Tại Việt Nam, bệnh ung thư cũng có xu hướng ngày càng gia tăng về tỷ lệ mắc và trở thành một trong những gánh nặng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển chung về kinh tế, xã hội và sức khoẻ con người. Việc chẩn đoán và điều trị ung thư luôn là những vấn đề mà cả thế giới quan tâm và đầu tư nghiên cứu.

Phòng chống bệnh ung thư (ảnh minh họa)

Các yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư

Ung thư là một bệnh lý phức tạp có yếu tố khởi phát thường không rõ ràng và thường là kết hợp nhiều nguyên nhân, do đó cần nắm được các yếu tố nguy cơ của ung thư để có kết luận và theo dõi phù hợp.

Các yếu tố liên quan đến gen, di truyền

Một số loại ung thư như ung thư đại tràng, ung thư vú… có tính chất gia đình nghĩa là có nhiều người trong gia đình mắc cùng một loại bệnh ung thư. Do vậy, những thành viên gia đình này nên đi khám sức khoẻ định kỳ để sàng lọc phát hiện sớm bệnh ung thư, từ đó điều trị bệnh sẽ hiệu quả hơn.

Bức xạ ion hoá

Những người bị chiếu bởi các bức xạ ion hoá có thể tổn thương ADN trong nhân tế bào và dẫn đến ung thư. Nguy cơ tổn thương ADN phụ thuộc vào mức độ chiếu xạ nhiều hay ít. Do đó, chúng ta cần có các biện pháp hạn chế nguy cơ bị chiếu xạ cho cơ thể. Đối với những người làm trong môi trường có tiếp xúc với phóng xạ cần có các phương tiện bảo hộ lao động, che chắn phù hợp… để hạn chế mức độ ảnh hưởng của bức xạ ion hoá.

Bức xạ tia cực tím

Là bức xạ từ mặt trời đi tới trái đất. Loại bức xạ có hại nhất là loại có tần số cao, tức những tia cực tím B có khả năng làm tổn thương ADN. Những tia bức xạ cực tím này là nguyên nhân gây ra khoảng 90% các trường hợp ung thư da.

Mức độ nguy hiểm của tia cực tím theo từng giờ trong ngày

Vì vậy, cần có các phương tiện bảo hộ thích hợp, nên bôi kem chống nắng và tránh bị phơi nắng quá nhiều.

Hoá chất gây ung thư

Có nhiều loại hoá chất gây ung thư. Các chất này thường có ở trong đất, nước, thực phẩm, ví dụ như các thuốc trừ sâu, diệt cỏ…

Để phòng bệnh cần hạn chế ăn các thực phẩm ướp muối, nướng, hun khói; không ăn thực phẩm có thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc tăng trọng. Tăng cường ăn hoa quả, rau xanh, các thực phẩm có nhiều caroten, vitamin C…

Yếu tố nội tiết

Những phụ nữ sử dụng nhiều các chế phẩm, thuốc có chứa estrogen sẽ có nhiều nguy cơ bị một số ung thư: ung thư vú, tử cung…

Phụ nữ có kinh lần đầu sớm và mãn kinh muộn sẽ có nhiều nguy cơ mắc bệnh ung thư.

Cần thường xuyên vận động, có chế độ dinh dưỡng hợp lý, không uống rượu, không nên sinh con quá muộn… sẽ làm giảm được nguy cơ mắc các bệnh ung thư nói chung và các ung thư liên quan đến yếu tố nội tiết.

Thuốc lá

Trong khói thuốc lá có nhiều chất gây ra ung thư: phổi, đường hô hấp trên, thực quản, bàng quang, tuỵ, dạ dày, gan, thận, đại tràng và trực tràng…

Hít phải khói thuốc lá thụ động cũng có nguy cơ bị các loại ung thư nói trên.

Rượu

Là một trong các nguyên nhân gây ung thư. Những người uống nhiều rượu có nguy cơ cao bị ung thư miệng, họng, thực quản, dạ dày và gan.

Thực phẩm gây ung thư

Có một số loại thực phẩm có thể gây ung thư như: thực phẩm ướp muối, ủ chua, ngâm dấm, thực phẩm bị nấm mốc; thịt, cá hun khói, thịt nướng, dưa muối, thực phẩm đóng hộp…

Chế độ ăn nhiều mỡ động vật có liên quan đến nhiều loại ung thư khác nhau như ung thư đại tràng, trực tràng và tuyến tiền liệt.

Để phòng bệnh cần hạn chế ăn các thực phẩm ướp muối, nướng, hun khói; không ăn thực phẩm có thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc tăng trọng. Tăng cường ăn hoa quả, rau xanh, các thực phẩm có nhiều caroten, vitamin C….

Chế độ ăn ít mỡ, thức ăn làm từ đậu tương, nhiều chất xơ, rau quả có thể phòng ngừa được ung thư vì chúng có tính chống oxy hoá, ngăn cản được các yếu tố nguy cơ phát triển thành ung thư.

Gốc tự do

Gốc tự do có thể gây tổn thương ADN và dẫn đến ung thư. Do đó, chúng ta cần bổ sung các chất chống oxy hoá có tác dụng kìm hãm, ngăn cản sự tạo thành các gốc tự do. Vitamin C và A là những chất chống oxy hoá tốt nhất, vì thế cần bổ sung hoặc ăn những thực phẩm chứa nhiều hai loại vitamin này.

Các triệu chứng cần đi khám để phát hiện sớm ung thư

Vàng da là một dấu hiệu của bệnh ung thư gan

Việc chẩn đoán sớm bệnh ung thư giúp điều trị hiệu quả và có thể điều trị khỏi bệnh. Những dấu hiệu sau đây có thể là sự báo động của bệnh ung thư:

• Ho dai dẳng, ho ra máu kéo dài, đau ngực đặc biệt trên những người nghiện thuốc lá và rượu thì cần phải nghĩ tới bệnh ung thư phổi và cần phải đi khám tại các cơ sở y tế chuyên khoa.
• Khàn tiếng thường xuyên và kéo dài không do viêm họng hay cảm lạnh, thì có thể là dấu hiệu của ung thư thanh quản.
• Rối loạn tiêu hoá dai dẳng, khi táo bón, khi tiêu chảy, đi ngoài có nhầy máu lẫn theo phân; ở tuổi trên 40 thường xuyên ăn không tiêu, đầy bụng, táo bón, hay bị tiêu chảy… là những dấu hiệu hướng tới bệnh ung thư đại tràng, trực tràng.
• Chán ăn, đầy hơi, đau bụng vùng thượng vị, ợ hơi, ợ chua… cần nghĩ tới ung thư dạ dày.
• Vết thương bị lở loét lâu lành ở vùng miệng, dù đã điều trị tích cực từ 2-3 tuần mà không khỏi, và nếu trong miệng có những vùng trắng dày lên, những khối sùi loét có thể là biểu hiện của ung thư khoang miệng.
• Nuốt nghẹn, nuốt vướng, nuốt khó, có cảm giác vướng víu ngay vùng cổ khi ăn, đó có thể là dấu hiệu ung thư thực quản.
• Đau hạ sườn phải, vàng mắt, vàng da có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư gan.
• Đi tiểu ra máu, đi tiểu buốt, dắt, tiểu nhiều lần hoặc khó đi tiểu… cần đi khám để phát hiện ung thư bàng quang, tuyến tiền liệt.
• Ra máu âm đạo bất thường: sau khi có quan hệ tình dục, giữa chu kỳ kinh, sau mãn kinh… có thể là biểu hiện của bệnh ung thư tử cung.
• Đầu vú có tiết dịch hoặc rỉ máu, sờ thấy khối bất thường tại vú có thể là ung thư vú. Phụ nữ không sinh con, không cho con bú, những phụ nữ mà gia đình có mẹ, chị gái bị ung thư vú và phụ nữ trên 40 tuổi cần phải đi khám kiểm tra vú định kỳ 6 tháng -1 năm/lần để phát hiện sớm ung thư vú.
• Nốt ruồi đột nhiên phát triển nhanh, đau, ngứa, dễ chảy máu khi va chạm; các vết loét nhỏ trên da lâu ngày không khỏi… có thể là dấu hiệu ung thư hắc tố, ung thư da.
• Khối u ở chân tay, thành bụng và lưng có dạng cục tròn, hơi cứng và di động, cũng có thể là dấu hiệu của bệnh ung thư phần mềm…
• Vết xuất huyết dưới da, nổi hạch vùng cổ, nách, bẹn… có thể là dấu hiệu của bệnh bạch cầu, u lympho.
• Đau đầu, mờ mắt, co giật, giảm trí nhớ, yếu nửa người… có thể là dấu hiệu của u não

Tóm lại

Khi thấy cơ thể có những biểu hiện bất thường chúng ta cần đến các cơ sở y tế chuyên khoa để khám, phát hiện sớm ung thư. Đối với bệnh ung thư, phát hiện bệnh càng sớm thì hiệu quả và tỷ lệ khỏi bệnh càng cao.

Chúng ta cần có lối sống lành mạnh, chế độ làm việc, ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý để  tránh các yếu tố nguy cơ có thể gây bệnh ung thư.

Để phát hiện sớm và điều trị ung thư có hiệu quả chúng ta cần thực hiện khám sức khoẻ định kỳ và chương trình sàng lọc phát hiện sớm ung thư.

Cẩm nang truyền thông các bệnh thường gặp – BV Bạch Mai

Bài viết Lời khuyên cần thiết phòng chống bệnh ung thư đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Chế độ dinh dưỡng

• Ăn thức ăn mềm, chia nhỏ, nhai kỹ
• Chia thành 4 ~ 6 bữa/ngày, bổ sung bữa phụ
• Nên ăn đồ ăn giàu đạm như trứng, đậu phụ, cá, thịt nạc mềm để bổ sung chất đạm
• Tránh thức ăn nhiều giàu mỡ như đồ nướng, chiên, xào
• Nếu tiêu chảy nên uống nhiều nước
• Hạn chế đồ uống có chất kích thích như rượu bia; gia vị đậm; đồ uống có caffeine như cà phê, nước có ga…

Nên ăn những thức ăn nhỏ, mềm, dễ nhai

Thực phẩm nên dùng

Khoai tây, súp, bánh bông lan, thịt nạc (lợn, bò, gà), đậu phụ, cá, sữa ít béo, phô mai

Thực phẩm nên tránh

Khoai tây chiên, bỏng ngô, thịt nhiều mỡ (thịt ba chỉ, sườn, thịt xông khói), rượu, thực phẩm sấy khô

Yếu tố nguy cơ của bệnh có thể phòng tránh được

Cần tránh thuốc lá và đồ uống có cồn bởi nó không những là nguyên nhân gây nên ung thư tụy và nhiều loại ung thư khác. Ngoài ra các chất hóa học như dung môi, xăng dầu, thuốc trừ sâu (DDT)… cũng có khả năng gây ra ung thư tụy.

Tránh xa khói thuốc và đồ uống có cồn

Tiểu đường và viêm tụy cũng là một trong số những yếu tố nguy hiểm gây bệnh. Vì thế những trường hợp bệnh nhân bị tiểu đường hoặc tiểu đường mới phát hiện, viêm tụy cấp hoặc viêm tụy mạn nên thăm khám theo dõi định kỳ, kiểm soát tối đa các tác nhân gây bệnh

Bài viết Chế độ ăn cho bệnh ung thư tụy đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Liệu pháp miễn dịch là một phương pháp điều trị thông qua việc kích thích khả năng tiêu diệt ung thư của chính cơ thể người bệnh.

Một trong số các phương pháp này sử dụng loại thuốc ức chế chốt kiểm soát miễn dịch.

Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, các tế bào ung thư sản sinh một số protein để lẩn trốn khỏi hệ thống miễn dịch của cơ thể. Tuy nhiên loại thuốc ức chế chốt kiểm soát miễn dịch sẽ ngăn chặn các protein này, từ đó giúp hệ miễn dịch của cơ thể nhận diện và tiêu diệt được tế bào ung thư.

Mặc dù vậy, không phải bệnh nhân nào cũng đáp ứng với liệu pháp này, chưa nói tới việc thuốc ức chế chốt kiểm soát miễn dịch có thể gây ra tác dụng phụ cho người bệnh.

Vậy những người bệnh nào sẽ đáp ứng tốt với liệu pháp miễn dịch này? Kết quả từ nghiên cứu đăng tải mới đây trên tạp chí Nature Communication đã hé lộ một phần thông tin mà các nhà khoa học đang tìm kiếm bấy lâu nay.

Viện Khám phá Y học Sanford Burnham Prebys ở La Jolla, bang California, Mỹ chịu trách nhiệm điều phối dự án toàn cầu này.

Vi khuẩn đường ruột, hệ miễn dịch và ung thư hắc tố da

Tiến sỹ Thomas Gajewski, chuyên gia về liệu pháp miễn dịch tại Đại học Chicago, Mỹ, đã đánh giá về nghiên cứu này là “một bước tiến quan trọng” nhằm tăng số lượng người bệnh đáp ứng tốt với liệu pháp miễn dịch.

Các điều tra viên tham gia dự án đã định danh 11 chuỗi gen vi khuẩn đường ruột đặc biệt. Tương tác giữa các chủng vi khuẩn này với hệ miễn dịch đã giúp làm chậm sự phát triển của khối ung thư hắc tố ở chuột thí nghiệm.

Thêm vào đó, nhóm tác giả còn nhấn mạnh về một con đường tín hiệu gọi là đáp ứng protein không cuộn gập (unfolded protein response – UPR). Đây là mối liên kết chính giữa các vi khuẩn đường ruột với khả năng chiến đấu chống lại khối u của hệ miễn dịch.

UPR là quá trình loại bỏ những protein cuộn gập lại không chính xác do căng thẳng tế bào. Hoạt động UPR giúp cho các protein tế bào luôn ổn định và khỏe mạnh

Nhóm nghiên cứu thấy rằng hoạt động UPR thấp hơn ở những người bị ung thư hắc tố da và đáp ứng tốt với liệu pháp ức chế chốt kiểm soát miễn dịch.

Điều này có thể cho thấy rằng: hoạt động UPR có thể là một dấu ấn sinh học tiềm năng để phát hiện ra người bệnh ung thư hắc tố da nào sẽ đáp ứng tốt với liệu pháp ức chế chốt kiểm soát miễn dịch.

Trưởng nhóm nghiên cứu, giáo sư Ze’ev Ronai tại Sanford Burnham Prebys nói: Nghiên cứu này đã định danh được một tập hợp các vi khuẩn có thể khởi động hệ thống miễn dịch chống ung thư. Nó còn xác định được các dấu hiệu sinh học có thể dùng để phân loại những người bị ung thư hắc tố da, từ đó giúp lựa chọn phương pháp ức chế chốt kiểm soát miễn dịch phù hợp.”

Cần cải thiện liệu pháp ức chế chốt kiểm soát miễn dịch

Mặc dù hiếm gặp, ung thư hắc tố vẫn là bệnh ung thư da có thể lan sang các mô xung quanh và di căn tới nhiều bộ phận khác trên cơ thể nhất. Khả năng di căn cao khiến ung thư hắc tố là một trong những căn bệnh ung thư nghiêm trọng và đe dọa tính mạng.

Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ (American Cancer Society – ACS), ung thư hắc tố chỉ chiếm 1% các bệnh ung thư da nhưng gây ra phần lớn ca tử vong do ung thư da ở Mỹ.

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cũng ước tính rằng trong năm 2019 tại Mỹ, khoảng 96,480 người sẽ được chẩn đoán ung thư hắc tố và 7,230 người sẽ chết vì ung thư da.

Điều trị bằng chất ức chế chốt kiểm soát miễn dịch đã và đang có hiệu quả đáng kể trong việc giảm tỷ lệ tử vong cho các bệnh nhân ung thư hắc tố. Nhưng căn bệnh này vẫn có nguy cơ gây tử vong cao một khi đã di căn.

Kể cả khi bác sỹ đã kết hợp liệu pháp miễn dịch này với các phương pháp điều trị khác, vẫn chỉ có một nửa số ca bệnh đáp ứng tốt. Ngoài ra, những người đáp ứng với phương pháp điều trị vẫn có thể gặp phản ứng tự miễn, bị giới hạn thời gian đáp ứng và thậm chí không đáp ứng điều trị nữa.

Thông qua nghiên cứu, các nhà khoa học đã có thêm bằng chứng cho thấy hệ vi sinh vật đường ruột có thể ảnh hưởng tới hiệu quả của liệu pháp miễn dịch. Nghiên cứu trước đó của nhóm tác giả cũng cho thấy rằng một số chủng vi khuẩn có thể giúp tăng hiệu quả điều trị, trong khi một số thuốc kháng sinh và chế phẩm probiotic cụ thể có thể làm giảm hiệu quả này.

Mô hình chuột thí nghiệm

Giáo sư Ronal và các cộng sự đã sử dụng chuột bị thiếu protein ngón tay RING 5 (RNF5). Đây là loại protein giúp tế bào có thể tự loại bỏ các protein bị cuộn gập lỗi.

Nhóm nghiên cứu thấy rằng những con chuột này vẫn có thể ngăn chặn sự phát triển của khối ung thư hắc tố, miễn là hệ miễn dịch và các vi khuẩn đường ruột của chúng vẫn khỏe mạnh và nguyên vẹn.

Mặc dù vậy, khi những con chuột thiếu RNF5 được sống cùng những con chuột bình thường, hoặc được dùng kháng sinh, thì chúng bị mất khả năng chống lại ung thư hắc tố. Điều này cho thấy rằng hệ vi sinh vật đường ruột đóng vài trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch chống ung thư của cơ thể.

Nghiên cứu sau đó còn thấy một vài yếu tố miễn dịch trong đường ruột, cùng với sự suy giảm hoạt động UPR ở các tế bào ruột và tế bào miễn dịch cũng đủ để kích hoạt các tế bào miễn dịch chống ung thư.

Bằng nhiều kỹ thuật hiện đại, nhóm nghiên cứu thấy rằng những chuột thiếu RNF5 có 11 chủng vi khuẩn nhiều hơn chuột thường. Khi cấy những chủng vi khuẩn này cho chuột vô khuẩn, những con chuột vô khuẩn được kích hoạt đáp ứng miễn dịch chống ung thư và giảm sự tăng trưởng của ung thư hắc tố.

Các thử nghiệm tiếp theo cũng tái khẳng định kết quả trên mẫu mô của ba nhóm bệnh nhân ung thư hắc tố. Những bệnh nhân này sau đó được sử dụng liệu pháp ức chế chốt kiểm soát miễn dịch.

Như vậy, khả năng đáp ứng điều trị liên quan tới nồng độ các thành phần cấu thành hoạt động UPR. Đây có thể là dấu ấn sinh học tiềm năng để dự đoán những bệnh nhân sẽ đáp ứng tốt với liệu pháp miễn dịch.

Nhóm nghiên cứu đang dự kiến xác định các chất chống ung thư mà vi khuẩn đường ruột sản sinh. Họ sẽ đánh giá khả năng chống ung thư của các chất này và tìm kiếm chế phẩm probiotic giúp tăng hiệu quả chữa trị cho bệnh nhân ung thư hắc tố.

Nhóm tác giả vẫn muốn tìm hiểu thêm nhiều khía cạnh khác. Trong nghiên cứu này, họ thấy rằng những con chuột thiếu RNF5 dễ bị viêm ruột hơn. Đây có thể là phản ứng phụ của liệu pháp ức chế chốt kiểm soát miễn dịch.

Giáo sư Ronal nói có thể nhóm của ông sẽ sử dụng được “mô hình hữu ích này” để tìm ra cách cải thiện “sự cân bằng giữa tự miễn và khả năng miễn dịch chống ung thư”, giúp nhiều người bệnh đáp ứng tốt với liệu pháp miễn dịch hơn.

Ông nói: “Nghiên cứu của chúng tôi đã xác lập một mối liên hệ chính thức giữa hệ gen vi sinh vật đường ruột microbiome và khả năng miễn dịch chống ung thư. Ngoài ra, nghiên cứu còn chỉ ra vai trò của hoạt động UPR trong quá trình miễn dịch, giúp trả lời một câu hỏi các nhà khoa học trong lĩnh vực này đã tìm kiếm từ lâu.”

Bài viết Thật không thể tin được: hệ vi sinh vật đường ruột có thể giúp thúc đẩy cơ thể tiêu diệt ung thư đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Để điều trị ung thư, y học hiện đại đã áp dụng nhiều phương pháp như phẫu thuật cắt bỏ khối u, kết hợp hóa trị, xạ trị. Tuy nhiên, khi sử dụng các phương pháp trên kết hợp với liệu pháp tâm lý sẽ giúp người bệnh kéo dài được thời gian sống với một niềm khát khao sống.

Vậy, biện pháp chữa ung thư bằng tâm lý có tác dụng như thế nào?

Con đường hình thành ung thư

Cơ thể con người được hình thành từ rất nhiều các tế bào. Mỗi tế bào lớn lên rồi bắt đầu quá trình phân chia thành các tế bào khác. Khi các tế bào xuất hiện quá trình phân chia không đúng quy luật, rồi xâm lấn sang các tế bào bình thường, khối u sẽ hình thành, gây nên bệnh ung thư.

Bệnh ung thư

Đặc điểm của bệnh ung thư

• Khối u tranh chiếm năng lượng của cơ thể, phát triển chèn ép.
• Gây đau đớn về thể chất: đau nhức nhối, dữ dội,…
• Làm bệnh nhân mất ăn mất ngủ, tinh thần bải hoải, bạc nhược, dẫn tới nội môi bị sụp đổ…

Tâm lý của bệnh nhân ung thư

• Lo lắng, sợ hãi, căng thẳng.
• Dằn vặt, mặc cảm vì sức khỏe yếu và ảnh hưởng đến thẩm mỹ (rụng tóc, cơ thể gầy gò, yếu đuối).
• Lo lắng về kinh tế (kinh phí điều trị bệnh)
• Buồn chán, tuyệt vọng.
• Có thể rơi vào trầm cảm…

Buồn chán, tuyệt vọng, trầm cảm… là tâm lý của bệnh nhân ung thư (ảnh minh họa)

Vì sao cần sử dụng liệu pháp tâm lý để chữa ung thư

• Những người vững vàng về tinh thần, thể chất tốt thì khối u phát triển chậm hơn.
• Khi tâm lý tốt kết hợp thay đổi cách sống, thói quen ăn uống, sinh hoạt theo chiều hướng tốt thì khả năng loại dị vật và vô hiệu hóa tổ chức tăng lên, khối ung thư có thể tự đẩy lùi…
• Phối hợp tốt hơn với bác sĩ trong quá trình điều trị. Không nghe lời dụ dỗ để uống thuốc linh tinh khiến tiền mất bệnh càng trở nên trầm trọng

Chữa bệnh ung thư bằng phương pháp tâm lý

Mục đích:

• Giúp bệnh nhân vượt qua mọi đau đớn về thể xác và tinh thần khi vật lộn với căn bệnh ung thư.
• Đối mặt với bệnh tật, đương đầu để dành lấy sự sống
• Đưa ra những lời khuyên bổ ích và giúp họ tìm đến sự bình an, thanh thản hơn trong suy nghĩ…

Phương pháp:

Biết chấp nhận thực tế

Nhìn chung bệnh nhân ung thư đều bị khủng hoảng tâm lý, họ buồn bã, chán nản và tuyệt vọng kéo theo sự suy kiệt về tinh thần và thể chất. Vì vậy, bác sỹ, người chăm sóc cho bệnh nhân cần “truyền lửa” cho người bệnh và là đòn bẩy nâng đỡ, tạo sức hút cho bệnh nhân thấy cần phải sống và vui vẻ chấp nhận thực tế.

Bệnh nhân ung thư cần sống vui vẻ và chấp nhận thực tế để kéo dài tuổi thọ

Vượt qua khó khăn

Ung thư là căn bệnh dai dẳng, mà người bệnh phải gặm nhấm từng nỗi đau theo cung bậc thời gian (điều trị trong nhiều năm)… Trong đau đớn triền miên không lối thoát họ dễ nghĩ đến tiêu cực, bi quan, nhìn nhận quá trình điều trị là sự thất bại.

Biện pháp hữu hiệu nhất giúp người bệnh vượt qua khó khăn là chỉ cho họ thấy những điều tích cực, những chặng đường gian nan đã qua, các tiến bộ đạt được và điều họ cần làm tiếp theo để đấu tranh với bệnh tật.

Tạo tâm lý tốt

Bệnh nhân ung thư thường sống thu mình, cảm giác chán nản, bế tắc…Suy nghĩ “sống nay chết mai” khiến họ có tâm lý không tốt, bất cần đời và không tin vào bản thân…

Giải pháp “chiếm hữu thời gian”: nghe nhạc, xem phim, đi dạo cùng các con …sẽ giúp họ về với cuộc sống đời thường và cân bằng tâm lý trở lại.

Nghe nhạc, xem phim, đi dạo cùng con…giúp cân bằng tâm lý cho bệnh nhân ung thư

Tạo môi trường tích cực

Gặp gỡ nhiều người với các quan điểm khác nhau, nhận những lời khuyên hoặc trao đổi sẽ giúp người bệnh có thêm niềm vui.

Khi xung quanh là những người vui vẻ, tích cực, tâm  trí của người bệnh sẽ thoải mái và có nhiều suy nghĩ tích cực hơn, giúp họ thêm nghị lực để đấu tranh với bệnh tật.

Giải mã quy luật “sinh lão bệnh tử”

Dù là người thường hay bệnh nhân ung thư thì ai cũng “sợ chết”. Tuy nhiên, nếu hiểu được giá trị chân thực của cuộc sống “tre già, măng mọc”, quy luật sinh tồn: sinh ra, lớn lên, trưởng thành, bệnh tật, chết… thì người bệnh sẽ an bài và chấp nhận số phận.

Có những người sống thọ 80, 90…nhưng cũng có những sinh linh bé nhỏ chưa kịp chào đời đã rời khỏi trần gian… vì vậy, được sống trên dương gian dù chỉ là 10, 20, 30 hay 50 năm…cũng là những điều may mắn.

Vì vậy, giải mã quy luật “sinh lão bệnh tử”, giúp người bệnh tự tin, lạc quan để đấu tranh với bệnh tật và kéo dài tuổi thọ.

Quy luật “sinh lão bệnh tử”, giúp người bệnh tự tin, lạc quan đấu tranh với bệnh tật

Lời kết

Ung thư là một căn bệnh có tỉ lệ tử vong rất cao vì y học hiện đại vẫn chưa tìm ra phương pháp điều trị đặc hiệu. Nguyên nhân gây bệnh do những thói quen không tốt của con người như: chế độ ăn uống nghèo nàn, thiếu dinh dưỡng (30%), uống rượu bia, hút thuốc lá (16%), môi trường sống ô nhiễm, nhiều khói bụi (12%)…

Các phương pháp hỗ trợ ung thư hiện nay bao gồm: phẫu thuật cắt bỏ khối u, kết hợp hóa trị, xạ trị…  Tuy nhiên, để kết hợp điều trị cùng những phương pháp trên, liệu pháp điều trị tâm lý (hỗ trợ tinh thần) đạt hiệu quả rất cao, giúp người bệnh ổn định tâm lý, không hoảng loạn và kéo dài tuổi thọ.

Với phương pháp động viên, khích lệ người bệnh: biết chấp nhận thực tế, vượt qua khó khăn, tạo môi trường tích cực… giúp bệnh nhân tìm lại chính mình, có ý chí và quyết tâm đấu tranh với bệnh tật, gạt bỏ ám ảnh về cái chết đang lơ lửng trên đầu để tự giải thoát cho bản thân, giúp họ sống vui, khỏe và có ích…

Bài viết Chữa bệnh ung thư bằng phương pháp tâm lý đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Chiến lược đặt ra với ung thư vú ở phụ nữ có thai phụ thuộc chủ yếu vào giai đoạn nào của thai nghén: 3 tháng đầu, 3 tháng giữa hay 3 tháng cuối?

Chữa ung thư vú khi mang thai như thế nào

Tỷ lệ chẩn đoán ung thư vú khi mang thai ở Pháp khoảng 200-300 trường hợp mỗi năm. Tuy nhiên, ngày nay tuổi phụ nữ sinh con lần đầu đã cao hơn và việc quản lý ung thư khi đang mang thai cũng đã có chất lượng hơn.

Ung thư vú trong thời gian mang thai

Thai nghén không làm khó cho việc điều trị, với ung thư vú, ngày nay tiên lượng không có gì khác giữa phụ nữ có thai và không có thai. Điều này liên quan đến biểu hiện ban đầu: đó là loại ung thư của phụ nữ trẻ, nói chung xâm lấn hơn và chẩn đoán thường hơi chậm vì không ở trong môi trường phát hiện mà trong lúc sinh đẻ. Việc điều trị do thầy thuốc chuyên khoa ung thư và thầy thuốc phụ khoa cùng xây dựng và dựa trên giai đoạn mang thai, thể ung thư và kích thước khối u. Rất nhiều khi phải chỉ định hóa liệu pháp nhưng không phải thực hiện giống nhau mà theo từng giai đoạn. Thầy thuốc phải chấp nhận liệu pháp này với điều kiện phải theo dõi sát thai nghén.

Nói một cách giản lược, điều trị ung thư vú ở 3 tháng đầu của thai nghén khác hẳn với 3 tháng giữa và 3 tháng cuối. Trong trường hợp phát hiện ung thư vú khi mới có thai thì vấn đề đình chỉ thai nghén được đặt ra. Việc này có thể trở nên cần thiết nếu như cần phải chỉ định khẩn cấp hóa liệu pháp, chỉ định này có thể làm cho phôi thai bị nhiễm độc vì đang ở giai đoạn tạo thành các cơ quan và tỷ lệ dị dạng bẩm sinh cao. Nếu người mẹ vẫn muốn giữ thai thì có 2 lựa chọn:

1) Chờ đến khi thai đã ở 3 tháng giữa (ngoài 12 tuần thai nghén) mới bắt đầu dùng hóa liệu pháp.

2) Tạm thời bằng lòng với can thiệp ngoại khoa và chờ khi đẻ xong thì bắt đầu điều trị bổ sung. Khi đã ở giai đoạn giữa của thai nghén (ít nhất đã 4 tháng) thì thầy thuốc có thể yên tâm hơn vì đã có thể chỉ định hóa liệu pháp truyền thống. Ở 3 tháng cuối cũng vậy. Điều đáng ngạc nhiên là phụ nữ mang thai bị ung thư vú dung nạp liệu pháp hormon tốt hơn nhiều, không bị nôn, trạng thái sức khỏe tổng thể vẫn ít thay đổi. Hóa liệu pháp nên ngừng trước khi sinh 2-3 tuần và sau khi sinh 2-3 tuần mới lại tiếp tục. Ngày nay, gần như không cần phải làm cho cuộc đẻ diễn ra sớm, chỉ cần thai nghén đã vượt qua tuần 37 hay 38 kể từ khi mất kinh.

Phát hiện ung thư vú khi có thai

Khối u vú thường có thể phát hiện trên lâm sàng. Ngay từ lần khám thai đầu tiên đã có thể phát hiện thấy một u nhỏ và được xác định bằng chẩn đoán hình ảnh và chọc thăm dò. Không có kỹ thuật phát hiện có giá trị nào ở hoàn cảnh này. Nên thực hiện khám vú có hệ thống ngay từ khởi đầu của thai nghén, nếu cần thiết thì thêm cả siêu âm chẩn đoán.

Thuốc điều trị ung thư vú có độc hại cho thai

Cần lưu ý về mọi loại thuốc dùng trong khi đang mang thai, chưa có nghiên cứu nào về ảnh hưởng của hóa liệu pháp đến thai và trẻ sơ sinh. Vì vậy, các thầy thuốc đã sử dụng phương pháp hồi cứu để tiếp cận với những nguy cơ và lợi ích. Kết quả bước đầu cho thấy: Không có những vấn đề nghiêm trọng xét trong thời gian ngắn, chỉ có những tác dụng tạm thời đến tình trạng máu ở trẻ sơ sinh, chưa có nghiên cứu dài hạn ở những trẻ này và cần có nghiên cứu dài hơi hơn với những trẻ bị tác động của thuốc khi còn trong tử cung. Tất nhiên sẽ tốn kém, khó khăn nhưng khả thi.

Hiện cũng chưa có nhiều thông tin về taxane như là hóa liệu pháp khi có thai và cơ chế tác dụng, chưa rõ thuốc có vô hại với thai không cho nên không dùng cho phụ nữ mang thai. Với nhiều liệu pháp khác cũng vậy (herceptin, dùng kháng thể). Số lượng bệnh nhân ít cũng gây khó khăn cho nghiên cứu.

Trạng thái tâm lý khi ung thư vú kết hợp với thai nghén: Lo lắng làm cho cuộc sống bản thân nhưng mong muốn đem lại cuộc sống cho con là sức mạnh lớn với người bệnh, có ý nghĩa như một sự nâng đỡ tâm lý. Người bệnh quan tâm đến sự phát triển của con hơn cả bệnh của mình. Đôi khi cần phải đình chỉ thai nghén vì lý do liên quan đến ung thư thì đó là một khó khăn lớn về mặt tâm lý với cặp vợ chồng. Ngược lại cũng có một số người bệnh không lựa chọn giữ thai trong khi chính thầy thuốc lại không thấy có vấn đề gì. Sau đẻ cũng là một thách thức vì mẹ phải tiếp tục điều trị nên không thể cho con bú và một số bà mẹ có cảm tưởng như đã tước đoạt tuổi thơ đầu tiên của con họ.

Bài viết Những điều cần biết khi bị ung thư vú trong thời gian mang thai đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Vì sao chế độ ăn với người ung thư gan lại quan trọng

Chức năng gan suy giảm nghiêm trọng ở bệnh nhân ung thư gan. Ung thư gan với sự phát triển của các tế bào tăng sinh bất thường gây chèn ép mạch máu gan, xơ hoá các tế bào gan bình thường và làm rối loạn chức năng gan.

Gan có nhiều chức năng quan trọng đối với sự sống còn của cơ thể. Gan giúp tổng hợp các dạng lipid, dự trữ glucid và nhiều chất quan trọng (sắt và một số vitamin như A, D, B12…). Gan chuyển hoá các chất độc thành chất không độc trong cơ thể…Khi chức năng gan suy giảm, các hoạt động này bị rối loạn, ngưng trệ, gây mất cân bằng cơ thể, nhiễm độc máu…

Chính vì gan quan trọng như vậy, nên có thể nói hoạt động của gan ảnh hưởng đến tính mạng con người. Khi chức năng gan suy giảm, thì mục tiêu giảm áp lực lên gan hay giảm tối đa hoạt động của gan là yếu tố tiên quyết để duy trì sự sống. Cách duy nhất để giảm áp lực lên gan ở bệnh nhân ung thư gan chính là thiết kế 1 chế độ ăn phù hợp.

Vậy người bị ung thư gan nên ăn gì? Có lưu ý gì khi thiết kế chế độ ăn cho người bị ung thư gan

Những thực phẩm người bị ung thư gan nên ăn

Người bị ung thư gan nên và không nên ăn một số loại thực phẩm dựa trên các khuyến cáo y học hiện đại đã được chứng minh.

Ngũ cốc – Người bị ung thư gan nên ăn hàng ngày

Các loại ngũ cốc như bánh mì, gạo, mì là nguồn cung cấp carbohydrate quan trọng cho cơ thể, giúp tạo ra glucose – năng lượng cho các tế bào. Ngoài ra, người bệnh ung thư gan cũng nên bổ sung các loại ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lức, yến mạch, ngô, vừng…

Gan là nơi dự trụ Glucid cho cơ thể, đồng thời chuyển hoá các dạng năng lượng khác thành Glucose. Hãy đảm bảo chế độ ăn cho người ung thư gan lượng Glucid vừa phải, không ăn quá nhiều gây ảnh hưởng hoạt động của gan. Càng không nên cắt tinh bột khỏi chế độ ăn vì gan mất chức năng chuyển hoá các dạng năng lượng thành glucose, khiến 1 số cơ quan như nào thiếu Glucose để tạo năng lượng hoạt động. Hậu quả có thể gây hôn mê.

Trái cây và rau xanh tốt cung cấp vitamin và khoáng chất vừa đủ cho cơ thể

Chứa nhiều vitamin và khoáng chất cần thiết cho cơ thể, giúp tăng cường hệ miễn dịch. Một số loại trái cây tốt cho bệnh nhân ung thư gan: Dâu tây, cam, ớt chuông đỏ. Một số loại rau nên ăn: Bí, cà rốt và bắp cải, bông cải xanh.

Vitamin B12 rất quan trọng với cơ thể. Hãy chú ý bổ sung các thực phẩm giầu Vitamin B12 cho người bị ung thư gan

Thịt trắng – Người bị ung thư gan nên ăn

Người bị ung thư gan nên ăn gì? Ăn các loại thịt trắng (thịt gia cầm: gà, vịt, ngan hoặc thịt cá sông) thay cho thịt đỏ sẽ giúp cơ thể chống chọi với bệnh ung thư gan tốt hơn. Nên chế biến các món ăn dưới dạng hấp, luộc để dễ tiêu hóa và hạn chế dầu mỡ.

Thực phẩm ít chất béo

Một số thực phẩm ít chất béo tốt cho bệnh ung thư gan: Các loại hạt, dầu thực vật như dầu ô liu, dầu hạt cải. Thực phẩm ít chất béo giúp tiêu hóa dễ dàng, giúp gan và thận không bị quá tải khi làm việc.

Sữa và sữa chua

Người bị ung thư gan nên ăn sữa chua, uống sữa. Uống sữa và ăn sữa chua làm giảm khả năng phát triển bệnh ung thư gan, đồng thời nhanh chóng phục hồi cho cơ thể. Sữa chua còn giúp tạo hệ vi sinh cân bằng, giúp tăng cường miễn dịch và củng cố thể trạng cho bệnh nhân.

Trà – Thức uống đặc biệt tốt cho người ung thư gan

Trà xanh và trà đen chứa rất nhiều polyphenols – một nhóm các chất chống oxy hóa có thể giúp ngăn chặn sự phân chia và di căn của tế bào ung thư. Lá trà xanh khô cũng rất có lợi bởi 40% trọng lượng chứa polyphenol. Những chất chống oxy hóa giúp tăng cường bảo vệ và ngăn ngừa ung thư phổi, trực tràng, đại tràng, dạ dày và ung thư gan. Trà xanh cung cấp nhiều lợi ích hơn so với trà đen, nhưng cả hai đều vượt trội so với các loại trà thảo dược. Chính vì vậy, chế độ ăn của người ung thư gan nên có trà xanh.

Những thực phẩm không nên ăn

• Thực phẩm chiên, xào do có chứa nhiều dầu mỡ
• Các loại thịt màu đỏ
• Các loại đồ ăn được đóng hộp, chế biến sẵn
• Thực phẩm mặn, thực phẩm có hàm lượng muối cao
• Nội tạng động vật: Do chứa hàm lượng chất béo cao, nhiều cholesterol không tốt cho sức khỏe
• Rượu và đồ uống có cồn, có gas: Các loại đồ uống này cần được loại bỏ khỏi thực đơn khi mắc ung thư gan bởi sẽ khiến gan phải làm việc căng thẳng, trong khi đó gan đang bị bệnh cần được nghỉ ngơi.

Người bị ung thư gan nên ăn gì là câu hỏi quan trọng mà bạn cần nắm được. Hãy thiết kế 1 chế độ ăn khoa học theo tư vấn của bác sỹ để giúp bệnh nhân ung thư gan kéo dài tuổi thọ, nâng cao thể trạng, sẵn sàng với các phương pháp điều trị.

Xem chi tiết hơn tại: Các thực phẩm bệnh nhân ung thư gan tuyệt đối không nên ăn 

Xem thêm: Các phương pháp điều trị ung thư gan nguyên phát hiện nay

Bài viết Bệnh nhân ung thư gan nên ăn gì là tốt nhất đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Vì ung thư có rất nhiều loại nên các triệu chứng có thể rất khác nhau giữa từng bệnh, từng người bệnh. 10 triệu chứng “báo động đỏ” sau đây cần được thăm khám khẩn cấp vì có thể là dấu hiệu báo động của một khối u hay ung thư nào đó.

Hình ảnh tế bào ung thư (ảnh minh họa)

1. Sút cân không rõ lý do

Bạn không làm việc hay tập luyện vất vả hơn trước, bạn cũng không ăn kiêng và vẫn ăn nhiều như mọi khi, vậy mà vẫn bị sụt cân đáng kể, ví dụ 4 hay 5 kg trong vòng một tháng. Sụt cân không rõ nguyên nhân theo kiểu này nhất định không được coi thường. Nó có thể là dấu hiệu của ung thư, nhất là đại tràng hoặc có vấn đề ở các bộ phận của đường tiêu hóa.

2. Chướng bụng

Chướng bụng là tình trạng mà hầu như ai cũng từng mắc trong đời, do kinh nguyệt, do giữ nước hoặc do khó tiêu. Nếu bắt đầu bị chướng bụng bất thường và không liên quan với chu kỳ kinh nguyệt, thì cần chú ý sát sao tới các triệu chứng như: Chướng bụng đến mức không thể mặc vừa quần áo; xảy ra thường xuyên đã vài tuần; kèm đau hoặc sưng ở bụng hoặc vùng chậu không; đầy bụng và không ăn được, cho dù trước đây không ăn nhiều. Tất cả những dấu hiệu này đều được biết đến ở phụ nữ bị ung thư buồng trứng.

Chướng bụng thường xuyên kèm theo đau hoặc sưng bụng có thể là dấu hiệu ung thư buồng trứng ở phụ nữ (Ảnh minh họa)

3. Chảy máu bất thường

Mọi hiện tượng ra máu bất thường ngoài chu kỳ “đèn đỏ” đều cần được quan tâm. Bạn cần hiểu rõ về cơ thể cũng như chu kỳ của mình để biết khi nào sẽ đến kỳ đèn đỏ, bạn sẽ mất bao nhiêu máu và sẽ cảm thấy thế nào.

Về cơ bản, không nên bỏ qua bất cứ tình trạng ra máu bất thường nào ngoài kỳ đèn đỏ. Ví dụ, nếu chu kỳ của bạn vốn dĩ rất đều, nhưng đột nhiên trở nên lộn xộn, hoặc chu kỳ thông thường rất nhẹ nhàng, nhưng đột nhiên có những kỳ bạn mất rất nhiều máu và rất đau, thì đó là những bất thường cần được thăm khám. Những triệu chứng khác có thể đi kèm với tình trạng ra máu bất thường là khí hư có mùi khó chịu, ra máu sau khi quan hệ hoặc có máu trong nước tiểu. Tất cả những dạng chảy máu bất thường này đều cần được kiểm tra vì chúng có thể là những dấu hiệu của ung thư cổ tử cung hoặc ung thư tiết niệu.

Chảy máu cũng có thể bắt nguồn từ đường tiêu hóa hoặc các phần của hệ tiết niệu, như bàng quang hoặc thận. Nếu thấy có máu trong nước tiểu hoặc trong phân, thì có thể do nhiều nguyên nhân, như bệnh trĩ, hoặc máu từ âm đạo, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của ung thư bàng quang, thận hoặc đại trực tràng, vì thế nên đi khám bác sĩ để loại trừ.

Ung thư bàng quang, thận hoặc đại tràng cũng có thể gây ra những triệu chứng như thay đổi về đại tiểu tiện. Nên chú ý nếu thấy có dấu hiệu hoạt động bất thường của ruột và bàng quang, như táo bón, tiêu chảy hoặc đau bụng liên tục cũng là những dấu hiệu cần để ý.

Cuối cùng, nếu ho ra máu quá một lần cũng là dấu hiệu đáng để đi khám

4. Thay đổi ở ngực

Tất cả phụ nữ đều cần biết rõ về bộ ngực của mình và cần tự kiểm tra ít nhất một lần mỗi tháng để phát hiện những u cục hoặc những thay đổi khác trong mô vú, trên bề mặt da cũng như trên và xung quanh núm vú.

Cần đi khám ngay nếu thấy da trên vú đỏ và dày vì đây có thể là dấu hiệu của ung thư vú dạng viêm, là dạng ung thư vú rất hiếm gặp nhưng rất ác tính. Da nổi ban đỏ, bong vảy hoặc ngứa kéo dài vài tuần cũng cần được kiểm tra. Những thay đổi trên bề mặt da cũng bao gồm sưng, lõm (lúm đồng tiền), nhăm nhúm hoặc những nốt sần sùi. Cũng cần quan sát đầu núm vú và tìm những thay đổi bất thường về hình thức. Nếu núm vú đột nhiên tiết dịch (khi không nuôi con bú), bị bẹt ra, nhô lên hoặc tụt xuống (ngược với bình thường), thì tốt nhất là đi khám bác sĩ chuyên khoa phụ sản ngay.

Tất cả phụ nữ đều cần biết rõ về bộ ngực của mình và cần tự kiểm tra ít nhất một lần mỗi tháng (Ảnh minh họa)

5. Thay đổi ở da

Những thay đổi về kết cấu da, mụn cơm, nốt ruồi hoặc sạm nám, đều có thể là những dấu hiệu của ung thư da. U hắc tố là loại ung thư da phổ biến và có triệu chứng giống như những nốt trên da thay đổi bất thường về màu sắc, kích thước, hình dạng hoặc bờ mép. Nếu có một số nốt trên da trông có vẻ “buồn cười” hoặc khác với màu da bình thường thì nên đi khám. Cũng cần để ý những thay đổi của nốt ruồi hoặc mụn cơm, như to nhanh hơn, mọc lông, thay đổi về màu sắc hoặc hình dạng. Cảnh giác nếu đột ngột bị chảy máu ở da hoặc bong vảy quá nhiều. Hãy quan sát những thay đổi này trong một hai tuần và nếu vẫn không thấy cải thiện thì nên đi khám.

6. Nuốt khó và thường xuyên bị khó tiêu

Nếu thấy rất khó nuốt thức ăn và có cảm giác như thức ăn luôn mắc ở cổ họng mỗi khi ăn, thì cần cảnh giác, vì đây có thể là triệu chứng của ung thư thực quản hoặc ung thư họng. Khó tiêu liên tục, không liên quan tới thai nghén hoặc những lý do rõ ràng khác, cũng là dấu hiệu báo động. Nếu thường xuyên cảm thấy buồn nôn, khó chịu hoặc cảm giác nóng ở vùng bụng trên, hoặc nôn ra máu, thì đó là những dấu hiệu sớm của ung thư thực quản, dạ dày hoặc ung thư họng.

7. Đau, sốt hoặc ho dai dẳng

Đây là 3 triệu chứng phổ biến và mơ hồ nhất gặp trong rất nhiều bệnh. Cực kỳ khó biết được chúng là do bệnh ung thư hay là do một bệnh nào khác, nhưng cũng không được coi thường. Đau không rõ nguyên nhân, dù ở chỗ nào của cơ thể, cũng có thể là dấu hiệu của ung thư. Nếu đau dai dẳng qua một thời gian, và không thể lý giải được bằng vết thương hay bệnh nào khác, thì cần đi khám bác sĩ và mô tả tình trạng đau càng cụ thể càng tốt. Hãy để ý thời gian đau xuất hiện, kiểu đau và điều gì làm cơn đau trầm trọng thêm.

Sốt thường là dấu hiệu của một nhiễm trùng, như cúm, nhiễm vi rút và nhiễm khuẩn, nhưng nó cũng có thể báo hiệu một số loại ung thư. Hội Ung thư Mỹ cho biết sốt là một trong những triệu chứng xảy ra với ung thư máu giai đoạn sớm như bệnh bạch cầu hoặc bệnh lympho. Tất nhiên là không cần chạy ngay đến chỗ bác sĩ mỗi khi bị sốt. Điểm quan trọng là nếu sốt kéo dài và không giải thích được thì cần đi khám, chứ không được bỏ qua.

Ho kéo dài (quá 3 hoặc 4 tuần) không liên quan tới cảm lạnh hay cúm, cũng cần được để ý. Nếu nghi ngờ ung thư phổi, nhất là ở người nghiện thuốc lá, bác sĩ sẽ khám họng, kiểm tra chức năng phổi và yêu cầu chụp X quang.

Ho kéo dài (quá 3 hoặc 4 tuần) không liên quan tới cảm lạnh hay cúm, cần được để ý

8. Sưng hạch

Hạch lym pho nằm ở cổ, nách và bẹn. Thông thường các hạch này có thể hơi to nếu bị nhiễm trùng và sẽ nhỏ đi khi nhiễm trùng được điều trị hoặc khỏi hẳn. Tuy nhiên, nếu hạch vẫn to dần lên trong hơn 1 tháng, hoặc tạo thành những khối không hết hẳn và không liên quan tới nhiễm trùng, thì nên cảnh giác với khả năng ung thư, như ung thư máu và ung thư hạch.

9. Thay đổi và loét ở miệng

Nếu có hút hoặc sử dụng thuốc lá, thì nên để ý các dấu hiệu của ung thư miệng. Triệu chứng bao gồm những mảng trắng ở niêm mạc miệng, những chấm trắng trên lưỡi, hoặc mụn loét trên môi hoặc trong miệng. những nốt loét ở da và vùng sinh dục không liền, hoặc gây bầm tím hay chảy nhiều máu, cần được bác sĩ kiểm tra.

10. Mệt mỏi và suy nhược

Cuối cùng, dấu hiệu của bệnh ung thư rất tiềm ẩn nhưng lại dễ bị bỏ qua nhất chính là mệt mỏi. Mệt mỏi là triệu chứng quá thường gặp trong rất nhiều tình trạng đến mức không thể kết luận rằng đó là do ung thư gây ra. Tuy nhiên, mệt mỏi do ung thư có lẽ sẽ không giống với sự mệt mỏi sau một ngày làm việc. Nó khiến bạn cảm thấy kiệt sức ngay cả khi đã nghỉ ngơi đầy đủ hoặc không hề gắng sức chút nào. Mệt mỏi kéo dài, không hết khi nghỉ ngơi và có thể đi kèm với tình trạng suy nhược không giải thích được.

Tất cả 10 triệu chứng và dấu hiệu được mô tả ở trên đều là những cảnh báo khó thấy và mơ hồ về một bất ổn nào đó. Không dễ phân biệt các triệu chứng của ung thư và không nên hoảng hốt chỉ vì đột ngột có một cái nốt ruồi ở cánh tay hay cảm giác mệt mỏi đôi chút. Chỉ cần nhớ rằng nếu những triệu chứng này tồn tại dai dẳng hoặc xuất hiện mà không vì một lý do nào, thì cần bày tỏ mối băn khoăn của mình với bác sĩ. Có thể đó chỉ là nỗi lo lắng vô ích, nhưng cũng có thể đó là triệu chứng mà giúp bạn phát hiện sớm căn bệnh.

Bài viết Dấu hiệu báo động tiềm ẩn nguy cơ bệnh ung thư đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Sở dĩ sút cân vì năng lượng ăn vào (thức ăn) ít hơn năng lượng tiêu đi (chuyển hóa cơ bản cộng với hoạt động). Vì vậy, nguyên nhân sút cân có thể do ăn ít quá (biếng ăn, thiếu ăn, bệnh mạn tính …) hoặc do tiêu thụ năng lượng nhiều quá (chuyển hóa tăng, hoạt động thể lực quá mức).

Cơ thể mất nước nhiều cũng gây sút cân nhanh. Thí dụ: dùng thuốc lợi niệu, mất mồ hôi nhiều, thiếu nước uống, kiêng muối quá mức đều có thể sút cân.

Dưới đây là những bệnh gây sút cân chủ yếu gặp trong lâm sàng, đã loại trừ nguyên nhân mất nước.

Đái tháo đường – Bệnh gây sút cân đột ngột

Bệnh đái tháo đường có thể gây sút cân rất đột ngột, biểu hiện của người bệnh có thể đi kèm với nhiều rối loạn chuyển hóa khác.

Cơ chế gây sút cân của bệnh đái tháo đường

Sút cân là triệu chứng quan trọng của bệnh đái tháo đường. Mới đầu, sút cân chủ yếu do mất mước (vì đái nhiều). Sau đó, cân tiếp tục giảm do mất nhiều glucose qua nước tiểu (vì glucose niệu). Thiếu insulin và thừa glucagon cũng làm giảm tổng hợp protein và mỡ, đồng thời tăng quá trình tiêu protein và tiêu mỡ.

Người bệnh đái tháo đường ăn khỏe hơn người bình thường nhưng vẫn sút cân vì năng lượng ăn vào dù cao cũng không bù đắp nổi những tiêu hao năng lượng do bệnh. Ăn nhiều mà vẫn sút cân là một trong những đặc điểm của đái tháo đường.

Chẩn đoán bệnh đái tháo đường khi thấy sút cân

Để chẩn đoán, cần phải định lượng glucose trong máu lúc đói (định lượng ít nhất hai lần liên tiếp), nếu quá 1,4g/l (7,8 mmol/lít) là nghi ngờ. Tìm glucose và thể ceton trong nước tiểu giúp thêm cho chẩn đoán.

Điều trị bệnh đái tháo đường

Trước hết, phải hạn chế ăn chất bột và đường. Tùy trường hợp, dùng một trong những viên chống đái tháo đường sau đây:

Glibenclamid (Daonil, viên 5mg)

Gliclaizid (Predian, viên 80mg)

Tolbutamid (Dolipol, viên 500mg)

Thường bắt đầu bằng một viên, sau điều chỉnh dần.

Những ca nặng, cân sút nhanh mặc dù ăn rất nhiều, đường huyết quá cao và nhất là những trường hợp có ceton niệu, cần tiêm insulin dưới da, bắt đầu bằng 20 đơn vị. Nếu dùng liều cao hơn, cần có sự hướng dẫn của tuyến trên. Khi đã tính được liều thích hợp thì người bệnh có thể tự dùng thuốc ở nhà, dưới sự giám sát chặt chẽ và thường kỳ của thầy thuốc.

Người bệnh phải theo dõi chế độ ăn nghiêm ngặt, hạn chế glucid và nếu béo thì hạn chế cả lượng calo nói chung.

Cường giáp – Bệnh gây sút cân phổ biến

Cường giáp là một bệnh gây sút cân ngay cả khi người bệnh vẫn duy trì ăn uống và tập luyện đều đặn như bình thường.

Cơ chế và triệu chứng cường giáp

Còn gọi là nhiễm độc giáp, mà thể hay gặp nhất là bệnh Basedow, trong bệnh này, tuyến giáp tăng tiết hormon, chủ yếu là thyroxin (T1), tăng mạch chuyển hóa ở các mô và tiêu hao rất nhiều năng lượng.

Người bệnh gầy sút nhanh chóng, mặc dầu ăn ngon miệng và ăn nhiều, nhất là các glucid như cơm, đường. Bệnh cảnh lâm sàng còn có mắt lồi, bướu giáp, run tay, tim nhanh, sợ nóng, nhiều mồ hôi, ỉa chảy, rụng tóc, dễ cáu kỉnh. Cũng có khi (nhất là người cao tuổi) chỉ có sút cân đơn thuần, không có các triệu chứng trên.

Chẩn đoán bệnh cường giáp

Để chẩn đoán, hiện nay vẫn cần đo chuyển hóa cơ bản: chỉ cần mắt lồi, bướu giáp, mạch nhanh thường xuyên trên 90 lần mỗi phút và chuyển hóa cơ bản > 30% là đã có thể bước đầu xác định bệnh Basedow.

Xét nghiệm chẩn đoán bệnh cường giáp

Độ tập trung I131 cao quá 30% sau 24 giờ

Định lượng T¬4 > 200 microgam/lít (260 nanomol/lít)

Định lượng T3 > 2 microgam/lít (3,1 nanomol/lít)

Điều trị bệnh cường giáp

Có thể chữa triệu chứng để người bệnh cường giáp dễ chịu ngay

Propranolol viên 40mg. Uống ½ viên mỗi lần, dùng 2 lần trong 24 giờ. Sau đó, có thể tăng dần liều.

• Nếu không dùng được thuốc chẹn bêta, thì thay bằng: Diltiazem viên 60mg. Uống 1 viên mỗi lần, dùng 2 lần trong 24 giờ. Sau cũng có thể tăng dần liều.
• Iod (dung dịch Lugol mạnh) uống 30-60 giọt/24 giờ, chia 3 lần uống.
• Đồng thời, dùng ngay thuốc kháng giáp trạng tổng hợp, dùng một trong các thuốc sau:

Benzyl – thiouracil (BTU, Basdènc, viên 25mg): Bắt đầu bằng 6 viên/24 giờ, dùng trong vài tuần. Khi đỡ, giảm dần liều cho đến liều duy trì 3-4 viên/24 giờ, dùng trong vài tháng.

Methylthiouracil (MTU viên 50 mg) hoặc propylthiouracil (PTU viên 50 mg): bắt đầu bằng 6 viên/24 giờ, dùng trong vài tuần, rồi cũng giảm liều theo cách như trên.

Carbimazon (Ncomerzole viên 5 mg): cũng bắt đầu bằng 4-8 viên /24 giờ, rồi cũng giảm liều theo cách như ở các thuốc trên.

Nếu chữa bằng thuốc không kết quả, nên gửi tuyến trên xét chỉ định dùng iod phóng xạ hoặc phẫu thuật.

Các bệnh gây sút cân liên quan tới nội tiết khác

Ngoài bệnh Đái tháo đường, Cường giáp, một số bệnh nội tiết khác cũng gây sút cân rõ rệt như:

• U tế bào ưa chrom: tăng huyết áp từng cơn là dấu hiệu chính, nhưng đồng thời cũng sút cân, vì catecholamin tăng trong máu.
• Suy toàn tuyến yên (panhypopituitarism), còn gọi là bệnh Simmonds, cũng làm gầy sút nhiều.
• Suy thượng thận, sút cân ở đây do chán ăn, hậu quả của thiếu cortisol.

Bệnh tiêu hóa gây sút cân

• Các bệnh viêm tụy mạn, xơ nang tụy, hay tạo phân có mỡ, gày sút nhanh chóng mặc dù ăn vẫn nhiều
• Viêm ruột, ký sinh trùng, hẹp thực quản, loét dạ dày tá tràng, thiếu máu ác tính, xơ gan…. đều có thể gây sút cân. Cơ chế có nhiều: chán ăn, nôn mửa, tắc, kém hấp thu, viêm.

Điều trị tùy nguyên nhân.

Ung thư gây sút cân

Trường hợp sút cân mà không có biểu hiện gì đặc biệt khác, có khả năng là ung thư ở một vị trí kín đáo nào đó. Phải tìm nguyên nhân ở ống tiêu hóa, tụy, gan, hạch, máu… Sút cân só lẽ do chán ăn là chính, nhưng chuyển hóa cũng có tăng ít nhiều.

Bệnh tâm thần gây sút cân

Điển hình nhất là bệnh biếng ăn tâm thần. Một số bệnh tâm thần khác cũng gây sút cân (tâm thần phân liệt, trầm cảm…)

Chẩn đoán chủ yếu bằng cách loại trừ những bệnh thực tổn.

Suy thận mạn gây sút cân

Nhiều khi suy thận biểu hiện trước tiên bằng gầy sút do chán ăn.

Tóm lại, ở người bệnh sút cân mà ăn nhiều hơn, nên nghĩ đến đái tháo đường, nhiễm độc giáp, kém hấp thu thức ăn, rồi đến bệnh bạch cầu, u lympho. Nếu ăn vẫn bình thường hoặc kém đi, nên tìm ung thư, nhiễm khuẩn, suy thận, bệnh tâm thần hoặc bệnh nội tiết.

Một số bệnh đặc biệt gây sút cân

Lao, bệnh nấm, áp xe amop, viêm màng trong tim miễm khuẩn dạng bán cấp, bệnh AIDS đều có thể gây sút cân.

Phải tìm kỹ nguyên nhân bệnh và chữa theo nguyên nhân

Bài viết Các bệnh gây sút cân đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Ung thư cổ tử cung

Đối với ung thư cổ tử cung là loại ung thư phổ biến thứ ba ở nữ giới. Có khoảng 270.000 ca tử vong vì căn bệnh này mỗi năm trên thế giới, tương đương 2-3 phút có một người chết vì căn bệnh này. Trong đó, 80% ca tử vong nằm ở các nước đang phát triển.

Theo thống kê ở Việt Nam, ung thư cổ tử cung đứng hàng thứ hai về mức độ phổ biến, chỉ đứng sau ung thư vú khoảng 5.100 ca mắc mới và 2.400 ca tử vong mỗi năm.

Thạc sĩ – bác sĩ Lê Thị Kiều Dung, Trưởng khoa Phụ sản, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM, cho biết “Ung thư cổ tử cung nếu được phát hiện sớm, đặc biệt là tầm soát ở giai đoạn tiền ung thư thì cơ hội chữa khỏi là 100%, tầm soát càng trễ thì tỉ lệ này giảm dần theo giai đoạn”. Đặc biệt, việc tầm soát sớm ở giai đoạn tiền ung thư cũng sẽ giúp người bệnh giảm chi phí và thời gian điều trị do phương pháp điều trị đơn giản nhẹ nhàng, tỉ lệ tái phát thấp, đảm bảo duy trì khả năng sinh sản và chất lượng cuộc sống như ban đầu của người bệnh.

Hình ảnh cổ tử cung theo các giai đoạn của bệnh Ung thư

Ung thư đại trực tràng

Thạc sĩ – bác sĩ Phạm Công Khánh, Phó trưởng khoa Nội soi, Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho biết Tại Việt Nam, ung thư đại trực tràng là một trong 10 loại ung thư thường gặp, với tỉ lệ tử vong đứng hàng thứ 5 ở cả hai giới “Tuy nhiên, tỉ lệ phát hiện ung thư đại trực tràng ở giai đoạn sớm rất thấp chỉ từ 5,3% – 17,2%. Đa số người bệnh đến khám khi ung thư đã tiến triển, di căn đến hạch hay di căn xa nên tiên lượng thường xấu và thời gian gian sống trên 5 năm chỉ đạt 18% – 85% tùy giai đoạn”.

Hình ảnh ung thư đại trực tràng

Bác sĩ Khánh khẳng định nếu được phát hiện sớm, người bệnh sẽ được điều trị bằng những phương pháp ít xâm lấn có thể bảo tồn được đại trực tràng, tỉ lệ sống cao trên 90%. Điều trị sớm cũng giúp phục hồi nhanh và tỉ lệ tái phát thường dưới 1%. Đồng thời tiết kiệm được thời gian và chi phí điều trị”.

Ung thư vú

Tiến sĩ – bác sĩ Trần Đặng Ngọc Linh, Trưởng Bộ môn Ung thư, Đại học Y dược TPHCM chia sẻ: Ung thư vú là loại ung thư phổ biến hàng đầu ở phụ nữ Việt Nam có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Ước tính hiện nay, mỗi năm cả nước có trên 11.000 ca mắc bệnh và khoảng 4.500 ca tử vong do ung thư vú.

Qua đó bác sĩ Linh khuyến cáo phụ nữ nên tầm soát ung thư vú bằng nhũ ảnh bắt đầu từ sau 40-45 tuổi nhằm giúp phát hiện các tổn thương tiền ung thư hay ung thư vú ở giai đoạn rất sớm. Việc này đã được chứng minh giúp giảm tỉ lệ mắc và tử vong do bệnh. Siêu âm có thể phát hiện các ung thư vú ở giai đoạn sớm khi chưa có biểu hiện lâm sàng, tỉ lệ điều trị khỏi cao. Ngoài ra, tự khám vú và khám vú định kỳ giúp phụ nữ có cơ hội nhận thức tuyến vú của mình.

Hình ảnh Ung thư vú

Cuối cùng, bác sĩ Linh nhắn nhủ “Phụ nữ sau 40-45 tuổi nên tham gia khám tầm soát ung thư vú mỗi 1-2 năm/lần, đây là biện pháp hữu hiệu nhất hiện nay để giảm nguy cơ mắc bệnh”. Ngay cả các trường hợp phát hiện vào giai đoạn tiến xa, di căn vẫn có cơ hội kiểm soát được bệnh.

Bài viết Ba căn bệnh ung thư có thể chữa khỏi nếu được tầm soát sớm đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Thống kê số bệnh nhân mắc bệnh ung thư

Hiện, mỗi năm trên thế giới có khoảng 160.000 trẻ mắc các bệnh ung thư, trong số đó có khoảng 90.000 trẻ tử vong vì bệnh này.

Theo thống kê của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF), tính đến năm 2015, thế giới có khoảng 250.000 trẻ em đang bị mắc bệnh ung thư trong đó 50.000 trẻ được chẩn đoán có tỷ lệ sống sót là 80% và 200.000 trẻ còn lại chỉ có cơ hội sống khoảng 25%.

Đối với Việt Nam, theo khảo sát của Viện Nghiên cứu phòng chống ung thư, trong 15 năm qua hầu hết các loại ung thư tại Việt Nam đều gia tăng với số lượng gần gấp đôi lên 126.000 ca.

Quá trình phát triển tế bào ung thư

Ung thư là bệnh lý ác tính của tế bào, có thể gặp ở mọi cơ quan trong cơ thể, xảy ra ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ mới sinh có thể do đột biến gen từ lúc bào thai.

Theo các chuyên gia, đa số bệnh ung thư hình thành các khối u ở giai đoạn sớm u hình thành chưa rõ. Trong quá trình phát triển khối u, các tế bào ác tính có khả năng di căn tới các hạch bạch huyết hoặc các tạng ở xa hình thành các khối u mới.

Những bệnh ung thư thường gặp ở trẻ nhỏ

Trẻ em cũng có thể mắc ung thư, tuy nhiên, có một số căn bệnh ung thư trẻ dễ mắc hơn. Các bệnh này thường ẩn chứa những rối loạn bẩm sinh của trẻ em.

Ung thư xương

Bệnh này có 2 dạng là ung thư mô liên kết xương và ung thư xương tạo xương. Theo thống kê trong các căn bệnh ung thư thường gặp, ung thư xương có tỉ lệ sống sót nhất trong các dạng bệnh ung thư thường gặp ở trẻ.

Ung thư xương thường gặp ở trẻ lớn và thanh thiếu niên với triệu chứng phổ biến nhất là đau trong xương, xuất hiện khối u, dễ gãy xương…

U nguyên bào thần kinh

U nguyên bào thần kinh là một dạng ung thư tập trung vào các tế bào thần kinh chuyên biệt, chiếm khoảng 6% số bệnh nhân ung thư nhỏ tuổi (dưới 5 tuổi), và bắt đầu ở tuyến thượng thận. Dấu hiệu cảnh báo của bệnh là sốt, đau xương, buồn nôn và chán ăn…

Bệnh phổ biến ở bé trai nhiều hơn bé gái, và chỉ 1-2 phần trăm trẻ em bị bệnh này có tiền sử gia đình mắc bệnh.

Ung thư não

Ung thư não là một trong những khối u cứng thường gặp nhất ở trẻ và là nguyên nhân khiến 1/3 trẻ bị ung thư tử vong. Các triệu chứng của bệnh ung thư não là nôn mửa, buồn nôn và mờ mắt.

Theo đánh giá, tế bào ung thư phát triển quá nhanh trong các mô thần kinh (thường là ở phần dưới của não) tạo thành khối u não ác tính.

Ung thư hạch bạch huyết

Đây là căn bệnh ung thư bắt đầu ở hệ bạch huyết chiếm khoảng 10% các bệnh nhân ung thư nhỏ tuổi trên toàn thế giới.

Khi trẻ bị ung thư hạch bạch huyết không chỉ bị suy giảm hệ miễn dịch mà còn có thể gặp các triệu chứng khác như có hạch ở cổ, bẹn… sốt, giảm cân không có lý do, đổ mồ hôi về đêm

Lời kết

Chăm sóc, nuôi dậy trẻ trong thời gian đầu đời là một trong những việc làm quan trọng tạo nền móng cho trẻ lớn lên sau này. Do đó, để trẻ có một cơ thể khỏe mạnh cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, các loại vitamin, chất khoáng cần thiết…

Ngoài ra, các chuyên gia còn khuyến cáo khi trẻ có các dấu hiệu như đột nhiên xuất hiện hoặc thấy sưng nề bất thường ở khu vực ổ bụng; Sốt kéo dài từ ngày này sang ngày khác mà không rõ nguyên nhân; Tình trạng cơ thể luôn mệt mỏi, da dẻ xanh xao và sút cân nhanh trong thời gian ngắn; Đau và sưng nề kéo dài không rõ nguyên nhân kèm theo các cơn đau đầu, buồn nôn… cần đưa trẻ đến các sở y tế để kiểm tra, đánh giá tình hình sức khỏe, tránh những trường hợp đáng tiếc có thể xảy ra.

Bài viết Cảnh báo những căn bệnh ung thư thường gặp ở trẻ nhỏ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.