Mục lục
- 1 Các kiểu ăn chay
- 2 Lợi ích của việc ăn chay
- 2.1 Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
- 2.2 Ung thư ruột
- 2.3 Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú
- 2.4 Giảm nguy cơ béo phì
- 2.5 Bệnh đục thủy tinh thể
- 2.6 Ít bị rối loạn tiêu hóa
- 2.7 Giảm nguy cơ cao huyết áp
- 2.8 Giảm nguy cơ loãng xương
- 2.9 Giảm nguy cơ lão hóa
- 2.10 Phòng ngừa và điều trị tiểu đường
- 2.11 Các lợi ích về thể chất
- 3 Những hạn chế của ăn chay
- 4 Những người nên ăn chay
- 5 Những người không nên ăn chay
Ăn chay – bài thuốc cho sức khỏe . Ăn chay ngày nay đã trở thành một trào lưu tại Việt Nam, với mục tiêu phòng và chữa một số bệnh. Số lượng người ăn chay đang ngày càng nhiều lên. Ở Anh và Mĩ, theo một thống kê chưa đầy đủ, có khoảng 5% dân số ăn chay.
Ở nước ta, ngoài những người tu hành ăn chay, có chế độ ăn chay cho tôn giáo còn có những người ăn chay thường xuyên (còn gọi là ăn chay trường). Có người ăn chay theo ngày tháng quy định trên lịch, có người ăn chay vì một niền tin nào đó hay đơn giản chỉ vì thích. Số lượng các quán ăn chay hay cao cấp hơn là các nhà hàng chay đang mọc lên ngày càng nhiều thậm chí người ta còn tự nấu bữa chay để thưởng thức tại nhà.
Các kiểu ăn chay
Có nhiều kiểu ăn chay như kiểu ăn chay “Quý tộc” được gọi là lacto-ovovegetarian, kiểu này vẫn ăn trứng và bơ sữa, theo họ ăn trứng không làm hại đến con vật cho trứng và uống sữa cũng không làm hại đến con vật cho sữa. Kiểu ăn chay tuyệt đối được gọi là “Vegan”chỉ toàn ăn thực vật, các loại rau, củ, quả, trái cây, các loại hạt và dầu cung cấp rất ít năng lượng nên người ăn thường mau no vì ăn toàn chất xơ. Hiện nay kiểu ăn chay này rất phổ biến tại Việt Nam.
Ăn chay theo đạo Phật sẽ giúp con người kiện khương trường thọ vì thức ăn chay không độc. Những loại thực vật như rau cải hay các loại đậu như đậu phộng, đậu nành, cây ăn trái, rong biển… có nhiều chất dinh dưỡng, không chứa độc tố lại có tác dụng lọc sạch máu huyết giúp tuần hoàn nhanh khiến thân thể thanh thản, đầy đủ tinh lực, tăng sức chịu đựng, trí tuệ minh mẫn, do đó kéo dài được tuổi thanh xuân, da dẻ hồng hào.
Tuy nhiên câu hỏi đặt ra ở đây là ăn chay có thực sự tốt cho sức khỏe không? Y học hiện đại cũng đã có nhiều nghiên cứu khoa học để chứng minh những lợi ích về sức khỏe của việc ăn chay.
Lợi ích của việc ăn chay
Giảm nguy cơ mắc bệnh tim
Hầu hết các loại thực vật đều không có cholesterol và chất béo bão hòa có nhiều trong thịt động vật. Vì vậy, người ăn chay ít bị tình trạng tăng cholesterol trong máu, gây các bệnh tim mạch như thiếu máu cơ tim cục bộ, xơ vữa động mạch, nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não. Phòng tránh đau tim và đột quỵ.
Ung thư ruột
Ăn nhiều thực phẩm từ ngũ cốc cùng với các loại hoa quả tươi và rau xanh có thể giảm được tỷ lệ mắc bệnh này.
Giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú
Tỷ lệ mắc bệnh ung thư vú ở phụ nữ ăn chay cũng ít hơn so với những người ăn nhiều thịt động vật. Nguyên nhân là do rau quả làm thay đổi lượng hormon estrogen trong máu và làm thiếu nữ chậm có kinh lần đầu – được chứng minh là làm giảm nguy cơ ung thư vú. Đặc biệt thức ăn chay thường có đậu nành, chứa một hoạt chất có khả năng chống lại ung thư vú là phytoestrogen.
Giảm nguy cơ béo phì
Thức ăn thực vật vẫn cung cấp đầy đủ lượng calori cũng như các chất dinh dưỡng khác nhưng lại có rất ít chất béo. Còn năng lượng do rau trái cung cấp thường không dư thừa để tích trữ dưới dạng mỡ béo. Rau trái có nhiều chất xơ với lượng nhỏ calori, tạo cảm giác ăn mau no nên không ăn được nhiều, do vậy mà giúp giảm nguy cơ béo phì.
Bệnh đục thủy tinh thể
Các thực phẩm giúp ngăn ngừa chứng bệnh lão hóa cũng có thể giúp giảm thiểu bệnh đục thủy tinh thể. Các sản phẩm có hàm lượng chất chống ôxy hóa cao có khả năng ngăn ngừa bệnh này.
Ít bị rối loạn tiêu hóa
Do có đặc tính hút nước, chất xơ không hòa tan trương lên khi ở trong ruột, làm nở và mềm khối phân, kích thích thành ruột, tăng nhu động ruột khiến việc đẩy phân ra ngoài dễ dàng hơn. Ngoài ra, chất xơ có tác dụng hấp phụ các chất độc có trong hệ tiêu hóa, tăng khả năng miễn dịch của hệ thống này, tăng cường hoạt động của hệ vi khuẩn đường ruột nên giảm được nguy cơ nhiễm trùng đường tiêu hóa, nhất là bệnh tiêu chảy. Tác dụng này thấy rõ ở trẻ em.
Giảm nguy cơ cao huyết áp
Các sản phẩm từ ngũ cốc là lựa chọn hoàn hảo cho người ăn chay do vậy họ thường ít mập, rau quả có ít muối, giúp giảm huyết áp ở người đang bị cao huyết áp.
Giảm nguy cơ loãng xương
Nguyên nhân của hiện tượng loãng xương là do mất khoáng calci trong xương, khiến xương trở nên giòn, dễ gãy. Bệnh thường xuất hiện ở nữ giới vào thời kỳ mãn kinh.
Người ăn chay ít mắc phải nguy cơ loãng xương vì không ăn nhiều chất đạm động vật (có chứa nhiều sulphur – chất làm tăng độ acid trong máu đưa đến tăng lượng calci thải ra trong nước tiểu), do đó sẽ làm giảm calci trong xương.
Giảm nguy cơ lão hóa
Các loại rau củ quả tươi, đặc biệt như rau dền, cà-rốt, bí ngô và khoai lang rất tốt cho việc ngăn ngừa chứng lão hóa da.
Phòng ngừa và điều trị tiểu đường
Chất xơ làm hạn chế tăng đường huyết sau khi ăn, nhất là các chất xơ hòa tan do có khả năng làm tăng tính nhạy cảm của insulin. Nó tham gia chuyển hóa triglycerid nên giúp kiểm soát nồng độ đường trong máu một cách hiệu quả. Đường sẽ được giải phóng từ từ vào máu, duy trì được nồng độ đường/máu một cách ổn định.
Các lợi ích về thể chất
Ngoài việc cung cấp những dưỡng chất và ngăn ngừa bệnh, ăn chay còn mang lại nhiều lợi ích khác về thể chất: cơ thể khỏe mạnh, hấp dẫn và tràn đầy năng lượng.
Chỉ số khối cơ thể: Một số ngành học về dân số đã chỉ ra rằng việc ăn kiêng, không thịt sẽ giúp bạn có những chỉ số tốt trong biểu đồ cơ thể, cân nặng hợp lý cùng với việc không có nhiều chất béo trong cơ thể.
Giảm cân: Chế độ ăn kiêng bằng các món chay hợp lý và thông minh sẽ giúp bạn không khó để giảm cân một cách hiệu quả.
Năng lượng: Khi tuân thủ theo chế độ ăn kiêng của người ăn chay, bạn sẽ có được nhiều năng lượng hơn. Một cầu thủ bóng đá nổi tiếng người Mỹ đã cảm thấy sức khỏe tiến triển tốt hơn rất nhiều từ khi anh chuyển sang chế độ ăn chay.
Làn da khỏe mạnh: Các loại đậu, vitamin A và E trong rau củ đóng một vai trò quan trọng, giúp làn da khỏe mạnh. Vì thế, những người ăn chay luôn sở hữu làn da hồng hào tự nhiên. Rất nhiều người chuyển sang chế độ ăn chay cũng nhận thấy các vết thâm nám trên mặt dần mờ đi.
Sống lâu hơn: Một vài nghiên cứu chứng minh rằng những người ăn chay thường có tuổi thọ trung bình cao hơn những người khác khoảng 6 năm.
Mùi cơ thể: Giảm các thực phẩm bơ sữa và thịt sẽ giảm thiểu đáng kể mùi hôi của cơ thể. Nhiều người còn cảm giác cơ thể mình có mùi thật dễ chịu khi ăn chay.
Hơi thở: Những người ăn chay đều cảm thấy mùi hôi từ miệng không còn nhiều. Hãy tưởng tượng mỗi buổi sáng thức dậy, bạn sẽ không phải quan tâm đến hơi thở của bản thân nữa.
Tóc: Những người theo chế độ ăn chay cho biết tóc họ bỗng trở nên khỏe hơn, dày hơn và tràn đầy sức sống.
Móng tay, móng chân: Chế độ ăn chay giúp cho móng phát triển khỏe mạnh và chắc hơn. Nhìn vào móng sẽ biết được tình trạng sức khỏe của bạn. 34/Kinh nguyệt: Khi chuyển sang chế độ ăn chay, rất nhiều phụ nữ chia sẻ rằng những triệu chứng trong thời kỳ kinh nguyệt ngày càng dễ chịu hơn và dần biến mất.
Chứng đau nửa đầu: Ăn chay cũng như liều thuốc diệu kỳ, giúp giảm rất nhiều chứng bệnh khó chịu này.
Dị ứng: Không sử dụng nhiều thực phẩm bơ sữa, thịt và trứng thường xuyên giúp tránh được những triệu chứng dị ứng. Các vấn đề về tiêu hóa hay tình trạng sổ mũi cũng giảm đáng kể.
Những hạn chế của ăn chay
Ăn chay cũng có những mặt trái của nó: Có thể dẫn đến thiếu máu do thiếu vitamin B12 (vitamin này chỉ có trong thịt và các thức ăn nguồn gốc động vật), thiếu sắt, đồng, kẽm … vì các vi chất này chỉ có nhiều trong thức ăn nguồn gốc động vật. Trong thức ăn thực vật cũng có sắt, kẽm nhưng giá trị sinh học không cao và rất khó hấp thu.
Những người nên ăn chay
Người thừa cân – béo phì
Người bị bệnh tim mạch
Người bị loãng xương hoặc có nguy cơ bị loãng xương nhất là phụ nữ tuổi từ 40 trở lên.
Người bị suy thận, sỏi thận.
Người già từ 60 tuổi trở lên đối với nam, 45 tuổi đối với nữ.
Những người không nên ăn chay
Trẻ em dưới 18 tuổi không nên ăn chay vì chế độ ăn này ảnh hưởng đến sự tăng trưởng. Phụ nữ có thai, cho con bú, người gầy yếu, suy dinh dưỡng, thiếu máu cũng là những đối tượng không nên ăn chay. Đối với nam giới tuổi dưới 50-60 cũng vậy.
Như vậy, ăn chay tốt cho sức khoẻ nhưng cũng không nên ăn chay tuyệt đối.
Benh.vn