I. Phát hiện lạc nội mạc tử cung

Thường là kết hợp dấu hiệu đau bụng kinh dữ dội, với việc khám lâm sang và khảo sát cận lâm sang như xét nghiệm máu, siêu âm, chụp MRI, nội soi ổ bụng.

Hiện nay, siêu âm là phương tiện chẩn đoán phổ biến nhất, tương đối chính xác và rẻ tiền, nên đa số được chẩn đoán qua siêu âm. Nội soi ổ bụng (Laparoscopie) là phương tiện chẩn đoán chính xác, tuy nhiên, không dùng nội soi ở bụng chỉ để chẩn đoán vì khi nội soi ổ bụng, bệnh nhân phải được gây mê và chi phí rất cao.

II. Điều trị lạc nội mạc tử cung

• Đối với phụ nữ đã có đủ con: Có nhiều sự lựa chọn.
• Đối với phụ nữ chưa có con: từng trường hợp, tuỳ giai đoạn, có ảnh hưởng để chất lượng của buồng trứng hay chưa.
• Điều trị nội khoa: dùng thuốc: kháng viêm giảm đau (mức độ nhẹ), thuốc nội tiết uống hoặc tiêm.

III. Thuốc điều trị lạc nội mạc tử cung

Điều trị bằng thuốc uống

• Giảm đau kháng viêm, thuốc nội tiết viên
• Thời gian điều trị 4 – 6 chu kỳ
• Mỗi ngày mỗi uống
• Vì uống thời gian dài, nên dễ bỏ dỡ điều trị
• Chi phí thấp

Điều trị thuốc tiêm (GnRH đồng vận)

• Mỗi 4 tuần (1 chu kỳ) tiêm 1 mũi
• Thời gian điều trị cũng 4 – 6 chu kỳ
• Cần đến cơ sở y tế tiêm
• Chi phí điều trị rất cao

IV. Tác dụng của thuốc

Ở những trường hợp LNMTC giai đoạn trung bình trở đi, nên điều trị bằng thuốc tiêm. Có khoảng 30% – 40% trường hợp có thai sau khi tiêm thuốc đủ theo phác đồ điều trị. Tuy nhiên, việc dùng thuốc tiêm cần được theo dõi bởi bác sĩ điều trị một cách chặt chẽ. Có khoảng 5% bệnh nhân có dấu hiệu loãng xương nếu tiêm thuốc trên 6 chu kỳ.

Trong thời gian điều trị (4 – 6 chu kỳ) thuốc, nếu không thấy xuất hiện chu kỳ kinh nguyệt cũng là hiện tượng bình thường vì đó là tác dụng chính của thuốc.

Điều trị nội khoa đã cho thấy khá hiệu quả trong chứng đau ở phụ nữ bị LNMTC.

V. Điều trị lạc nội mạc tử cung bằng phương pháp ngoại khoa

Một số tác giả cho rằng điều trị nội khoa trước khi phẫu thuật sẽ giải quyết “triệt để” các tổ chức mô LNMTC hơn là không điều trị nội khoa. Phác đồ tiêm thuốc kết hợp phẫu thuật sau đó sẽ tránh tái phát.

Trường phái khác cho rằng không cần thiết điều trị nội khoa trước, mà nên phẫu thuật.

Nhiều nghiên cứu cho thấy tỉ lệ tái phát:

• Sau 3 năm ~ 30%
• Sau 5 năm ~ 40% – 50%

VI. Điều trị hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung

Khi phát hiện có LNMTC ở mức độ nhẹ, ở những phụ nữ còn trẻ, nên bắt đầu tích cực theo dõi cho có thai càng sớm càng tốt. Khi mà các tổn thương LNMTC chưa thâm nhiễm sâu làm tổn thương ống dẫn trứng, buồng trứng.

Kích thích nhẹ buồng trứng và thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung (IUI) khi tinh trùng dừng trong giới hạn bình thường và 2 ống dẫn trứng còn thông thương. Tuy hiệu quả của phương pháp này chưa được chứng minh có hiệu quả rõ ràng, nhưng cũng được ghi nhận là ~ 7% có thai (Noujua Huttunen 2009)

Đối với phụ nữ lớn tuổi, có LNMTC trung bình đến nặng, nên có quyết định thực hiện thụ tinh trong ống nghiệm (TTTON) ngay sau đợt 3 điều trị LNMTC (dùng thuốc tiêm hoặc phẫu thuật)

VII. Phẫu thuật lạc nội mạc tử cung và  TTTON

Đối với LNMTC chưa gây viêm dính, sau khi phẫu thuật nội soi ổ bụng đúng kỹ thuật, có cải thiện tỉ lệ có thai (tự nhiên hoặc điều trị) và tỷ lệ sinh con sống.

Đối với những trường hợp LNMTC có gây viêm dính, thì nguy cơ có thể gặp sau phẫu thuật nội soi bóc nang LNMTC là lâm sang dính vùng chậu hoặc nặng nề hơn và có thể giảm dự trữ buồng trứng.

BS.Nguyễn Thị Ngọc Sương

Bài viết Điều trị hiếm muộn do lạc nội mạc tử cung đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

1. Các cặp vợ chồng nên thử có con một cách tự nhiên trong bao lâu trước khi tìm sự giúp đỡ của bác sĩ

Jackie Gutmann: Nói chung, với phụ nữ dưới 35 tuổi, sau 1 năm thử có con mà không kết quả thì nên bắt đầu tìm hiểu vì sao mình không có thai. Với những phụ nữ trên 35 tuổi hoặc đã từng có thai thì khoảng thời gian này thu ngắn còn 6 tháng. Còn nếu người phụ nữ đã có những bất thường trước đó (như tắc vòi trứng, kinh nguyệt không đều hoặc không có rụng trứng), nếu bạn đời của họ đã dùng hóa chất trị ung thư, thì không nên mất thời gian chờ đợi.

2. Một vài nguyên nhân thường gặp nhất dẫn tới vô sinh

Jackie Gutmann: Về phía nam giới, hay gặp nhất là những vấn đề liên quan tới tinh trùng. Đó là tinh trùng ít về số lượng, di động kém hoặc có hình dáng không bình thường. Đôi khi, chỉ đơn giản là tinh trùng không có khả năng thụ tinh trứng.

Về phía phụ nữ, hay gặp nhất là kinh nguyệt không đều và bệnh ở vòi trứng (liên quan tới nhiễm trùng trước đó hoặc phẫu thuật ở vùng khung chậu).

3. Với những cặp vợ chồng muốn có con, việc xem xét tiền sử bệnh của họ là cần thiết để tìm ra các yếu tố gây vô sinh

Jackie Gutmann: Đúng vậy, bác sĩ cần trao đổi kỹ càng với bệnh nhân để biết những chuyện xảy ra trước đó. Làm xét nghiệm không quan trọng bằng.

4. Đâu là nguyên nhân của tình trạng kinh nguyệt không đều

Alan Copperman: Một số phụ nữ không có chu kỳ kinh nguyệt dài 28 ngày. Họ có thể không có kinh liên tục trong 6 tháng hoặc 1 năm. Hiện tượng này thường thấy ở những người có chế độ luyện tập quá khắc nghiệt. Não của họ không gửi các tín hiệu bình thường tới buồng trứng, dẫn đến mất kinh (mất kinh do vùng dưới đồi). Đôi khi, kinh nguyệt đều đặn có thể xuất hiện trở lại nếu những người này tăng cân. Thế nhưng, một số phụ nữ lại sinh ra với bệnh lý này. Khi đó phải dùng hoóc môn điều trị thì mới có kinh được.

Một số phụ nữ mắc căn bệnh mang tên hội chứng đa nang buồng trứng, với sự rối loạn truyền tín hiệu từ não tới buồng trứng. Những người này thường mập. Đôi khi họ có nhiều trứng cá nang như của nam giới hoặc mọc lông ở mặt. Những bệnh nhân này cần cố gắng giảm cân và tập luyện, nếu không hiệu quả thì dùng hoóc môn điều trị.

5. Thế còn những tổn thương cấu trúc, như tắc vòi trứng chẳng hạn

Jackie Gutmann: Nguyên nhân chủ yếu dẫn tới tắc vòi trứng là các sẹo hình thành sau phẫu thuật ở khung chậu. Đôi khi, người phụ nữ biết rằng họ đã bị nhiễm trùng nhưng đa phần thì không. Ví dụ, nhiễm chlamydia. Đó là một bệnh nhiễm trùng lây qua đường tình dục rất hay gặp nhưng không có triệu chứng, có thể gây nhiễm trùng vùng khung chậu và tạo nên sẹo.

6. Thế còn bệnh của tuyến giáp trạng thì sao

Jackie Gutmann: Tất nhiên là bệnh lý này đóng vai trò nhất định trong vô sinh. Chúng tôi thường coi đánh giá tuyến giáp trạng là một phần của đánh giá tình trạng vô sinh. Đôi khi chúng tôi cũng tìm thấy bằng chứng về thiểu năng tuyến giáp mà người bệnh không nhận thấy được.

7. Về vô sinh nam, vì sao số lượng và độ di động của tinh trùng lại là quan trọng

Jackie Gutmann: Cần đưa một lượng lớn tinh trùng vào âm đạo để có thể thực hiện việc thụ tinh. Một tinh trùng không thể làm nên trò trống gì. Cần có nhiều “chiến binh” mở đường để anh chàng trúng số độc đắc tới được nơi có trứng. Hơn nữa, khi xuất tinh vào âm đạo, một phần tinh trùng bị chảy ra ngoài. Chuyện này cũng là bình thường.

8. Như vậy là về nguyên tắc, ta cần nhiều tinh trùng

Jackie Gutmann: Bạn cần nhiều tinh trùng và chúng phải bơi được. Tinh trùng phải đi từ âm đạo tới cổ tử cung, vượt chấy nhầy cổ tử cung rồi tử cung để tới vòi trứng bên trái hoặc bên phải. Tại đây, cuối cùng nó mới gặp trứng.

9. Đây là một đoạn đường khá dài và rất nhiều điều có thể xảy ra

Jackie Gutmann: Đúng vậy, những chú tinh trùng lại bé tẹo nên đây quả là đoạn đường rất dài với chúng.

10. Có thể dự đoán khả năng “đậu thai” của một cặp vợ chồng lớn tuổi

Alan Copperman: Có thể dùng thử nghiệm đo nồng độ FSH (hoóc môn kích thích nang trứng). Người ta lấy máu vào ngày thứ 3 của chu kỳ kinh nguyệt. Xét nghiệm này cho rất nhiều thông tin về chất lượng trứng của người phụ nữ. Dựa trên thử nghiệm này, chúng tôi tiên lượng việc thụ thai sẽ rất khó khăn hay không quá khó.

Jackie Gutmann: Rất không may, khi chúng ta già đi, sự thụ thai trở nên khó khăn hơn. Thêm vào đó, không phải cứ cân đối, khỏe mạnh là chắc chắn sẽ có thai. Tuy hiên, mọi người đều già theo tốc độ riêng của mình. Có người vẫn “mắn” ở tuổi 40, trong khi một số phụ nữ 30 tuổi lại có trứng không khỏe. Đây là điều khó biết trước hoặc kiểm soát.

Bài viết Vô sinh và các câu hỏi thường gặp đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Kích thích rụng trứng đặc biệt quan trọng trong kỹ thuật hỗ trợ sinh sản. Tuy nhiên, thực tế, không phải người phụ nữ nào cũng đáp ứng thuốc như nhau và khi sử dụng thuốc cũng hiểu được đầy đủ những tác dụng không mong muốn của thuốc.

Người điều trị cần biết, không phải ngay lần đầu sử dụng thuốc kích thích rụng trứng, người phụ nữ đã có thể đậu thai. Vì vậy, tâm lý chung của người điều trị là rất sốt ruột và mong mỏi. Thậm chí, không ít trường hợp, sau thời gian điều trị ở nơi này chưa có kết quả lại chạy qua nơi khác để tìm các chuyên gia khác điểu trị cho mình. Việc điều trị vô sinh là một quá trình gian nan của cả bác sĩ lẫn bệnh nhân, trong quá trình điều trị các bác sĩ phải cân nhắc sự đáp ứng thuốc cũng như sự phù hợp thuốc và nhiều yếu tố khác cho bệnh nhân.

Theo GS.TS Nguyễn Viết Tiến, thuốc kích thích trứng là con dao hai lưỡi. Nếu dùng quá liều, buồng trứng bị kích thích quá mạnh đó là hội chứng quá kích buồng trứng làm tăng chế tiết trong bụng gây cô đặc máu, tràn dịch màng phổi, suy thận, khi đó, nếu bệnh không được phát hiện và điều trị kịp thời thì người bệnh có thể bị tử vong. BS Phó Đức Nhuận cảnh báo, vô sinh do nhiều nguyên nhân nên không phải ai dùng thuốc cũng có hiệu quả, ngay cả khi nguyên nhân từ buồng trứng.

Liên quan tới tác dụng phụ của thuốc kích trứng, đầu tiên phải kể đến là hội chứng quá kích buồng trứng sẽ xảy ra nếu người phụ nữ sử dụng các loại thuốc kích thích rụng trứng tùy tiện. Hội chứng này xảy ra khi buồng trứng phản ứng quá mức với việc sử dụng thuốc kích thích rụng trứng, đặc biệt là khi sử dụng thuốc gonadotropins – loại chất có tác dụng kích thích buồng trứng. Người bệnh sẽ có các biểu hiện buồn nôn, trướng bụng, khó thở, chân tay phù nề, hình thành cục máu đông trong mạch máu.

Hơn nữa, tình trạng buồng trứng quá kích thích là nguyên nhân gây ra nguy cơ đa thai rất lớn, có thể khiến cả mẹ và con lâm vào tình trạng nguy hiểm. Nếu không được điều trị sớm và đúng cách, quá kích buồng trứng có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như: Suy thận, vỡ hay xoắn các nang noãn, phù phổi… có thể dẫn đến tử vong.

Bên cạnh đó, cũng theo các chuyên gia về sản phụ khoa, người mẹ có thể bị sảy thai, nhiễm độc thai nghén, bệnh lý rau tiền đạo, băng huyết… Trẻ có nguy cơ bị đẻ non, sinh ra dễ bị các dị tật như: Điếc, mù, trí tuệ kém phát triển… Đặc biệt, việc sử dụng nhiều lần thuốc kích trứng sẽ khiến buồng trứng hết những nang trứng nguyên thủy. Do đó, nguy cơ hiếm muộn trở nên nghiêm trọng hơn, đôi khi từ không vô sinh lại trở thành vô sinh.

Vì các nguy cơ kể trên, chuyên gia khuyến cáo các ông bố bà mẹ không nên tự ý sử dụng thuốc kích trứng mà cần thăm khám kỹ lưỡng và tham khảo ý kiến chuyên gia trước khi sử dụng bất kỳ biện pháp kích thích sinh sản nào.

Bài viết Tác dụng không mong muốn khi dùng thuốc kích trứng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

1. Bơm tinh trùng vào buồng tử cung là gì

Là phương pháp dùng một ống thông nhỏ, bên trong có chứa tinh trùng đã lọc rửa, chọn lọc, đưa qua cổ tử cung và bơm trực tiếp vào buồng tử cung. Quá trình thực hiện rất nhanh (khoảng 2-5 phút) và thường không gây đau đối với người bệnh.

2. Tỉ lệ thành công của phương pháp IUI thế nào

Nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy tỉ lệ có thai của phương pháp IUI thay đổi tùy vào từng trung tâm, khoảng từ 6 – 26%. Tỉ lệ thành công tùy thuộc vào nhiều yếu tố như: chỉ định điều trị, nguyên nhân vô sinh, số lượng nang noãn, nang noãn càng nhiều thì tỉ lệ thành công càng cao, số lượng tinh trùng di động cao khả năng thành công cao hơn. Riêng tại khoa Hiếm Muộn bệnh viện Phụ sản Từ Dũ, tỉ lệ có thai khi áp dụng phương pháp này là 20%.

3. Khi nào IUI là tốt nhất

Thời điểm tốt nhất là trước hoặc sau rụng trứng 6 giờ. Thời gian IUI tùy thuộc vào thời điểm cho HCG (thuốc gây rụng trứng). IUI thường thực hiện 2 lần sau khi cho HCG 24 và 48 giờ, hoặc 1 lần vào 34-36 giờ.

Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung

4. Tinh trùng sau lọc rửa có thể sống bao lâu

Tinh trùng có thể sống và có khả năng thụ tinh tốt khoảng 24 giờ. Tuy nhiên, có những nghiên cứu cho thấy tinh trùng có thể sống 2 – 4 ngày trong đường sinh dục nữ.

Nên nằm nghỉ 1 thời gian ngắn sau khi bơm tinh trùng. Thời gian nằm nghỉ sau IUI khoảng 15 phút là đủ.

5. Có cần nghỉ ngơi những ngày sau IUI không

Hầu như không cần, trừ khi bạn cảm thấy căng tức bụng hoặc cảm thấy không khỏe, bạn có thể nghỉ ngơi 1 thời gian. Nhiều bác sĩ khuyên người bệnh nên giảm hoạt động thể thao và tránh làm nặng trong giai đoạn hoàng thể với hy vọng sẽ tăng khả năng có thai, tuy nhiên chưa có nghiên cứu nào chứng minh điều đó là hoàn toàn cần thiết.

6. Kiêng giao hợp bao lâu trước khi IUI

Thời gian kiêng giao hợp tốt nhất là từ 3-5 ngày là khoảng thời gian tốt nhất về khả năng sống và di động của tinh trùng.

7. Có nên giao hợp sau IUI không

Có hay không giao hợp cũng được vì không làm tăng tỉ lệ có thai. Tuy nhiên, nếu bệnh nhân có ra huyết do khi thực hiện thủ thuật thì thường nên đợi khoảng 48 giờ sau hẵng giao hợp .

8. Tinh trùng có thể chảy ra ngoài sau khi IUI không

Nếu cô đặc tinh trùng ở 1 thể tích nhỏ (<0.5ml ) tinh trùng đã được bơm vào trong buồng tử cung thường không chảy ngược ra ngoài. Tuy nhiên, người bệnh có cảm giác ướt ở âm đạo sau khi IUI là có thể do dịch nhầy ở cổ tử cung bị chảy ra ngoài hoặc do nước muối sinh lý dùng lau rửa âm đạo và cổ tử cung.

9. Tỉ lệ có thai cao nhất khi số nang noãn là bao nhiêu

Trung bình số nang noãn lý tưởng để đạt tỉ lệ có thai cao nhất là từ 3 – 4 nang. Nếu số nang nhiều hơn nữa có thể sẽ tăng tỉ lệ có thai nhưng tỉ lệ đa thai cũng tăng theo.

10. Có nên làm IUI khi tinh trùng bình thường không

Một số chu kỳ điều trị bằng Clomiphene Citrate sẽ làm giảm chất nhầy ở cổ tử cung. IUI sẽ làm tăng khả năng có thai ở những trường hợp trên. Hơn nữa cũng nên thực hiện IUI ở các cặp vợ chồng không có những bất thường về tinh dịch đồ nhưng đã giao hợp một thời gian dài vẫn không có thai.

11. Nên IUI mấy lần trước khi chuyển sang IVF

Tùy vào từng trường hợp vô sinh của các cặp vợ chồng, nguyên nhân vô sinh, tuổi người bệnh, cũng như điều kiện kinh tế. Tuy nhiên nếu sau 3 chu kỳ IUI với số lượng nang noãn tốt, chất lượng tinh trùng tốt và kỹ thuật bơm tinh trùng đảm bảo mà vẫn không có thai, thì nên chuyển sang IVF .

12. Tại sao cần lọc rửa tinh trùng trước khi IUI mà không bơm tinh trùng tươi

Lọc rửa tinh trùng nhằm loại bỏ tinh dịch, loại bỏ phần lớn nguy cơ nhiễm trùng. Lựa chọn những tinh trùng tốt trong 1 thể tích nhỏ để IUI. Ngoài ra giúp loại bỏ những tinh trùng chết, phần lớn các chất độc với tinh trùng và tránh nguy cơ sốc phản vệ xảy ra khi bơm tinh dịch vào buồng tử cung .

13. Có chảy máu sau IUI không

Phần lớn là không. Tuy nhiên có nhiều trường hợp ra máu rất ít sau IUI là do quá trình thực hiện, cổ tử cung bị tổn thương hay ở 1 số ít phụ nữ sau khi rụng trứng sẽ gây tình trạng ra huyết nhẹ.

14. Lấy tinh trùng để IUI như thế nào

Có thể lấy tinh trùng bằng tay tại nhà hay trong bệnh viện. Tuy nhiên, nếu lấy tị nhà nên mang đến bệnh viện trong vòng 30 – 60 phút.

15. Khi nào biết có thai sau IUI

Hai tuần sau IUI nên thử máu hoặc nước tiểu xem có thai hay không. Nếu kết quả cho thấy có thai, người bệnh sẽ được siêu âm 2-3 tuần sau đó để khẳng định chắc chắn có thai hay không.

Xem thêm: Điều trị vô sinh chưa rõ nguyên nhân bằng kỹ thuật IUI và tỉ lệ thành công

Bài viết 15 vấn đề cần quan tâm khi làm thủ thuật IUI (Bơm tinh trùng vào buồng tử cung) đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Trong khoa học, trường hợp này được gọi là “superfetation” (bội thụ tinh khác kỳ) rất hiếm gặp mà tài liệu y khoa thế giới chỉ mới ghi nhận có 10 trường hợp. Theo đó, người phụ nữ có khả năng thụ thai lần thứ hai trong khi đang mang thai.

Chị Kate Hill và hai con – Ảnh: AP

Chia sẻ về niềm vui của mình, chị Kate Hill (Úc) cho biết chị được chẩn đoán mắc u nang buồng trứng vào năm 2006 – căn bệnh ngăn trứng rụng khiến chị không thể có thai. Khát khao có con, vợ chồng chị quyết tâm điều trị và được các bác sĩ cho làm trị liệu hormone. Lúc đang điều trị thì chị mang thai.

Điều bất ngờ đã xảy ra là dù hai vợ chồng chỉ quan hệ một lần không dùng biện pháp bảo vệ, chị lại thụ thai hai lần ở hai thời điểm khác nhau. Kết quả, 10 tháng trước, chị sinh hai bé Charlotte và Olivia với kích cỡ, cân nặng và quá trình phát triển khác nhau.

Vợ chồng chị Kate Hill và hai con lúc mới sinh – Ảnh: DIIMEX.COM

Kate Hill cho biết vợ chồng chị đã không nhận ra tình huống đặc biệt của mình cho đến khi hai bé được sinh ra. Chị cho rằng có “phép lạ” trong chuyện này và giải thích “Thông thường một phụ nữ sẽ không rụng trứng khi đang mang thai. Nhưng tôi lại rụng trứng một lần nữa”.

Chồng chị, anh Peter, quá sốc và hạnh phúc khi có đến hai đứa con xinh xắn. anh đùa trên chương trình Today Tonight “Có lẽ là một lần trúng đích luôn”.

Dưới góc độ bác sĩ phụ sản  người theo dõi cho chị Hill trực tiếp, ông Brad Armstrong thừa nhận ông đã phải lên mạng tra cứu thông tin về trường hợp chị vì quá hiếm. “Tôi chưa từng gặp trường hợp nào như vậy. Tôi cũng không tìm thấy bất kỳ tài liệu nào trên các trang web y khoa”. Ngay đến cả giáo sư sản phụ khoa Michael Permenzel cũng ngạc nhiên không kém khi nghe trường hợp chị Kate.

Hai bé Charlotte và Olivia có kích cỡ, cân nặng, và sự phát triển khác nhau

“Thông thường với các cặp song sinh, cả hai trứng rụng cùng lúc và thụ thai cùng lúc. Nhưng trong trường hợp của Kate, một quả trứng dường như đã rụng 10 ngày sau đó và tinh trùng sống sót trong đường sinh dục nữ đã gặp cái trứng này để thụ thai”, ông giải thích và cho biết thêm “Chúng tôi được biết tinh trùng có thể sống sót trong đường sinh dục một tuần, nhưng thường không đến 10 ngày”.

Bài viết Độc đáo: Yêu một lần nhưng thụ thai hai lần đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Phác đồ kích thích buồng trứng mới GI giúp phụ nữ vô sinh

Tăng liều dần

Theo khảo sát trên 299 ca ứng dụng phác đồ mới với liều thấp tăng dần, 11% không đáp ứng điều trị. Trong số 89% số bệnh nhân còn lại, khoảng 40% có thai. Với phương pháp kích thích buồng trứng này, quá kích buồng trứng ít hoặc hoàn toàn không xảy ra. Qua theo dõi, khoảng 4% số bệnh nhân bị biến chứng quá kích buồng trứng vừa, với 2 ca trên 2 thai. Những trường hợp bệnh nhân có nguy cơ đa thai, các bác sĩ sẽ hẹn bệnh nhân siêu âm lại vào khoảng 7 tuần tuổi thai để phát hiện đa thai và tư vấn giảm thai sớm.

BS. Tường cho biết: “Trước đây, phương pháp Clomiphene Citrate là biện pháp gây phóng noãn đầu tay cho bệnh nhân PCOS. Tuy nhiên, nhiều bằng chứng y khoa cho thấy, tỉ lệ gây phóng noãn thấp, bên cạnh đó, tác dụng phụ lên nội mạc tử cung và chất nhầy cổ tử cung khiến tỉ lệ có thai cũng thấp. trong khi đó, xu hướng hiện nay tuổi của người vợ đi điều trị hiếm muộn ngày càng tăng, cơ hội điều trị thành công thấp hơn và tỉ lệ bất thường noãn tăng. Do đó, phác đồ này ít được sử dụng.

Càng giảm cân càng dễ có con

Theo BS. Tường, hội chứng buồng trứng đa nang là rối loạn nội tiết và chuyển hóa phổ biến, chiếm khoảng 5 – 10% số phụ nữ trong độ tuổi sinh đẻ. Những bệnh nhân bị PCOS thường tập trung nhiều triệu chứng: rối loạn phóng noãn, cường androgen và siêu âm phát hiện buồng trứng đa nang.

Rối loạn phóng noãn được chẩn đoán khi bệnh nhân bị rối loạn kinh nguyệt, thường theo kiểu kinh thưa (chu kỳ kinh nguyệt > 35 ngày hay có kinh 8 lần/năm) hoặc vô kinh (không có kinh > 6 tháng) hoặc vòng kinh ngắn (khoảng cách giữa 2 lần hành kinh < 24 ngày).

BS. Tường khuyến cáo: “Cường androgen được biểu hiện bằng rậm lông- tóc (ria mép, lông bụng – ngực), mụn trứng cá. Đặc biệt, béo phì cũng là một trong những biểu hiện của cường androgen.

Chỉ cần giảm 5% trọng lượng cơ thể, kết quả điều trị vô sinh sẽ thay đổi. Chế độ ăn cần giảm năng lượng (giảm chất béo, tăng chất xơ), và tăng hoạt động cơ thể.

Bài viết Phác đồ kích thích buồng trứng mới GI giúp phụ nữ vô sinh đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Điều kiện áp dụng kỹ thuật IUI

Để điều trị bằng kỹ thuật IUI:

• Bệnh nhân phải có buồng trứng còn hoạt động. Tối thiểu một ống dẫn trứng còn chức năng và tinh trùng chồng không quá yếu
• Thêm vào đó, việc kích thích buồng trứng để tăng số lượng nang noãn phát triển cũng có khả năng giúp tăng tỉ lệ có thai do tăng số nang noãn phát triển, tăng số trứng thụ tinh và tăng khả năng có phôi làm tổ.

Trong tất cả các nhóm bệnh nhân khám và điều trị vô sinh, nhóm vô sinh chưa rõ nguyên nhân là nhóm phù hợp nhất với các điều kiện của kỹ thuật IUI

Kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung (ảnh minh họa)

Tỉ lệ thành công

Tổng cộng có 432 bệnh nhân vô sinh chưa rõ nguyên nhân, được thực hiện 511 chu kỳ điều trị trong 2 năm 2000 và 2001 được tổng kết. Tuổi trung bình của vợ là 29,36 và của chồng là 32,70. Thời gian vô sinh trung bình khoảng 3,54 năm.

Kết quả cho thấy bệnh nhân vô sinh chưa rõ nguyên nhân đáp ứng tốt với kỹ thuật điều trị bơm tinh trùng vào buồng tử cung. So với chỉ 2,2% có thai tự nhiên và khoảng 30 – 40% có thai sau thụ tinh trong ống nghiệm thì tỉ lệ 31,3% có thai sau IUI thực sự nói lên vai trò của kỹ thuật trong nhóm nguyên nhân này.

Đây là tỉ lệ thành công khá cao so với các nghiên cứu khác với tỷ lệ từ 8,3% đến 26% khi kích thích buồng trứng bằng clomiphene citrate và từ 9% đến 33% khi dùng gonadotropin. Cũng cần lưu ý là nghiên cứu này không khảo sát sâu về nhóm nguyên nhân do cổ tử cung. Tỷ lệ nguyên nhân này, nếu có, chiếm khoảng 5% trong toàn bộ nguyên nhân gây vô sinh được ghi nhận trong y văn.

Kỹ thuật IUI

Trong nghiên cứu này, 42 trường hợp nội mạc dưới 7 mm đều nằm trong nhóm có dùng clomiphene citrate (dùng đơn thuần hoặc dùng kèm với gonadotropin). Clomiphere Citrate đã được báo cáo có tác dụng kháng estrogen trên nội mạc tử cung, do vậy cần lưu ý tác dụng này của thuốc trong quá trình điều trị cho từng bệnh nhân riêng biệt.

Loại vô sinh cũng như thời gian vô sinh liên quan đến tỷ lệ có thai. Vô sinh càng lâu càng khó có thai và vô sinh thứ phát khó có thai hơn vô sinh nguyên phát, dù đều không tìm ra nguyên nhân trên những khảo sát ban đầu.

Tuy không tương quan rõ rệt nhưng khả năng thành công dường như càng giảm khi điều trị nhiều chu kỳ. Một mặt, tuổi bệnh nhân ngày càng tăng, dự trữ buồng trứng càng giảm; mặt khác cơ chế chọn lọc khiến những bệnh nhân này có tỉ lệ thành công giảm hơn những bệnh nhân khác. Do vậy, mặc dù nhóm bệnh nhân vô sinh chưa rõ nguyên nhân là nhóm đáp ứng tốt với kỹ thuật IUI, cần lưu ý trong điều trị để sớm chuyển sang biện pháp khác hữu hiệu hơn khi khả năng điều trị của IUI đã giảm nhiều (sau 4-6 chu kỳ IUI).

Kết luận

Vô sinh chưa rõ nguyên nhân là nhóm nguyên nhân đáp ứng tốt với kỹ thuật bơm tinh trùng vào buồng tử cung. Bệnh nhân vô sinh nguyên phát với thời gian vô sinh ngắn có tỷ lệ thành công cao so với các bệnh nhân khác. Đáp ứng kém của nội mạc tử cung tương ứng với giảm khả năng có thai, tình trạng này có thể có liên quan đến dùng Clomiphere Citrate. Với bệnh nhân đã thất bại trong những chu kỳ trước, cần lưu ý để chuyển sang chế độ điều trị khác phù hợp hơn.

Bài viết Điều trị vô sinh chưa rõ nguyên nhân bằng kỹ thuật IUI và tỉ lệ thành công đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

1. Tai biến trong quá trình điều trị

Hai nguy cơ thường gặp nhất trong điều trị vô sinh ở những người có buồng trứng đa nang là không có nang noãn trưởng thành và nguy cơ bị quá kích buồng trứng.

Quá kích buồng trứng là tình trạng đáp ứng quá mức của buồng trứng với thuốc kích thích, xuất hiện nhiều nhất trong các chu kỳ có sử dụng thuốc chích (Puregon, Gonal F). Trong kích thích buồng trứng ở người buồng trứng đa nang, rất khó xác định liều thuốc có hiệu quả (tạo được nang trưởng thành) mà không gây quá kích buồng trứng. Hiện nay, để hạn chế tình trạng quá kích, các trung tâm điều trị vô sinh thường sử dụng thuốc kích thích với phác đồ “liều thấp tăng liều dần”.

2. Tai biến trong thai kỳ

Sau khi điều trị vô sinh thành công, những người có hội chứng buồng trứng đa nang cũng thường gặp một số tai biến liên quan đến thai kỳ nhiều hơn nhóm không bị hội chứng này.

– Tiểu đường

Tỷ lệ sản phụ bị tiểu đường trong thai kỳ tăng cao hơn ở nhóm có hội chứng buồng trứng đa nang. Nhiều nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ rất rõ giữa tiểu đường thai kỳ và bệnh buồng trứng đa nang. Nguyên nhân có thể do tình trạng tăng đề kháng với insulin, một triệu chứng thường gặp ở những người hội chứng buồng trứng đa nang, đặc biệt là những trường hợp có béo phì.

– Tiền sản giật

Ngoài ra, một số tác giả còn cho rằng hội chứng buồng trứng đa nang làm tăng nguy cơ tiền sản giật trong thai kỳ. Đây là tình trạng cao huyết áp trong thai kỳ, nếu nặng có thể đưa đến co giật toàn thân. Tuy nhiên, đa số các tác giả khác cho rằng tình trạng này có thể do ảnh hưởng bởi số lần mang thai. Cao huyết áp trong thai kỳ thường ít xuất hiện ở những người có thai lần đầu tiên.

– Đa thai

Một tai biến khác cũng thường gặp là tình trạng đa thai. Nhiều tác giả cho thấy phụ nữ có buồng trưng đa nang, trong các chu kỳ điều trị vô sinh, thường có tỷ lệ đa thai cao hơn, với tỷ lệ khoảng 12 – 30%. Tình trạng đa thai dẫn đến nguy cơ sinh non, khi tuổi thai dưới 37 tuần. Chính điều này làm ảnh hưởng không ít đến sức khỏe của trẻ sinh ra (nhẹ cân, suy hô hấp …).

– Sẩy thai

Ngoài ra, một số tác giả còn ghi nhận tỷ lệ sẩy thai cao ở những người bị bệnh buồng trứng đa nang. Sảy thai thường được xác định khi thai kỳ không kéo dài được quá 20 tuần. Nghiên cứu cho thấy tỉ lệ này có thể lên đến 32% ở những người bị bệnh buồng trứng đa nang mà có béo phì. Tình trạng này có thể do chất lượng của trứng không được tốt, dưới ảnh hưởng của các bất thường về nội tiết thường thấy trong bệnh nhân bị bệnh buồng trứng đa nang.

Tóm lại, hội chứng buồng trứng đa nang là một hội chứng phức tạp, nguyên nhân gây bệnh còn chưa được hiểu rõ và có ảnh hưởng không ít đến khả năng sinh sản của người phụ nữ. Trong điều trị vô sinh, những phụ nữ có hội chứng này có thể gặp một số tai biến nhất định. Tuy nhiên, nếu được theo dõi và xử trí kịp thời, những tai biến này ảnh hưởng không đáng kể đến sức khỏe của người mẹ và trẻ sơ sinh.

Benh.vn 

Bài viết Biến chứng trong điều trị vô sinh ở phụ nữ có hội chứng buồng trứng đa nang đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

– Lấy tinh dịch của chính người chồng hay của người cho bơm vào âm đạo của người phụ nữ (tất nhiên là vào giai đoạn có phóng noãn). Đây là cách làm cổ điển nhất nhưng hiệu quả không cao nên hiện nay ít dùng.

– Bơm thẳng tinh dịch vào trong buồng tử cung của phụ nữ (IUI). Đây là phương pháp hiện nay hay dùng nhất và có hiệu quả cao nhất.

– Đưa tinh dịch vào ổ bụng để tinh trùng thụ tinh rồi noãn thụ tinh sẽ được loa ống dẫn trứng hút vào và chuyển dần về tử cung. Kết quả của phương pháp này rất thấp, có nhiều tai biến khó lường nên đến nay hầu như không sử dụng.

– Đưa tinh dịch vào ống dẫn trứng. Cách này cũng phức tạp, khó khăn và kết quả cũng không hơn gì cách bơm tinh dịch vào buồng tử cung nên cũng không mấy nơi áp dụng nữa.

– Các phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): là thủ thuật dành cho hàng ngàn phụ nữ không thể sinh con một cách tự nhiên hay không thể có con với chồng và những người người muốn có con mà không cần phải kết hôn hay quan hệ tình dục. Trong những trường hợp đó, họ lựa chọn phương pháp IVF. Mặc dù nhiều người thực hiện IVF và có con, nhưng không phải ai cũng có thể thực hiện thủ thuật này và cũng không đảm bảo chắc chắn rằng họ sẽ mang thai và sinh con khi điều trị. Nếu may mắn bạn sẽ có con ngay trong lần thụ tinh đầu tiên, ngược lại bạn có thể phải điều trị kéo dài.

Benh.vn

Bài viết Phương pháp thụ tinh nhân tạo đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Theo kết quả điều tra tại Pháp, trung bình chỉ có 1/6 số cặp vợ chồng thành công trong việc thụ thai sau 1 năm cố gắng. Không quá 20% phụ nữ may mắn có thai trong một chu kỳ kinh nguyệt. Sau đây là những lời khuyên giúp các cặp vợ chồng có được khả năng làm cha mẹ.

1. Kiên nhẫn

Nếu hai vợ chồng sinh hoạt tình dục thường xuyên trong vòng một năm, không áp dụng biện pháp tránh thai nào trong thời gian này mà vẫn không có thai thì vẫn cần hết sức kiên nhẫn. Hãy tận dụng cơ hội mang thai bằng cách gần gũi nhau nhiều hơn trong khoảng thời gian rụng trứng. Tế bào trứng chỉ sống trong khoảng 24 – 36 tiếng nhưng tinh trùng có thể sống tới 3 ngày.

Chính vì thế, để tăng cơ hội thụ thai vợ chồng nên quan hệ bắt đầu 3 – 4 ngày trước khi rụng trứng, và tiếp tục cho tới 1 ngày sau khi rụng trứng.

2. Thời điểm nên quan hệ tình dục

Các chuyên gia sản khoa cho rằng, quan hệ tình dục thường xuyên về đêm cho nhiều khả năng thụ thai hơn.

3. Đảm bảo sức khỏe và chấm dứt chế độ ăn uống hà khắc

Trọng lượng là một yếu tố quan trọng góp phần vào việc thụ thai. Thiếu cân hoặc thừa cân cũng có thể khiến bạn khó mang thai, bởi nếu quá nhẹ cân sẽ ảnh hưởng đến chu kì kinh nguyệt và ngược lại, nếu quá nặng cân sẽ dẫn đến tình trạng mất cân bằng hormone và dễ ngăn chặn sự rụng trứng xảy ra nên sự thụ thai sẽ khó khăn hơn.

Vì vậy trước khi quyết định có bầu vài tháng hãy bỏ ăn kiêng hoặc đảm bảo bạn hoàn toàn khỏe mạnh.

4. Ăn uống theo chế độ hợp lí

Ăn quá nhiều đường không tốt cho cơ thể của bạn và cả cho khả năng thụ thai nữa. Tỉ lệ đường trong máu cao khiến cơ thể tiết ra quá nhiều hormone có tên là adrenalin. Hormone này tác động xấu đến chất progesteron, một loại hormone có vai trò giúp tử cung đón nhận bào thai. Béo quá hoặc gầy quá cũng làm giảm khả năng thụ thai cho dù bạn đã được điều trị hormone kích thích sinh sản.

5. Theo dõi nhiệt độ cơ thể để biết quy luật rụng trứng

Nhiệt độ cơ thể của một phụ nữ giảm nhẹ vào lúc hormone lutein (LH) tăng và sau đó nhiệt độ tăng lên. Khi nhiệt độ cơ thể tăng nhẹ khoảng 0.5 độ so với những ngày trước đó thì có nghĩa bạn đang bước vào thời điểm rụng trứng. Bạn nên đo nhiệt độ cơ thể vào mỗi buổi sáng. Theo dõi thân nhiệt trong thời gian vài tháng sẽ giúp bạn hiểu được chu kỳ khi nào bạn rụng trứng trong những tháng kế tiếp.

6. Chọn mùa phù hợp

Trong một năm có những thời kỳ dễ thụ thai hơn những thời kỳ khác. Đàn ông thường có lượng tinh trùng cao nhất vào đầu mùa xuân và cuối mùa thu. Khả năng di chuyển của chúng cao nhất là vào cuối mùa hè, đầu mùa thu.

Vì vậy, đầu mùa đông là thời kỳ thuận lợi nhất cho việc thụ thai.

7. Sử dụng que thử rụng trứng

Các que thử sử dụng những hóa chất đặc biệt để nhận ra sự gia tăng LH trong nước tiểu của bạn, cho biết rằng sự rụng trứng sẽ diễn ra trong khoảng từ 24 đến 36 giờ. Các que thử này được bán tại hầu hết các nhà thuốc. Bạn chỉ cần làm theo các chỉ dẫn trên bao bì và giao hợp vào ngày hóc môn gia tăng và ngày sau đó nữa.

8. Cẩn thận với thuốc giảm đau

Một số loại thuốc giảm đau ảnh hưởng đến các hormone prostaglandine đóng vai trò làm co tử cung. Vì vậy, không nên dùng thuốc giảm đau trong thời kỳ rụng trứng.

9. Nói không với thuốc lá

Phụ nữ điều biết hút thuốc trong thời gian mang thai là có hại, nhưng ít ai biết thói quen này làm giảm khả năng thụ thai, cản trở quá trình thụ thai đối với cả nam giới lẫn nữ giới. Theo một công trình nghiên cứu mới đây tại Pháp, phụ nữ hút thuốc lá giảm 30% khả năng thụ thai. Tỉ lệ này còn cao hơn nếu đức lang quân của họ cũng hút thuốc.

10. Nói không với rượu

Những người uống nhiều rượu quá có ít khả năng sinh sản hơn những người khác và ngay cả khi người phụ nữ mang bầu uống rượu, bào thai của họ cũng bị ảnh hưởng.

11. Uống ít cafe

Uống nhiều cafe quá cũng làm giảm khả năng thụ thai. Các công trình nghiên cứu ở nhiều nước châu Âu đã khẳng định caffein là kẻ thù của khả năng sinh đẻ.

Benh.vn

Bài viết Những hiểu biết giúp tăng khả năng thụ thai đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.