Một nghiên cứu mới đây trên hơn 1,000 người ở Vương quốc Bỉ đã phát hiện một mối liên hệ giữa một số chủng vi khuẩn trong đường ruột với căn bệnh trầm cảm.
Nghiên cứu được đăng tải trên tạp chí Nature Microbiology (Tạp chí Vi sinh vật Tự nhiên). Các dữ liệu được thu thập từ hệ vi khuẩn đường ruột của 1,054 bệnh nhân tham gia vào dự án Flemish Gut Glora thông qua báo cáo và dữ liệu chẩn đoán bệnh trầm cảm của các bác sỹ. Thông qua các phân tích di truyền học, nhóm nghiên cứu đã định danh được các nhóm vi khuẩn có thể tác động tích cực hoặc tiêu cực tới sức khỏe tâm thần.
Hai nhóm vi khuẩn, Coprococcus và Dialister, đều có rất ít trong đường ruột của những người bị trầm cảm. Phát hiện này tương tự với kết quả thu được từ một nghiên cứu thuần tập trên 1,063 người ở Hà Lan trước đó.
Giáo sư Jeroen Raes từ Đại học Công giáo Leuven Vương quốc Bỉ, Viện Công nghệ Vi sinh Flemish, trưởng dự án nghiên cứu nói: “Đây là lần đầu tiên một nghiên cứu như vậy được thực hiện trên nhiều người. Phần lớn các nghiên cứu trước đó chỉ được thực hiện trên động vật”.
Nghiên cứu này cũng gợi ý rằng một vài chủng vi khuẩn trong hệ vi sinh vật đường ruột của người có thể sản sinh hoặc phân hủy các chất có tương tác với hệ thần kinh của người. Các nhà khoa học cũng phân tích ADN vi khuẩn từ mẫu phân của một số người tham gia nghiên cứu, và thấy rằng hệ vi sinh vật đường ruột có thể tổng hợp các chất như serotonin và dopamine. Ở những bệnh nhân trầm cảm không đáp ứng với điều trị, hệ gen vi sinh vật đường ruột microbiome ít có khả năng tổng hợp các chất này hơn so với ở những người khỏe mạnh.
Giáo sư Raes nói: “Chúng tôi vẫn chưa biết những chất kích thích thần kinh này có thể tác động tới não hay không. Liệu chúng có thể vượt qua hàng rào máu não không? Hay chúng tác động trực tiếp lên dây thần kinh phế vị ở ruột, và từ đó gửi các tín hiệu trực tiếp lên não?”
Giáo sư Raes tái khẳng định rằng mọi thứ vẫn còn đang trong quá trình nghiên cứu và có rất nhiều câu hỏi cần được giải đáp, nhưng nhóm của ông đã có kế hoạch để xúc tiến quá trình này.
“Mục tiêu của chúng tôi là phân lập những chủng vi khuẩn đặc biệt này, nuôi dưỡng chúng trên mẫu động vật, sau đó xem các động vật này có xuất hiện hay thay đổi các đặc điểm hành vi hay không. Nếu có, chúng tôi sẽ tiến hành thử nghiệm trên người để xem những chủng vi khuẩn này có thể cải thiện các triệu chứng trầm cảm không.”
Nghiên cứu hiện tại cũng có một số giới hạn. Các nhà khoa học đã xem xét hàng ngàn hệ gen vi sinh vật đường ruột tại châu Âu và kết quả thu được có thể tương thích với các nước phương Tây. Nhưng điều này không chắc chắn với các khu vực Châu Á hay Châu Phi do chế độ dinh dưỡng khác biệt.
Mặc dù vậy, với lượng lớn người tham gia và các phương pháp phân tích phức tạp trong dự án này đã đủ để cho thấy: hệ gen vi sinh vật đường ruột microbiome rất có thể liên quan tới sức khỏe tâm thần.
Tiến sỹ Ken Duckworth, giám đốc y khoa của Liên minh Quốc gia Hoa Kỳ về Bệnh tâm thần cho biết: “Đây là một hướng tiếp cận sáng tạo và cơ bản cho cơ chế sinh học đầy phức tạp của bệnh trầm cảm. Chúng ta cần theo dõi mọi mối nguy cơ liên quan tới trầm cảm, từ gen, hình ảnh, liệu pháp tâm lý tới các góc độ đột phá như nghiên cứu này. Tôi rất mong chờ được tìm hiểu thêm về dự án trong tương lai.”
Không còn nghi ngờ gì nữa, hệ gen vi sinh vật đường ruột microbiome là một trong những chủ đề nóng nhất trong lĩnh vực y học hiện tại. Microbiome đã và đang liên hệ với rất nhiều căn bệnh như đa xơ cứng, thậm chí là bệnh bạch cầu cấp tính từ bé. Quỹ ung thư lớn nhất thế giới – Quỹ Nghiên cứu Ung thư Anh Quốc gần đây cũng đã tài trợ 25 triệu đô la cho một dự án đầy tham vọng bởi các nhà khoa học từ Trường Y khoa Harvard và Viện Ung thư Dana Faber. Dự án này được tiến hành để tìm ra mối liên hệ giữa microbiome và bệnh ung thư đại trực tràng. Rõ ràng, các nghiên cứu về microbiome đang ngày càng nhiều hơn.
Mặc dù hiện tại chưa có đủ bằng chứng để khẳng định rằng việc điều hòa lại hệ vi sinh vật đường ruột sẽ điều trị được bệnh trầm cảm. Nhưng với một chế độ dinh dưỡng giàu chất xơ, hoa quả và rau xanh, bạn sẽ giúp bảo vệ và hỗ trợ cho hệ vi sinh vật đường ruột, từ đó rất có thể giảm thiểu nguy cơ bị trầm cảm của chính mình.
Benh.vn
