Dấu hiệu của ung thư lưỡi

BN Trường (Nam Định) bị vết loét nhỏ ở miệng

Anh Nguyễn Văn Trường 32 tuổi chưa lập gia đình làm nghề thợ điện nước ở Hà Nội, bị ung thư lưỡi đã điều trị tại Bệnh viện K Hà Nội.

Đầu năm 2017, anh Trường có cảm giác có dằm ở lưỡi như xương cá găm vào nhưng đi kiểm tra bác sĩ không thấy xương nên thôi. Nhiều tháng sau chính vị trí có dằm xuất hiện vết loét nhỏ tý như đầu tăm và cứ to dần không đau đớn gì.

Nghĩ vết loét nhỏ do bị viêm miệng nên anh Trường chủ quan mua thuốc uống và thuốc bôi. Tuy nhiên, vết loét ngày 1 to hơn mà không biết bị làm sao. Đến khi người có dấu hiệu sốt, đau vùng lưỡi anh Trường đi kiểm tra tại Bệnh viện Bạch Mai được các bác sĩ chẩn đoán ung thư lưỡi. Kết quả sinh thiết niêm mạc ổ loét ở lưỡi là ung thư lưỡi biểu mô vảy. Sau đó, các bác sĩ đã cắt 1/3 lưỡi và điều trị xạ trị tại Bệnh viện K và may mắn sống sót nhờ phát hiện bệnh ở giai đoạn 2.

BN Kỳ (Nghệ An) bị loét ở viền lưỡi

Trường hợp của ông Doãn Văn Kỳ trú tại Diễn Châu, Nghệ An kém may mắn hơn khi ông bị phát hiện ung thư lưỡi giai đoạn cuối.

Ông Kỳ bị loét ở viền lưỡi và đi khám tại một bệnh viện địa phương, bác sỹ chẩn đoán có thể bị ung thư khoang miệng và yêu cầu đến bệnh viện ung bướu để khám và làm các xét nghiệm cần thiết. Kết quả, ông Kỳ bị ung thư lưỡi giai đoạn cuối nên phải điều trị hóa chất.

Sau điều trị, ông hầu như không ăn uống gì, từ cân nặng 60 kg chỉ còn 48 kg. Sức khỏe ngày càng hao hụt cộng với tâm lý lo lắng bệnh khiến ông mất ngủ liên miên.

Chuyên gia cảnh báo 3 dấu hiệu ung thư lưỡi

TS Hoàng Đình Chân – Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt cho biết ung thư lưỡi so với các bệnh ung thư khác chiếm tỷ lệ ít hơn nhưng mấy năm trở lại đây ung thư lưỡi xảy ra nhiều hơn.

Ung thư lưỡi là ung thư hốc miệng thường gặp nhất có tỷ lệ từ 22 – 39% với tỷ lệ nam mắc bệnh nhiều hơn nữ giới. Tại Việt Nam, chưa có xác nhận về số ca bị mắc ung thư lưỡi nhưng số ca bị mắc đang tăng lên khá nhiều trong một vài năm trở lại đây chủ yếu là ung thư biểu mô vảy (chiếm >95%), ung thư thường gặp nhất trong các vùng thư vùng khoang miệng (chiếm 30 – 40%).

3 dấu hiệu lâm sàng ở giai đoạn đầu của bệnh ung thư lưỡi

• Có cảm giác như có dị vật hoặc xương cá cắm vào lưỡi, rất khó chịu nhưng qua nhanh.
• Lưỡi có một điểm nổi phồng với sự thay đổi màu sắc, niêm mạc trắng, xơ hóa hoặc tổn thương là vết loét nhỏ. Sờ thấy tổn thương rắn, chắc, không mềm như bình thường.
• Có hạch dưới cằm, hàm dưới, có thể có hạch cổ cả 2 bên.

Tiên lượng sống của bệnh ung thư lưỡi ở những người có khối u đường kính < 2cm: tỷ lệ sống trên 5 năm là 70 – 80%, những người có khối u đường kính > 2cm và <4 cm: tỷ lệ sống trên 5 năm là 50 – 60%. Những người có khối u đường kính > 4cm: tỷ lệ sống trên 5 năm là 10 – 30%. Bệnh nhân chưa có di căn hạch thì tỷ lệ sống trên 5 năm là 59%. Bệnh nhân có di căn một hạch duy nhất cùng bên, đường kính < 3cm, tỷ lệ sống trên 5 năm là 35%.

Khi bệnh đã di căn một hay nhiều hạch với đường kính < 6cm, tỷ lệ sống trên 5 năm là 27%. Những người có hạch di căn, đường kính > 6cm, tỷ lệ sống trên 5 năm chỉ còn 8%. Ở giai đoạn cuối với bệnh ung thư lưỡi, bệnh nhân có cảm giác thương tâm hơn, bệnh nhân ăn nói không được, miệng có bướu to, người gầy rộc, đau đớn, bác sỹ sẽ phải điều trị bằng morphine giúp cho bệnh nhân giảm đau.

Qua đó, các chuyên gia khuyến cáo người dân cần đi khám khi thấy xuất hiện những triệu chứng trên để được chẩn đoán và phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm.

Bài viết Cảnh giác với 3 dấu hiệu ung thư lưỡi đáng lo ngại thường bị bỏ qua đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Dấu hiệu bệnh Ung thư lưỡi

Ung thư lưỡi chia làm hai giai đoạn. Mỗi giai đoạn có đặc trưng bằng biểu hiện khác nhau, tuy nhiên cần đi thăm khám, xét nghiệm mới chẩn đoán được bệnh nhân ung thư lưỡi đang ở giai đoạn nào.

Ung thư lưỡi giai đoạn đầu

• Triệu chứng ung thư lưỡi giai đoạn đầu nghèo nàn hay bị bỏ qua. Người bệnh có cảm giác như có dị vật hoặc xương cá cắm vào lưỡi, rất khó chịu nhưng qua đi nhanh.
• Khám lưỡi: tìm thấy ở lưỡi có một điểm nổi phồng lên với sự thay đổi màu sắc, niêm mạc trắng, xơ hoá hoặc tổn thương là vết loét nhỏ. Sờ thấy tổn thương chắc, rắn, không mềm mại như bình thường. Có thể có hạch cổ.

Ung thư lưỡi giai đoạn toàn phát

• Được phát hiện do người bệnh đau khi ăn uống, đau kéo dài gây khó khăn khi nói. Tăng tiết nước bọt. Chảy máu: nhổ ra nước bọt lẫn máu. Hơi thở hôi thối: do hoại tử tổn thương gây ra. Một số trường hợp người bệnh có khít hàm, cố định lưỡi khiến người bệnh khó nói và nuốt. Người bệnh có thể sốt do nhiễm trùng, ăn kém, gầy sút cân nên cơ thể suy sụp rất nhanh.
• Khám lưỡi: ổ loét ở lưỡi, trên ổ loét phủ giả mạc dễ chảy máu, loét phát triển nhanh, lan rộng làm lưỡi hạn chế vận động, không di động được. Tổn thương có thể là dạng sùi, sùi loét, loét, thâm nhiễm cứng. Ở giai đoạn tiến triển hơn, thể loét chiếm ưu thế, loét sâu lan rộng xuống bề mặt hoặc vào mặt dưới, gây đau đớn dữ dội, gây bội nhiễm, có mùi hôi, rất dễ chảy máu, thậm chí có thể gây chảy máu trầm trọng.
• Vị trí khối u: 80% gặp ở bờ tự do của lưỡi, 10% gặp ở mặt dưới lưỡi, 8% gặp ở mặt trên lưỡi, 2% gặp ở đầu lưỡi.

Xét nghiệm cận lâm sàng chẩn đoán Ung thư lưỡi

Để chẩn đoán Ung thư lưỡi cần làm nhiều xét nghiệm cận lâm sàng như chụp x quang, xét nghiệm tế bào học, mô bệnh học…

Tế bào học và mô bệnh học

• Chọc hút hạch bất thường ở cổ bằng kim nhỏ để tìm tế bào ác tính tại hạch hoặc tìm tế bào ác tính tại tổn thương ở lưỡi bằng áp lam.
• Sinh thiết khối u để làm xét nghiệm mô bệnh học.

Chụp X quang

• Chụp xương hàm dưới: đánh giá tổn thương xâm lấn xương.
• Chụp tim phổi: đánh giá di căn phổi.

Chụp cắt lớp vi tính và cộng hưởng từ vùng cổ

• Đánh giá tổn thương u xâm lấn tổ chức xương, phần mềm xung quanh và hạch cổ.

Siêu âm

• Siêu âm ổ bụng: phát hiện tổn thương di căn gan…
• Siêu âm hạch cổ: phát hiện di căn hạch mà lâm sàng không thấy.

Các xét nghiệm khác

• Xạ hình xương, chụp PET/CT: đánh giá u nguyên phát và phát hiện tổn thương di căn.
• Công thức máu, sinh hoá máu, nhóm máu… để đánh giá tình trạng chung.

Nguyên nhân gây bệnh ung thư lưỡi

Hầu hết các trường hợp ung thư lưỡi không tìm được nguyên nhân bệnh sinh, tuy nhiên người ta thấy rằng có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh bao gồm:

1. Hút thuốc lá: trong thuốc lá có chứa 3-4 benzopyren là yếu tố gây ung thư.
2. Rượu: là yếu tố có liên quan đến nhiều bệnh ung thư trong đó có ung thư khoang miệng. Người ta cho rằng rượu hoà tan các chất sinh ung thư, nhất là các chất sinh ung thư trong thuốc lá, từ đó hấp thu vào cơ thể.
3. Nhai trầu thuốc: được xem là yếu tố nguy cơ trong ung thư lưỡi, khoang miệng. Người nhai trầu thuốc có nguy cơ mắc cao gấp nhiều lần so với người không nhai trầu thuốc.
4. Tình trạng vệ sinh răng miệng: vệ sinh răng miệng kém, hàm răng giả không tốt, răng mẻ kích thích lâu ngày đưa đến dị sản và ung thư lưỡi.
5. Nhiễm vi sinh vật: nhiễm virus Human Papiloma Virus (HPV). Những người bệnh bị giang mai thấy tỷ lệ bị ung thư lưỡi cao gấp 4 lần so với người bình thường.
6. Chế độ dinh dưỡng: chế độ dinh dưỡng thiếu vitamin A, E, D, sắt, hoa quả cũng là yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư khoang miệng.
7. Một số gen liên quan đến ung thư lưỡi: gen Bcl-2, Bax, P53

Chẩn đoán bệnh ung thư lưỡi

Có 3 loại chẩn đoán ung thư lưỡi là Chẩn đoán xác định, chẩn đoán phân biệt và chẩn đoán giai đoạn Ung thư lưỡi.

Chẩn đoán xác định: dựa vào các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm cận lâm sàng, trong đó mô bệnh học là yếu tố quyết định.

Chẩn đoán phân biệt: ung thư lưỡi cần phân biệt với viêm lưỡi, nấm lưỡi, giang mai tại lưỡi….

Chẩn đoán giai đoạn: chia thành 4 giai đoạn từ I đến IV tuỳ theo kích thước u, mức độ xâm lấn và tình trạng di căn.

Điều trị bệnh ung thư lưỡi

Có 03 phương pháp chính điều trị ung thư lưỡi đó là Phẫu thuật, Xạ trị và Hóa trị.

Điều trị Ung thư lưỡi bằng Phẫu thuật

Phẫu thuật cắt rộng u, cắt một phần lưỡi, cắt nửa lưỡi kèm theo vét hạch cổ. Phẫu thuật đóng vai trò quan trọng trong điều trị bệnh ung thư lưỡi với mục đích điều trị triệt căn cần phải phẫu thuật rộng để lấy hết tổ chức ung thư đôi khi sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sống của người bệnh: ảnh hưởng đến thẩm mỹ, chức năng nhai, nuốt, nói… của người bệnh.

Điều trị Ung thư lưỡi bằng Xạ trị

• Xạ trị chiếu ngoài bằng máy Cobalt 60 hoặc máy gia tốc tuyến tính. Chiếu xạ vào u và hạch, có thể xạ trị đơn thuần hoặc xạ trị kết hợp với phẫu thuật và hoá trị.
• Xạ trị áp sát: nguồn phóng xạ được đặt vào khối u.

Xạ trị đóng vai trò điều trị triệt căn hoặc bổ trợ trong điều trị bệnh ung thư lưỡi, tuy nhiên cũng gây ra một số tác dụng phụ như khô miệng, viêm miệng, sạm da, cháy da, loét da, khít hàm…. Có thể mô phỏng lập kế hoạch xạ trị trên hình ảnh chụp CT hoặc PET/CT.

Điều trị Ung thư lưỡi bằng Hoá trị

Có thể dùng đường toàn thân hoặc đường động mạch lưỡi, có thể đơn hoá chất hoặc phối hợp đa hoá chất. Hoá chất có tác dụng làm giảm thể tích khối u, ngăn chặn sự phát triển của khối u nhưng cũng gây độc với các tế bào bình thường của cơ thể, đặc biệt là những tế bào có tốc độ phân chia nhanh như tế bào niêm mạc đường tiêu hoá, tóc, hồng cầu, bạch cầu gây ra các triệu chứng buồn nôn, nôn, tiêu chảy…

Điều trị Ung thư lưỡi trong trường hợp khối u xâm lấn, di căn

• Khối u xâm lấn rộng gây chảy máu tại chỗ: nhét gạc vào vị trí chảy máu, có thể phẫu thuật thắt động mạch cảnh ngoài.
• Khối u xâm lấn, di căn xương: dùng thuốc chống huỷ xương: zoledronic acid, pamidronate… kết hợp xạ trị giảm đau vào vùng tổn thương di căn xương gây đau hoặc điều trị giảm đau bằng thuốc phóng xạ P32…
• Khối u di căn não: xạ phẫu bằng dao gamma quay, có thể kết hợp với xạ trị gia tốc toàn não.

Chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi cho người bệnh Ung thư lưỡi

Tuỳ vào từng giai đoạn của quá trình điều trị bệnh; bác sĩ sẽ cho bạn lời khuyên về chế độ dinh dưỡng và nghỉ ngơi.

• Luyện tập thể dục thể thao đều đặn, nhẹ nhàng.
• Có chế độ ăn uống và nghỉ ngơi hợp lý: ăn nhiều hoa quả tươi, rau xanh, ăn đầy đủ, nhiều loại thực phẩm khác nhau: cá, thịt, tôm, cua, đậu, rau, hoa quả…. Trong trường hợp đau nhiều khó ăn khó nuốt nên ăn chế độ ăn lỏng, có thể nuôi dưỡng qua ống thông dạ dày hay nuôi dưỡng đường tĩnh mạch.
• Luôn có tâm lý thoải mái trong và sau điều trị.

Cách phòng bệnh Ung thư lưỡi

Nói chung không có biện pháp nào để phòng Ung thư lưỡi triệt để vì thực tế bệnh không rõ nguyên nhân. Tuy nhiên, dựa trên các mối liên quan dịch tễ và lối sống của những bệnh nhân Ung thư lưỡi, người bệnh có thể sử dụng một số biện pháp sau để giảm thiểu nguy cơ Ung thư lưỡi.

• Vệ sinh răng miệng sạch, thường xuyên
• Ăn uống đầy đủ các chất dinh dưỡng, tránh ăn uống nhiều đồ nướng, các đồ ăn có thể gây tổn thương niêm mạc tại miệng như đồ quá nóng, đồ quá lạnh, đồ quá cay.
• Khám sức khoẻ định kỳ để sàng lọc và phát hiện sớm, điều trị các tổn thương tiền ung thư.
• Thăm khám sớm nếu thấy các dấu hiệu bất thường trên lưỡi, đặc biệt là các trường hợp thấy vết loét tại lưỡi lâu lành.
• Với những người đã có tiền sử mắc các bệnh lý miễn dịch, hoặc trong gia đình có người bị ung thư, ung thư lưỡi thì nên tầm soát ung thư sớm để giảm thiểu nguy cơ và dự phòng sớm.

CNTTCBTG – BV Bạch Mai

Bài viết Ung thư lưỡi đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Ung thư lưỡi chủ yếu gặp ở nam giới ở độ tuổi trên 50. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, trên thế giới hàng năm có khoảng 263.900 ca mới mắc và khoảng 128.000 ca tử vong. Năm 2009, tại Mỹ có 10.530 trường hợp mới mắc, 1900 trường hợp tử vong.

Nguyên nhân gây bệnh

Hầu hết các trường hợp mắc ung thư lưỡi không tìm được nguyên nhân chính xác nhưng người ta cho rằng có một số yếu tố nguy cơ liên quan đến bệnh ung thư lưỡi bao gồm.

Hút thuốc lá

Nghiên cứu của Gehanno cho thấy nếu hút 15 điếu mỗi ngày trong vòng 20 năm, nguy cơ mắc ung thư cao gấp 5 lần so với người không hút.

Rượu

Nếu hút thuốc và uống rượu thì nguy cơ mắc ung thư vùng đầu mặt cổ tăng gấp 10-15 lần. Rượu cũng là một tác nhân làm gia tăng nguy cơ đột quỵ, ung thư đường tiêu hóa.

Nhai trầu

Là yếu tố nguy cơ trong ung thư khoang miệng. Người nhai trầu có nguy cơ mắc ung thư khoang miệng cao gấp 4-35 lần so với người không nhai trầu. Tuy nhiên, đây là

Tình trạng vệ sinh răng miệng

Vệ sinh răng miệng kém, hàm răng giả không tốt, răng mẻ lâu ngày dẫn đến dị sản và ung thư. Tình trạng viêm nhiễm kéo dài và vệ sinh kém được chứng minh có mối liên hệ với nhiều loại ung thư khác nhau, không chỉ ung thư lưỡi. Do đó, hãy lưu ý vệ sinh răng miệng thật tốt.

Nhiễm vi sinh vật

Nhiễm virus HPV, đặc biệt là type 2, 11, 16 đã được chứng minh là gặp nhiều ở những bệnh nhân bị UT khoang miệng. Hiện nay, HPV có thể tiêm phòng ở phụ nữ để phòng bệnh Ung thư cổ tử cung. Tuy nhiên, mối liên hệ chắc chắn giữa ung thư lưỡi với HPV vẫn còn là một câu hỏi cần nhiều tài liệu xác thực trong tương lai.

Chế độ dinh dưỡng

Chế độ dinh dưỡng thiếu vitamin A, E, D, sắt, hoa quả cũng là yếu tố nguy cơ của bệnh ung thư khoang miệng. Việc bổ sung đầy đủ dinh dưỡng không chỉ quan trọng trong việc phòng bệnh Ung thư lưỡi mà còn với rất nhiều vấn đề sức khỏe khác của cơ thể. Cách tốt nhất để bổ sung dinh dưỡng là từ một chế độ ăn uống lành mạnh.

Chẩn đoán bệnh

Ung thư lưỡi có thể chẩn đoán dựa vào các triệu chứng bệnh nhưng quan trọng nhất là sinh thiết u để có thể chẩn đoán chính xác. Ngoài ra người bệnh cần thực hiện một số xét nghiệm khác để chẩn đoán giai đoạn bệnh và đánh giá tình trạng di căn như: xét nghiệm tế bào học tại hạch cổ, chụp Xquang xương hàm dưới, Xquang tim phổi, chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, cộng hưởng từ sọ não, xạ hình xương, PET/CT…

Ung thư lưỡi là bệnh có thể phát hiện sớm. Tuy nhiên, tỷ lệ bệnh nhân ung thư lưỡi đến điều trị ở giai đoạn muộn tại nước ta còn rất cao. Do đó mọi người cần đến gặp bác sĩ thăm khám ngay khi thấy các dấu hiệu bất thường như có một điểm nổi phồng lên với sự thay đổi màu sắc, niêm mạc trắng, xơ hóa hoặc vết loét nhỏ; nhai nuốt mất cảm giác,…

Bài viết 6 yếu tố có thể gây ung thư lưỡi mà bạn dễ dàng bỏ qua đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Ung thư lưỡi có lây không?

Hiện nay, vẫn còn rất nhiều người nghĩ rằng ung thư lưỡi có lây. Tuy nhiên, thực tế, ung thư nói chung và ung thư lưỡi nói riêng hoàn toàn không lây qua đường tiếp xúc, kể cả ung thư đường hô hấp. Vì thế, bệnh ung thư được xếp vào nhóm bệnh không lây nhiễm.

Tuy nhiên, nếu trong gia đình có người bị ung thư lưỡi, thì nguy cơ bị ung thư lưỡi của các thành viên khác cũng cao hơn người bình thường vì lý do di truyền.

Triệu chứng của bệnh ung thư lưỡi

• Đau lưỡi: đây là triệu chứng điển hình của bệnh. Biểu hiện này rất dễ nhầm lẫn với nhiệt miệng hoặc một số bệnh khác.
• Lưỡi xuất hiện mảng trắng: lưỡi có mảng trắng và gây nên cảm giác khó chịu như khô lưỡi, rát lưỡi, khó ăn uống…
• Các vết loét không rõ nguyên nhân và khó lành
• Đau họng
• Các biểu hiện khác: tê lưỡi, đau tai, thay đổi giọng nói bất thường, hôi miệng…

Bài viết Ung thư lưỡi có lây không? đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.