phòng xong.
• Cơ thể trẻ bị tổn thương, chốc lở.
• Khi trẻ đang bị cảm lạnh, nôn nhiều, tiêu chảy.
• Trẻ đang cơn rét run.
• Khi trẻ vừa ăn no xong.

Hướng dẫn cách tắm cho trẻ khi bị sốt

Bước 1: Đo thân nhiệt trẻ

Để chắc chắn trẻ bị sốt hay không, hãy cặp nhiệt độ cho trẻ trước khi tắm để có phương pháp tắm hợp lý.

Bước 2: Chuẩn bị

Phòng tắm: Đóng kín cửa tránh gió lùa.

Nước tắm: Pha nước tắm cần chú ý nhiệt độ nước tắm thấp hơn nhiệt độ cơ thể trẻ là 2 độ C (luôn giữ nhiệt độ của nước tắm ổn định như nhiệt độ pha lúc ban đầu ).

Bước 3: Tắm cho trẻ

Vệ sinh vùng đầu: gội đầu thật nhanh cho trẻ. Lấy khăn mềm lau vùng mặt, má, cổ, tai, gáy. Cuối cùng lấy khăn sạch lau khô.

Vệ sinh vùng thân: Trẻ sơ sinh bị sốt sẽ ra nhiều mồ hôi, nếu không được tắm rửa cẩn thận thì rất dễ bị mắc các bệnh ngoài da. Khi tắm, mẹ có thể cho trẻ ngồi trong chậu hoặc trong bồn tắm.

Trường hợp trẻ < 6 tháng tuổi, da trẻ còn mỏng và dễ bị kích ứng thì không nên sử dụng sữa tắm cho bé

Khi con > 6 tháng tuổi thì mới sử dụng sữa tắm để vệ sinh sạch sẽ cơ thể (lưu ý nên dùng sữa tắm chuyên dùng cho trẻ sơ sinh, chiết xuất từ các thành phần tự nhiên).

Sau khi tắm

Lấy nước ấm dội nhẹ lên người trẻ để loại bỏ tất cả bọt bám trên cơ thể. Cuối cùng lấy khăn choàng lau khô người trẻ trước khi mặc quần áo.

Trường hợp không muốn tắm cho con khi con bị sốt thì mẹ cần lấy khăn mềm lau sạch cơ thể và mặc quần áo thoáng mát cho trẻ

Lưu ý

• Thời gian tắm khi bị sốt không nên quá lâu. Tắm cho trẻ từ đầu trở xuống trong khoảng 5 phút.
• Nếu vào mùa đông thì thời gian thích hợp để tắm cho trẻ vào buổi sáng là 9 – 11h, buổi chiều từ 15 – 17h. Nếu vào mùa hè, thời gian tắm cho trẻ vào buổi sáng là 8 – 10h, buổi chiều 16 – 18h.
• Sau khi trẻ tắm xong, mẹ cần bổ sung nhiều nước để bù lượng nước mất đi trong quá trình sốt. Song song với việc tắm thì mẹ cũng cần tiến hành cho con uống thuốc hạ sốt.

Nhìn chung việc tắm cho trẻ khi bị sốt mang lại nhiều lợi ích, tuy nhiên cha mẹ cần phải biết tắm đúng cách để mang lại hiệu quả tốt nhất. Ngoài ra, mẹ cần quan sát các biểu hiện của con, nếu thấy con sốt cao, co giật thì cần đưa con đến ngay bệnh viện.

Benh.vn (Theo BV Vinmec)

Bài viết Cách tắm cho trẻ khi trẻ bị sốt cao đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Paracetamol là loại thuốc hạ sốt an toàn nhất được các chuyên gia y tế khuyên dùng.

Chọn mua thuốc

– Thuốc mua cho trẻ cần lưu ý phải còn hạn sử dụng và được bảo quản cẩn thận.

– Trong tủ thuốc gia đình, cần phân loại thuốc dùng cho người lớn và thuốc dùng cho trẻ em, mỗi loại nên để một ngăn riêng và có ghi chú rõ ràng để tránh dùng nhầm.

– Nếu khi mua thuốc có kèm bản hướng dẫn dùng thuốc, nên cất cẩn thận để sử dụng khi cần thiết.

Liều lượng, dạng thuốc

– Thông thường, liều lượng sử dụng cụ thể sẽ là:

+ Trẻ dưới 3 tháng tuổi dùng 40mg

+ Trẻ từ 3-11 tháng tuổi dùng 80mg

+ Trẻ từ 12-24 tháng tuổi dùng 120mg

+ Trẻ trên 2 tuổi dùng tùy theo cân nặng (10mg/kg).

– Nếu trẻ thường bị nôn khi uống thuốc thì nên mua dạng viên đạn. Thuốc dạng viên đạn mua về cần để vào ngăn mát (phía cánh cửa) của tủ lạnh để thuốc rắn lại, khi dùng có thể đút vào hậu môn trẻ dễ dàng.

Trước khi sử dụng thuốc hạ sốt, nên theo dõi nhiệt độ và lau mát cho trẻ trước.

Lưu ý khi sử dụng thuốc hạ sốt

– Mỗi lần cho trẻ uống thuốc hạ sốt nên cách nhau từ 4-6 giờ.

– Nếu đã có thuốc hạ sốt trong gia đình thì khi trẻ sốt chưa cần dùng thuốc ngay mà nên lau mát cho trẻ trước.

– Có thể dùng khăn sạch nhúng vào chậu nước ấm có nhiệt độ thấp hơn thân nhiệt bé khoảng 2 độ, vắt bớt nước rồi đắp lên trán và lau hai bên bẹn, lòng bàn tay khoảng 30 phút một lần.

– Nếu thấy thân nhiệt trẻ vẫn trên 38 độ thì mới cho uống thuốc hạ sốt.

– Nếu uống thuốc mà vẫn không đỡ và thấy trẻ sốt cao trên 39 độ, có thể bị co giật, nhất là trẻ dưới 5 tuổi thì hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay.

An Nguyên – Benh.vn

Bài viết Khuyến cáo khi sử dụng thuốc hạ sốt cho trẻ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Co giật sốt tuy là bệnh cấp cứu nhưng lành tính, nếu biết xử trí tốt lúc đầu sẽ không ảnh hưởng gì đến sự phát triển thần kinh của trẻ.

Qua kinh nghiệm xử lý hồi sức cấp cứu, các bác sĩ cho biết rất nhiều cha mẹ mất bình tĩnh khi trẻ sốt cao co giật, nhiều người vội vàng bế con chạy vào bệnh viện trong tình trạng trẻ đang co giật mà không xử lý gì; nhiều người xử lý nhầm gây nguy hiểm cho trẻ.

Vậy phải làm gì khi trẻ sốt cao co giật

Cần thực hiện 3 bước sơ cứu quan trọng sau để giúp trẻ qua cơn nguy hiểm

– Đặt trẻ nằm nghiêng 1 bên để đờm dãi dễ chảy ra ngoài, hút đờm nhớt nếu có dụng cụ nhằm làm thông thoáng đường thở, không gây tắc đường thở khi trẻ đang co giật.

– Nhanh chóng cởi quần áo, đặt thuốc hạ sốt vào hậu môn của trẻ (đặt đầu nhọn của viên thuốc vào trước và bóp 2 mép hậu môn lại trong vài giây). Chỉ nên sử dụng paracetamol liều 10mg/kg cân nặng mỗi 6 giờ. Tuyệt đối không được sử dụng aspirine, không nên cùng vừa cho uống vừa đặt thuốc hạ sốt vì có thể gây quá liều.

– Lau mát hạ sốt: Đây là thao tác vô cùng quan trọng trong thời gian chờ thuốc có tác dụng, việc chườm liên tục vào bẹn, nách, sau tai, trán sẽ giúp nhiệt độ của trẻ không lên quá cao.

Cách chườm như sau: Nhúng khăn vào nước ấm (như nước tắm bé) hoặc nước thường, vắt ráo. Đặt ở nách, bẹn và lau khắp người. Thêm nước ấm nếu nước nguội. Thay khăn mỗi 2-3 phút. Ngưng lau khi nhiệt độ nách dưới 380C.

Đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế gần nhất để khám và điều trị kịp thời. Ngoài ra, các bác sĩ cũng khuyến cáo, trong tủ thuốc của gia đình cần có sẵn nhiệt kế, có thuốc hạ sốt dạng uống và dạng nhét hậu môn (bảo quản ở ngăn mát tủ lạnh). Phải theo dõi sát nhiệt độ của trẻ khi có sốt bằng nhiệt kế cặp nách. Khi trẻ sốt cao, dùng thuốc nhét hậu môn ngay để phòng sốt cao và gây co giật.

3 sai lầm phổ biến dẫn đến biến chứng nguy hiểm cho trẻ khi sốt co giật

– Không đổ thuốc vào miệng khi đang co giật gây hít sặc, ngạt thở.

– Không quấn kín, ủ ấm làm nhiệt độ tăng cao và co giật kéo dài mặc dù con bạn đang rất rét. Rất nhiều bậc cha mẹ, khi thấy con co giật là vội vàng bế chặt hoặc tìm cách giữ sao cho con đừng giật. Đó là việc làm hết sức sai lầm. Khi trẻ nên cơn co cứng, tuyệt đối không được giới hạn cử động của trẻ, không cho vào miệng bất cứ thứ gì, kể cả thuốc.

– Không lau mát bằng nước đá vì ít hiệu quả hoặc bằng rượu vì rượu có thẻ ngấm qua da gây ngộ độc co trẻ.

Benh.vn 

Bài viết Những việc nên và không nên làm khi trẻ sốt co giật đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Khi con sơ sinh bị sốt nhiều mẹ thường luống cuống và không biết xử lý như thế nào để hạ nhiệt cũng như làm giảm tình trạng khó chịu ở trẻ nên thường dẫn đến tình trạng bệnh của con thêm nặng.

Theo hướng dẫn từ các bác sĩ Nhi khoa, khi trẻ sơ sinh bị sốt mẹ nên:

Thứ nhất, cặp nhiệt độ cho con

Thân nhiệt trẻ và người lớn hoàn toàn là khác nhau, đặc biệt khi trẻ bị sốt. Việc cha mẹ có thói quen dùng tay sờ lên trán kiểm tra con có nóng hay không là không chính xác. Thay vào đó, khi con sơ sinh bị sốt, mẹ nên dùng nhiệt kế để biết chính xác nhiệt độ cơ thể của con. Cách tốt nhất để có được nhiệt độ chính xác là sự dụng nhiệt kế trực tràng để đo nhiệt độ ở hậu môn của bé.

Việc cặp nhiệt độ để biết khi trẻ sốt 38,5 độ C trở lên là phải hạ sốt. Ở mức sốt vừa 38-38,5 độ C thì cơ trẻ có thể chịu đựng được, nhưng với mức sốt cao 39-40 độ C trở lên dễ bị co giật, gây thiếu oxy não.

Thứ hai, không được hạ sốt bằng thuốc kháng sinh tùy ý

Trẻ nhỏ, đặc biệt là trẻ sơ sinh không được tự ý dùng thuốc hạ sốt. Việc dùng thuốc để hạ sốt cho trẻ sơ sinh có thể không khiến nhiệt độ con hạ xuống mà có thể trẻ sẽ mệt mỏi và ảnh hưởng tới sức khỏe hơn.

Thậm chí, có nhiều bậc cha mẹ lầm tưởng dùng Aspirin để hạ sốt cho trẻ, nhưng đây là cách làm sai vì Aspirin giúp hạ nhiệt, giảm đau nhưng loại thuốc này không được dùng cho trẻ dưới 18 tuổi.

Thứ ba, dùng nước ấm lau người cho trẻ

Khi trẻ sơ sinh bị sốt rất có nguy cơ bị nhiễm trùng da, vì thế mẹ không nên bỏ qua công đoạn vệ sinh cơ thể cho bé thật sạch sẽ.

Có thể dùng khăn mềm nhúng vào một chậu nước ấm và lau thân thể cho bé, điều này không những giúp hạ sốt mà còn giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn. Lưu ý không được dùng nước lạnh.

Sau khi lau người nên cho trẻ ngồi trong phòng thoáng, không được ngồi dưới điều hòa, trước quạt để tránh bị lạnh và sốt cao thêm.

Ngoài ra, bác sĩ khuyến cáo tuyệt đối không được dùng túi đá chườm lạnh cho con vì cơ thể đang ấm, nếu chườm lạnh, nhiệt độ nóng – lạnh chênh lệch quá mức có thể gây bỏng lạnh, dễ bị suy hô hấp.

Thứ tư, nới lỏng quần áo

Nhiều mẹ cho rằng khi con bị sốt thường có dấu hiệu lạnh như người lớn nên mặc thêm áo, đắp thêm chăn cho con nhưng không biết đó cũng là cách làm sai. Mẹ không nên quấn tã chặt cũng không ủ thêm chăm mà cần nới lỏng tã, quần áo.

Thứ năm, cung cấp đủ nước cho con

Khi trẻ sơ sinh bị sốt, cơ thể sẽ bị mất nước rất nhiều do quá trình ra mồ hôi. Đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi mẹ cần đảm bảo đủ các giờ bú. Trẻ trên 6 tháng tuổi bị sốt cần cung cấp thêm nước uống.

Trẻ 3 – 6 tháng tuổi nếu sốt từ 38,5 độ C trở lên, trẻ 6 – 12 tháng tuổi, thân nhiệt vượt quá 39 độ C, trẻ ho nhiều, khó thở, nôn ói, sốt kèm tay chân lạnh, không ăn uống được, hoặc có dầu hiệu xuất huyết, nổi chấm đỏ trên da, chảy máu cam, chảy máu lợi, ói ra có màu, đi ngoài phân đen như bã cà phê… cần đi khám sớm.

Cho trẻ uống thuốc gì ?

Theo BS Nguyễn Tiến Dũng, nguyên Trưởng khoa Nhi, Bệnh viện Bạch Mai cho biết trên Gia đình và Xã hội, thuốc hạ sốt phổ biến là Paracetamon, Efferangan dạng viên nén, sủi, thuốc đặt, dùng cách 4-6 giờ/lần khi sốt. Thuốc đặt hậu môn có tác dụng nhanh như thuốc uống, thuốc sủi, rất tiện lợi.

Các bố mẹ nên biết rõ rằng: Paracetamon, Efferangan là thuốc hạ sốt, giảm đau. Babycomplex chứa cả 3 loại thuốc trị ho, sốt, chảy mũi nên chỉ dùng để hạ sốt khi trẻ có ho, sốt do cảm cúm.

Còn trẻ ho thì đã có thuốc riêng trị ho. Chảy mũi có thuốc riêng trị sổ mũi. Bị sốt có thuốc hạ sốt. Có triệu chứng 1 bệnh thì dùng thuốc chữa 1 bệnh, không dùng tuỳ tiện. Nếu bố mẹ không có kinh nghiệm lựa chọn thuốc, tốt nhất là không nên tự ý dùng, mà nên đưa trẻ đi khám, mua thuốc theo y lệnh của bác sĩ.

Khi trẻ thức thì dùng thuốc dạng uống (gói, viên nang, sủi bột, sirô). Trước khi dùng thuốc cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng.

Với viên đặt hậu môn, khi dùng thuốc, không được tự ý nhân hoặc chia liều (không được đặt 2 viên hoặc nửa viên 1 lần, mà phải đặt cả viên 1 lần). Thuốc đặt dễ dùng, nhưng bảo quản phải đúng cách, nếu thuốc bị mềm sẽ đặt rất khó. Không nên cho thuốc đặt vào ngăn đá tủ lạnh vì sẽ hỏng thuốc luôn. Hãy đặt loại thuốc này ở cánh tủ lạnh. Thuốc đặt hậu môn dùng hạ sốt khi trẻ ngủ, bị nôn ói.

Khi nào cần đưa trẻ đến bệnh viện ?

Bác sĩ CKII Nguyễn Thị Hải Yến (Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc) cho biết, cần đưa trẻ đến bệnh viện khi:

– Trẻ sốt cao trên 39 độ C, không giảm được nhiệt độ khi điều trị bằng thuốc hạ sốt và các phương pháp vật lý phối hợp.

– Hoặc sốt rất cao trên hoặc bằng 41 độ C.

– Trẻ có các dậu hiệu bất thường như: bỏ bú, quấy khóc nhiều, không chơi, sốt li bì, co giật, sảng, thở nhanh, thở khó, tiêu chảy, phân có nhày máu….

– Trẻ sốt trên 2 ngày.

Benh.vn (Nguồn Khám phá)

Bài viết Những điều cơ bản mẹ cần biết khi trẻ sơ sinh bị sốt? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Sốt là dấu hiệu thường thấy ở trẻ em đến khám bệnh chiếm 10-20% trẻ đến khám. Trong số này chủ yếu gặp ở trẻ dưới 3 tuổi.

Một số nguyên nhân thường gặp gây sốt ở trẻ em

Nhiễm trùng đường hô hấp trên

• Viêm đường hô hấp trên do virus.
• Viêm tai giữa.
• Viêm xoang.

Nhiễm trùng đường hô hấp dưới

• Viêm tiểu phế quản.
• Viêm phổi.

Rối loạn dạ dày ruột

• Nhiễm khuẩn đường tiêu hoá.
• Viêm dạ dày ruột do virus.

Nhiễm trùng cơ xương khớp

• Viêm tấy lan toả.
• Viêm khớp nhiễm khuẩn.
• Viêm xương tuỷ.

Nhiễm khuẩn khác

• Nhiễm khuẩn tiết niệu.
• Nhiễm khuẩn huyết.
• Viêm màng não.

Thăm khám đánh giá trẻ bị sốt

Đánh giá các dấu hiệu sinh tồn

• Nhiệt độ trẻ, khi trẻ > 40oC nguy cơ bị nhiễm khuẩn máu.
• Nhịp thở: nhịp thở nhanh có thể nghĩ đến sốt do viêm phổi.
• Huyết áp, tần số mạch, đo Sp02 nếu có điều kiện.

Đánh giá tình trạng mất nước

Đánh giá trạng thái tinh thần, đau đầu, nôn… để định hướng các trường hợp nghi ngờ nhiễm trùng thần kinh.

Thăm hỏi tình trạng đi tiểu của trẻ, khám xem trẻ trai có bị chít hẹp bao quy đầu.

Thăm khám và khai thác các dấu hiệu nôn, đau bụng, tính chất phân để định hướng trong trường hợp nghi ngờ sốt do nguyên nhân tiêu hoá.

Khám tai mũi họng xác định các nguyên nhân viêm nhiễm (đau họng, chảy mủ tai….).

Thăm khám toàn diện để xác định các nguyên nhân; khai thác các yếu tố nguy cơ gây ngộ độc.

Khai thác các yếu tố bệnh lý mạn tính trước đó để có thể xác định sơ bộ căn nguyên.

Cách xác định nhiệt độ trẻ

Phương pháp đo thân nhiệt ở trực tràng

• Trẻ sơ sinh hay trẻ nhỏ nên nằm sấp trong lòng người lớn.
• Thoa một lượng nhỏ chất bôi trơn (Vaseline, …) vàp phần cuối của nhiệt kế.
• Nhẹ nhàng đặt nhiệt kế vào hậu môn trẻ cho đến khi phần đầu bạc của nhiệt kế không còn thấy nữa (khoảng 0,6 – 1,3 cm) bên trong hậu môn.
• Giữ nguyên nhiệt kế. Nhiệt kế thủy ngân cần khoảng 2 phút trong khi nhiệt kế điện tử chỉ cần dưới 1 phút.

Phương pháp đo thân nhiệt độ ở miệng

Không nên đo nếu trẻ đã ăn hoặc uống đồ nóng trong vòng 30 phút

• Rửa nhiệt kế bằng nước lạnh và xà bông, sau đó rửa sạch lại với nước.
• Đặt đầu nhiệt kế vào dưới lưỡi của trẻ. Bảo trẻ giữ nhiệt kế bằng môi. Giữ cho môi kín xung quanh nhiệt kế.
• Nhiệt kế thủy ngân cần khoảng 3 phút trong khi nhiệt kế điện tử chỉ cần dưới 1 phút.

Phương pháp đo thân nhiệt độ ở nách

• Giữ nhiệt kế ở kẽ nách trẻ (phải lau khô nách trước khi đo).
• Giữ nhiệt kế bằng việc ép sát khuỷu tay vào ngực trong vòng 4 – 5 phút.

Phương pháp đo thân nhiệt độ ở tai

Không áp dụng cho trẻ < 6 tháng tuổi; Nếu trẻ vừa ngoài trời lạnh vào, đợi 15 phút truớc khi tiên hành đo nhiệt độ; Ống tai và bệnh ở tai không ảnh hưởng đến kết quả

• Kéo tai ngoài của trẻ trước khi đặt nhiệt kế vào.
• Giữ đầu dò nhiệt kế trong tai trong vòng 2 giây.

Khi nào cần điều trị sốt cho trẻ?

Việc điều trị sốt còn nhiều bàn cãi. Sốt có thể giữ vai trò chống nhiễm khuẩn mặc dù sốt có thể làm trẻ khó chịu. Sốt cao không phải luôn luôn là yếu tố quyết định xem trẻ có cần được chữa trị hay không. Thay vào đó là xem hành vi và vẻ ngoài của trẻ. Sốt thường đi kèm các triệu chứng khác. Những triệu chứng này cần được xem xét bởi nhân viên y tế.

Trong đa số trường hợp, sốt có thể được theo dõi và điều trị tại nhà. Tuy nhiên, điều quan trọng là cha mẹ cần biết khi nào nên đưa trẻ đi khám bệnh và khi nào cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt.

Dưới đây là một số hướng dẫn chung để tham khảo (không hoàn toàn đầy đủ để áp dụng cho mọi tình huống); Cha mẹ cần liên hệ với nhân viên y tế để có những hướng dẫn cụ thể hơn về tình trạng của con mình.

Cần đưa trẻ đi khám bệnh khi

• Trẻ < 3 tháng tuổi: sốt > 38ºC, ngay cả khi vẻ ngoài của trẻ vẫn có vẻ tốt.
• Trẻ > 3 tháng tuổi: sốt > 38ºC hơn 3 ngày hay khi vẻ ngoài của trẻ không tốt (bứt rứt, không chịu bú, …)
• Trẻ 3 – 36 tháng: sốt > 38,9ºC
• Trẻ sốt > 40ºC
• Trẻ bị sốt cao co giật.
• Trẻ sốt tái đi tái lại.
• Trẻ có bệnh nền: tim mạch, ung thư, lupus, hay hồng cầu liềm, …
• Trẻ sốt kèm phát ban da.

Xử trí khi trẻ bị sốt như thế nào?

Paracetamol (hay còn gọi là Acetaminophen) là thuốc hạ sốt phổ biến nhất.

Thuốc hạ sốt

Thuốc có hiệu quả hạ sốt ở trẻ em là Acetaminophen hay Ibuprofen. Các thuốc này giúp trẻ dễ chịu hơn và giảm thân nhiệt trẻ khoảng 1 – 1.5º C.

Aspirin không được chỉ định do có thể gây các bệnh lý nghiêm trọng như hội chứng Reye.

Acetaminophen có thể dùng mỗi 4 – 6 giờ khi cần, với liều 10 – 15 mg/kg/lần . Nếu thân nhiệt vẫn tiếp tục cao và trẻ > 6 tháng tuổi, Ibuprofen có thể để thay thế hoặc kết hợp với Acetaminophen và sử dụng mỗi 6 giờ, với liều: 5–10 mg/kg uống mỗi 6 – 8 giờ. Liều lượng của Acetaminophen hay Ibuprofen (nên được tính theo cân nặng của trẻ, không nên theo tuổi).

Chưa có tài liệu đầy đủ về tình trạng an toàn khi sử dụng kếp hợp Acetaminophen và Ibuprofen xen kẽ nhưng các cha mẹ cũng nên biết việc sử dụng cả 2 loại thuốc sẽ ít an toàn hơn như khi sử dụng một loại thuốc đơn thuần.

Thuốc hạ sốt chỉ được sử dụng khi cần thiết, và sẽ ngưng khi các triệu chứng không còn.

Đắp mát và tắm mát

Lau mát là đặt trẻ trong chậu tắm và dùng khăn đắp nước ấm khắp thân trẻ. Trẻ sẽ mát hơn khi nước bốc hơi qua da. Do đó, trẻ không nên được đắp bằng khăn ướt hay tắm bằng nước mát, nước lạnh.

• Đắp mát cần được kết hợp với thuốc hạ sốt khi trẻ không dung nạp được thuốc.
• Đắp mát với alcohol cần phải tránh vì hơi alcohol có thể hấp thu qua da và phổi.

Tăng lượng nước vào

Sốt làm tăng nguy cơ mất nước ở trẻ. Để giảm nguy cơ này, cha mẹ nên khuyên khích trẻ uống đủ nước. Trẻ bị sốt có thể không đói và không cần thiết ép trẻ ăn. Tuy nhiên, các loại nước uống như sữa (sữa bò hay sữa mẹ), sữa bột, và nước cần phải uống thường xuyên. Trẻ lớn hơn có thể ăn bột, soup hoặc kem lạnh. Nếu trẻ không chịu uống hoặc không uống được, cha mẹ cần tham vấn BS.

Nghỉ ngơi

Sốt là nguyên nhân gây mệt mỏi và đau nhức. Trong thời gian này, cha mẹ nên khuyến khích trẻ nghỉ ngơi như trẻ mong muốn. Không cần thiết ép trẻ ngủ hoặc nghỉ ngơi nếu trẻ đã cảm thấy khỏe hơn. Trẻ có thể đi học lại hoặc tham gia các hoạt động khác khi thân nhiệt đã trở về bình thường sau 24 giờ.

Benh.vn (tổng hợp)

Bài viết Sốt ở trẻ em đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.