Benh.vn https://benh.vn Thông tin sức khỏe, bệnh, thuốc cho cộng đồng. Wed, 20 Mar 2019 10:32:31 +0000 vi hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.3 https://benh.vn/wp-content/uploads/2021/04/cropped-logo-benh-vn_-1-32x32.jpg Benh.vn https://benh.vn 32 32 Tắc mạch ối và các biến chứng khó lường https://benh.vn/tac-mach-oi-va-cac-bien-chung-kho-luong-2874/ https://benh.vn/tac-mach-oi-va-cac-bien-chung-kho-luong-2874/#respond Wed, 15 Aug 2018 04:22:40 +0000 http://benh2.vn/tac-mach-oi-va-cac-bien-chung-kho-luong-2874/ Tắc mạch ối là một biến chứng sản khoa rất nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao, không thể đoán trước và không thể dự phòng được. Tắc mạch ối là do nước ối, tế bào của thai nhi, chất gây, tóc, lông tơ hoặc các mảnh mô khác lọt vào tuần hoàn của người mẹ, gây ra suy hô hấp và suy tuần hoàn cấp tính.

Bài viết Tắc mạch ối và các biến chứng khó lường đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
Tắc mạch ối là một biến chứng sản khoa rất nguy hiểm, tỷ lệ tử vong cao, không thể đoán trước và không thể dự phòng được. Tắc mạch ối là do nước ối, tế bào của thai nhi, chất gây, tóc, lông tơ hoặc các mảnh mô khác lọt vào tuần hoàn của người mẹ, gây ra suy hô hấp và suy tuần hoàn cấp tính.

tắc mạch ối

Tắc mạch ối thường gặp hơn ở phụ nữ sinh con rạ, mang thai nam, có tiền sử dị ứng,…

Yếu tố nguy cơ

– Tuổi mẹ >35 t.

– Con rạ nguy cơ cao hơn con so.

– Mổ lấy thai, đẻ có can thiệp thủ thuật Forcep, giác hút.

– Đa ối, đa thai, rau tiền đạo, rau bong non, sản giật….

– Tổn thương tử cung hoặc cổ tử cung

Người ta thấy 75% số trường hợp tắc mạch ối xảy ra ở người đẻ con rạ. Về giới tính của thai: 67% số trường hợp tắc mạch ối là mang thai trai. 41% số người bệnh có tiền sử dị ứng.

Cơ chế bệnh sinh

Bình thường, nước ối hoàn toàn nằm trong buồng ối, không đi vào tuần hoàn của người mẹ. Một khi hàng rào ngăn cách giữa khoang ối và tuần hoàn của người mẹ bị phá vỡ, có thể do sự chênh lệch áp lực làm cho nước ối đi vào hệ thống tĩnh mạch của người mẹ (xoang tĩnh mạch tử cung) một cách bất thường qua các tĩnh mạch ống cổ tử cung, qua vị trí rau bám (nếu đã bong rau), qua nội mạc tử cung hay qua nơi tử cung bị chấn thương.

Người ta vẫn không hiểu tại sao nước ối vào tuần hoàn chỉ xảy ra ở một số ít người mà không xảy ra ở nhiều người khác. Hơn nữa, rất hiếm khi thảm cảnh lại xảy ra do các mảnh của thai do đi theo nước ối vào tuần hoàn người mẹ mặc dù trong chuyển dạ, trong đẻ, mổ lấy thai hay các thăm dò nhỏ gây chấn thương làm cho nước ối có thể đi vào tuần hoàn người mẹ nhưng không gây ra triệu chứng.

Do vậy tắc mạch ối chỉ gặp ở một tỷ lệ rất nhỏ trong số các phụ nữ này làm cho người ta nghĩ tới vai trò của mức độ, số lượng mảnh mô thai, loại mảnh mô thai (có chứa kèm theo phân su hay không) hay một số yếu tố nào đó của người mẹ. Nước ối và tế bào thai qua tĩnh mạch đi tới tim và phổi của người mẹ với một lượng đủ gây ra tắc mạch hay co thắt mạch phổi nghiêm trọng. Khả năng gây tử vong cao. Khả năng gây tử vong cao nhất khi trong nước ối có nhiều bả thai và nhất là phân su sệt.

Tắc mạch ối là biến chứng sản khoa cực kỳ nguy hiểm có tỷ lệ tử vong lên tới 80%

Bệnh cảnh của tắc mạch ối

Ở Hoa Kỳ ước tính 1 trường hợp tắc mạch ối cho 8.000 – 30.000 thai nghén. Các nước khác có tỷ lệ mắc tương tự. Một nghiên cứu ở Canada từ 1991 – 2002 trên 3 triệu trường hợp đẻ trong bệnh viện cho thấy, tỷ lệ tắc mạch ối là 14,8/100.000 trường hợp đẻ đa thai, 6,0/100.000 đẻ một thai. Nghiên cứu trong khoảng thời gian 2000-2002 ở Anh cho thấy tỷ lệ gặp tắc mạch ối là 3,7/1 triệu trường hợp thai nghén và tử vong mẹ do tắc mạch ối lên đến gần 80%.

Hiện nay người ta vẫn chưa biết một cách chính xác cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối. Bệnh cảnh của tắc mạch ối gần giống như một choáng phản vệ với mảnh mô thai hơn là hiện tượng tắc mạch. Một bệnh lý có cơ chế phản ứng dị ứng nhiều hơn là kiểu bệnh lý tắc mạch. Cơ chế chính xác của phản ứng dạng phản vệ với nước ối chưa được hiểu rõ ràng. Nước ối tác động như một dị vật trong dòng máu và kết quả là giải phóng nhiều chất trung gian nội sinh khác nhau như: histamin, bradykinin, cytokin, prostaglandin, leukotrien, thromboxan… Chính các chất trung gian này là nguyên nhân gây ra các triệu chứng lâm sàng của tắc mạch ối.

Hiện nay, các nhà khoa học đang hướng sự chú ý tới sự phân rã nhân các tế bào khổng lồ, giải phóng các histamin và các enzym tryptase, đồng thời hoạt hóa chuỗi phản ứng phức tạp khác.

Có 3 hoàn cảnh làm cho nước ối đi vào tuần hoàn của người mẹ:

  • Vỡ ối (tức có lỗ rách màng ối hay màng đệm)
  • Vỡ tĩnh mạch tử cung hay tĩnh mạch cổ tử cung.
  • Áp lực buồng tử cung cao hơn áp lực tĩnh mạch. (Trong cơn go tử cung lúc rặn đẻ)

Người ta chưa hiểu nhiều về cơ chế bệnh sinh của tắc mạch ối. Nước ối và tế bào thai đi vào tuần hoàn người mẹ diễn tiến qua 2 giai đoạn:

Giai đoạn 1: Tế bào da thai nhi bị bong ra + lông + tóc + chất gây + chất nhầy tạo nên sự tắc nghẽn trầm trọng mạch máu phổi hoặc từ fibrin được thành lập trong mạch máu => Co thắt động mạch phổi=> Tăng áp lực phổi + tăng áp lực thất P=> thiếu ôxy.

Quá trình ngừng tuần hoàn-hô hấp diễn ra rất nhanh làm cho các buồng thất không giãn ra được làm thiếu ôxy ở tim và phổi. Tình trạng thiếu ôxy gây tổn thương cơ tim và mao mạch phổi làm suy thất trái và suy hô hấp cấp. Người bệnh nhanh chóng đi vào giai đoạn hôn mê.

Giai đoạn 2: Nếu người bệnh sống sót qua giai đoạn này thì sẽ đi tới giai đoạn 2. Khoảng 40% số trường hợp sống sót qua giai đoạn 1. Giai đoạn 2 đặc trưng bằng chảy máu dữ dội khắp nơi do đờ tử cung và do đông máu nội mạch rải rác (DIC).

Benh.vn

Bài viết Tắc mạch ối và các biến chứng khó lường đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
https://benh.vn/tac-mach-oi-va-cac-bien-chung-kho-luong-2874/feed/ 0
4 tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối và các dấu hiệu https://benh.vn/4-tieu-chuan-chan-doan-tac-mach-oi-va-cac-dau-hieu-2887/ https://benh.vn/4-tieu-chuan-chan-doan-tac-mach-oi-va-cac-dau-hieu-2887/#respond Sat, 07 Jul 2018 04:22:54 +0000 http://benh2.vn/4-tieu-chuan-chan-doan-tac-mach-oi-va-cac-dau-hieu-2887/ Thời gian vừa qua xảy ra một số ca biến chứng sản khoa gây tử vong cho sản phụ. Và được chẩn đoán là do biến chứng tắc mạch ối. Đây là một biến chứng bất khả kháng, cực kỳ nguy hiểm, tỷ lệ tử vong rất cao. Chưa có một can thiệp nào cho thấy tiên lượng được việc sản phụ bị tắc mạch ối.

Bài viết 4 tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối và các dấu hiệu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
Thời gian vừa qua xảy ra một số ca biến chứng sản khoa gây tử vong cho sản phụ. Và được chẩn đoán là do biến chứng tắc mạch ối. Đây là một biến chứng bất khả kháng, cực kỳ nguy hiểm, tỷ lệ tử vong rất cao. Chưa có một can thiệp nào cho thấy tiên lượng được việc sản phụ bị tắc mạch ối.

tắc mạch ối

Tắc mạch ối là biến chứng cực kỳ nguy hiểm trong sản khoa (ảnh minh họa)

Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu thêm về các biến chứng nguy hiểm của căn bệnh này:

Thời điểm gây tắc mạch ối

Tắc mạch ối thường xảy ra trong chuyển dạ nhưng cũng có thể xảy ra trong khi mổ lấy thai, sảy thai, chấn thương bụng, chọc hút nước ối, thậm chí có thể gặp tắc mạch ối sau khi đẻ, sau mổ lấy thai. Một số lý do hay gặp như: rau cài răng lược, vỡ tử cung, sót rau.

Thời điểm xảy ra tắc mạch ối cũng rất khác nhau tuỳ trường hợp

– 12% số trường hợp xảy ra tắc mạch ối khi màng ối còn nguyên

– 70% xảy ra trong chuyển dạ

– 11% xảy ra sau đẻ qua đường âm đạo

– 19% xảy ra trong mổ lấy thai khi đã có chuyển dạ hay khi chưa có chuyển dạ.

Tắc mạch ối hiếm gặp, không có dấu hiệu lâm sàng và xét nghiệm đặc trưng.

Dấu hiệu lâm sàng tắc mạch ối

Tắc mạch ối xuất hiện đột ngột với các dấu hiệu nguy hiểm đặc trưng sau:

– Rét run, rùng mình đột ngột

– Sốt

– Mặt tím tái

– Đau tức ngực

– Khó thở vào

– Buồn nôn và nôn

– Thở nhanh, nông

– Đôi khi loạn nhịp tim, tim đập nhanh

– Tụt mạnh huyết áp

– Bồn chồn, lo lắng, hốt hoảng sợ sệt, choáng

– Chuyển trạng tháI hốt hoảng sang co giật cứng, dễ nhầm sản giật.

– Mất ý thức

– Phù phổi

Trên 80% số trường hợp người bệnh có biểu hiện ngừng tim, ngừng thở trong vài phút đầu tiên. Và chết trong vòng từ 2 đến 3 giờ. Có đến 50% số trường hợp tử vong ngay trong giờ đầu xuất hiện triệu chứng.

Nếu người bệnh thoát qua được giai đoạn này (khoảng 40% số trường hợp) sẽ có biểu hiện chảy máu dữ dội nhiều nơi do đờ tử cung (nếu sau đẻ) và do đông máu rải rác trong lòng mạch. Chảy máu từ tử cung không thể cầm được. Số trường hợp có biểu hiện phù phổi ở giai đoạn này cũng cao.

Bốn tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối

Theo Hội Sản phụ khoa Hoa Kỳ và Anh khuyến cáo, chẩn đoán tắc mạch ối khi có đồng thời 4 tiêu chuẩn sau:

– Tụt huyết áp đột ngột hay ngừng tim

– Thiếu ôxy cấp tính

– Bệnh lý đông máu hay chảy máu nặng mà không có các lý giải khác

– Tất cả xảy ra trong chuyển dạ, mổ lấy thai hay trong vòng 30 phút sau đẻ mà không có lý giải nào khác cho các dấu hiệu này.

tắc mạch ối

Hình ảnh tắc mạch ối (ảnh minh họa)

Các xét nghiệm phục vụ chẩn đoán

– Xét nghiệm khí trong máu; công thức máu

– Đông máu

– Xquang phổi: thường không tìm thấy dấu hiệu đặc hiệu, có thể quan sát thấy dấu hiệu phù phổi;

– Điện tâm đồ: có thể thấy nhịp tim nhanh, phần ST và sóng T thay đổi.

Chẩn đoán xác định sau cùng là kết quả mổ tử thi (tìm thấy tế bào của thai và thành phần nước ối trong động mạch phổi người mẹ). Chẩn đoán phân biệt với rất nhiều hội chứng khác: tắc mạch do huyết khối, tắc mạch do khí, choáng nhiễm khuẩn, nhồi máu cơ tim cấp tính, choáng phản vệ do các nguyên nhân khác nhau, rau bong non hay phản ứng của gây tê vùng.

Hướng xử trí khi sản phụ bị tắc mạch ối

Khi rất nghi ngờ tắc mạch ối với những dấu hiệu tiêu chuẩn ở trên, lập tức:

– Duy trì cung cấp oxy cho sản phụ (đặt nội khí quản,thở máy)

– Đặt hơn 2 đường truyền tĩnh mạch, nâng huyết áp bằng dung dịch cao phân tử.

– Hồi sức tim nếu ngừng tim,có thể dùng Adrenaline tiêm tĩnh mạch 1 mg, hoặc qua đường nội khí quản 3 mg, hoặc Xylocaine 1 mg/kg tiêm tĩnh mạch chậm (trong 2 phút). Có thể chích lại sau mỗi 3 – 5 phút. Tuy nhiên, liều tổng cộng của xylocaine không được quá 3 mg/kg.

– Làm các xét nghiệm cấp cứu:

  • XN khí trong máu
  • Công thức máu
  • Đông máu

– Theo dõi bằng monitor.

– Truyền máu nếu kết quả đông máu không tốt kèm chảy máu dữ dội. Máu toàn phần hay hồng cầu đậm đặc và huyết tương đông được dùng.

Tuy nhiên trên đây chỉ là những xử trí triệu chứng nhằm hồi phục dấu hiệu sinh tồn của bệnh nhân không xử lý được căn nguyên. Vì tai biến này hay xảy ra đột ngột và tiến triển nhanh nên hầu hết bệnh nhân đều tử vong. Nếu thai chưa xổ thì hầu hết thai nhi không cứu kịp. Ở các nước có trang bị hiện đại, người ta có thể mổ ngay để cứu thai nhưng tính may rủi cũng rất lớn.

Trường hợp bệnh tiến triển chậm hơn thì có thể mở lồng ngực người mẹ, tìm và lấy đi khối huyết tắc ở động mạch để cứu mẹ. Tuy nhiên, trong thế kỷ 20 chỉ có một trường hợp may mắn như vậy đó là một sản phụ ở Pháp.

Benh.vn

Bài viết 4 tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối và các dấu hiệu đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
https://benh.vn/4-tieu-chuan-chan-doan-tac-mach-oi-va-cac-dau-hieu-2887/feed/ 0
Những nguyên nhân khiến bà bầu tử vong khi sinh nên chú ý https://benh.vn/nhung-nguyen-nhan-khien-ba-bau-tu-vong-khi-sinh-nen-chu-y-9964/ https://benh.vn/nhung-nguyen-nhan-khien-ba-bau-tu-vong-khi-sinh-nen-chu-y-9964/#respond Mon, 02 Jul 2018 07:26:17 +0000 http://benh2.vn/nhung-nguyen-nhan-khien-ba-bau-tu-vong-khi-sinh-nen-chu-y-9964/ Quá trình mang thai đã vô cùng vất vả nhưng mẹ bầu vẫn phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ sau sinh. Những nguy cơ này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể khiến bà bầu tử vong.

Bài viết Những nguyên nhân khiến bà bầu tử vong khi sinh nên chú ý đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
Quá trình mang thai đã vô cùng vất vả nhưng mẹ bầu vẫn phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ sau sinh. Những nguy cơ này không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn có thể khiến bà bầu tử vong.

nguy cơ khi mang thai

Bà bầu sau sinh vẫn phải đối mặt với rất nhiều nguy cơ, có thể gây nguy hiểm tính mạng

Cùng Benh.vn tìm hiểu về những nguyên nhân sau sinh có thể khiến bà bầu tử vong

Sản giật, tiền sản giật

Ngay khi còn trong thai kỳ, sản giật đã là mối đe dọa đến tính mạng của mẹ và thai nhi với các dấu hiệu tăng huyết áp, tăng protein trong nước tiểu dẫn đến co giật hoặc hôn mê. Kèm theo đó là các cơn đau đầu dữ dội, giảm hoặc loạn thị lực. Người mang thai lần đầu, song thai, thai phụ trên 35 tuổi, thai phụ tăng huyết áp trong thai kỳ, có đái tháo đường và mắc các bệnh lý về thận… là những đối tượng có nguy cơ cao mắc tiền sản giật trong thai kỳ.

Băng huyết

Băng huyết là nguyên nhân phổ biến nhất trong các ca tử vong sau sinh được ghi nhận. Đây là hiện tượng xuất huyết không ngừng sau khi sinh dẫn đến mất máu trầm trọng (từ 500ml trở lên trong vòng 24 giờ đầu sau sinh) và tử vong là điều khó tránh khỏi. Nếu băng huyết xảy ra trong quá trình chuyển dạ còn có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của thai nhi.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng băng huyết tức thời là do tử cung giảm độ đàn hồi (tử cung bị đờ) hoặc do âm đạo, cổ tử cung bị rách trong quá trình sinh nở. Các yếu tố làm gia tăng nguy cơ băng huyết bao gồm: con lớn, đa sản, có can thiệp giục sinh…

Băng huyết có thể gây tử vong do mất máu quá nặng

Sốt sau sinh

Để quá trình sinh diễn ra nhanh hơn, các bác sĩ sản khoa có thể cho mẹ sử dụng dụng cụ hỗ trợ. Những dụng cụ này nếu không được sát trùng kỹ lưỡng có thể mang theo các cầu khuẩn gây viêm nhiễm hậu sản và sốt là một trong những triệu chứng của tình trạng này.

Sốt cao có thể dẫn đến co giật, giảm sức đề kháng và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển mạnh hơn. Do đó, khả năng gây tử vong là điều hoàn toàn có thể xảy ra. Ngoài nguyên nhân kể trên, các yếu tố như thời tiết, gió, sinh khó…cũng có thể dẫn đến những cơn sốt hậu sản.

Sót nhau thai

Trường hợp này có thể xảy ra trong thời gian 30 phút sau sinh, tử cung co thắt và đẩy nhau thai ra ngoài. Nếu không đẩy hết hoàn toàn nhau thai ra ngoài do bất thường của nhau thai, viêm nhiễm tử cung… thì sẽ gây ra tình trạng nguy hiểm cho sản phụ. Khi sản phụ bị sót nhau thì sẽ dẫn tới hiện tượng chảy máu nhiều, đau từng cơn âm ỉ ở bụng dưới.

Nhiễm khuẩn sau sinh

Trường hợp này thường xảy ra do điều kiện y tế không được đảm bảo, tình trạng chăm sóc không sạch sẽ. Tuy nhiên, đối với sức khỏe thai phụ kém, tình trạng nhiễm độc thai, thiếu máu, sót nhau, bế sản dịch… sẽ dễ xảy ra nhiễm khuẩn sau sinh, dẫn tới nguy hiểm tới tính mạng của thai phụ.

Tắc mạch ối

Điều nguy hiểm nhất của hiện tượng tắc mạch ối là chúng có thể xảy ra ở bất cứ thai phụ nào, sinh lần đầu hoặc sinh nhiều lần. Chúng tiến triển khá nhanh và không có bất kỳ chuẩn đoán hay phương pháp dự phòng nào trước đó.

Khi rơi vào tình trạng này, thai phụ sẽ nhanh chóng bị tắc mạch máu não, tắc phổi, mất khả năng tuần hoàn máu, dẫn tới suy hô hấp và tử vong sau đó. Hiện tượng này là do tử cung co thắt mạnh khiến nước ối tràn ra ngoài khoang tử cung và nhau màng ối khiến mạch máu trở thành ống hút nước ối vào mạch máu. Từ đó, theo các cơn co thắt nước ối sẽ tràn lên phổi và gây tắc mạch phổi.

Những phụ nữ trẻ hoặc trên 35 tuổi người có bệnh về máu hoặc nhau thai bất thường thường có nguy cơ bị tắc mạch ối cao hơn so người khác. Mặc dù hiện tượng này không quá phổ biến nhưng có đến 90 % nguy cơ tử vong đều do tính chất nguy hiểm của biến chứng bệnh.

Cách chăm sóc sản phụ sau sinh

Sau sinh sản phụ thường bị mất máu nhiều nên cần được bồi dưỡng, ăn những thực phẩm giàu dinh dưỡng, không nên kiêng khem quá độ, ăn những thức ăn dễ tiêu, tránh các gia vị có chất kích thích như ớt, cà phê, trà sẽ gây ảnh hưởng đến việc tiết sữa.

Đối với vú, sau khi sinh từ 2-3 ngày, sữa bắt đầu tiết ra, nên cho bé bú ngay sữa non, bú nhiều lần trong ngày để kích thích tiết sữa. Nếu việc tiết sữa bị tắc nên tích cực cho bé bú, triệu chứng đó sẽ dần dần mất đi.

Tránh vắt, bóp sai cách gây vỡ tuyến, tia sữa. Cho trẻ bú mẹ sẽ giúp tử cung người mẹ co bóp tốt, sớm trở lại kích thước bình thường và tạo trạng thái tinh thần phấn chấn, gắn bó với con nơi người mẹ.

Đối với vệ sinh thân thể, cần vệ sinh vùng âm hộ ít nhất là 3 lần/ngày vào sáng, chiều và tối trước khi đi ngủ. Nếu sản dịch ra nhiều, sản phụ nên vệ sinh nhiều lần hơn. Cần thay băng, giấy vệ sinh, khăn, nước rửa cũng phải sạch sẽ, tốt nhất nên dùng nước đun sôi để nguội hoặc nước ấm.

Benh.vn (Nguồn Khoevadep)

Bài viết Những nguyên nhân khiến bà bầu tử vong khi sinh nên chú ý đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
https://benh.vn/nhung-nguyen-nhan-khien-ba-bau-tu-vong-khi-sinh-nen-chu-y-9964/feed/ 0
Tìm hiểu về tai biến sản khoa: Tắc mạch ối nguy hiểm, khó lường https://benh.vn/tim-hieu-ve-tai-bien-san-khoa-tac-mach-oi-nguy-hiem-kho-luong-9751/ https://benh.vn/tim-hieu-ve-tai-bien-san-khoa-tac-mach-oi-nguy-hiem-kho-luong-9751/#respond Mon, 07 May 2018 07:22:17 +0000 http://benh2.vn/tim-hieu-ve-tai-bien-san-khoa-tac-mach-oi-nguy-hiem-kho-luong-9751/ Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn đọc về tắc mạch ối là một tai biến sản khoa, nguyên nhân do đâu; có cách nào khắc phục và hạn chế được tai biến này không?

Bài viết Tìm hiểu về tai biến sản khoa: Tắc mạch ối nguy hiểm, khó lường đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
Bài viết dưới đây chúng tôi sẽ giới thiệu đến bạn đọc về tai biến sản khoa, nguyên nhân do đâu; có cách nào khắc phục và hạn chế được các tai biến này không?

Tắc mạch ối thường xảy ra trong chuyển dạ nhưng cũng có thể xảy ra trong khi mổ lấy thai, sảy thai, chấn thương bụng, truyền buồng ối, chọc hút nước ối…

Bình thường, nước ối hoàn toàn nằm trong buồng ối, không đi vào tuần hoàn của người mẹ. Một khi hàng rào ngăn cách giữa khoang ối và tuần hoàn của người mẹ bị phá vỡ, có thể do sự chênh lệch áp lực làm cho nước ối đi vào hệ thống tĩnh mạch của người mẹ (xoang tĩnh mạch tử cung) một cách bất thường qua các tĩnh mạch ống cổ tử cung, qua vị trí rau bám (nếu đã bong rau), qua nội mạc tử cung hay qua nơi tử cung bị chấn thương.

Tắc mạch ối xảy ra khi nào?

Tắc mạch ối thường xảy ra trong chuyển dạ nhưng cũng có thể xảy ra trong khi mổ lấy thai, sảy thai, chấn thương bụng, truyền buồng ối, chọc hút nước ối, thậm chí có thể gặp tắc mạch ối sau khi đẻ, sau mổ lấy thai. Một số lý do hay gặp như: rau cài răng lược, vỡ tử cung, sót rau. Thời điểm xảy ra tắc mạch ối cũng rất khác nhau tùy trường hợp, 12% số trường hợp xảy ra tắc mạch ối khi màng ối còn nguyên, 70% xảy ra sau đẻ qua đường âm đạo, 19% xảy ra trong mổ lấy thai khi đã có chuyển dạ hay khi chưa có chuyển dạ.

Có 3 hoàn cảnh làm cho nước ối đi vào tuần hoàn của người mẹ: Vỡ ối, vỡ tĩnh mạch tử cung hay tĩnh mạch cổ tử cung và áp lực buồng tử cung cao hơn áp lực tĩnh mạch.

tắc mạch ối

Hình ảnh tắc mạch ối

Tắc mạch ối xảy ra khi nước ối, tế bào thai nhi, bọt khí, chất gây, tóc hoặc các mảnh tổ chức thai khác lọt vào hệ tuần hoàn của mẹ gây ra suy hô hấp và tuần hoàn cấp tính. (nguồn:http://w.w.w.netterimages.com)

Tiêu chuẩn chẩn đoán tắc mạch ối

Khi có đồng thời 4 tiêu chuẩn sau:

  • Tụt huyết áp đột ngột hay ngừng tim
  • Thiếu ôxy cấp tính
  • Bệnh lý đông máu hay chảy máu nặng mà không có các lý giải khác
  • Tất cả xảy ra trong chuyển dạ, mổ lấy thai hay trong vòng 30 phút sau đẻ mà không có lý giải nào khác cho các dấu hiệu này

Ngoài ra, thực hiện các xét nghiệm: xét nghiệm khí trong máu; công thức máu; đông máu; Xquang phổi: thường không tìm thấy dấu hiệu đặc hiệu, có thể quan sát thấy dấu hiệu phù phổi; điện tâm đồ: có thể thấy nhịp tim nhanh, phần ST và song T thay đổi.

Bệnh cảnh lâm sàng

Các triệu chứng thường xuất hiện đột ngột với các dấu hiệu theo trình tự thời gian. Khởi đầu là suy hô hấp, tím tái xảy ra đột ngột trong vài phút và tiếp đến là tụt huyết áp, phù phổi, choáng, biểu hiện thần kinh như: lú lẫn, mất ý thức và co giật. Trên 80% số trường hợp người bệnh có biểu hiện ngừng tim, ngừng thở trong vài phút đầu tiên. Có đến 50% số trường hợp bị tử vong ngay trong giờ đầu xuất hiện triệu chứng.

Nếu người bệnh thoát qua được giai đoạn này (khoảng 40% số trường hợp) sẽ có biểu hiện chảy máu dữ dội nhiều nơi do đờ tử cung (nếu sau đẻ) và do đông máu rải rác trong lòng mạch. Chảy máu từ tử cung không thể cầm được. Chảy máu từ các vết chọc kim, catheter, chọc tủy sống hay ngoài màng cứng. Tình trạng rối loạn đông máu nặng nề có thể liên quan đến thromboplastin có trong nước ối đã hoạt hóa quá trình đông máu, làm cho hoạt động tiêu sợi huyết trở nên quá mức. Số trường hợp có biểu hiện phù phổi ở giai đoạn này cũng cao.

Yếu tố nguy cơ gây tắc mạch ối

Tắc mạch ối có thể xảy ra ở bất cứ thai phụ nào trong cuộc đẻ hoặc mổ lấy thai sau đẻ.

  • Tuổi sản phụ cao thì nguy cơ bị tắc mạch ối nhiều hơn. Tuổi mẹ từ 35 trở lên kéo theo nguy cơ cao bị tắc mạch ối.
  • Con rạ có nguy cao hơn con so. Người ta thấy 75% số trường hợp tắc mạch ối xảy ra ở người đẻ con rạ.
  • Về giới tính của thai: 67% số trường hợp tắc mạch ối là mang thai trai
  • Mổ lấy thai, đẻ đường dưới có can thiệp thủ thuật foóc-xép hay giác kéo có nguy cơ cao hơn đẻ thường
  • Đa ối, đa thai (tử cung quá to), thai chết lưu, vỡ ối, rách cổ tử cung, vỡ tử cung, rau tiền đạo, rau bong non, sản giật, gây chuyển dạ cũng là yếu tố nguy cơ gây tắc mạch ối.

Chọc hút nước ối có thể gây tắc mạch ối

Cơ chế gây tắc mạch ối

Dấu hiệu của tắc mạch ối gần giống như một choáng phản vệ. Cơ chế chính xác của phản ứng dạng phản vệ với nước ối chưa được hiểu rõ ràng. Nước ối tác động như một dị vật trong dòng máu và kết quả là giải phóng nhiều chất trung gian nội sinh khác nhau như: histamin, bradykinin, cytokin, prostaglandin, leukotrien, thromboxan… Chính các chất trung gian này là nguyên nhân gây ra các triệu chứng lâm sàng của tắc mạch ối.

Hiện nay, các nhà khoa học đang hướng sự chú ý tới sự phân rã nhân các tế bào khổng lồ, giải phóng các histamin và các enzym tryptase, đồng thời hoạt hóa chuỗi phản ứng phức tạp khác. 75% số trường hợp bị tắc mạch ối là xảy ra ở người con rạ, liệu có thể có vai trò phản ứng dị ứng mẫn cảm với kháng nguyên của thai trong những lần đẻ trước để lần sinh sau xảy ra hiện tượng đáp ứng miễn dịch nhắc lại. 67% số trường hợp tắc mạch ối là mang thai trai, liệu có vấn đề dị ứng? 41% số người bệnh có tiền sử dị ứng

Cần chẩn đoán phân biệt với rất nhiều hội chứng khác: tắc mạch do huyết khối, tắc mạch do khí, choáng nhiễm khuẩn, nhồi máu cơ tim cấp tính, choáng phản vệ do các nguyên nhân khác nhau, rau bong non hay phản ứng của gây tê vùng. Chẩn đoán xác định sau cùng là kết quả mổ tử thi (tìm thấy tế bào của thai và thành phần nước ối trong động mạch phổi người mẹ) cùng với biểu hiện lâm sàng dữ dội, đặc trưng. Do vậy sẽ rất khó chẩn đoán trong thể bệnh trung bình.

Tóm lại, thai nghén và sinh nở là hiện tượng sinh lý bình của người phụ nữ. Nhưng các trường hợp đó rất dễ dàng chuyển sang tình trạng bệnh lý dẫn đến cái chết của thai phụ, trong đó tắc mạch ối tuy ít gặp nhưng là cấp cứu sản khoa không thể dự báo được, trong hầu hết các trường hợp là không thể điều trị được.

Benh.vn (Nguồn Sức khỏe & Đời sống)

Bài viết Tìm hiểu về tai biến sản khoa: Tắc mạch ối nguy hiểm, khó lường đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

]]>
https://benh.vn/tim-hieu-ve-tai-bien-san-khoa-tac-mach-oi-nguy-hiem-kho-luong-9751/feed/ 0