Cây Kim tiền thảo sống ở đâu?

Kim tiền thảo còn có tên gọi là cây mắt trâu, vảy rồng, mắt rồng, Bạch Nhĩ Thảo, Bàn Trì Liên, Biến Địa Hương, Biến Địa Kim Tiền, Cửu Lý Hương… Tên khoa học là Desmodium styracifolium (Osb.) Merr, thuộc giống họ đậu – Fabaceae. 

Cây mọc Kim tiền thảo mọc nhiều ở khu vực Đông Nam Á, ở các vùng núi có độ cao dưới 1,000 mét. Tại Việt Nam, cây mọc hoang dại khắp các vùng đồi núi trung du ở nước ta, từ Nghệ An trở ra Bắc. Các tỉnh mà Kim tiền thảo phát triển nhiều là Thái Nguyên, Lạng Sơn, Bắc Giang, Quảng Ninh, Phú Thọ, Vĩnh Phúc, Tuyên Quang, Hà Tây, Hoà Bình.

Cây  thích hợp với điều kiện khí hậu nóng ẩm hoặc ấm mát, phù hợp với đất ít chua, và chịu được khô hạn. Ngoài ra, cây ưa sáng nhưng cũng chịu được bóng râm, sống lưu niên, tái sinh hạt, chồi gốc, chồi thân, chồi cành đều rất khỏe.

Đặc điểm thực vật của cây Kim tiền thảo

Cách nhận biết cây Kim tiền thảo

Cây kim tiền thảo thuộc loại thân mọc bò, cao chừng 40 – 55cm, cây phát triển mạnh có khi tới 80 cm, đường kính 0,4 – 0,45 cm.

• Vỏ cây kim tiền thảo có màu nâu lông hung, dai và dễ bóc. Cành có nhiều nhánh nhiều, bao quang cành phủ một lớp lông tơ màu trắng, ngọn non dẹt mọc ra từ các mắt của thân.
• Rễ thân và rễ gốc phát triển mạnh và có nhiều nốt sần màu nâu hơi trắng. 
• Lá kim tiền thảo mọc so le gồm một hoặc ba lá chét tròn dài 2,0 – 3,4cm, rộng 1,5-3,5cm, đầu và gốc lá hơi lõm, hình dạng giống con mắt, do vậy còn có tên gọi là đồng tiền. Mặt dưới của lá có lông trắng bạc, mặt trên có đường gân nổi rõ, cuống dài 2 – 3cm.
• Hoa kim tiền thảo màu tím mọc thành chùm xen ở kẽ lá dài đến 8cm, có lông vàng, hoa khít nhau, màu đỏ tía dài 5mm, cánh 6mm, nhị đơn liền. Quả đậu nhỏ rộng 3,6mm có 3 – 6 ngăn chứa hạt. Mùa hoa quả từ tháng 3 đến tháng 5.

Thu hái dược liệu Kim tiền thảo

Cây thường thu hái từ 1 – 2 lần mỗi năm vào vụ hè và vụ thu.

Khi thu hái dược liệu Kim tiền thảo, người ta cắt toàn bộ phần thân cành và lá trên mặt đất chừa lại phần thân sát gốc dài 3 – 5cm để tái sinh chồi cho lần sau.

Sau khi thu hái xong có thể phơi khô hoặc sấy khô tùy vào mục đích sử dụng.

Thành phần hóa học của cây Kim tiền thảo

Bộ phận dùng: Tất cả các bộ phận của cây kim tiền thảo đều được làm thuốc. Tuy nhiên, phần trên mặt đất được sử dụng nhiều nhất. Dược liệu này có thành phần hóa học đa dạng, gồm có: L-Pinocamphone, L-Pulegone, Limonene, Iso Pinocamphone, Menthol, Ursolic acid, Palmitic, Amino acid, Choline, Succinic acid, L-Menthone,…

Công dụng của Kim tiền thảo theo Đông y

Theo Đông y, Kim tiền thảo Vị ngọt mặn tính hơi hàn, qui kinh Can đởm thận bàng quang. Kim tiền thảo có tác dụng thanh nhiệt lợi thấp, thông lâm, thanh can đởm thấp nhiệt, thanh nhiệt giải độc.

Vị thuốc này chủ trị các chứng: nhiệt lâm, thạch lâm, sạn gan mật, hoàng đản, nhiệt độc ung nhọt, rắn độc cắn. Và được sử dụng nhiều trong việc điều trị sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, giảm tình trạng phù nề niệu quản, giúp hỗ trợ bào mòn sỏi, từ đó có thể giúp khả năng đào thải sỏi ra ngoài cơ thể.

Công dụng của Kim tiền thảo theo Tây y

Dựa trên kết quả thực nghiệm lâm sàng, đã được chứng minh, kim tiền thảo có những loại hoạt chất như polysaccharid, saponin triterpenic, các flavonoid như isovitexin, vicenin glycosid, isoorientin,… và các chất khác như desmodimin, desmodilacton, lupenon, lupcol, tritriacontan, acid stearic,…… đây là những hoạt chất có tác dụng tốt đối với sức khỏe của người bệnh, do vậy được sử dụng nhiều trong việc hỗ trợ điều trị một số bệnh liên quan đến hệ bài tiết, tuyến mật, các bệnh liên quan đến tim mạch, sỏi thận….

Cây kim tiền thảo chữa viêm đường tiết niệu

Hệ thống tiết niệu con người bao gồm các bộ phận như bàng quang, thận, niệu quản, niệu đạo. Chức năng của các bộ phận này là đào thải những chất lỏng dư thừa ra ngoài cơ thể. Viêm đường tiết niệu là bệnh lý viêm nhiễm xảy ra trên đường tiết niệu do vi khuẩn xâm nhập gây viêm nhiễm. 

Người bị viêm đường tiết niệu thường có các triệu chứng khác nhau. Các triệu chứng viêm đường tiết niệu bao gồm: thường xuyên đi tiểu hoặc muốn đi tiểu, luôn có cảm giác muốn đi vệ nhưng mỗi lần lượng nước tiểu rất ít, có cảm giác đau buốt khi đi, cảm giác như kim châm giữa các lần đi vệ sinh.

Đau lưng và vùng bụng dưới nóng rát, tình trạng viêm nhiễm đường tiết niệu nặng lan tỏa đến thận và dạ con và gây ra các triệu chứng như đau lưng, ớn lạnh, sốt, buồn nôn và nôn, khi đi tiểu khó khăn, tiểu rắt, bụng ậm ạch, khó chịu, nước tiểu có màu khác.

Việc sử dụng kim tiền thảo giúp điều trị các triệu chứng viêm đường tiết niệu không còn hiện tượng đái đau, đái buốt ra máu, giảm tình trạng viêm nhiễm do vi khuẩn gây ra, tránh những biến chứng nguy hiểm đối với sức khỏe. 

Cây kim tiền thảo hỗ trợ điều trị sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang, sỏi mật 

Sỏi thận:  xuất hiện từ sự lắng cặn của muối và khoáng hình thành bên trong thận. Sỏi thận gồm có 4 loại: sỏi canxi, sỏi axit uric, sỏi struvite, sỏi cystin.

 Người mắc bệnh sỏi thận thường có các triệu chứng như: Đau, khó chịu vùng thắt lưng hông – vị trí phía dưới xương sườn. Thường xuyên cảm thấy buồn tiểu hoặc đau rát khi đi tiểu. Nước tiểu có màu hồng, đỏ hoặc nâu. Nước tiểu đục hoặc có mùi hôi. Buồn nôn và nôn mửa, sốt và ớn lạnh…

Sỏi niệu quản và sỏi bàng quang: là những loại sỏi phổ biến thuộc đường tiết niệu. Sỏi ở niệu quản sẽ cản trở lưu thông nước tiểu từ thận xuống bàng quang. Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời sẽ nhanh chóng gây thận ứ nước, làm giảm – mất chức năng thận bên có sỏi, cũng như biến chứng viêm bể thận, sẽ dẫn đến nhiễm khuẩn huyết, sốc nhiễm khuẩn đe dọa tính mạng người bệnh.

Sỏi bàng quang có thể gây viêm nhiễm bàng quang, viêm thận do nhiễm khuẩn ngược dòng, suy thận, một số trường hợp sỏi to có thể gây bí tiểu hoàn toàn… gây ảnh hưởng  nghiêm trọng đến sức khỏe người bệnh và gây ra nhiều bất tiện trong sinh hoạt.

Sỏi niệu quản: niệu quản là một đường dài khoảng 25 – 28cm, đường kính trung bình 5mm. Niệu quản có những chỗ hẹp sinh lý và càng xuống dưới, niệu quản càng hẹp lại gây ra những cản trở cho việc sỏi di chuyển xuống dưới.

Sỏi niệu quản có thể hình thành khi sỏi thận di chuyển rơi xuống niệu quản, viên sỏi đó gọi là sỏi niệu quản. Ngoài ra, trong những trường hợp đặc biệt, khi có hẹp niệu quản hoặc những bất thường tạo sự ứ đọng nước tiểu trong niệu quản có thể gây tích tụ tạo nên sỏi niệu quản.

Sỏi niệu quản có thể hình thành ở nhiều vị trí khác nhau trong đường niệu quản như sỏi niệu quản 1/3 trên, sỏi niệu quản 1/3 giữa, sỏi niệu quản 1/3 dưới, sỏi niệu quản trái, sỏi niệu quản phải…

Sỏi mật: có thể kết tụ trong túi mật hoặc ở ống gan, ống mật chủ. Sự mất cân bằng các thành phần có trong dịch mật (cholesterol, bilirubin… ) cùng với tình trạng nhiễm khuẩn, nhiễm ký sinh trùng và ứ trệ dịch mật là nguyên nhân gây sỏi. 

Người bị sỏi mật thường không xuất hiện nhiều triệu chứng rõ rệt, chỉ khi sỏi gây tắc nghẽn ống mật mới gây ra những cơn đau đột ngột tăng lên ở vùng bụng bên phải, đau có thể lan ra trước ngực hoặc ra sau lưng. Cơn đau có thể kéo dài vài phút hoặc đến vài giờ. Sỏi mật có thể dẫn đến vàng da, vàng mắt do ứ tắc dịch mật.

Trong cây kim tiền thảo có chứa hoạt chất Desmodium styracifolium-triterpenoid (Ds – t) có tác dụng lợi tiểu, tăng thể tích nước nhằm bào mòn sỏi theo cơ chế nước chảy đá mòn, ngăn chặn sự phát triển của sỏi. Đồng thời, giảm đào thải canxi niệu, kiềm hóa nước tiểu, ngăn tái phát sỏi, kích thích bài tiết citrate niệu để chống kết tinh sỏi mới. Ngoài ra, cây kim tiền thảo còn giúp đào thải các chất cặn bã trong thận, chống viêm, kháng viêm, ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng, giảm tình trạng phù nề đường niệu quản để viên sỏi dễ dàng di chuyển ra ngoài, làm giảm kích thước và làm tan sỏi mật.

Cây kim tiền thảo chữa viêm gan vàng da

Viêm gan được định nghĩa là tình trạng tổn thương nhu mô gan, đặc trưng bởi sự hiện diện của các tế bào viêm do nhiều nguyên nhân. Người bị mắc các bệnh lý về gan thường có các triệu chứng như: vàng da, vàng mắt, đau hạ sườn phải, nước tiểu sẫm màu, bụng chướng to.. . Viêm gan do bất kỳ nguyên nhân nào nếu không được cải thiện và có cách bảo vệ gan đúng cách đều có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm và không thể hồi phục là xơ gan và ung thư gan.

Hoạt chất trong cây kim tiền thảo có tác dụng điều trị viêm gan do vàng da, loại bỏ những độc tố, giúp bảo vệ gan, điều trị các triệu chứng do viêm gan virus gây ra, giảm các biến chứng của bệnh.

Ngoài ra, cây kim tiền thảo còn có tác dụng điều trị một số bệnh như  điều trị bệnh trĩ, trị rắn độc cắn, âm đạo tiết dịch bất thường, điều hòa kinh nguyệt, điều trị bệnh thủy thũng, tốt cho hệ tim mạch…

Một số bài thuốc chữa bệnh bằng cây Kim tiền thảo

Kim tiền thảo có nhiều công dụng để chữa bệnh, đồng thời kim tiền thảo còn có thể kết hợp với nhiều bài thuốc để điều trị các bệnh lý khác nhau. Sau đây là các bài thuốc chữa bệnh bằng cây kim tiền thảo:  

Bài thuốc 1: Chữa sỏi đường tiết niệu 

Nguyên liệu:  Kim tiền thảo khô 50gr, Tỳ giải 30gr, Mã đề 20gr, Uất kim 15gr, Ngưu tất 15gr, Trạch tả 15gr, Kê nội kim 15gr. 

Cách thực hiện: Cho các nguyên liệu trên trộn lẫn với nhau, sắc với 2000 ml nước, cho đến khi còn lại 1000 ml lấy sử dụng, uống thay nước hàng ngày, sử dụng cho đến khi siêu âm kết quả không còn sỏi dừng lại. 

Bài thuốc 2: Kim tiền thảo chữa bệnh thận ứ nước

Nguyên liệu: 200g kim tiền thảo khô, 40g đại bi và 40g râu mèo khô.

Cách thực hiện: Cho các nguyên liệu trên trộn lẫn với nhau cho vào ấm sắc với 1000ml, uống thay nước hàng ngày trong 1 tháng sẽ thấy hiệu quả. 

Bài thuốc 3: Kim tiền thảo chữa sỏi mật

Nguyên liệu: 30gr kim tiền thảo khô, rau má tươi 30gr, 15gr hoạt thạch, 30gr cỏ xước, 10gr củ nghệ vàng, 15gr củ gấu, 10gr hải tảo, 8gr kê nội kim.

Cách thực hiện: Các nguyên liệu trên trộn lẫn với nhau, sắc với 1000ml nước, uống thay nước hàng ngày. 

Bài thuốc 4: Chữa sỏi niệu gây chảy máu

Nguyên liệu: kim tiền thảo khô 50gr, 30gr mã đề, ngưu tất 15gr, 14gr ý dĩ; uất kim, kê nội kim, đại phúc bì, đào nhân, chỉ xác mỗi loại thảo dược 10gr

Cách thực hiện: Các nguyên liệu trên trộn lẫn với nhau, sắc với 1000ml nước, uống thay nước hàng ngày

Bài thuốc 5: Kim tiền thảo chữa sỏi niệu gây chảy máu, sưng huyết

Nguyên liệu: 30 gram mã đề, 50 gram kim tiền thảo khô, 15 gram ý dĩ, 13 gram ngưu tất, uất kim, đại phúc kỳ, tào nhân, chỉ xác, kê nội kim mỗi thứ 10gram. 

Cách thực hiện: Các nguyên liệu trên trộn lẫn với nhau, sắc với 1000 ml nước, uống thay nước hàng ngày

Bài thuốc số 6: điều trị viêm gan vàng da

Nguyên liệu: 100 g kim tiền thảo khô

Cách thực hiện: Cho kim tiền thảo rửa sạch cho vào ấm sắc với 1.000ml nước, uống thay nước hàng ngày cho đến khi đi khám không còn kết luận viêm gan vàng da. 

Những lưu ý khi sử dụng cây Kim tiền thảo để đạt hiệu quả

Mặc dù có tác dụng rất tốt cho các bệnh lý tiết niệu, ống mật, trị sỏi, nhưng khi sử dụng Kim tiền thảo, người bệnh cần lưu ý để phát huy tác dụng tốt nhất, tránh lãng phí và tác dụng phụ.

Cây Kim tiền thảo nên sử dụng dạng nào là tốt nhất?

Các dạng có thể sử dụng từ cây Kim tiền thảo: Thuốc sắc; Dạng bột; Loại trà; Viên nang dược liệu.

So với dùng cây khô hoặc trà, dùng kim tiền thảo dạng viên thường tốn chi phí cao, nhưng đảm bảo chất lượng và an toàn. Một số thương hiệu uy tín trị sỏi thận trên thị trường hiện nay như sản phẩm Kim tiền thảo của các công ty dược phẩm đều có thể sử dụng tiện lợi ví dụ như OPC, DHG, TPC…

Nếu dùng dạng cây khô, mọi người nên tìm hiểu kỹ thông tin về chất lượng, tìm những cơ sở uy tín, rõ nguồn gốc để mua. Yêu cầu giấy tờ chứng minh về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm.

Sử dụng cây Kim tiền thảo gây tác dụng phụ như thế nào?

Cây kim tiền thảo  được coi là dược liệu lành tính, không gây tác dụng phụ nhiều đến cơ thể. Tuy nhiên một số nghiên cứu chỉ rằng, cây kim tiền thảo chỉ có công dụng đối với những loại sỏi có cấu trúc urate trong thận. Trong khi đó, kim tiền thảo không có tác dụng đối với những loại sỏi có cấu trúc oxalat canxi trong thận.

Kim tiền thảo chỉ có hiệu quả với những sỏi có kích thước vừa và nhỏ, không hiệu quả đối với những loại sỏi có kích thước lớn. Do đó, trước khi sử dụng dược liệu, người bệnh cần đi khám để được chuẩn đoán xem mắc loại sỏi nào, kích thước ra sao. Cần tham khảo hướng dẫn của bác sĩ trước khi sử dụng.

Đồng thời, trong quá trình sử dụng, để lợi tiểu, cần kết hợp với các loại thảo dược khác như râu ngô, râu mèo hay atiso. Để phát huy công hiệu cao hơn, uống nhiều nước khi dùng dược liệu. Như vậy sẽ giúp tăng khả năng đào thải độc tố và sỏi nhanh chóng hơn.

Những đối tượng nào cần lưu ý khi sử dụng cây Kim tiền thảo?

Kim tiền thảo khá an toàn trên các nghiên cứu, tuy nhiên một số đối tượng sau cần lưu ý và không được sử dụng loại thảo dược này.

• Không sử dụng kim tiền thảo cho những người rối loạn tiêu hóa, thường bị tiêu chảy.
• Phụ nữ mang thai tuyệt đối không được sử dụng kim tiền thảo vì ảnh hưởng đến thai nhi. Trẻ em dưới 6 tuổi không nên sử dụng. Không dùng quá 40g/ngày. 

Lưu ý, trong quá trình sử dụng kim tiền thảo đề điều trị sỏi cần kết hợp với chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt điều độ. Đồng thời, thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để kết quả điều trị được tốt nhất.

Vì sao dùng Kim tiền thảo cần phải sao vàng hạ thổ?

Mục đích của việc sao vàng, hạ thổ kim tiền thảo nhằm thay đổi tính năng của thảo dược làm giảm bớt tính kích thích, dễ uống cân bằng âm dương. Việc sao vàng hạ thổ Kim tiền thảo tiến hành theo 3 bước sau đây.

Bước 1: Sau khi kim tiền thảo được thu hái về, tiến hành rửa sạch, chặt từng khúc. Sau đó đem phơi khô.

Bước 2: Cho kim tiền thảo đã được phơi khô vào chảo đã được đun trên bếp (lưu ý sử dụng nồi đất hoặc nồi gang). Sau đó đảo đều cho vàng, khi xuất hiện mùi thơm tắt bếp. 

Bước 3: Đổ chảo kim tiền thảo xuống nền đất để hạ thổ. Có thể phủ một lớp giấy báo lên trên bề mặt. Đợi khoảng một vài phút cho kim tiền thảo nguội cho vào túi để nơi khô ráo, tránh chỗ ẩm ướt. Sử dụng đến đâu gói lại kỹ đến đó.

Trên đây là toàn bộ thông tin về cây kim tiền thảo. Hy vọng những chia sẻ trên sẽ giúp mọi người nắm được đầy về tác dụng, lưu ý và cách dùng Kim tiền thảo trị bệnh.

Bài viết Kim tiền thảo vị thuốc quý chữa các bệnh lý về sỏi hiệu quả  đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Có thể bạn đã từng trải qua cảm giác đau quặn thắt vùng hố sườn thắt lưng. Những cơn đau quặn thắt thường xảy đến khi bạn vận động mạnh. Hay bạn thường xuyên bị đau âm ỉ và khó chịu vùng thắt lưng. Hãy cùng benh.vn đọc bài viết này xem liệu mình có đang bị sỏi tiết niệu hay không nhé.

Tổng quan về hệ tiết niệu và bệnh sỏi tiết niệu

Hệ tiết niệu là gì, gồm những bộ phận nào? Bệnh sỏi tiết niệu là gì? Căn bệnh này có phổ biến ở Việt Nam hay không và có bao nhiêu dạng sỏi tiết niệu? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu

Hệ tiết niệu trong cơ thể và vai trò

• Hệ tiết niệu bao gồm hai trái thận, hai niệu quản, niệu đạo, bàng quang, và tuyến tiền liệt. Các bộ phận này được liên hệ với nhau mật thiết về chức năng sinh lý cho cơ thể và cấu trúc sinh lý.
• Hệ tiết niệu giúp cho cơ thể loại bỏ các chất hòa tan, nước không cần thiết ra khỏi cơ thể bằng nước tiểu. Dịch thể sẽ được đi qua hệ tiết niệu, lọc hấp thu lại các chất cần thiết và đưa các chất dư thừa loại ra ngoài.
• Khi cơ thể có sỏi tiết niệu sẽ dẫn tới đau tức khó chịu. Lâu dài sỏi tiết niệu ảnh hưởng lớn tới chức năng của hệ tiết niệu và hơn nữa là ảnh hưởng tới sức khỏe cơ thể, gây ra các bệnh lý, biến chứng nghiêm trọng.

Định nghĩa sỏi tiết niệu

Sỏi tiết niệu (Urinary Calculi, Urolithiasis, Nephrolithiasis) là sự hình thành và hiện diện của sỏi trong đường tiết niệu. Khi sỏi ở vị trí nào thì sẽ được gọi tên theo vị trí giải phẫu tương ứng. Ví dụ như: sỏi thận, sỏi niệu quản, sỏi bàng quang.

Dịch tễ bệnh sỏi tiết niệu

• Trên thế giới tỷ lệ dân số mắc bệnh sỏi tiết niệu chiếm 2 – 12% dân số. Đây không hề là một con số nhỏ chút nào phải không?
• Người ta còn gọi vùng có tỷ lệ mắc sỏi tiết niệu cao là “vùng sỏi” và không may thay Việt Nam lại là một nước nằm trong “vùng sỏi” này.
• Theo các nghiên cứu chỉ ra những người da đen ở châu Mỹ có tỷ lệ mắc sỏi tiết niệu thấp hơn, còn dân số ở các nước châu Á như Ấn Độ, Thái Lan hay Việt Nam thì tỷ lệ này lại cao hơn
• Tỷ lệ người dân mắc sỏi tiết niệu liên quan tới các yếu tố như tuổi tác, giới tính, chủng tộc, môi trường địa lý hay thói quen ăn uống khá nhiều. Tuy nhiên mức độ liên quan này chưa được chỉ ra chính xác
• Một nghiên cứu đã chỉ ra tại Việt Nam, có đến 40 – 60% tổng số bệnh nhân điều trị trong các khoa tiết niệu trên các bệnh viện là do bệnh sỏi tiết niệu. Đây là một con số thật đáng lưu tâm
• Trong số những bệnh nhân nhập viện do bệnh sỏi tiết niệu thì tỷ lệ các bệnh sỏi lần lượt là: Sỏi thận chiếm khoảng 40%; sỏi niệu quản chiếm khoảng 28%; sỏi bàng quang chiếm khoảng 26% và sỏi niệu đạo chiếm khoảng 4%.

Phân loại sỏi tiết niệu

Có rất nhiều cách phân loại bệnh sỏi tiết niệu, chúng tôi xin giới thiệu cho bạn hai cách phân loại phổ biến thường được sử dụng.

Phân loại theo thành phần hóa học

-Sỏi có calci

• Calci phosphat.
• Calci oxalat.

-Sỏi không có calci

• Sỏi urat.
• Cystin.
• Struvit.

Phân loại theo vị trí

-Sỏi thận chiếm tỷ lệ 40% trong các trường hợp mắc sỏi tiết niệu. Sỏi thận bao gồm:

• Sỏi bể thận.
• Sỏi đài thận.
• Sỏi đài bể thận.
• Sỏi san hô.
• Sỏi bán san hô.

-Sỏi niệu quản chiếm tỷ lệ 28% trong các trường hợp mắc sỏi tiết niệu. Sỏi niệu quản còn có thể phân chia thành:

• Sỏi niệu quản 1/3 trên.
• Sỏi niệu quản 1/3 giữa.
• Sỏi niệu quản 1/3 dưới.

-Sỏi bàng quang chiếm 26%trong các trường hợp mắc sỏi tiết niệu.

-Sỏi niệu đạo chiếm 4% trong các trường hợp mắc sỏi tiết niệu.

Nguyên nhân và các yếu tố thuận lợi gây ra sỏi tiết niệu

Sỏi tiết niệu do nhiều nguyên nhân và các yếu tố phức tạp kết hợp gây ra. Trong thực tế còn các nguyên nhân tạo thành sỏi vẫn chưa được biết tới đầy đủ.

Nguyên nhân gây sỏi tiết niệu

Quá trình sỏi hình thành

• Sỏi được hình thành từ các muối khoáng hòa tan trong nước tiểu. Trong điều kiện nhất định, các muối khoáng kết tinh thành một nhân nhỏ. Nhân nhỏ này theo thời gian sẽ dần dần lớn lên thành sỏi lớn.
• Điều kiện hình thành sỏi thường là khi cơ thể có những rối loạn về sinh lý bệnh và các điều kiện thuận lợi khác.
• Khi sỏi hình thành trong đường tiết niệu sẽ gây đau, nhất là khi sỏi di chuyển. Không chỉ thế sỏi còn có thể gây nhiễm khuẩn tiết niệu, ứ nước, ứ mủ và có thể gây ra suy thận.

Nguyên nhân gây sỏi có Calci

Đa số trường hợp gây ra sỏi có calci là do nước tiểu bão hòa muối calci.

• Có nhiều nguyên nhân làm tăng calci niệu trong đó nguyên nhân phổ biến nhất là cường tuyến cận giáp trạng. Cường tuyến giáp trạng là tình trạng ruột của bạn tăng hấp thu calci, cơ thể tăng lấy xương từ xương và tăng tái hấp thu calci ở ống thận thay vì thải ra ngoài. Do đó nồng độ calci trong máu tăng lên dẫn tới nồng độ calci niệu tăng theo.
• Tuy nhiên vẫn có trường hợp bệnh nhân có calci niệu cao nhưng không kèm theo calci máu tăng.

Nước tiểu bão hòa oxalat cũng là nguyên nhân gây sỏi có calci.

• Do thức ăn chứa nhiều oxalat: đậu bắp, tỏi tây, rau bina, củ cải, hạnh nhân, hạt điều, đậu phộng,…
• Rối loạn chuyển hóa oxalat ở gan làm cơ thể tăng bài xuất acid oxalic và acid gluconic vì thế chúng tạo ra oxalat trong nước tiểu.

Giảm citrat niệu khiến việc giảm kết tinh muối calci bị ảnh hưởng làm tăng kết tinh muối calci trong nước tiểu thành sỏi. Giảm citrat xảy ra khi

• Máu nhiễm toan.
• Nhiễm khuẩn đường tiết niệu.
• Hạ Kali máu.

Các yếu tố thuận lợi gây sỏi tiết niệu

• Giảm lưu lượng nước tiểu: Do thói quen ít uống nước.
• Nhiễm khuẩn tiết niệu là yếu tố thuận lợi hình thành sỏi. Không những thế đây là điều kiện thuận lợi gây nhiễm khuẩn tiết niệu nặng hơn tạo vòng lặp bệnh lý càng nặng lên.
• Dị dạng đường tiết niệu: Do bẩm sinh, tai nạn,…
• Yếu tố di truyền.

Triệu chứng bệnh sỏi tiết niệu

Nhiều trường hợp mắc bệnh sỏi tiết niệu không có triệu chứng lâm sàng mà chỉ phát hiện tình cờ khi khám tổng thể hoặc khi siêu âm vùng bụng cho bệnh lý khác.

Triệu chứng lâm sàng bệnh sỏi tiết niệu

-Bệnh nhân có tiền sử đái ra sỏi hoặc nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát nhiều lần. Bệnh nhân đái buốt, đái dắt, đái nước tiểu đục.

-Đau vùng hố sườn – lưng 1 hoặc cả 2 bên, đây là một trong những triệu chứng phổ biến nhất khiến cho bệnh nhân đi thăm khám tại bệnh viện. Có hai mức độ đau

• Đau cấp tính: Cơn đau quặn thận xuất hiện đột ngột, thường xảy ra sau khi bệnh nhân vận động mạnh. Đau dữ dội theo từng cơn đi từ hố sườn lưng đi xuống dưới, khi bệnh nhân thay đổi tư thế vẫn rất đau. Khi bệnh nhân sử dụng thuốc giãn cơ hoặc nghỉ ngơi thì đau giảm.
• Đau mạn tính: Bệnh nhân luôn có cảm giác nặng nề đau tức ở khu vực thắt lưng một hoặc cả hai bên. Trường hợp này ta thường thấy ở các bệnh nhân có sỏi thận nhưng không bít tắc hoàn toàn.

-Đau điểm niệu quản: Cơn đau từ điểm niệu quản xuyên xuống dưới hoặc xuyên ra hông, lưng.

-Đái máu đại thể – tức là có thể nhìn thấy bằng mắt thường màu như nước rửa thịt.

Triệu chứng cận lâm sàng bệnh sỏi tiết niệu

Xét nghiệm nước tiểu

Để dự đoán loại sỏi mắc phải cần xét nghiệm nước tiểu để định lượng calci, acid uric niệu, tìm cặn oxalat, cặn phosphat

Dự đoán biến chứng:

• Protein niệu (+) là có viêm thận, bể thận.
• Vi khuẩn (+) hoặc nhiều bạch cầu đa nhân thoái hóa trong nước tiểu là có nhiễm khuẩn tiết niệu.

X-quang

• Chụp thận có cản quang nhằm khu trú vị trí sỏi, thấy sự thay đổi hình ảnh thận.
• Chụp thận ngược dòng để tìm sỏi.

Siêu âm

• Đánh giá kích thước số lượng, vị trí sỏi trên đường tiết niệu.

Phân tích sỏi

• Phân tích sỏi để biết thành phần sỏi, giúp ích trong lựa chọn thuốc điều trị và đưa ra các biện pháp dự phòng tái phát.

Biến chứng của sỏi tiết niệu

Sỏi thận và niệu quản nếu không được phát hiện kịp thời, qua thời gian dài tích tụ có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Bệnh sỏi tiết niệu gây biến chứng nhiễm khuẩn tiết niệu

• Tình trạng tắc nghẽn do sỏi gây rối loạn hoạt động sinh lý của thận sẽ dẫn tới viên bể thận, viêm khe thận.
• Nhiễm trùng kết hợp với ứ đọng niệu do tắc nghẽn dẫn tới tình trạng thận ứ mủ hoặc hư mủ thận. Thậm chí nếu không được phát hiện và chữa trị kịp thời sẽ gây nhiễm khuẩn huyết vô cùng nguy hiểm

Bệnh sỏi tiết niệu gây biến chứng giãn đài bể thận và ứ niệu

• Sỏi thận kích thước ngày càng lớn, chúng cản trở đường bài xuất nước tiểu, chèn ép gây ứ trệ đường niệu trên. Do ứ trệ lâu dài, đài bể thận bị giãn, ứ nước càng tăng thì bể thận càng giãn dẫn tới nhu mô thận cũng bị chèn ép.
• Khi bị chèn ép lâu dài chức năng thận bị suy yếu và dần dần dẫn tới mất chức năng thận.

Bệnh sỏi tiết niệu gây biến chứng viêm khe thận mạn tính

• Tình trạng viêm khe thận kéo dài mạn tính do sỏi thận dẫn tới teo thận và dẫn tới huyết áp cao.

Bệnh sỏi tiết niệu gây biến chứng suy thận

• Đây là biến chứng nặng nề thường gặp trong sỏi cả hai bên thận.
• Với các đặc điểm của dạng sỏi khác nhau và thời gian phát hiện xử lý, biến chứng có thể là suy thận mạn tính hoặc suy thận cấp tính.

Điều trị và dự phòng bệnh sỏi tiết niệu

Chúng ta cùng tìm hiểu về phương pháp điều trị và dự phòng bệnh sỏi tiết niệu. Các nguyên tắc chung, và điều trị cụ thể cho từng trường hợp bị sỏi tiết niệu như thế nào.

Nguyên tắc chung trong điều trị và dự phòng sỏi tiết niệu

• Uống nhiều nước mỗi ngày và tăng vận động là biện pháp đơn giản dễ dàng nhất giúp cho những viên sỏi nhỏ và vừa có thể đi ra ngoài theo đường nước tiểu.
• Các biện pháp can thiệp lấy sỏi: nội soi, mổ lấy sỏi, phá sỏi bằng sóng cao tần.
• Đề phòng sỏi tái phát: Với những bệnh nhân bị sỏi thận, sau điều trị luôn luôn phải dự phòng tái phát bằng cách uống nhiều nước. Uống > 2l nước/ ngày. Áp dụng chế độ ăn và dùng thuốc tùy với loại sỏi mắc phải.

Điều trị và dự phòng cụ thể bệnh sỏi tiết niệu

Sỏi calci phosphat

• Nều nguyên nhân so cường tuyến cận giáp. Cần phẫu thuật cắt bớt tuyến cận giáp.
• Nếu nồng độ calci niệu cao không rõ nguyên nhân thì bệnh nhân sẽ được sử dụng thuốc lợi tiểu thiazid.
• Thuốc giảm hấp thu calci ở đường ruột sẽ được sử dụng cho bệnh nhân có calci niệu và calci máu đều cao.

Sỏi calci oxalat

• Bệnh nhân cần hạn chế ăn thức ăn nhiều oxalat.
• Không được uống Vitamin C liều cao (>500mg/ ngày) kéo dài.
• Dùng lợi tiểu nhóm thiazid để làm giảm calci niệu.
• Uống citrat kali để ức chế quá trình kết tinh cacki oxalat thành sỏi.

Sỏi urat

• Hạn chế thức ăn có nhiều purin như thịt, cá nạc
• Giảm acid uric máu và urat niệu bằng cách uống allopurinol.

Sỏi cystin

• Uống citrat kali để hạn chế kết tinh sỏi.
• Uống D-penicillamine để tăng hòa tan sỏi.

Sỏi truvit

• Chống nhiễm khuẩn tiết niệu.

Chế độ ăn cho người bị sỏi tiết niệu

Bị sỏi thận tiết niệu nên ăn gì ?

• Một sai lầm của người bệnh thường mắc phải đó là kiêng hoàn toàn Canxi hấp thu vào cơ thể. Người bệnh nghĩ rằng đây là nguyên nhân gây ra sỏi thận của mình. Tuy nhiên việc kiêng quá mức Canxi làm cơ thể bạn tăng cường hấp thu oxalat. Điều này cũng đồng nghĩa với tăng hình thành sỏi thận. Vì thế trong chế độ ăn uống của người bệnh vẫn cần bổ sung sữa, sữa chua,… một cách hợp lý.
• Uống nhiều nước: Đây là một yếu tố cơ bản nhưng rất quan trọng được nhắc lại nhiều lần. Người bệnh có thể bổ sung nước cho cơ thể thông qua nước uống, nước ép hoa quả, ăn hoa quả và ăn canh,…
• Thực phẩm giàu vitamin A và vitamin B6 như: cà rốt, cà chua, khoai lang,.. cá ngừ, cá hồi,… Đây là các vitamin hỗ trợ giảm hình thành sỏi oxalat và điều hòa bài tiết nước tiểu.

Nên hạn chế ăn gì ?

• Người bị sỏi tiết niệu nên có chế độ dinh dưỡng nạp vào cơ thể hạn chế protein ở mức 200 gram/ ngày. Protein có liên hệ với nồng độ phospho và canxi trong nước tiểu.
• Muối, đường, người bị sỏi tiết niệu nên ăn nhạt hạn chế các sản phẩm chế biến đóng gói sẵn như xúc xích, pate, siro, hoa quả ngâm,…

Nếu bạn nghi ngờ mình đang bị sỏi thận, sỏi tiết niệu hãy đến các cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác. Không tự ý mua các loại thuốc tây hoặc thuốc nam không rõ nguồn gốc để uống.

Hy vọng qua bài viết trên đã cung cấp cho bạn một kiến thức sơ lược và dễ hiểu về bệnh sỏi tiết niệu.

Bài viết Sỏi thận, sỏi tiết niệu, biểu hiện, nguyên nhân và cách điều trị đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Hiểu đúng về bệnh thận

Thận là cơ quan đảm nhiệm chức năng bài tiết chất độc, chất thải từ máu qua đường nước tiểu. Đồng thời, cơ quan này có vai trò quan trọng trong cân bằng nội môi và ổn định huyết áp. Tổn thương tại thận dẫn đến suy giảm chức năng, thận giảm hoặc mất khả năng lọc máu và gây nên hàng loạt các biến chứng nguy hiểm đối với sức khoẻ.

Bệnh thận nếu không được điều trị sớm, tổn thất về sức khoẻ và kinh tế vô cùng nặng nề. Nếu không may bị suy thận, phương pháp điều trị cuối cùng thường bao gồm ghép thận hoặc lọc máu.

Tổng hợp một số bệnh về thận dễ mắc và thường gặp hiện nay

Có nhiều bệnh lý ở thận với mức độ nghiêm trọng khác nhau

Các chứng bệnh về thận không chỉ đơn giản là suy thận mà còn bao gồm rất nhiều các bệnh lý và triệu chứng cũng như nhiều dạng tổn thương khác nhau gây suy giảm chức năng thận. Một số dạng bệnh thận phổ biến hiện nay gồm có:

Bệnh suy thận

Suy thận là tình trạng thận suy giảm 1 phần hoặc toàn bộ chức năng khiến máu không được lọc. Các chất cặn bã không được thải loại qua đường nước tiểu, gây độc cho các cơ quan trong cơ thể, mất cân bằng nội môi và tăng huyết áp. Bệnh suy thận cấp có tính chất đột ngột, thường diễn ra trong ngắn hạn. Bệnh hoàn toàn có thể chữa được nếu được phát hiện sớm, Đa phần các trường hợp suy thận cấp đều tiến triển thành mạn tính.

Tại giai đoạn mạn tính, bệnh tiến triển nhanh. Bệnh nhân có nguy cơ lọc thận nhân tạo hoặc ghép thận để duy trì sự sống.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng suy thận mạn tính như: Mạch máu bị tổn thương đến thận do huyết áp cao và bệnh tiểu đường, nhiễm khuẩn đường tiết niệu, xuất hiện quá nhiều u nang trên thận, những bất thường bẩm sinh hoặc thứ phát ở thận,….

Nhiễm trùng thận

Nhiễm trùng thận thường do vi khuẩn xâm nhập và lây lan đến thận từ một phần khác của đường tiết niệu. Các triệu chứng phổ biến của bệnh nhiễm trùng thận bao gồm sốt, nôn hoặc đau ở hai bên lưng, đau háng. Phụ nữ thường có tỉ lệ mắc nhiễm trùng thận hơn nam giới vì đặc điểm đặc trưng của cơ thể phụ nữ. Điều trị nhiễm trùng thận một cách kịp thời có thể giúp ngăn ngừa tổn thương thận vĩnh viễn.

Sỏi thận

Sỏi thận là bệnh được ghi nhận ở rất nhiều người hiện nay

Sỏi thận là bệnh lý thận dễ mắc, và vô cùng phổ biến hiện nay. Sỏi thận là tình trạng bệnh lý xuất hiện các dị vật cứng, dạng tròn đồng nhất hoặc không đồng nhất trong đài bể thận hoặc ống dẫn. Kích thước 1 viên sỏi thận có thể dao động từ vài milimet cho đến vài centimet. Bất cứ ai cũng có thể bị sỏi thận nhưng độ tuổi thường mắc phải nhất là từ 40 tuổi trở lên.

Các viên sỏi này chủ yếu được hình thành do quá trình tích tụ chất lắng đọng, cặn bã trong thận. Đặc biệt là những dư thừa muối khoáng. Khi các viên sỏi này có kích thước nhỏ thì người bệnh thường sẽ chưa có triệu chứng đau đớn bất thường. Tuy nhiên, khi kích thước các viên sỏi này tăng lên, chúng sẽ gây ra các cơn đau quặn ở thắt lưng và các triệu chứng khác như đổ mồ hôi, buồn nôn, chóng mặt, sốt, tiểu bí, tiểu ra máu…

Ung thư thận

Ung thư thận là một loại ung thư khởi phát từ các tế bào trong thận. Hai loại phổ biến nhất của ung thư thận là ung thư biểu mô tế bào thận và ung thư biểu mô tế bào chuyển tiếp của bể thận. Đây là một trong số những loại ung thư khó chữa nhất hiện nay. Bởi vậy nên các y bác sĩ và chuyên gia vẫn thường xuyên khuyên mọi người vẫn nên “phòng bệnh hơn chữa bệnh” để không mắc phải trường hợp hối tiếc.

Trên đây là tổng hợp một số những bệnh thận dễ mắc nhất hiện nay. Bệnh thận vừa nguy hiểm vừa khó chữa nên mỗi người hãy tự lưu ý, bảo vệ sức khỏe của chính mình và người thân để giảm thiể nguy cơ mắc bệnh thận xuống chỉ số thấp nhất.

Bài viết Cẩn trọng một số bệnh thận dễ mắc hiện nay đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Các loại sỏi thận

Sỏi thận là một bệnh thường gặp và nguy hiểm. Sỏi thận được phát hiện sớm có thể uống thuốc tiêu sỏi. Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp phát hiện muộn đều phải mổ nội soi để phá sỏi hoặc gắp sỏi ra ngoài. Sỏi thận hình thành do các chất tan trong nước tiểu bị lắng đọng và kết quả trong đài bể thận, bàng quang hoặc niệu quản. Để giảm thiểu tái tạo sỏi thận, cần có một chế độ ăn uống hợp lý, tránh những món ăn gây sỏi ở bàng quang…Nhận biết 1 số loại sỏi có thể giúp bạn xây dựng 1 chế độ ăn khoa học phòng chống căn bệnh này!

Sỏi canxi (Loại sỏi nhiều nhất, chiếm 80% các trường hợp sỏi thận)

Nguyên nhân tạo sỏi canxi gồm: nước tiểu quá bão hòa muối canxi; giảm citrat niệu; nước tiểu quá bão hòa về oxalat do ăn nhiều thức ăn chứa nhiều oxalate…

Sỏi canxi chiếm 80% các trường hợp sỏi thận

Sỏi struvite hay sỏi nhiễm khuẩn (chiếm gần 10% các trường hợp sỏi thận)

Nguyên nhân gây sỏi struvite do nhiễm khuẩn mãn tính đường tiết niệu, gây giảm hòa tan struvit mà tạo sỏi.

Sỏi axit uric (chiếm khoảng 10% các trường hợp sỏi thận)

Nguyên nhân gây sỏi axit uric do nước tiểu quá bão hòa acid uric tạo sỏi urat. Acid uric gặp trong tăng acid uric máu, bệnh gút, di truyền, béo phì, bệnh tiểu đường kháng insulin.

Sỏi cystin (rất hiếm gặp)

Nguyên nhân gây sỏi cystin do cystin bị đào thải nhiều qua thận nhưng ít hòa tan nên dễ đọng thành sỏi. Bệnh thường có tính di truyền.

Chế độ ăn tránh tạo sỏi thận

Không khó để thiết lập 1 chế độ ăn tránh tạo sỏi thận. Không cần kiêng khem khắt khe, chỉ cần bạn nhớ 1 số nguyên tắc cơ bản sau, có thể sống khoẻ re mà không lo sỏi thận.

Uống nhiều nước

Nguyên nhân: Nước là thành phần không thể thiếu cho một chế độ ăn tránh tạo sỏi thận. Uống nhiều nước tránh bị sỏi thận và giúp tống xuất những viên sỏi nhỏ ra ngoài bàng quang.

Phương pháp:

+ Uống từ  2,5 – 3 lít nước lọc mỗi ngày (uống đều nhiều lần trong ngày)

Lưu ý: khi nước tiểu có màu trắng chứng tỏ đã uống đủ lượng nước cần thiết.

Uống từ  2,5 – 3 lít nước lọc mỗi ngày để hạn chế sỏi thận

Tăng cường nước hoa quả

Nguyên nhân: nước hoa quả chứa nhiều citrat giúp chống tạo sỏi.

Phương pháp:  uống nhiều nước cam, chanh, bưởi tươi, dừa, soài…

Ăn nhiều rau xanh

Nguyên nhân: rau xanh giúp tiêu hóa nhanh, giảm hấp thu các chất gây sỏi thận.

Phương pháp: ăn các loại rau xanh: cải xanh, cải xoong, cải cúc, xu hào, súp lơ…

Ăn sáng đều đặn

Nguyên nhân: túi mật bài tiết dịch mật vào buổi sáng, chuẩn bị trước cho việc tiêu hóa thức ăn. Nếu không ăn sáng, mật sẽ không có thức ăn để tiêu hóa, dịch mật sẽ ở trong túi mật lâu hơn gây tích tụ trong túi mật và đường ruột, cholesterol từ trong mật tiết ra dễ hình thành nên sỏi thận.

Phương pháp: tạo thói quen ăn sáng …để phòng ngừa sỏi thận.

Những thực phẩm cần hạn chế

Giảm ăn thịt động vật

Nguyên nhân: Ăn nhiều thịt động vật tăng tỷ lệ muối, dễ gây tạo sỏi.

Phương pháp: ăn vừa phải các loại thịt lợn, bò, có thể ăn thay bằng cá, tôm (cua ăn một lượng vừa phải).

Ăn điều độ thực phẩm chứa canxi

Nguyên nhân: ăn quá nhiều canxi sẽ dẫn đến tạo sỏi, tuy nhiên nếu kiêng tuyệt đối sẽ dẫn đến loãng xương do thiếu canxi.

Phương pháp: Chế độ ăn tránh tạo sỏi thận mà vẫn đảm bảo chắc xương nên bổ sung canxi mỗi ngày bằng 3 ly sữa tươi hoặc một lượng tương đương các sản phẩm từ sữa như: bơ, phômai (khoảng 800-1.300mg calci).

Đảm bảo chế độ canxi không vượt quá 800-1.300mg calci mỗi ngày

Giảm các thực phẩm chứa nhiều oxalat

Nguyên nhân: thực phẩm chứa nhiều oxalate gây bão hòa về oxalate dẫn đến tạo sỏi.

Phương pháp: hạn chế thức ăn chứa nhiều oxalat như: trà đặc, cà phê, sô cô la, bột cám, ngũ cốc, rau muống…

Tránh ăn nhiều thực phẩm chứa chất purin

Nguyên nhân: thực phẩm chứa chất purin dễ gây tạo sỏi.

Phương pháp: hạn chế ăn các thực phẩm: cá khô, thịt khô, tôm khô, lạp xưởng, các loại mắm, lòng heo, lòng bò…

Ngoài ra, lười vận động, ăn nhiều dầu mỡ, tự ý uống vitamin C …cũng là nguyên nhân gây sỏi thận.

Không tự ý uống vitamin C để tránh sỏi thận

Lời kết

Sỏi thận là một loại bệnh thường gặp, tỷ lệ mắc bệnh ở nam nhiều hơn nữ giới. Nguyên nhân gây bệnh sởi do: uống ít nước, chế độ ăn thừa canxi, oxalate, ảnh hưởng từ bệnh gút, di truyền, béo phì, tiểu đường kháng insulin…

Vì vậy, chế độ ăn tránh tạo sỏi thận cần được chú ý cho mọi đối tượng. trong chế độ ăn hàng ngày cần tránh ăn quá nhiều những thực phẩm chứa canxi như: cua, tôm…các loại rau củ chứa nhiều oxalate như: cần tây, tỏi tây, củ cải, rau cải, khoai lang, đậu xanh, đậu tương, bí, ớt, không bỏ bữa ăn sáng… Đặc biệt, đối với những người bị sỏi thận tái phát nhiều lần cần đi khám kiểm tra tìm nguyên nhân gây sỏi tái phát để điều trị, kết hợp điều chỉnh chế độ ăn phù hợp đối với từng nhóm nguyên nhân.

Benh.vn

Bài viết Chế độ ăn tránh tạo sỏi ở thận đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Rau muống – món ăn rất phổ biến tại Việt Nam nhưng lại chứa nhiều tinh thể Oxalate (ảnh minh họa)

Thực phẩm giàu Oxalate

Sỏi thận hình thành do sự tích tụ canxi oxalat, do đó, ăn các thức ăn giàu oxalate với số lượng lớn có thể làm tăng nguy cơ bị sỏi thận. Oxalate trong nước tiểu kết hợp với canxi sẽ hình thành sỏi thận canxi-oxalat. Các loại thực phẩm giàu oxalate nên tránh là rau chân vịt, đậu bắp, củ dền, cải xoăn, cần tây, sữa đậu nành, dâu tây và rau cải Thụy Sĩ.

Cá mòi

Những người có nguy cơ bị sỏi thận acid uric nên tránh các loại thực phẩm giàu purin như cá mòi. Một lượng lớn purin trong cơ thể sẽ làm tăng lượng acid uric trong nước tiểu và dẫn đến sỏi thận acid uric. Các loại thực phẩm giàu purine khác mà bạn nên hạn chế ăn là cá cơm, nội tạng động vật, thịt xông khói, sò điệp, tôm và men làm bánh.

Thịt đỏ

Ăn quá nhiều thịt đỏ có hàm lượng protein cao có thể làm tăng nguy cơ bị sỏi thận. Lí do là vì việc chuyển hóa protein sẽ hạn chế quá trình bài tiết chất cặn bã, nên điều này gây tác động không nhỏ đối với thận. Quá trình trao đổi protein từ thịt động vật còn để lại lượng axit đáng kể trong cơ thể.

Đồ uống có ga

Thường xuyên uống đồ uống có ga, chẳng hạn như soda, đồ uống năng lượng và một số loại nước ép đóng chai cũng làm tăng nguy cơ phát triển sỏi thận. Một nghiên cứu năm 2007 được công bố lưu ý rằng đồ uống có ga có chứa axit photphoric gây ra những thay đổi tiết niệu và làm tăng nguy cơ mắc bệnh thận mãn tính.

Carbohydrate tinh chế (đường tinh luyện, gạo trắng, bột tinh luyện…)

Làm cho cơ thể tạo ra lượng insulin cao, và làm cho canxi từ xương đọng lại trong đường tiết niệu. Điều này dẫn đến hình thành sỏi thận canxi-oxalate. Ngược lại, carbohydrate phức tạp mất nhiều thời gian hơn để tiêu hóa và chỉ tạo ra một lượng glucose và insulin nhỏ trong máu.
Caffeine: Một lượng lớn caffeine từ thức ăn hoặc đồ uống có thể làm tăng sự bài tiết canxi trong nước tiểu và dẫn đến hình thành sỏi thận. Một nghiên cứu năm 2004 được công bố cho thấy rằng lượng caffeine có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi canxi-oxalate. Caffeine cũng có tác dụng lợi tiểu khiến bạn tiểu tiện thường xuyên và có thể dẫn đến mất nước, đây là một trong những nguy cơ dẫn đến sỏi thận.

Chất làm ngọt nhân tạo

Nhiều người trong chúng ta sử dụng chất làm ngọt nhân tạo thay vì đường khi uống cà phê hoặc trà để cắt giảm lượng calo. Tuy nhiên, chất tạo ngọt nhân tạo có thể làm giảm chức năng thận nếu dùng quá nhiều. Thêm vào đó, chất làm ngọt nhân tạo nhiều cũng làm nồng đồ acid uric trong máu tăng cao làm suy giảm chức năng đào thải của thận.

Uống quá nhiều rượu

Rượu có tác dụng như thuốc lợi tiểu, có thể làm bạn tiểu tiện nhiều hơn và tăng nguy cơ mất nước. Mất nước làm gián đoạn chức năng thận, ảnh hưởng đến khả năng bài tiết acid uric của cơ thể, điều này có thể dẫn đến sỏi thận.
Ăn mặn: Ăn quá nhiều muối ăn (natri) có thể góp phần dẫn đến sỏi thận. Lượng natri cao khiến cơ thể giữ nước và thận không thể hoạt động để đưa lượng natri dư thừa ra khỏi cơ thể. Nó thậm chí còn làm tăng mức canxi và làm giảm nồng độ citrate (chất ức chế sỏi thận) trong nước tiểu. Hơn nữa, lượng natri cao làm tăng huyết áp, có thể dẫn đến suy tim và đột quỵ.

Benh.vn (Theo Top 10 Home Remedies)

Bài viết Những thực phẩm dễ gây sỏi thận nếu ăn quá nhiều đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Sỏi thận là một bệnh hình thành từ sự kết tủa của các độc tố chất chứa trong nước tiểu. Có rất nhiều yếu tố là nguyên nhân dẫn đến sỏi thận như nhiễm độc, tiêu thụ thực phẩm, lạm dụng một số loại thuốc…

Đi tiểu nhiều, tiểu buốt rát

Những người mắc bệnh sỏi thận thường đi tiểu nhiều hơn so với bình thường, mặc dù lượng nước uống vào không thay đổi. Ngoài ra, họ còn gặp phải tình trạng tiểu buốt do các viên sỏi đã di chuyển từ bàng quang ra niệu đạo.

Buồn nôn và nôn

Đây cũng là một hiện tượng thường gặp của người mắc bệnh sỏi thận. Nguyên nhân là do những cơn đau quá sức bởi sỏi thận, do đó, họ phải nôn ra để tống khứ chất độc ra ngoài vì thận không còn tác dụng bài tiết chất cặn bã được nữa. Bên cạnh đó, những dây thần kinh trong đường tiêu hóa và thận cũng có liên quan tới nhau nên khi gặp tình trạng tắc nghẽn thận sẽ làm co thắt cơ trơn ở niệu quản và thận, từ đó dẫn tới cảm giác buồn nôn và nôn.

Sốt

Người mắc bệnh sỏi thận cũng dễ bị nhiễm trùng đường tiết niệu, điều này khiến họ bị ốm sốt và thấy gai người.

Nước tiểu đổi màu

Sỏi sẽ làm tổn thương niêm mạc ống thận, từ đó gây chảy máu và đổi màu nước tiểu. Thậm chí, nhiều trường hợp còn kèm theo cảm giác đau rát, tiểu ra máu, nước tiểu có mùi hôi, hăng. Khi tình trạng này kéo dài, bạn còn dễ bị nhiễm trùng thận và nước tiểu sẽ ra mủ, có màu trắng đục.

Đau vùng thắt lưng, hông

Cơn đau này thường khởi phát từ vùng thắt lưng, hông, sau đó lan rộng xuống bụng dưới. Dấu hiệu này thường là sỏi nằm ở đài bể thận đang di chuyển xuống niệu quản, từ đó tạo áp lực trong lòng niệu quản, gây co thắt niệu quản nên xuất hiện cơn đau dữ dội ở vùng thắt lưng, hông.

Sưng vùng bụng

Khi đã tiến triển đến giai đoạn nặng, bệnh sỏi thận còn có thể gặp phải tình trạng sưng thận. Dấu hiệu dễ nhận thấy là sưng ở khu vực xung quanh bụng…

Bài viết 6 dấu hiệu cảnh báo bệnh sỏi thận đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Sỏi thận

Khi một đứa trẻ nhận được những khối khoáng chất cứng này, thường là do bệnh hoặc do vấn đề trong đường tiết niệu. Đá cũng có thể hình thành nếu bé không uống đủ và nồng độ khoáng chất trong nước tiểu của bé quá cao. Một viên sỏi thận có thể rất đau đớn và có thể gây ra vấn đề nghiêm trọng nếu nó chặn dòng nước tiểu. Những viên sỏi nhỏ thường tự đi qua, nhưng những viên sỏi có thể phải bị vỡ hoặc lấy ra

Bệnh rối loạn tâm thần

Một số rối loạn tâm thần thường được chẩn đoán ở thời thơ ấu, bao gồm ADHD và tự kỷ. Nhưng nhiều loại khác có thể bắt đầu khi bạn là một đứa trẻ, như trầm cảm, lo lắng và rối loạn ăn uống. Bác sĩ nhi khoa của bạn có thể giúp quyết định xem con bạn có nên đi khám bác sĩ chuyên khoa hay không

Đột quỵ

Đây là khi lưu lượng máu bị ngừng đến một phần của bộ não của bạn. Mặc dù nó phổ biến hơn nhiều ở người lớn tuổi, nhưng nó có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi. Ở trẻ em, nó thường gây ra bởi một vấn đề sức khỏe. Ví dụ, bệnh hồng cầu hình liềm có thể thu hẹp các động mạch trong não và khiến chúng dễ bị tắc nghẽn bởi cục máu đông. Các trường hợp khác, bao gồm rối loạn đông máu và các vấn đề trong tim hoặc mạch máu, có thể nâng cao cơ hội của trẻ. Trẻ em thường vượt qua cơn đột quỵ dễ dàng hơn người lớn

Viêm khớp

Các khớp xương cứng, đau thường đi kèm với sự hao mòn thông thường của lão hóa. Nhưng trẻ em cũng có thể có chúng. Chúng thường được gây ra bởi một vấn đề tự miễn, có nghĩa là sự tự vệ của cơ thể tấn công các mô khỏe mạnh và gây viêm. Nhưng béo phì cũng có thể khiến trẻ dễ bị viêm khớp và các vấn đề về khớp khác. Trọng lượng tăng thêm gây căng thẳng cho các khớp và có thể làm hỏng các tấm tăng trưởng giúp kiểm soát chiều dài và hình dạng xương của con bạn

Loãng xương

Việc mất khối lượng xương phổ biến ở phụ nữ lớn tuổi đôi khi có thể xuất hiện ở trẻ em. Nó có thể là tác dụng phụ của bệnh hoặc thuốc như steroid hoặc thuốc ung thư. Nó cũng có thể xảy ra nếu con bạn không nhận đủ canxi hoặc vitamin D, hoặc nếu bé không thể hoạt động thể chất. Trong trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng, trẻ em có thể đơn giản phát triển ra khỏi nó. Một đứa trẻ bị loãng xương có thể bị đau khi đi lại, hoặc xương của nó có thể dễ gãy hơn

Bệnh tăng nhãn áp

Một số trẻ em được sinh ra với các vấn đề trong mắt khiến cho chất lỏng không điều tiết được ra. Điều đó gây ra sự tích tụ nguy hiểm của áp lực bên trong mắt. Bạn có thể nhận thấy em bé của bạn nhạy cảm với ánh sáng hoặc có một lượng nước mắt bất thường. Đôi mắt của cô ấy có thể mở to hoặc nhìn mờ . Bệnh tăng nhãn áp ở trẻ em được điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật để giữ cho dây thần kinh thị giác không bị tổn thương và bảo vệ thị lực của cô

Benh.vn ( TH webmd.com )

Bài viết Trẻ em hoàn toàn có thể mắc các bệnh sau mà người lớn không nghĩ tới ( Phần I ) ! đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Điều trị sỏi thận, sỏi tiết niệu không can thiệp

Các biện pháp điều trị chung cho các loại sỏi thận – sỏi tiết niệu

• Cần uống nhiều nước đảm bảo nước tiểu ít nhất 2.5 l/24h.
• Chữa các đợt nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm thận bể thận.
• Chữa các triệu chứng và biến chứng khác: ứ nước – ứ mủ, bí đái…

Điều trị sỏi Cystin

Uống nhiều nước đảm bảo lượng nước tiểu ³ 2.5 l/24h.

Kiềm hóa nước tiểu bằng cách sử dụng

• NaHCO3 6g/24h chia 4 lần.
• Kalicitrat liều tương tự.

Mục đích: pH niệu: 7-7.5.

Điều trị sỏi acid uric

• Uống nhiều nước đảm bảo lượng nước tiểu ³ 2.5l/24h.
• Hạn chế ăn thức ăn nhiều acid uric (đạm 0.6g/kg/24h).
• Kiềm hoá nước tiểu bằng NaHCO3 hoặc Kalicitrat.

Điều trị Sỏi struvit

• Uống nhiều nước.
• Điều trị tích cực nhiễm khuẩn tiết niệu.
• Sau khi mổ lấy sỏi vẫn tích cực kiểm soát, điều trị tốt nhiễm khuẩn tiết niệu.

Điều trị sỏi calci

• Uống nhiều nước.
• Chế độ ăn hạn chế calci.
• Hạn chế hấp thu calci ở ruột bằng cách tránh dùng vitamin D, dầu cá, đặc biệt là 1-25 hydroxycalciferol D3. Có thể cho thêm Thiazid (hypothiazid 25 mg x 2lần/24h) -> đào thải calci niệu hoặc Orthophosphat 1000 – 1500 mg/24h chia 3 lần: đào thải pyrophosphat ra nước tiểu -> ức chế kết tinh phosphat calci.

Thăm dò tìm nguyên nhân rối loạn chuyển hóa:

• Cường cận giáp tiên phát, thứ phát: cắt bỏ tuyến cận giáp.
• Bệnh lý toan hóa ống thận: dùng kalicitrat 4-6 g/24h chia 4 lần.

Điều trị sỏi thận, sỏi tiết niệu không dùng thuốc

Nguyên lý chung điều trị can thiệp sỏi thận, sỏi tiết niệu

Ứng dụng sốc sóng điện từ năng lượng cao để tán sỏi qua da, tránh được các thủ thuật. Sỏi bị sốc sóng điện từ đánh vỡ thành mảnh nhỏ rồi theo dòng nước tiểu được đái ra ngoài

Tán sỏi ngoài cơ thể

• Sỏi đường kính < 2 cm.
• Vị trí: sỏi ở bể thận, hoặc đoạn đầu, đoạn cuối niệu quản.
• Tán sỏi qua nội soi:
• Sỏi bàng quang hoặc sỏi đoạn cuối niệu quản.
• Lấy sỏi qua soi niệu quản.

Sỏi nhỏ

• Vị trí: sỏi đã xuống thấp ở đoạn cuối niệu quản.
• Không có nhiễm khuẩn ở bàng quang.
• Lấy sỏi niệu đạo: Sỏi nhỏ, ra sát niệu đạo ngoài.

Điều trị sỏi thận, sỏi tiết niệu bằng ngoại khoa, phẫu thuật

• Sỏi to, sỏi san hô bể thận.
• Sỏi gây biến chứng nặng: ứ nước, ứ mủ…
• Sỏi do nhiễm khuẩn (sỏi struvit).
• Sỏi ở Bn dị tật tiết niệu.
• Béo phì không thuận lợi cho tán sỏi.
• Đã tán sỏi nhưng thất bại.
• Đã xử trí bằng các biện pháp ít sang chấn không kết quả.
• Điều trị ngoại khoa hoặc tán sỏi xong, cần tiếp tục điều trị dự phòng nội khoa tránh tái phát.
• Điều trị triệu chứng và các biến chứng khác:
• Điều trị nhiễm khuẩn tiết niệu, viêm thận bể thận cấp và mạn.
• Điều trị suy thận nếu có.
• Điều trị đái máu, cơn đau quặn thận.

Bài viết Hướng dẫn điều trị sỏi thận và sỏi tiết niệu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Biểu hiện của bệnh sỏi thận, sỏi tiết niệu

Biểu hiện của sỏi thận, sỏi tiết niệu khá đa dạng tùy thuộc vào: vị trí sỏi, độ to nhỏ, các biến chứng do sỏi, loại sỏi.

Tiền sử của các bệnh nhân sỏi thận, sỏi tiết niệu

Thông thường bệnh nhân có sỏi thận, sỏi tiết niệu có tiền sử đái ra sỏi hoặc nhiễm khuẩn tiết niệu tái phát nhiều lần (đái buốt, đái rắt, đái đục, đái mủ).

Biểu hiện Đau của bệnh nhân sỏi thận, sỏi tiết niệu

• Cơn đau quặn thận: đau dữ dội, khởi phát từ các điểm niệu quản, lan dọc theo đường đi của niệu quản, xuống phía gò mu. Có thể đau xuyên ra hông, lưng. Có khi buồn nôn, nôn. Do sỏi di chuyển từ đài, bể thận xuống niệu quản -> tăng áp lực trong lòng niệu quản, co thắt niệu quản.
• Đau âm ỉ: sỏi vừa hay sỏi lớn ở bể thận.
• Cơn đau êm dịu hơn: khi sỏi niệu quản rất nhỏ di chuyển.
• Đau hông lưng: có thể do ứ nước bể thận do sỏi trung bình ở bể thận và sỏi to ở niệu quản -> tắc nghẽn niệu quản.
• Đau hông lưng âm ỉ: có thể biểu hiện VTBT cấp do sỏi.
• Đau kèm theo bí đái: có thể do sỏi chít tắc ở cổ bàng quang hoặc lọt ra niệu đạo.

Đái máu trong sỏi thận, sỏi tiết niệu

Có thể đại thể hay vi thể. Là biến chứng thường gặp, nhất là khi sỏi đang di chuyển trong niệu quản. Đái buốt, đái rắt, đái mủ: là biểu hiện nhiễm khuẩn tiết niệu.

Các dấu hiệu khác khi bị sỏi thận, sỏi tiết niệu

• Sốt: sốt cao, rét run + đau hông lưng + đái buốt, đái rắt, đái mủ -> VTBT cấp.
• Các dấu hiệu tắc nghẽn đường bài niệu: Đái tắc từng lúc, đái ngập ngừng: sỏi bàng quang, đái tắc hoàn toàn: sỏi niệu đạo.
• Thận to: ứ nước bể thận do sỏi niệu quản hoặc sỏi bể thận ở chỗ đổ ra niệu quản.

Các xét nghiệm chẩn đoán sỏi thận, sỏi tiết niệu

Chẩn đoán hình ảnh sỏi thận, sỏi tiết niệu

Chụp bụng không chuẩn bị: phát hiện sỏi cản quang ở bể thận, đài thận. niệu quản, bàng quang.

Chụp UIV

Chỉ định:

• Xác định vị trí sỏi cản quang.
• Phát hiện sỏi không cản quang
• Đánh giá được chức năng thận từng bên
• Đánh giá hình dáng số lượng đài bể thận niệu quản, các bất thường dị dạng của đường tiết niệu.

Chống chỉ định chụp UIV: Suy thận nặng, THA ác tính, đang có tình trạng mất nước, giảm thể tích, thận ứ nước nhiều.

Chụp thận ngược dòng (UPR)

Chỉ định:

• Khi có tình trạng tắc nghẽn, phim chụp thường chụp UIV không phát hiện được sỏi, thận không ngấm thuốc do tình trạng tắc nghẽn.
• Khi có chống chỉ định chụp UIV

Chống chỉ định: Nhiễm khuẩn tiết niệu cấp, chấn thương niệu đạo bàng quang

Chụp bể thận, niệu quản qua da – qua bể thận

Khi có tình trạng tắc nghẽn rõ mà có chống chỉ định chụp UPR, hoặc làm UPR bị thất bại.

Siêu âm:

• Phát hiện sỏi bể thận và một số sỏi niệu quản (đoạn đầu và đoạn cuối).
• Cho biết kích thước thận, số lượng thận niệu quản, bất thường dị dạng của đường tiết niệu
• Tình trạng nhu mô thận (xơ hóa), tình trạng đài bể thận (giãn).

Soi bàng quang: phát hiện sỏi bàng quang, tình trạng viêm niêm mạc bàng quang.

Xét nghiệm khác

Nước tiểu: Protein niệu, TB niệu, VK niệu

Máu: Ure, creatinin, ĐGĐ, acid uric.

MLCT

Các xét nghiệm khác để tìm nguyên nhân và biến chứng chỉ định tuỳ từng TH lâm sàng cụ thể: thăm dò tuyến cận giáp,acid uric niệu, cystin niệu…

Bài viết Chẩn đoán sỏi thận – tiết niệu theo tiêu chuẩn y học hiện đại đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Cách loại bỏ sỏi thận

Điều trị sỏi đường tiết niệu muốn có hiệu quả thì phải xác định được loại sỏi. Thông thường nếu sỏi có kích thước nhỏ, bác sĩ thường chỉ định điều trị nội khoa với một số lưu ý sau:

• Uống nhiều nước từ 2-3 lít/ngày. Việc uống nhiều nước thậm chí có thể khiến sỏi nhỏ bào mòn dần và thoát ra khi đi tiểu.
• Hạn chế các thức ăn chứa nhiều canxi oxalat như sữa, phô mai, nước chè đặc. Nên ăn ít đạm động vật nếu bị sỏi axit uric.
• Tăng cường hoạt động thể chất với mục đích giúp sỏi di chuyển ra ngoài. Có thể chơi bóng bàn, đạp xe đạp, nhảy dây…
• Điều trị cơn đau quặn thận bằng thuốc giảm đau, thuốc giãn cơ trơn, kháng sinh để chống nhiễm trùng.
• Đối với sỏi nhỏ và trơn láng: Nhờ nhu động của niệu quản, sỏi sẽ di chuyển dần rồi bị tống ra ngoài.
• Nên tái khám định kỳ để được bác sĩ theo dõi tiến triển của bệnh, khả năng đào thải sỏi.

Với những trường hợp không đáp ứng điều trị nội khoa, bác sĩ có thể chỉ định can thiệp ngoại khoa để lấy sỏi. Các trường hợp được chỉ định phẫu thuật:

• Sỏi niệu quản trên thận độc nhất
• Có sốt, bạch cầu, urê tăng
• Đau quặn thận và nôn ói không thuyên giảm khi dùng thuốc giảm đau.
• Khi nhiễm trùng xảy ra trên một niệu quản bị tắc nghẽn cần phải can thiệp càng sớm càng tốt vì khi tắc nghẽn hoàn toàn, chức năng thận suy giảm nghiêm trọng trong vòng 18 đến 24 giờ.

Bài viết Những biện pháp hỗ trợ điều trị sỏi thận hiệu quả đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.