Trẻ thường bị viêm xoang ở hai khu vực xoang sàng và xoang hàm nhất

Viêm xoang là gì?

Xoang là một hệ thống rỗng ở người lớn, bao gồm các xoang hàm, xoang trán, xoang sàng và xoang bướm. Ở bé khi mới sinh ra thì đã có sẵn xoang hàm (nằm phía sau má) và xoang sàng (nằm giữa 2 hố mắt) nên bé thường bị viêm xoang ở 2 khu vực này nhất. Càng lớn lên, các xoang khác mới phát triển dần.

Nguyên nhân gây viêm xoang

Nguyên nhân gây viêm xoang chủ yếu là do hiện tượng viêm nhiễm trùng (vi khuẩn, virus) ngược dòng từ họng, mũi, phế quản… đi lên. Vì thế, nếu bé thường xuyên bị viêm mũi, viêm họng còn gọi là viêm hô hấp trên mà không được điều trị đúng thì rất dễ dẫn đến viêm xoang.

Dấu hiệu nhận biết khi trẻ bị viêm xoang:

Triệu chứng trẻ bị viêm đường hô hấp trên là: Sốt, ho, sổ mũi, quấy khóc. Các triệu chứng này thường giảm và tự khỏi sau 5 – 7 ngày.

Khi những triệu chứng trên kéo dài hơn hoặc diễn tiến nặng hơn với những biểu hiện dưới đây thì rất có khả năng bé đã bị viêm xoang cấp tính:

“Cảm cúm” kéo dài 10 – 14 ngày có thể kèm sốt hoặc không.

Bé có dấu hiệu viêm hô hấp kèm theo sốt 4 ngày liên tục.

Sổ mũi đục, xanh hoặc vàng.

Chảy mũi sau đôi khi dẫn đến đau họng, ho, khạc đờm, khò khè, khó thở, nôn, buồn nôn.

Quấy khóc, mệt mỏi.

Sưng quanh mắt.

Ngoài ra, cũng cần chú ý các biểu hiện khi bé ho, sốt nhẹ, chảy mũi nước, đau đầu và nghẹt mũi kéo dài hơn 2 tuần mà chưa được khám bệnh hoặc điều trị chưa dứt điểm; hoặc bé thường xuyên mắc bệnh hô hấp tái phát nhiều lần trong một năm thì có nguy cơ cao bé đã mắc viêm xoang mạn tính. Mẹ cần đưa bé đi khám và điều trị sớm.

Khi thấy các triệu chứng trên thì mẹ cần đưa bé đến bác sĩ thăm khám càng sớm càng tốt nhất là với các bé dưới 6 tuổi để được chẩn đoán chính xác và điều trị kịp thời. Không tự ý cho bé dùng kháng sinh khi không có chỉ định của bác sĩ.

Viêm hô hấp, sưng quanh mắt, cảm cúm kéo dài, đau họng, khó thở… là những dấu hiệu viêm xoang cấp tính

Có nên cho trẻ chụp X- Quang để chẩn đoán viêm xoang?

– Với các bé dưới 6 tuổi nên hạn chế chụp X-Quang. Hầu hết, các bác sĩ sẽ dựa vào những triệu chứng lâm sàn kết hợp cùng các động tác soi đèn để khám tai, mũi, họng, ấn một số điểm trên mặt người bệnh để xác định điểm đau, sưng tấy…

– Ngoài ra, khi cần thiết, bác sĩ có thể nội soi bằng dụng cụ chuyên khoa đặc biệt để nhìn được vào trong hốc mũi, các hốc rỗng của xoang, bác sĩ cũng có thể chỉ định làm một số xét nghiệm như cấy mủ, chất nhầy của xoang để tìm vi khuẩn để có thể kết luận chính xác.

– Trừ một số trường hợp thật đặc biệt, bệnh diễn tiến nặng hoặc khó chẩn đoán, bác sĩ mới yêu cầu chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp X – Quang để nắm rõ về tình trạng các xoang của bé và các vị trí tổn thương cụ thể của xoang

Lưu ý khi điều trị viêm xoang cho trẻ

– Khi điều trị viêm xoang cho bé mẹ cần chú ý trong quá trình dùng thuốc cần kết hợp dùng nước muối sinh lý để rửa mũi và xì sạch những cặn bẩn trong đường hô hấp của bé đi.

– Nên cho bé uống nhiều nước và ăn nhiều các loại hoa quả chứa vitamin A, C.

– Ngoài ra, giai đoạn đầu khi điều trị có nguy cơ bị “công thuốc” tuỳ theo cơ địa của từng bé, các triệu chứng có thể nặng lên ở một số bé. Nhưng qua giai đoạn này, các triệu chứng sẽ giảm dần và hết hẳn vì thế các mẹ không nên quá lo lắng mà cần thực hiện đúng chỉ định của bác sĩ.

– Cũng không nên tự ý cho bé sử dụng các thuốc chống sung huyết mũi dạng phun sương hoặc thuốc chống nghẹt mũi mà không có sự chỉ định của bác sĩ vì có thể ảnh hưởng đến huyết áp, tim mạch hay gây chảy mũi bù trừ hoặc khô mũi quá mức cho bé.

Làm gì để ngăn ngừa bệnh viêm xoang trẻ em?

Giữ môi trường sống trong lành, tập cho trẻ thói quen rửa tay khi bị cúm là những cách đơn giản ngăn ngừa bệnh viêm xoang

– Cách đơn giản là thay đổi lối sống hoặc môi trường trong nhà để giảm nguy cơ mắc bệnh viêm xoang ở trẻ.

– Vào mùa lạnh, khi không khí trở lạnh, hãy sử dụng máy giữ độ ẩm không khí để duy trì độ ẩm trong nhà khoảng 45-50%. Nên thường xuyên làm sạch máy giữ ẩm.

– Bệnh viêm xoang không lây nhiễm mạnh, nhưng khi trời trở lạnh, nó có thể dễ dàng lây lan, đặc biệt giữa các thành viên trong gia đình hay nhóm bạn bè. Cách hiệu quả nhất để ngăn ngừa mầm bệnh lây lan là hãy dạy cho trẻ nên thường xuyên rửa sạch tay, đặc biệt khi trẻ đang bị cảm.

Lời kết

Các bệnh hô hấp luôn là những căn bệnh phổ biến và gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ khiến cho các gia đình lo lắng. Tạo môi trường sống trong lành và xây dựng một lối sống khỏe mạnh trong gia đình là một cách đơn giản nhưng vô cùng hiệu quả trong việc ngăn ngừa bệnh viêm xoang ở trẻ.

Benh.vn

Bài viết Bệnh viêm xoang ở trẻ nhỏ, dấu hiệu và những lưu ý khi điều trị đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Nguyên nhân gây viêm xoang mạn tính

Bệnh viêm xoang mạn tính có nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó cơ địa là một yếu tố rất quan trọng nên bệnh cũng có tính chất gia đình.

• Vẹo vách ngăn cao, phì đại xương xoăn giữa, dị ứng, gây nên tình trạng dẫn lưu kém, kéo dài không thoát mủ ra khỏi xoang được (vì lỗ thông tự nhiên bị tắc) hoặc sau một viêm xoang cấp tính có hoại tử xương trong 1 bệnh nhiễm trùng cúm, sởi… hoặc sau một viêm xoang mủ do răng.
• Vai trò thể địa cũng rất quan trọng, nhất là thể địa dị ứng. Dị ứng dẫn tới nhiễm trùng phát triển và khi bị nhiễm trùng lại làm dị ứng nặng lên. Do đó điều trị bệnh thường làm bệnh thuyên giảm nhưng ít khi khỏi hẳn.

Triệu chứng viêm xoang mạn tính

Người bệnh viêm xoang mạn tính có nhiều triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng cần lưu ý như sau.

Triệu chứng cơ năng bệnh viêm xoang mạn tính

• Đau: Viêm mạn tính thường không đau, trừ những đợt hồi viêm. Thường chỉ là cảm giác nặng đầu, vị trí tùy theo loại xoang viêm. Viêm xoang trước thường nhức quanh mắt, ở hàm trên. Viêm xoang sau thường nhức sâu hoặc ở vùng đỉnh chẩm.
• Ngạt tắc mũi thường xuyên.
• Chảy mũi kéo dài ra mủ xanh hoặc mủ vàng, nếu là viêm xoang trước mạn tính. Viêm xoang sau: triệu chứng âm ỉ dễ nhầm lẫn. Mủ  hoặc chất nhầy chảy xuống họng, bệnh nhân phải khịt, khạc, nhổ thường xuyên. Hay có biến chứng mắt như viêm thần kinh thị giác sau nhãn cầu, viêm mống mắt thể mi…

Triệu chứng thực thể bệnh viêm xoang mạn tính

Triệu chứng viêm nhóm xoang trước mạn tính:

• Ngách giữa nề và ướt hoặc mủ chảy từ ngách giữa xuống xương xoăn dưới, hoặc có ít mủ đọng khô ở bờ dưới xương xoăn giữa.
• Xương xoăn dưới nề to.
• Niêm mạc ngách giữa phù nề, có khi thoái hoá thành polyp mũi. Xuất hiện gờ Kauffman (do phì đại niêm mạc ở ngách giữa thành một đường gờ dài, trông như một xương xoăn thứ hai nằm ngoài xương xoăn giữa).
• Soi mũi sau: mủ đọng ở sàn mũi hoặc ở đuôi xương xoăn dưới.

Triệu chứng viêm nhóm xoang sau mạn tính:

• Soi mũi trước nhiều khi không thấy gì.
• Soi mũi sau: thấy chất nhầy mủ xuất phát từ ngách trên chảy ra cửa mũi sau, tỏa xuống vòm mũi họng.
• Khám họng: thành sau họng viêm mạn tính với nhiều tổ chức lymphô đỏ và chất nhầy đặc bám.

X-Quang bệnh nhân viêm xoang mạn tính

Blondeau và Hirtz có giá trị trong chẩn đoán xác định: hình xoang mờ đều hoặc hình vòng cung, hình polyp…

Chẩn đoán bệnh viêm xoang mạn tính

Để chẩn đoán chính xác bệnh viêm xoang mạn tính cần phải thăm khám lâm sàng và làm các xét nghiệm cận lâm sàng cần thiết. Chẩn đoán bệnh có thể dựa vào các yếu tố sau đây:

• Triệu chứng cơ năng.
• Triệu chứng thực thể.
• Soi bóng mờ.
• Chọc thông xoang hàm.
• X-quang: tư thế Blondeau, Hirtz và C.T.Scan

Điều trị viêm xoang mạn tính

Để điều trị viêm xoang mạn tính cần xác định tinh thần điều trị bảo tồn, chống các đợt cấp, ngăn bệnh trở nặng và có mục tiêu điều trị rõ ràng, kết hợp hướng dẫn bệnh nhân tự chăm sóc tại nhà.

Phương pháp điều trị bảo tồn viêm đa xoang mạn tính

• Kháng sinh, chống viêm, giảm đau… (nếu có hồi viêm).
• Khí dung, Proetz…
• Chọc dò xoang hàm để ống dẫn lưu, rửa và bơm thuốc.
• Nhổ, chữa răng nếu do răng.
• Vacxin chống nhiễm khuẩn.
• Vitamin A và B.
• Giảm mẫn cảm nếu có dị ứng.

Phương pháp điều trị phẫu thuật viêm đa xoang mạn tính

• Mở lỗ thông xoang hàm thường xuyên ở ngách mũi dưới.
• Phẫu thuật nội soi chức năng mũi, xoang (FESS).
• Mổ xoang (Caldwell Luc, Delima).
• Mổ vách ngăn (nếu nguyên nhân do dị hình vách ngăn).

Chỉ định phẫu thuật xoang:

• Viêm xoang gây ra các biến chứng: não, mắt, xuất ngoại…
• Viêm xoang nguyên nhân do các dị vật trong xoang.
• Viêm xoang đã có thoái hoá dạng políp.
• Các khối u trong xoang (khối u lành tính hoặc ác tính).
• Viêm xoang mủ mạn tính, chọc dò xoang hàm để ống dẫn lưu và rửa nhiều lần nếu qua 10 lần không đỡ nên chuyển sang phẫu thuật.

Biến chứng của viêm xoang mạn tính

Bệnh viêm xoang mạn tính khó điều trị dứt điểm nên việc chăm sóc tại nhà rất quan trọng giúp ngăn ngừa các biến chứng. Sau đây là một số biến chứng của viêm xoang mạn tính.

Biến chứng mắt của viêm xoang mạn tính

Viêm mô tế bào ở mắt cấp tính: Phù nề mi mắt và kết mạc, có khi khó đánh giá về vận nhãn, lồi mắt. Khó khăn cơ bản là là phân biệt viêm mô tế bào đơn thuần, chỉ cần điều trị nội khoa với mủ trong hốc mắt. Cần phải dẫn lưu kịp thời tránh khỏi mù.

Cần chỉ định phẫu thuật khi có một trong ba dấu hiệu:

• Nhãn cầu cố định.
• Giãn đồng tử.
• Mất nhạy cảm giác mạc.

Lồi mắt, liệt vận nhãn, viêm thần kinh thị giác có thể do viêm hoặc u nhầy các xoang sau.

Chẩn đoán xác định bằng chụp X-quang.

Biến chứng não của viêm xoang mạn tính

• Viêm màng não mủ.
• Áp xe ngoài màng cứng, áp xe não, viêm tắc xoang tĩnh mạch dọc trên, xoang hang… thường do viêm xoang trán cấp tính.

Cần chú ý khi có những tình huống sau đây xuất hiện:

• Viêm xoang trán cấp tính điều trị tích cực nhưng triệu chứng không giảm.
• Có các triệu chứng của nhiễm khuẩn nội sọ, khi tìm nguyên nhân cần nghĩ tới viêm xoang.

Bài viết Bệnh viêm xoang mạn tính đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Biến chứng của bệnh viêm xoang có thể nặng và nguy hiếm đến tính mạng cho người bệnh. Vì vậy, cần tuân thủ nguyên tắc điều trị và dự phòng biến chứng của bệnh viêm xoang.

Xoang có thể bị bệnh bởi cơ chế dị ứng được gọi là viêm xoang dị ứng.

Nguyên nhân của bệnh viêm xoang

Viêm xoang có thể xảy đến với bất kỳ ai với các nguyên nhân đa dạng, trong đó có hai nguyên nhân phổ biến nhất là do dị ứng hoặc nhiễm trùng.

Viêm xoang do dị ứng

Xoang có thể bị bệnh bởi cơ chế dị ứng nên được gọi là viêm xoang dị ứng. Viêm xoang dị ứng phụ thuộc vào các loại dị nguyên (kháng nguyên) xâm nhập vào trong xoang đặc biệt là các loại dị nguyên mang tính chất dị ứng mạnh và rất lạ đối với cơ thể (phấn hoa, lông chó, mèo, bọ, mạt, ve, bụi bẩn) từ môi trường sống hàng ngày và gặp phải cơ thể có cơ địa dị ứng thì bệnh sẽ xuất hiện sớm hơn, nặng hơn.

Một số trường hợp do sử dụng thuốc xịt thông mũi quá nhiều hoặc hút thuốc lá, thuốc cũng làm tăng nguy cơ viêm xoang. Viêm xoang dị ứng ít khi có sốt trừ khi có bội nhiễm vi sinh vật.

Người bị polyp mũi, vẹo vách ngăn mũi hoặc viêm VA sẽ cản trở dẫn lưu xoang cũng dễ viêm xoang.

Khi nghi ngờ bị viêm xoang, cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt.

Viêm xoang do nhiễm trùng

Viêm xoang có thể là do nhiễm vi sinh vật (vi khuẩn, virút hoặc ký sinh trùng) thì được gọi là viêm xoang nhiễm trùng. Viêm xoang nhiễm trùng thường có sốt nhẹ, nhưng đôi khi có sốt cao, rét run, đau nhức đầu, kèm theo viêm một số bộ phận thuộc đường hô hấp khác như: mũi, họng, amidan, và có thể viêm tai. Ngoài ra có nhiều tác nhân khác gây viêm xoang như: thay đổi về nhiệt độ hay áp suất không khí (khi đi máy bay hoặc lặn dưới biển).

Viêm xoang có thể là cấp tính, có thể là mạn tính. Nếu để viêm xoang mạn tính thì việc điều trị sẽ gặp không ít khó khăn và cũng có nhiều nguy cơ gây biến chứng nguy hiểm.

Viêm xoang nhiễm trùng thường có sốt nhẹ, nhưng đôi khi có sốt cao, rét run, đau nhức đầu, kèm theo viêm một số bộ phận thuộc đường hô hấp khác.

Những biến chứng bệnh viêm xoang

Viêm xoang cấp: được gọi là viêm xoang cấp khi triệu chứng xuất hiện trong thời gian ngắn, dưới bốn tuần.

Viêm xoang mạn tính: là khi triệu chứng kéo dài trên 12 tuần.

Khi bị viêm xoang cấp nếu không điều trị dứt điểm, sớm thì rất có nguy cơ gây viêm xoang mạn tính và gây biến chứng. Khi xảy ra biến chứng, bệnh thường rất nặng, có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.

Biến chứng do viêm xoang hay gặp nhất là nhiễm trùng ổ mắt chiếm tỉ lệ rất cao (85%), trong đó có khoảng 10% sẽ bị mù mắt. Nguyên nhân chủ yếu là do viêm xoang sàng, một số ít là viêm xoang hàm, với xoang trán thì ít gặp hơn. Quá trình viêm nhiễm lan tỏa hoặc theo đường mạch máu từ xoang qua hốc mắt gây nên các biến chứng tại mắt.

Bên cạnh đó có thể bị viêm mô liên kết quanh mắt. Biến chứng này thường gặp trong các trường hợp viêm xoang cấp tính. Bệnh nhân đau nhức mắt dữ dội, đau xuyên lên đỉnh đầu. Mi mắt sưng phù do tụ mủ trong hốc mắt. Biến chứng của viêm xoang đối với mắt còn có thể gây nên viêm dây thần kinh thị giác do viêm xoang sàng hoặc xoang bướm.

Ngoài ra, viêm xoang còn có thể gây viêm, áp-xe mi mắt, túi lệ. Viêm xoang cũng có thể đưa đến viêm màng não, tụ mủ dưới màng cứng, áp-xe ngoài màng cứng, viêm tắc xoang tĩnh mạch dọc trên, viêm tắc tĩnh mạch xoang hang và áp-xe não. Đây là các biến chứng về màng não tuy ít gặp nhưng vô cùng nguy hiểm, có thể gây tử vong. Các dấu hiệu thường gặp là hội chứng nhiễm trùng nhiễm độc nặng biểu hiện tăng áp lực nội sọ (sốt cao, nhức đầu, sợ ánh sáng, tinh thần trì trệ, buồn nôn, cổ cứng). Tuy vậy, đôi khi triệu chứng không điển hình mà rất lu mờ nếu tổn thương chỉ ở thùy trán (thay đổi nhân cách chút ít)…

Nguyên tắc điều trị và phòng biến chứng

Nguyên tắc điều trị viêm xoang là làm cho xoang dẫn lưu tốt, kiểm soát hoặc loại trừ nguồn gốc của tình trạng viêm để làm giảm cơn đau. Khi nghi ngờ bị viêm xoang cần đi khám bệnh càng sớm càng tốt, nên khám tại chuyên khoa tai, mũi, họng.

Người bệnh cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ để bệnh chóng khỏi không trở thành mạn tính dễ gây biến chứng.

• Nên uống nhiều nước giúp làm loãng chất tiết, dùng nước muối sinh lý rửa mũi, xông mũi bằng hơi nước nóng, đắp khăn nước ấm lên mặt cũng có thể làm dịu cơn đau.
• Luôn vệ sinh họng miệng bằng cách súc họng, đánh răng sau khi ăn, trước khi ngủ và sau khi ngủ dậy.
• Cần có chế độ ăn uống hợp lý (đủ chất, nhiều rau, quả và uống đủ lượng nước cần thiết hàng ngày).

Theo PGS.TS. Bùi Khắc Hậu

Bài viết Biến chứng của bệnh viêm xoang đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Viêm mũi dị ứng thường bắt đầu trước 20 tuổi, cao nhất từ 12 – 15 tuổi. Tuy nhiên mọi lứa tuổi đều có thể mắc bệnh. Bệnh tiến triển ngày một nặng hơn. Trường hợp viêm mũi dị ứng do phấn hoa có thể giảm khi di chuyển khỏi vùng có phấn hoa bệnh sẽ đỡ.

Nguyên nhân của viêm mũi dị ứng

• Môi trường sống: do bụi nhà, bọ chét, bào tử nấm, lông chó, mèo, chăn gối lông thú.
• Tác nhân theo mùa: phấn hoa, cây cỏ.
• Liên quan đến nghề nghiệp: hóa chất.
• Thực phẩm: các loại thực phẩm như cá, cua, tôm…

Những yếu tố dị ứng

• Cơ địa: cơ thể dễ phản ứng với các vật lạ, mùi lạ.
• Di truyền từ đời trước sang đời sau với một loại dị ứng. Khi cả mẹ và cha đều dị ứng con cái sẽ bị dị ứng nặng hơn.
• Tiếp xúc: thường xuyên tiếp xúc với hóa chất.
• Khu trú địa lý: ảnh hưởng đến dị ứng hoặc tốt hơn hoặc xấu hơn.
• Sự ô nhiễm: không khí bị ô nhiễm, thậm chí người mẹ hút thuốc con họ có thể bị dị ứng với khói thuốc.
• Dị hình hốc mũi: vẹo vách ngăn, quá phát cuốn mũi, polyp mũi, VA là yếu tố ảnh hưởng đến viêm mũi dị ứng.

Triệu chứng và chẩn đoán viêm mũi dị ứng

Khi tiếp xúc với tác nhân gây dị ứng, người bệnh thường thấy ngứa trong mũi, trong họng và cả trong mắt. Kèm theo đó là hắt hơi, chảy nước mũi, nước mắt. Đôi khi mắt cũng bị viêm kết mạc, gây đỏ và đau. Cần chẩn đoán loại trừ viêm kết mạc nhiễm khuẩn, có thể dùng tăm bông lấy bệnh phẩm gửi xét nghiệm nếu có nghi ngờ.

Điều trị viêm mũi dị ứng

• Điều trị triệu chứng bằng thuốc kháng histamin, đáp ứng tốt có thể làm giảm sung huyết mũi, giảm ngứa, giảm chảy nước mũi, nhưng có tác dụng phụ là gây buồn ngủ.
• Nếu viêm mũi nhẹ có thể dùng thuốc giảm sung huyết dạng xịt hay nhỏ vào mũi. Không dùng liên tục quá 3 ngày vì có thể làm cho bệnh nặng hơn.
• Trong một số trường hợp có thể điều trị bằng corticosteroid với dạng dùng tại chỗ.
• Thuốc hít sodium cromoglycat có thể chỉ định dùng thường xuyên trong mùa có phấn hoa, nếu phấn hoa là tác nhân gây dị ứng, sẽ ngăn ngừa được cơn dị ứng do thuốc này ức chế phản ứng của cơ thể.
• Với một số loại phấn hoa đặc biệt, việc tiêm dưới da một lượng nhỏ phấn hoa và tiêm nhắc lại nhiều lần có thể giúp cơ thể làm quen với phấn hoa và xóa bỏ được hiện tượng dị ứng.

Trong hầu hết các trường hợp, nếu xác định chính xác tác nhân gây dị ứng thì việc tránh xa tác nhân ấy là biện pháp tốt nhất.

Bài viết Bệnh viêm xoang mũi dị ứng đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Giải thích về xoang

Các xoang của bạn là các túi chứa đầy không khí được tìm thấy ở má, phía sau trán và lông mày của bạn, ở hai bên sống mũi và sau mũi. Nó có thể bị tắc dễ dàng. Các xoang khỏe mạnh được lót bằng một lớp chất nhầy mỏng bẫy bụi, vi trùng và các hạt không khí khác. Lý tưởng nhất là lông mao giống như lông nhỏ quét chất nhầy và bất cứ thứ gì bị mắc kẹt trong xoang, xuống sau cổ họng và vào dạ dày

Nguyên nhân gây ra vấn đề về xoang?

Đau và áp lực xoang xảy ra khi các mô trong mũi và xoang của bạn bị sưng và viêm. Điều đó giữ cho xoang không thoát nước đúng cách. Sự thay đổi nhiệt độ, dị ứng, hút thuốc, cảm lạnh thông thường – hầu như bất cứ điều gì gây ra sưng ở xoang hoặc giữ cho lông mao của bạn không quét sạch chất nhầy – có thể gây ra vấn đề.

Tránh kích hoạt 

Dị ứng mũi có thể dẫn đến các vấn đề về xoang như đau và áp lực. Vì vậy, hãy tránh xa các tác nhân phổ biến như vẩy da thú cưng, mạt bụi và phấn hoa. Nhận điều trị dị ứng của bạn, quá

Hơi thở ẩm

Giữ máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ của bạn hoặc các phòng khác nơi bạn dành nhiều thời gian. Không khí khô có thể gây kích ứng xoang của bạn, nhưng giữ ẩm không khí có thể giúp giảm tắc nghẽn. Xông hơi mũi hai đến bốn lần một ngày cũng có thể giúp ích. Ngồi trong phòng tắm với cánh cửa đóng kín và vòi hoa sen đang chạy. Hãy chắc chắn rằng nước nóng.

Thi hành Khu vực cấm hút thuốc

Khói từ các sản phẩm làm sạch mạnh, sơn, keo xịt tóc, nước hoa – và hầu hết, hút thuốc lá – có thể gây kích ứng xoang của bạn. Đừng để bạn bè hoặc gia đình hút thuốc trong nhà của bạn. Tìm kiếm các sản phẩm làm sạch “xanh” trong các giống không mùi. Chúng ít có khả năng chứa các hóa chất mạnh có thể gây ra vấn đề về xoang.

Uống thêm nước

Nhâm nhi thêm H2O hoặc nước trái cây. Nó sẽ giúp làm loãng chất nhầy và khuyến khích thoát nước. Trà nóng là một lựa chọn tốt. Đừng lạm dụng caffeine hoặc rượu. Cả hai có thể làm bạn mất nước. Rượu có thể làm sưng xoang nặng hơn. Đặt mục tiêu cho tám hoặc nhiều ly nước 8 ounce hoặc đồ uống lành mạnh khác mỗi ngày

Hãy thử nước rửa mũi

Nó có thể giúp giữ cho xoang mũi của bạn sạch sẽ và sạch sẽ. Bạn sử dụng dung dịch muối nhẹ, vô trùng để loại bỏ chất nhầy và các chất gây dị ứng gây ra tắc nghẽn. Nghiêng người qua bồn rửa, phun dung dịch vào một lỗ mũi và để cho nó chảy qua khoang mũi của bạn và ra ngoài lỗ mũi kia. Giữ cho miệng của bạn mở và không thở bằng mũi của bạn.

Benh.vn ( TH webmd.com )

Bài viết Các cách dễ dàng để giảm thiểu vấn đề về xoang đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Toàn cây giao có vị cay, hơi chua, tính mát, hơi có độc, có tác dụng thúc sữa, sát trùng, khử phong, tiêu viêm, giải độc.

Cách chữa viêm xoang từ cây giao

Chuẩn bị

Chuẩn bị một cái ấm nước nhỏ (nhôm, sành đều được nhưng không dùng để nấu nước uống vì sợ độc).

Lấy một miếng giấy khá lớn, một tờ giấy lịch treo tường lớn hoặc nối 2 – 3 tờ giấy A4 bằng băng keo thành 1 tờ lớn, rồi quấn xéo lại thành một cái ống dài khoảng 5 tấc (50cm) chứ không được làm ngắn hơn vì sẽ quá nóng, dễ bị phỏng da còn nếu dài quá thì hơi không đủ mạnh để hít. Ống phải quấn sao cho 1 đầu vừa hoặc lớn hơn miệng vòi ấm còn 1 đầu nhỏ hơn sao vừa vào mũi để hít.

Nếu có ống tre thì tốt hơn, nhưng không được dùng nhựa, dễ nóng chảy.

Thực hiện

Mở nắp ấm, đổ vào cỡ một chén nước. Đếm cỡ 10 – 20 đốt cây xương cá (tùy theo số cây mình có được nhiều hay ít), cắt nhỏ các đốt cây (thành cỡ phân nửa của lóng tay) rồi thả vào ấm. Nên cắt cây ngay trên miệng ấm, để cho mủ cây nhỏ vào ấm càng tốt. Phải luôn cẩn thận tránh mủ văng vào mắt, nguy hiểm.

Đặt ấm lên bếp, vặn lửa thật lớn cho nước trong ấm sôi lên. Đến khi thấy hơi xông ra nhiều từ vòi ấm thì ta bớt lửa đến cực nhỏ, chỉ canh sao cho vừa đủ để hơi vẫn còn bốc ra nhẹ ở vòi ấm là đủ. Lấy ống giấy đã quấn, đưa đầu lớn của ống vào vòi ấm, còn đầu nhỏ cho vào mũi để hít hơi xông lên. Thời gian xông có thể chỉ là 15 – 20 phút, hay nếu có thời gian thì xông 30 – 50 phút. Nên để dành và hâm lại nước trong ấm để dùng, thường là 2 lần trong ngày (sáng và tối). Sau đó đổ bỏ, hôm sau làm lại liều thuốc mới. Khi hâm lại dùng lần 2 thì cho thêm một ít nước cùng với 1 vài đốt cây để bổ sung thêm thuốc.

Lưu ý

Nên bắt đầu xông ngay khi vừa bốc hơi, để tận dụng lúc chất mủ còn đậm đặc sẽ đạt hiệu quả nhanh. Vì hơi xông ra rất nóng, nên ta có thể hít một lát, đến khi thấy nóng quá thì quay mặt ra thở bên ngoài, rồi lại quay vào xông tiếp. Nên linh động làm sao để xông một cách thoải mái là được. Bình thường, chỉ sau từ 2 – 3 hoặc 4 lần xông sẽ thấy thuyên giảm rõ. Không nên xông trị viêm xoang cho phụ nữ đang có thai.

Xem video để cập nhật thêm các thông tin khác

Bài viết Chỉ cần làm đều đặn đúng hướng dẫn, sau 3 tháng vĩnh biệt viêm xoang đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Mật ong

Bạn có thể dùng tỏi giã nhuyễn, sau đó ép lấy nước cốt, trộn với mật ong cùng với tỉ lệ 1:1. Trước khi dùng mật ong chữa bệnh, bạn nên rửa sạch mũi bằng dung dịch nước muối sinh lý sau đó lau khô, sau đó bạn có thể dùng tăm bông thấm hỗn hợp tỏi cùng mật ong này đưa vào hốc mũi để trong đó khoảng 1 tiếng.

Mỗi ngày thực hiện như vậy 2 lần và liên tục như vậy 1 tuần sẽ mang lại hiệu quả. Việc dùng hỗn hợp mật ong và tỏi ban đầu sẽ có những cảm giác gắt và khó chịu ở mũi nhưng đến khi mật ong đã ngấm được vào mũi sẽ tạo nên sự thông thoáng ở các xoang và đem lại cảm giác dễ chịu.

Bạn có thể dùng 2 thìa mật ong rồi hòa cùng nước ấm để uống mỗi ngày, hàng ngày bạn thực hiện như vậy 2 lần trước bữa sáng và trước khi ngủ. Đây cũng là 1 trong những cách đơn giản nhưng lại mang lại hiệu quả cao giúp bạn có thể tăng sức đề kháng cũng như chống lại các tác nhân gây nên bệnh viêm xoang.

Tinh dầu bạch đàn

Nhỏ vài giọt tinh dầu bạch đàn vào trong một bát nước nóng, sau đó bạn lấy một chiếc khăn trùm bao phủ đầu của bạn và cái bát trong đó, sau đó hít các hơi nước bốc lên bằng mũi. Thực hiện điều này sẽ giúp bạn làm sạch được chất nhầy cũng như có những cảm giác dễ chịu ngay lập tức.

Lá chanh

Bạn lấy lá chanh đã phơi khô đun sôi khoảng 10 phút. Sau đó có thể lọc hỗn hợp này và dùng súc miệng mỗi ngày. Nó là một trong những phương thức cứu trợ bệnh viêm xoang tuyệt vời.

Tỏi

Bạn có thể lấy một vài nhánh tỏi tươi sau đó bóc sạch vỏ giã nát lấy nước. Sau đó có thể pha chế thuốc nhỏ mũi theo công thức sau một phần tinh chất tỏi cùng với một phần nước. Khi nhỏ loại dung dịch này vào mũi bạn có thể gặp một số cảm giác rất cay và khó chịu. Tỏi có tính kháng khuẩn rất cao và giúp giảm nhanh các triệu chứng viêm xoang.

Tỏi có tính kháng viêm, diệt khuẩn, trong khi đó rượu cũng có tính sát khuẩn, nhỏ dung dịch rượu tỏi vào mũi giúp chống viêm và làm sạch đường mũi.

Cách thực hiện: Tỏi khô bóc vỏ lấy 40g đem thái nhỏ, đem ngâm với 100 ml rượu trắng 40 đến 45 độ đến khi rượu dần chuyển từ màu trắng sang màu vàng, ngâm trong 10 ngày thì dung dịch rượu tỏi chuyển sang màu nghệ là có thể sử dụng.

Nhỏ từ 1 đến 2 giọt vào mũi và bóp nhẹ hai bên thành mũi. Cảm thấy hơi xót một chút nhưng chịu khó làm thường xuyên sẽ thấy đỡ hơn hẳn.

Xem thêm: Biến chứng của bệnh viêm xoang

Xem video để cập nhật thêm các thông tin khác

Bài viết Bài thuốc chữa viêm xoang cực hiệu quả đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Tìm hiểu về cây giao

Cây giao (Herba Euphorbiae Tirucalli) là loại cây Xương khô, có nơi gọi là San hô xanh, cành giao, cây nọc rắn, cây càng tôm…. thuộc họ Thầu dầu – Euphorbiceae. Cây giao có thể thu hái quanh năm, dùng tươi hoặc phơi khô.

Giao thuộc lại cây nhỡ, có thể cao tới 4-8m. Thân to bằng cổ tay, nhiều cành gần như mọc vòng, hình trụ, dài, màu lục như cành san hô. Các cành nhỏ có lá. Lá hẹp, rụng rất sớm, dài 12-16mm, rộng 2mm. Cụm hoa có bao chung nhỏ, 5 tuyến hình bầu dục, nhị nhiều; nhụy có 3 vòi chẻ đôi, đầu nhụy hình đầu. Quả nang ít lông, có 3 mảnh lồi. Hạt hình trái xoan nhẵn.

Cây giao là nguyên sản ở châu Phi (Madagascar), được nhập trồng làm cây cảnh hoặc trồng làm hàng rào.

Cây giao (Ảnh minh họa)

Thành phần hóa học

Cây chứa Euphorbon: từ nhựa tươi tách được isoeuphorol, nhựa khô có một ceton là euphorone.

Tính vị: Cây có vị cay, hơi chua, Tính mát, có độc.

Tác dụng

• Thúc đẩy tuyến sữa.
• Sát trùng.
• Khu phong.
• Tiêu viêm, giải độc…

Tác dụng chữa bệnh của cây giao

Cây giao chữa viêm xoang rất hiệu quả (Ảnh minh họa)

• Chữa khớp xương đau, bong gân tay chân.
• Đau thần kinh.
• Các bệnh về đường hô hấp: ho, hen suyễn.
• Chữa táo bón.
• Hỗ trợ cho bà mẹ thiếu sữa sau sinh.
• Chữa các bệnh ngoài da: nấm ngoài da, mụn mủ; mụn cóc…
• Chữa viêm mũi, viêm xoang.
• Viêm đau đầu ngón tay, rắn cắn……

Lưu ý: Nhựa cây rất độc, có thể làm mù mắt, loại nhựa này sẽ khô đặc như nhựa cao su khi ở ngoài ánh nắng hoặc ngâm trong nước. Vì vậy, khi sử dụng cần phải cẩn thận, tránh để nhựa cây bắn vào mắt.

Bộ phận sử dụng

• Thân.
• Lá.
• Cành.
• Rễ..

Cách sử dụng

• Dùng tươi.
• Phơi khô.
• Nhựa dùng để bôi.
• Cành và rễ dùng dưới dạng thuốc sắc hoặc đun nước xông hơi…

Dùng cây giao dưới dạng sắc hoặc đun nước xông hơi để chữa xoang…(Ảnh minh họa)

Các quốc gia sử dụng cây giao làm thuốc

• Trung Quốc.
• Ấn Độ.
• Indonesia.
• Thái Lan
• Việt Nam…

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây giao

Chữa viêm xoang

Chuẩn bị:

• 70gr cây giao (mới cắt còn nguyên mủ là tốt nhất) sau đó rửa sạch.
• Một ấm nhỏ bằng kim loại, sành sứ.
• Một tờ giấy quấn thành một cái ống dài  khoảng 50cm (một đầu to, một đầu nhỏ) hoặc dùng ống tre, ống trúc có lỗ thông giữa các đốt.

Cách làm:

• Cắt nhỏ các đốt cây thành một nửa đốt ngón tay rồi thả vào ấm.
• Đặt ấm lên bếp, vặn lửa thật lớn cho nước trong ấm sôi sùng sục.
• Khi thấy hơi xông ra nhiều từ vòi ấm thì bớt lửa nhỏ sao cho hơi vẫn còn bốc ra nhẹ ở vòi ấm.
• Đưa một đầu ống đã quấn vào vòi ấm (đầu to đặt vào vòi ấm) còn một đầu cho vào mũi để hít hơi xông lên.

Thời gian sử dụng:

• Ngày 2 lần: sáng, tối.
• Thời gian xông: ngày đầu 25 phút, các ngày sau 30 phút.
• Dùng liên tục cho đến khi hết bệnh.

Lưu ý:

• Vì hơi xông rất nóng nên có thể hít một chút sau đó quay mặt ra bên ngoài rồi lại xông tiếp. Tránh chạm trực tiếp mũi vào ống xông, do sức nóng truyền từ ấm sang ống có thể làm phỏng da.
• Khi bệnh đã khỏi, nên xông củng cố thêm vài lần, mỗi lần 45 phút rồi mới nghỉ hẳn.
• Thời gian xông đối với trẻ em ngắn hơn so với người lớn.
• Không dùng cho phụ nữ có thai hoặc cho con bú.

Kết quả qua nhiều năm cho thấy khoảng trên 90% người đã dứt bệnh xoang khi xông mũi bằng cây giao.

Chữa đau răng

Chuẩn bị:

• 50g cành xương khô sau đó rửa sạch.
• Ngâm cành giao vào trong 100ml cồn 90°C.

Cách sử dụng:

• Cho một thìa cà phê (15ml) hỗn hợp đã ngâm vào cốc nước.
• Ngậm 5 đến 7 phút, sau đó nhổ đi.

Thời gian sử dụng:

• Ngậm từ 3-4 lần/ngày.
• Ngậm đến khi răng không còn đau nữa.

Chữa mụn cóc – Mụn thịt

Chuẩn bị:

• Mủ cây giao.

Cách làm:

• Bẻ chỗ giao nhau giữa hai đốt cây để lấy mủ.
• Lấy mủ chấm gọn lên mụt cóc (không làm lan rộng quá).

Thời gian sử dụng:

• Chấm 2 lần/ngày.
• Chấm trong khoảng một tuần mụn sẽ rụng, để lại lớp da bình thường.

Chữa bong gân, sưng tay chân

Chuẩn bị:

• Lấy một lượng thuốc vừa phải rửa sạch.
• Cắt nhỏ số thuốc rồi trộn chung với một ít muối bột cho vào bao nylon.
• Dùng búa đập nát bên ngoài bao.
• Đắp toàn bộ số thuốc đã giã nhỏ lên chỗ đau rồi dùng vải quấn hay bó lại.

Thời gian sử dụng:

• Bó trong một hoặc hai ngày là khỏi bệnh.

Hỗn hợp cành giao giã nhỏ dùng để chữa bong gân, sưng tay chân (Ảnh minh họa)

Chữa rắn cắn, rết cắn, cá đâm

Lấy mủ cây xương khô bôi trực tiếp vào vết thương hoặc dùng cành giao giã nhỏ đắp trực tiếp lên vết cắn.

Lời kết

Chúng ta vẫn biết đến tác dụng của cây giao trong việc điều trị: xoang, mụn cóc, rắn cắn…Tuy nhiên, các loài Euphorbia đều chứa nhựa rất độc làm tổn thương nặng ở da và mắt, ở dạng thuốc uống gây cảm giác cháy bỏng trong miệng, lưỡi, cổ họng, đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy và loét dạ dày…

Vì vậy, khi thu hái cây giao để làm thuốc cần mang bao tay và đeo kính bảo vệ mắt. Đặc biệt khi sử dụng cây giao dưới dạng thuốc uống cần được sự đồng ý của bác sỹ để tránh gây nên những hậu quả đáng tiếc.

Bài viết Những điều chưa biết về tác dụng của cây giao đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Để giúp tham khảo và có thể áp dụng khi cần thiết, xin giới thiệu những phương thuốc trị liệu từ Đông dược hiệu quả trong điều trị viêm xoang.

 Trường hợp viêm xoang cấp

Triệu chứng: bệnh mới phát, ngạt mũi, chảy nước mũi vàng, có mủ, xoang hàm, xoang trán đau, viêm hố mũi kèm theo triệu chứng toàn thân, sợ lạnh, sốt nhức đầu.

Phép trị: thanh phế, tiết nhiệt, giải độc là chính.

Phương thuốc: ngân hoa 16g, ké đầu ngựa 16g, chi tử 8g, mạch môn đông 12g, hạ khô thảo 16g, tân di 12g, hoàng cầm 12g, thạch cao 40g. (Nếu người bệnh sợ lạnh, sốt nhức đầu bỏ hoàng cầm, mạch môn, thay ngưu bàng tử 12g, bạc hà 12g).

Kết hợp châm cứu huyệt: hợp cốc, khúc trì, nội đình, thiên ứng, thái dương, đầu duy, ấn đường, thừa khấp, quyền liêu.

Trường hợp viêm xoang mạn

Triệu chứng: bệnh kéo dài, xoang hàm, trán ấn đau, thường chảy nước mũi có mủ, mùi hôi, khiếu giác giảm, nhức đầu thường xuyên.
Phép trị: dưỡng âm, nhuận táo, thanh nhiệt.
Phương thuốc: sinh địa 12g, huyền sâm 12g, đan bì 12g, mạch môn đông 12g, kim ngân hoa 16g, ké đầu ngựa 16g, tân di 8g, hoàng cầm 12g, hà thủ ô 20g. Ngày uống 1 thang, chia 2 – 3 lần.

Kết hợp châm cứu huyệt: thiên ứng, thái dương, đầu duy, ấn đường, thừa khấp, quyền liêu, hợp cốc.

Trị viêm xoang dị ứng 

Viêm xoang dị ứng thường do phong hàn kết hợp với khí phế hư và vệ khí hư, bệnh hay tái phát, ngạt mũi, chảy nước mũi, xoang hàm, xoang trán đau, viêm hố mũi kèm theo triệu chứng toàn thân như sợ lạnh, sốt, nhức đầu, khi gặp thời tiết lạnh làm bệnh năng hơn.

Phép trị: bổ khí, cố biểu, khu phong, tán hàn.

Phương thuốc: quế chi 6g, cam thảo 4g, sinh khương 4g, ma hoàng 6g, tang bạch bì 10g, bạch chỉ 12g, ké đầu ngựa 16g, hoàng kỳ 16g, xuyên khung 16g, tế tân 6g, bạch truật 12g, phòng phong 6g, bán hạ chế 8g, ngũ vị tử 4g, hà thủ ô 20g, bạch thược 12g, đẳng sâm 16g, táo tàu 6g. Ngày uống 1 thang, chia 2 – 3 lần.

Benh.vn (Theo SKDS)

Bài viết Bài thuốc trị viêm xoang đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Hỏi các triệu chứng bệnh mũ xoang

Bệnh nhân khi được khám mũi, xoang do có nhiều lý do: ngạt mũi, chảy mũi, hắt hơi hoặc không ngửi được, khạc ra đờm hoặc bị đau đầu, mờ mắt, mỏi gáy…

Để biết rõ về bệnh: phải xác định được thời gian khởi phát, diễn biến và hiện trạng của bệnh, đã điều trị thuốc gì? ngoài ra cần hỏi tình trạng nghề nghiệp và gia đình để thấy được các nguyên nhân, liên quan gây bệnh.

Các triệu chứng chính của bệnh mũi xoang:

Ngạt, tắc mũi: là triệu chứng chính của mũi, thời gian và mức độ ngạt tắc mũi, 1 hay 2 bên, có liên quan đến thời tiết, đến tư thế đầu và các triệu chứng khác.

Chảy mũi: đánh giá tính chất, mức độ và thời gian chảy, diễn biến và liên quan đến thời tiết, đến các yếu tố khác và các triệu chứng khác.

Mất ngửi: những biến đổi về ngửi, thời gian, mức độ và liên quan đến các triệu chứng khác.

Đau: cũng thường gặp, do tự phát hay khi gây ra, tính chất, vị trí, mức độ  và thời gian đau, liên quan đến các triệu chứng khác, hướng lan, liên quan đến các triệu chứng khác.

Hắt hơi: thành tràng kéo dài hay chỉ một vài lần?

Khám mũi

Dụng cụ khám mũi: Đèn Clar, Gương trán, Đè lưỡi, Gương soi vòm, Soi mũi Speulum các cỡ.

Khám ngoài:

Nhìn và sờ nắn gốc mũi, sống mũi, cánh mũi, ấn mặt trước các xoang để phát hiện các dị hình, biến dạng, biến đổi và điểm đau.

Khám trong:

Tiền đình mũi: dùng ngón tay nâng đỉnh mũi lên để quan sát vùng tiền đình mũi xem có nhọt, viêm loét…

Soi mũi trước: dùng mở mũi, khám hốc mũi bên nào cầm dụng cụ bằng tay bên ấy. Đưa nhẹ mở mũi vào hốc mũi ở tư thế khép, khi vào trong hốc mũi, mở cánh soi mũi rộng ra. Nhìn theo hai trục ngang và trục đứng. Thường cuốn mũi dưới hay bị nề, che lấp hốc mũi, khi đó phải đặt một mảnh bông nhỏ thấm dung dịch gây co như: ephedrin, naphtasolin, xylocain 1-2 phút, sau khi gây co cuốn mũi khám lại để quan sát kỹ và đầy đủ hơn.

Cuốn mũi dưới: nhẵn, màu hồng hay đỏ nhạt, ướt co hồi tốt khi đặt thuốc gây co.

Cuốn mũi giữa: nhẵn, màu trắng hồng.

Khe giữa, dưới và sàn mũi: sạch, không có dịch, mủ ứ đọng, niêm mạc nhẵn hồng nhạt.

Vách ngăn mũi: thẳng, chân hơi phình thành gờ, niêm mạc màu hồng nhạt, nhẵn, ướt.

Soi mũi sau: nhằm quan sát gián tiếp (qua gương soi) vùng vòm họng, cửa mũi sau, loa và miệng của vòi tai. Dùng đè lưỡi và gương soi mũi sau (đường kính 1-2 cm).

Cách soi khám mũi xoang không dùng máy nội soi:

Bệnh nhân: ngồi thẳng, lưng rời khỏi tựa ghế.

Thầy thuốc: tay trái cầm đè lưỡi như khi khám họng, tay phải cầm gương soi. Trước hết hơ nhanh gương trên ngọn lửa đèn cồn (kiểm tra gương không quá nóng) để hơi nước không đọng làm mờ gương. Đưa nhẹ gương vào họng, lách qua lưỡi gà rồi quay mặt gương chếch lên trên, cán gương nằm ngang. Khi đưa gương vào bảo bệnh nhân thở bằng mũi để vòm không bị co hẹp lại, nếu có nước bọt che vòm bảo bệnh nhân nói a, a, a… làm mất đi.

Lưu ý: trong khi soi cố tránh không để gương chạm vào thành họng gây phản xạ buồn nôn. Nếu bệnh nhân có phản xạ nhiều, nên gây tê vùng họng lưỡi bằng xylocain 3 – 6% (phun hoặc bôi).

Ngoài ra cần kiểm tra vòm họng bằng cách dùng ngón tay trỏ sờ vòm để phát hiện các khối u, V.A. Nên nhớ chỉ được sờ vòm họng khi không có viêm cấp tính ở mũi họng.

Khám xoang

Nhìn:

Mặt trước xoang, hố nanh, rãnh mũi má, rãnh mũi mắt, gốc mũi, góc trong hốc mắt xem có bị nề, phồng, biến đổi không?

Tìm điểm đau:

Ấn nhẹ ngón tay cái lên vùng cần tìm điểm đau.

Điểm đau ở hố nanh (xoang hàm): vùng má, cạnh cánh mũi.

Điểm đau Grun – wald (xoang sàng trước): vùng góc trên trong hốc mắt.

Điểm đau Ewing (xoang trán): 1/3 trong cung lông mày.

Cần so sánh hai bên để tìm cảm giác đau chính xác.

Soi bóng mờ:

Dùng đèn soi bóng mờ (như đèn pin) thực hiện trong buồng tối, để bệnh nhân ngậm đèn trong miệng, hướng nguồn sáng ra phía mặt. Với xoang hàm bình thường, nguồn sáng đi qua tao thành bóng sáng hình tam giác ở dưới ổ mắt. Để nguồn sáng áp vào thành trên ổ mắt hướng nguồn sáng lên trán, nếu xoang trán bình thường sẽ có một bóng sáng ở vùng trong cung lông mày. Phương pháp soi bóng mờ không cho kết quả chính xác, rõ ràng nên hiện nay ít được áp dụng.

Chọc dò xoang hàm:

Xoang hàm có lỗ thông với hốc mũỉ khe giữa, dùng một kim chọc qua vách xương ngăn mũi xoang ở khe dưới để vào xoang hàm. Qua đó có thể hút để quan sát chất ứ đọng trong xoang, thử tìm vi khuẩn hoặc tế bào học. Cũng có thể bơm nước ấm hay dung dịch nước muối sinh lý vào xoang để nước chảy ra qua lỗ mũi xoang ở khe giữa. Trong trường hợp viêm xoang thấy có mủ hay bã đậu chảy ra theo nước.

Phương pháp này đơn giản, cho chẩn đoán xác định lại kết hợp với điều trị nên thường được dùng. Cần nhớ rằng không được tiến hành khi đang trong tình trạng viêm cấp tính.

Khám các chức năng mũi xoang

Khám chức năng thở:

Đơn giản nhất là cho thở trên mặt gương. Dùng gương Gladen là một tấm kim loại mạ kền sáng bóng có các vạch hình nửa vòng tròn đồng tâm và một vạch thẳng chia đôi đúng giữa. Để gương khít trước mũi bệnh nhân, vạch thẳng tương ứng với tiểu trụ, gương nằm ngang. Khi thở ra có hơi nước sẽ làm mờ gương. Theo mức độ gương bị mờ để đánh giá chức năng thở. Nếu gương không bị mờ là mũi bị tịt hoàn toàn. Cũng có thể dùng gương soi thường để thử.

Người ta còn dùng khí mũi kế (Rhinometrie) để đo áp lực thở của từng hốc mũi được cụ thể hơn hoặc có thể ghi lại trên giấy để có bằng chứng.

Khám chức năng ngửi:

Thường dùng ngửi kế bằng cách đưa vào từng hốc mũi 1 khối lượng không khí có nồng độ nhất định của 1 chất có mùi để tìm ngưỡng ngửi của từng chất. Thực hiện với một số chất có mùi khác nhau và so sánh với các ngưỡng bình thường để có nhận định về mức độ ngửi của người bệnh.

Cần phân biệt các chất có mùi và chất kích thích như ête, amôniac… có những người còn biết kích thích nhưng có thể mất ngửi. Thường dùng các chất có mùi quen thuộc như: mùi thơm, chua, thức ăn.

X- quang: Hai tư thế cơ bản là:

Tư thế Blondeau (mũi – cằm phim).

Bình thường:

Hốc mũi có khoảng sáng của khe thở rõ.

Các xoang hàm, trán, bướm sáng đều (so với ổ mắt), các thành xoang đều rõ.

Bệnh lý:

Khe thở của hốc mũi bị mất, hẹp lại do khối u hay cuốn mũi quá phát.

Các xoang hàm hay trán bị mờ đều do niêm mạc phù nề, mờ đặc do mủ trong xoang, bờ dày, không đều do niêm mạc dày, thoái hoá. Thành xương có chỗ bị mất, không rõ: nghi u ác tính.

Tư thế Hirtz (cằm – đỉnh phim).

Bình thường:

Các xoang sàng trước, sàng sau, xoang bướm sáng đều, các vách ngăn của các tế bào sàng rõ, các thành xoang đều rõ.

Bệnh lý:

Trên phim Hirtz các vách ngăn sàng không rõ hay bị mất đi, các tế bào sàng mờ đều hay mờ đặc do niêm mác dày hoặc có mủ. Khi có hình ảnh phá huỷ xương, các thành xoang có chỗ bị mất, không rõ: nghi ác tính.

Khi nghi ngờ có dị vật trong xoang hàm và xoang trán: cần chụp thêm tư thế sọ nghiêng để xác định vị trí cụ thể.

Khi nghi ngờ có khối u, pôlip trong xoang hàm: bơm chất cản quang vào xoang để chụp phát hiện.

C.T.Scan vùng xoang (Axial và Coronal): để đánh giá bệnh tích một cách rõ ràng và chính xác, phục vụ cho chẩn đoán và điều trị.

Bài viết Các phương pháp khám phát hiện bệnh mũi xoang đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.