Thực trạng ung thư xương trẻ em

TS Hoàng Đình Chân – Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Hưng Việt cho biết ung thư xương nguyên phát là loại ung thư xuất phát từ các thành phần của xương, được xác định từ thời cổ đại cách đây 5000 năm.

Tại Việt Nam, ung thư xương nguyên phát có tỷ lệ mắc chuẩn theo tuổi là 1,7/ 100.000, đứng thứ 16 trong tổng số các ung thư ở cả 2 giới.

Các dấu hiệu của bệnh ung thư xương

Dấu hiệu lâm sàng của bệnh ung thư xương là đau tại chỗ, triệu chứng đau chiếm tới 87,5%. Lúc đầu đau ngắt quãng sau đó đau liên tục và kéo dài, đau nhói kiểu gãy vụn xương.

Ngoài đau xương, người bệnh bị ung thư xương còn thấy toàn thân mệt mỏi, mất ngủ. Vận động giảm ở giai đoạn muộn và tổn thương ở nhiều vị trí như xương chậu, xương bả vai. Nhìn bằng mắt thường thấy có khối u hình thoi hoặc hình cầu, cứng, có ranh giới rõ ràng. Da ở vùng nổi u nóng hơn các phần da lành. Khối u thường đau, vị trí u thường gặp ở trên xương chày, đầu dưới xương đùi, xương dài.

Teo cơ, sưng ở phần mềm, có khả năng có u máu ngoài da. Có khả năng bị gãy xương tự nhiên (gặp từ 1,1 – 5% các trường hợp)

Trách nhầm con khi con bị ung thư xương

Chị Trần Thị Lễ – 45 tuổi (Hiệp Hoà, Bắc Giang) vẫn không thể nào quên được cái chết của cô con gái 15 tuổi sau 3 năm chống chọi với bệnh ung thư xương.

Chị chia sẻ từ nhỏ con đã hiếu động, thích các trò chơi của các bạn nam như đá bóng, cầu lông, bơi sông, chèo thuyền… Có lúc, chị thường trách con sao con gái mà chẳng nữ tính chút nào.

Đến năm học lớp 7, khi 12 tuổi con thường xuyên kêu đau một bên đầu gối chân chị Lễ đã mắng con ham chơi đá bóng, bị đá vào chân gây đau nên lấy rượu ngâm mã tiền để xoa bóp cho con mà không để ý gì đến bệnh. Có điều lạ là cứ xoa bóp thì cháu hết đau nên cả nhà yên tâm.

Đến khi bé đi học tập thể dục về kêu đau chân, chân như gãy ra và ôm đầu gối khóc, khóc đến mất ngủ thì hàng xóm láng giềng đến hỏi thăm khuyên chị nên cho con đi kiểm tra tại bệnh viện. Hai mẹ con lên Bệnh viện Nhi trung ương khám. Lúc đầu, bác sĩ chẩn đoán tràn dịch khớp gối tuy nhiên tình trạng không đỡ và chụp xquang phát hiện đó là ung thư xương giai đoạn tiến triển.

Ân hận muộn màng khi biết con ung thư xương

Nghe đến hai từ ung thư xương, chị Lễ như ngã quỵ bởi vì cháu còn quá trẻ. Trong tâm trí của chị hai chữ này chưa bao giờ hiện hữu nên chị đã chủ quan không đưa con đi khám bệnh. Giá như đưa con đi khám ngay sẽ cứu được con.

Sau đó cháu được truyền hoá chất nhiều đợt nhưng không đỡ nên phải cắt bỏ chân. Cuối cùng ung thư vẫn tấn công di căn và gây gãy xương ở vùng cổ xương đùi. Mọi nỗ lực của vợ chồng chị đã lụi tắt khi cháu bị di căn vào phổi và mọi biện pháp kéo dài cuộc sống của cháu đều không đáp ứng.

Nhìn đứa con thân yêu rời xa mình vĩnh viễn người mẹ đau khổ tự trách bản thân nếu như đừng trách con ham chơi gây đau chân hãy nghĩ con đau thực sự thì có thể bé đã không bị phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn như thế.

Khuyến cáo của chuyên gia khi phát hiện trẻ bị ung thư xương

Ung thư xương là tình trạng xuất hiện một khối u ác tính ở trong xương. Khối u này có đặc điểm phát triển rất nhanh, phát triển liên tục, xâm lấn tiêu diệt các cơ quan xung quanh và có thể di căn đi cư trú ở rất xa.

Một điều cực kỳ tệ hại của ung thư xương đó là sự di căn thường rất nhanh. Nếu so với khối ung thư khác thì có thể thấy tốc độ di căn của ung thư xương nhanh gấp từ 3 – 4 lần trong khi điều trị ung thư xương ở giai đoạn sớm có thể chỉ là phẫu thuật bảo tồn và hóa chất đối.

Qua đó các chuyên gia khuyến cáo các bậc phụ huynh khi thấy con thường xuyên kêu đau mỏi chân, tay nên đưa con đi gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, điều trị bệnh trong thời gian sớm nhất.

Bài viết Con 15 tuổi tử vong vì ung thư xương: Mẹ ân hận vì trách lầm con đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Thống kê số bệnh nhân mắc bệnh ung thư

Hiện, mỗi năm trên thế giới có khoảng 160.000 trẻ mắc các bệnh ung thư, trong số đó có khoảng 90.000 trẻ tử vong vì bệnh này.

Theo thống kê của Quỹ Nhi đồng Liên Hợp quốc (UNICEF), tính đến năm 2015, thế giới có khoảng 250.000 trẻ em đang bị mắc bệnh ung thư trong đó 50.000 trẻ được chẩn đoán có tỷ lệ sống sót là 80% và 200.000 trẻ còn lại chỉ có cơ hội sống khoảng 25%.

Đối với Việt Nam, theo khảo sát của Viện Nghiên cứu phòng chống ung thư, trong 15 năm qua hầu hết các loại ung thư tại Việt Nam đều gia tăng với số lượng gần gấp đôi lên 126.000 ca.

Quá trình phát triển tế bào ung thư

Ung thư là bệnh lý ác tính của tế bào, có thể gặp ở mọi cơ quan trong cơ thể, xảy ra ở mọi lứa tuổi, kể cả trẻ mới sinh có thể do đột biến gen từ lúc bào thai.

Theo các chuyên gia, đa số bệnh ung thư hình thành các khối u ở giai đoạn sớm u hình thành chưa rõ. Trong quá trình phát triển khối u, các tế bào ác tính có khả năng di căn tới các hạch bạch huyết hoặc các tạng ở xa hình thành các khối u mới.

Những bệnh ung thư thường gặp ở trẻ nhỏ

Trẻ em cũng có thể mắc ung thư, tuy nhiên, có một số căn bệnh ung thư trẻ dễ mắc hơn. Các bệnh này thường ẩn chứa những rối loạn bẩm sinh của trẻ em.

Ung thư xương

Bệnh này có 2 dạng là ung thư mô liên kết xương và ung thư xương tạo xương. Theo thống kê trong các căn bệnh ung thư thường gặp, ung thư xương có tỉ lệ sống sót nhất trong các dạng bệnh ung thư thường gặp ở trẻ.

Ung thư xương thường gặp ở trẻ lớn và thanh thiếu niên với triệu chứng phổ biến nhất là đau trong xương, xuất hiện khối u, dễ gãy xương…

U nguyên bào thần kinh

U nguyên bào thần kinh là một dạng ung thư tập trung vào các tế bào thần kinh chuyên biệt, chiếm khoảng 6% số bệnh nhân ung thư nhỏ tuổi (dưới 5 tuổi), và bắt đầu ở tuyến thượng thận. Dấu hiệu cảnh báo của bệnh là sốt, đau xương, buồn nôn và chán ăn…

Bệnh phổ biến ở bé trai nhiều hơn bé gái, và chỉ 1-2 phần trăm trẻ em bị bệnh này có tiền sử gia đình mắc bệnh.

Ung thư não

Ung thư não là một trong những khối u cứng thường gặp nhất ở trẻ và là nguyên nhân khiến 1/3 trẻ bị ung thư tử vong. Các triệu chứng của bệnh ung thư não là nôn mửa, buồn nôn và mờ mắt.

Theo đánh giá, tế bào ung thư phát triển quá nhanh trong các mô thần kinh (thường là ở phần dưới của não) tạo thành khối u não ác tính.

Ung thư hạch bạch huyết

Đây là căn bệnh ung thư bắt đầu ở hệ bạch huyết chiếm khoảng 10% các bệnh nhân ung thư nhỏ tuổi trên toàn thế giới.

Khi trẻ bị ung thư hạch bạch huyết không chỉ bị suy giảm hệ miễn dịch mà còn có thể gặp các triệu chứng khác như có hạch ở cổ, bẹn… sốt, giảm cân không có lý do, đổ mồ hôi về đêm

Lời kết

Chăm sóc, nuôi dậy trẻ trong thời gian đầu đời là một trong những việc làm quan trọng tạo nền móng cho trẻ lớn lên sau này. Do đó, để trẻ có một cơ thể khỏe mạnh cần cung cấp đầy đủ dinh dưỡng, các loại vitamin, chất khoáng cần thiết…

Ngoài ra, các chuyên gia còn khuyến cáo khi trẻ có các dấu hiệu như đột nhiên xuất hiện hoặc thấy sưng nề bất thường ở khu vực ổ bụng; Sốt kéo dài từ ngày này sang ngày khác mà không rõ nguyên nhân; Tình trạng cơ thể luôn mệt mỏi, da dẻ xanh xao và sút cân nhanh trong thời gian ngắn; Đau và sưng nề kéo dài không rõ nguyên nhân kèm theo các cơn đau đầu, buồn nôn… cần đưa trẻ đến các sở y tế để kiểm tra, đánh giá tình hình sức khỏe, tránh những trường hợp đáng tiếc có thể xảy ra.

Bài viết Cảnh báo những căn bệnh ung thư thường gặp ở trẻ nhỏ đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Theo đó, tại các cơ sở điều trị ung bướu tại Hà Nội, TP.HCM tiếp nhận ngày càng nhiều hơn số người mắc ung thư. Thậm chí, ung thư phổi còn gặp cả ở phụ nữ dưới 40 tuổi, trường hợp mắc bệnh hiếm gặp trước đây. Với bệnh nhi, ngoài ung thư máu có số mắc nhiều, còn phải kể đến ung thư hạch, thậm chí có em gái bị ung thư buồng trứng…

TS. BS. Trần Đăng Khoa, Giám đốc Bệnh viện Ung bướu Hà Nội cho biết, trong những năm gần đây, lượng bệnh nhân mắc ung thư điều trị tăng từ 30 – 40%. Trong đó, tỷ lệ tăng này bao gồm cả về số lượng, các loại bệnh và trẻ hóa “Điều bất ngờ là có những căn bệnh ung thư vốn chỉ xảy đến với người lớn tuổi thì nay lại xuất hiện ở những bệnh nhân trẻ, thậm chí rất trẻ. Bệnh viện cũng đã từng điều trị cho những bệnh nhân mắc ung thư vòm họng, ung thư dạ dày ở độ tuổi lên 9”, BS. Khoa cho hay. Đáng lưu ý gần đây, tỷ lệ bệnh nhân trẻ tuổi mắc ung thư tuyến giáp tăng đột biến, đa phần ở quãng từ 20 – 30 tuổi.

Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu phòng chống ung thư, trong 15 năm qua, hầu hết các loại ung thư ở Việt Nam đều gia tăng. Nếu như năm 2000, Việt Nam chỉ có khoảng 69.000 ca mắc ung thư thì tới năm 2010, con số này đã tăng gần gấp đôi lên 126.000 ca. Ước tính vào năm 2020, số mắc ung thư sẽ gần 200.000 ca. Với nam giới, phổ biến là các dạng ung thư: Phổi, dạ dày, đại – trực tràng, thực quản… còn nữ giới là ung thư: Vú, đại – trực tràng, dạ dày, tuyến giáp, cổ tử cung.

Theo GS. Nguyễn Bá Đức, Phó chủ tịch Hội Ung thư Việt Nam, trước đây, đa phần các loại ung thư ở Việt Nam thường xuất hiện ở người 60-70 tuổi, thì hiện nay các bệnh viện chuyên khoa ung bướu đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân trẻ tuổi. Chính tỷ lệ phát hiện ung thư giai đoạn muộn (giai đoạn 3, 4) chiếm tới 70% các ca ung thư đến khám và điều trị, do vậy, tỷ lệ tử vong vì ung thư rất cao. Cùng với đại dịch ung thư, tình trạng trẻ hóa trở thành nỗi ám ảnh với bao gia đình, là nỗi lo lắng với cộng đồng và gánh nặng cho xã hội

Lý giải về sự gia tăng bệnh nhân ung thư, ông Đức cho biết: “Chỉ từ 5-10% bệnh ung thư phát sinh do rối loạn nội tiết, tổn thương có tính di truyền. Còn hơn 80% ung thư có liên quan đến môi trường sống, bao gồm các thói quen như: Hút thuốc lá, uống rượu, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, thực phẩm độc hại hay ô nhiễm môi trường…”.
Trong nguyên nhân dẫn đến ung thư từ môi trường sống thì thực phẩm “bẩn” đứng hàng đầu với khoảng 35%, tiếp đến là thuốc lá chiếm 30%…Chia sẻ những trăn trở về thực phẩm “bẩn”, ông Đức cho hay: “Vì lợi nhuận mà những người trồng trọt, chăn nuôi hiện đang tự đầu độc nhau. Những luống rau phun đầy thuốc trừ sâu, kích thích tăng trưởng, những loại quả nhúng hóa chất ép chín, hay thịt, cá, đồ hộp chứa đầy chất bảo quản… Đó chính là những tác nhân gây ung thư. Ai cũng biết nó độc nhưng làm sao để tránh được thì dường như không có lời giải”.

Mặt khác, theo ông Đức, thói quen ăn uống, cách thức chế biến thức ăn cũng là tác nhân dẫn đến ung thư. Ví như ăn nóng quá, mặn quá cũng là tác nhân gây một số loại ung thư đường tiêu hóa. Hay ăn nhiều chất béo, mỡ động vật làm tăng tỉ lệ mắc ung thư vú, đại trực tràng, tuyến tiền liệt.

Việc chế biến thức ăn bằng cách chiên, rán, nướng trên than ở nhiệt độ cao hay ăn dưa, cà muối cũng phát sinh độc tố gây ung thư, do đó “Thay đổi thói quen ăn, uống, sinh hoạt một cách lành mạnh, khoa học và đặc biệt là cần phải loại trừ, tẩy chay thực phẩm “bẩn” chính là cách phòng tránh phần lớn yếu tố gây ung thư”, GS. Đức khuyến cáo.

Để hạn chế tình trạng ung thư chúng ta cần thực hiện nếp sống lành mạnh, tự trang bị kiến thức, có ý thức tự bảo vệ sức khỏe của chính mình trước khi quá muộn.

Tổng hợp

Bài viết Báo động tình trạng trẻ hóa căn bệnh ung thư ở Việt Nam đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.

Cha mẹ mới nhận ra bệnh

Ban đầu triệu chứng bệnh ung thư ở trẻ em rất mập mờ. Trong bụng nhiều cơ quan tạng phủ có thể sinh bướu. Bướu lớn thì mới rờ được. Tắm rửa cho bé, mẹ thấy “bụng bé to”, thường nằm bên hông bé. Cần lưu ý khi dưới da trẻ có chỗ u lên, một cục dính cứng hoặc chạy tới chạy lui, các vết lấm tấm đỏ hoặc bầm tím. Coi chừng nếu đấy là một nhóm hạch cứng, không đau, hai ba tuần lễ không teo lại hoặc chồi thịt trong miệng, mũi, lỗ tai, âm đạo. Con ngươi có đốm trắng hoặc trong xanh như mắt mèo, bé nhìn nghiêng nghiêng thì báo động ung thư mắt.

Trẻ thường bị ung thư gì?

Khoảng phân nửa là ung thư máu và ung thư hạch. Số còn lại gồm các loại bướu đặc. Khác hẳn người lớn, bướu mọc từ các tế bào non thời kỳ phôi thai gọi là bướu nguyên bào ở trẻ từ 0 – 5 tuổi, nằm ở thận, mọc ở mắt, ở gan, buồng trứng và tinh hoàn. Các bướu não gặp ở trẻ em bất kể tuổi nào. Ung thư của trẻ rất khác với người lớn, cách điều trị cũng không giống.

Bệnh bạch cầu (BBC) là loại ung thư thường gặp nhất, còn gọi là ung thư máu. Tủy xương sản sinh các bạch cầu không bình thường ngày một nhiều, lấn lướt các bạch cầu lành. Trẻ em thường mắc bệnh cấp tính (BBC nguyên bào) diễn tiến rất ác. Ngày nay nhiều tiến bộ giúp việc điều trị loại bệnh này của trẻ khả quan hơn với hóa trị hoặc xạ trị. Ghép tủy xương hoặc ghép tế bào gốc có thể giúp điều trị tốt.

Ung thư hạch (bệnh lymphô) mọc từ hệ miễn dịch (hệ lymphô). Nhiều tế bào lymphô bất thường sản sinh lan tràn khắp cơ thể đe dọa tính mạng. Các triệu chứng gồm: hạch to không đau ở cổ, nách, bẹn, sụt cân không lý do; nóng sốt; đổ mồ hôi đêm; ho khó thở, đau ngực; mệt mỏi bải hoải, đau và đầy bụng. Hóa trị và/hoặc xạ trị là liệu pháp hiệu quả.

Các bướu não cũng hay gặp ở trẻ em. Có vài loại bướu lành. Các bướu ác là ung thư. Trẻ bị nhức đầu, nôn mửa, thay đổi tính tình, có vấn đề nhìn ngó hoặc nói năng. Có thể mổ lấy bướu hoặc phối hợp phẫu xạ hóa trị.

Bướu Wilms (ung thư thận) chỉ thấy ở trẻ em. Bướu ở bụng, đau, tiểu ra máu và nóng sốt. Mổ kết hợp với hóa trị cho kết quả tốt. Ung thư xương thì hiếm gặp. Ung thư mô mềm rất hiếm.

Nhiều tiến bộ trong điều trị

Gần đây có những thành tựu phấn khởi. Chọn lựa cách điều trị phải dựa vào loại bệnh, thời kỳ diễn tiến bệnh và tuổi của bé. Nhờ các tiến bộ y học, trên thế giới ngày càng có nhiều trẻ được điều trị tốt ở nhiều trung tâm chuyên khoa rồi về nhà và lớn lên như các trẻ khác, khoảng 50% đến 70% các trẻ được trị khỏi. Nước ta cũng không ngoại lệ khi đang có nhiều cố gắng cho các bé thoát ung thư.

Benh.vn (GS-BS Nguyễn Chấn Hùng)

Bài viết Phát hiện sớm bệnh ung thư ở trẻ em đã xuất hiện đầu tiên vào ngày Benh.vn.