Bảo vệ trẻ khỏi hội chứng ngưng thở khi ngủ

Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển và học tập của trẻ. Dưới đây là một số biện pháp giúp bảo vệ trẻ khỏi hội chứng này.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ là gì?

Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em (OSAS) là tình trạng tắc nghẽn đường thở trên trong khi ngủ, dẫn đến giảm hoặc ngừng thở tạm thời. Trẻ em bị OSAS có thể ngáy to, thở hổn hển, tỉnh giấc vào ban đêm và ngủ không ngon giấc. Trong những trường hợp nghiêm trọng, OSAS có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, bao gồm tăng huyết áp, nhịp tim bất thường và suy tim.

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

Nguyên nhân dẫn đến hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em (OSAS) có thể được chia thành hai nhóm chính: nguyên nhân cấu trúc và nguyên nhân chức năng.

Ngưng thở khi ngủ ở trẻ do nguyên nhân cấu trúc đường thở

Nguyên nhân cấu trúc là những nguyên nhân liên quan đến bất thường về giải phẫu đường thở trên, khiến cho đường thở bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn trong khi ngủ. Các nguyên nhân cấu trúc phổ biến bao gồm:

• Amidan và VA to: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây OSAS ở trẻ em. Amidan và VA là các khối lympho nằm ở thành sau họng. Khi amidan và VA to, chúng có thể chèn ép đường thở, dẫn đến ngưng thở khi ngủ.
• Dị tật xương hàm: Một số dị tật xương hàm, chẳng hạn như hàm dưới nhỏ, hàm trên lớn hoặc hàm lệch lạc, có thể làm cho đường thở trên bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn.
• Chấn thương cổ họng: Chấn thương cổ họng, chẳng hạn như gãy xương hàm, gãy xương sọ hoặc gãy xương cổ, có thể làm tổn thương các cơ và mô mềm đường thở, dẫn đến ngưng thở khi ngủ.

Hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ do nguyên nhân chức năng 

Nguyên nhân chức năng là những nguyên nhân liên quan đến sự suy yếu của các cơ và mô mềm đường thở, khiến cho đường thở bị thu hẹp hoặc tắc nghẽn trong khi ngủ. Các nguyên nhân chức năng phổ biến bao gồm:

• Béo phì: Béo phì là một trong những nguyên nhân nguy hiểm nhất gây OSAS ở trẻ em. Béo phì có thể dẫn đến tăng kích thước của amidan và VA, đồng thời làm suy yếu các cơ và mô mềm đường thở.
• Thiếu ngủ: Thiếu ngủ có thể làm suy yếu các cơ và mô mềm đường thở, khiến cho đường thở dễ bị tắc nghẽn hơn.
• Các vấn đề về hô hấp: Các vấn đề về hô hấp, chẳng hạn như hen suyễn, viêm phế quản mãn tính và viêm mũi dị ứng, cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc OSAS ở trẻ em.

Các nguyên nhân khác dẫn đến hội chứng ngưng thở khi ngủ

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc OSAS ở trẻ em, bao gồm:

• Chứng tăng trương lực: Chứng tăng trương lực là một rối loạn thần kinh gây ra sự căng cứng cơ quá mức. Chứng tăng trương lực có thể dẫn đến ngưng thở khi ngủ do các cơ và mô mềm đường thở bị co thắt.
• Chứng giảm trương lực: Chứng giảm trương lực là một rối loạn thần kinh gây ra sự yếu cơ quá mức. Chứng giảm trương lực có thể dẫn đến ngưng thở khi ngủ do các cơ và mô mềm đường thở không thể giữ cho đường thở mở rộng.
• Các bệnh di truyền: Một số bệnh di truyền, chẳng hạn như hội chứng Down và hội chứng Prader-Willi, có thể làm tăng nguy cơ mắc OSAS ở trẻ em.
• Các bệnh lý thần kinh:  như bại não, cũng có thể gây OSAS ở trẻ em. Các bệnh lý thần kinh có thể ảnh hưởng đến trương lực cơ, khiến các cơ ở cổ họng dễ bị tắc nghẽn hơn.
• Sử dụng một số loại thuốc: như thuốc an thần và opioid, cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc OSAS ở trẻ em.

Việc xác định nguyên nhân gây OSAS là rất quan trọng để có thể lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp.

Triệu chứng bất thường cảnh báo hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

Triệu chứng hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em (OSAS) có thể được chia thành hai nhóm chính:

Triệu chứng ban đêm cảnh báo hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

• Ngáy to: là triệu chứng phổ biến nhất của OSAS ở trẻ em. Ngáy to là do sự tắc nghẽn đường thở trên trong khi ngủ. Ngáy to có thể nhẹ hoặc nặng, và có thể gây khó ngủ cho cả trẻ và người chăm sóc.
• Thở hổn hển, khó thở, hoặc ngừng thở trong khi ngủ cũng là những triệu chứng phổ biến của OSAS ở trẻ em. Những triệu chứng này có thể xảy ra một hoặc nhiều lần trong đêm. Khi trẻ bị tắc nghẽn đường thở, não bộ sẽ phát tín hiệu cho cơ thể để thức giấc và cố gắng mở đường thở. Điều này có thể khiến trẻ tỉnh giấc vào ban đêm hoặc ngủ không ngon giấc.
• Tỉnh giấc vào ban đêm là một triệu chứng phổ biến của OSAS ở trẻ em. Trẻ có thể tỉnh giấc nhiều lần trong đêm để thở hoặc do khó ngủ.
• Khó ngủ: Trẻ thường cảm thấy trằn trọc, ngủ không sâu giấc, khó ngủ do ngáy to, thở hổn hển, hoặc tỉnh giấc vào ban đêm.
• Khô miệng khi thức dậy: Khi trẻ bị tắc nghẽn đường thở, chúng có thể thở bằng miệng trong khi ngủ. Điều này có thể khiến trẻ bị khô miệng khi thức dậy.

Triệu chứng ban ngày cảnh báo hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

Do hội chứng ngưng thở khi ngủ của trẻ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của trẻ vào ban đêm. Do đó, vào ban ngày, trẻ sẽ có những dấu hiệu mệt mỏi, uể oải hoặc không kiểm soát được hành vi của mình….

• Mệt mỏi, buồn ngủ là những triệu chứng phổ biến của OSAS ở trẻ em. Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi, buồn ngủ cả ngày do thiếu ngủ. Điều này có thể ảnh hưởng đến khả năng học tập và hoạt động của trẻ.
• Khó tập trung là một triệu chứng phổ biến của OSAS ở trẻ em. Trẻ có thể khó tập trung do thiếu ngủ. Điều này có thể ảnh hưởng đến kết quả học tập của trẻ.
• Khó học tập là một triệu chứng phổ biến của OSAS ở trẻ em. Trẻ có thể gặp khó khăn trong việc học tập do thiếu ngủ và khó tập trung.
• Thay đổi hành vi là một triệu chứng phổ biến của OSAS ở trẻ em. Trẻ có thể trở nên cáu kỉnh, hung hăng, hoặc lo lắng do thiếu ngủ.
• Tăng nguy cơ chấn thương là một biến chứng của OSAS ở trẻ em. Trẻ có thể bị té ngã, tai nạn, hoặc chấn thương khác do thiếu ngủ và khó tập trung.
• Tăng nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khác là một biến chứng của OSAS ở trẻ em. Trẻ có thể bị tăng huyết áp, nhịp tim bất thường, và suy tim do OSAS.

Các triệu chứng ban đêm của OSAS thường dễ nhận biết hơn các triệu chứng ban ngày. Tuy nhiên, các triệu chứng ban ngày có thể có tác động đáng kể đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ em.

Nếu bạn nhận thấy bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng nào của OSAS ở trẻ em, hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức.

Chẩn đoán hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

Chẩn đoán hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em (OSAS) dựa trên lịch sử y tế, khám sức khỏe và các xét nghiệm bổ sung.

Lịch sử y tế và khám sức khỏe tổng quát

Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng của trẻ, bao gồm ngáy to, thở hổn hển, khó thở, hoặc ngừng thở trong khi ngủ, tỉnh giấc vào ban đêm, khó ngủ, khô miệng khi thức dậy, mệt mỏi, buồn ngủ, khó tập trung, và các vấn đề hành vi.

Đồng thời, bác sĩ sẽ khám sức khỏe tổng quát cho trẻ, bao gồm đo chiều cao, cân nặng, kiểm tra nhịp tim, nhịp thở, và huyết áp. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra cổ họng và mũi của trẻ để xem có bất kỳ bất thường nào gây tắc nghẽn đường thở hay không.

Các xét nghiệm bổ sung chẩn đoán ngưng thở khi ngủ ở trẻ

Các xét nghiệm bổ sung có thể được thực hiện để chẩn đoán OSAS, bao gồm:

• Polysomnography (PSG): PSG là một xét nghiệm ghi lại các hoạt động của cơ thể trong khi ngủ, bao gồm nhịp tim, nhịp thở, lưu lượng oxy trong máu và hoạt động điện não. PSG là xét nghiệm tiêu chuẩn để chẩn đoán OSAS.
• Nghiên cứu lưu lượng mũi-họng (PFT): PFT là một xét nghiệm đo lường chức năng của đường thở trên. PFT có thể được sử dụng để đánh giá mức độ tắc nghẽn đường thở.
• Chụp X-quang cổ họng: Chụp X-quang cổ họng có thể được sử dụng để kiểm tra dị tật xương hàm hoặc bất thường khác ở cổ họng.
• Nội soi mũi họng: Nội soi mũi họng là một thủ thuật sử dụng ống soi mềm để quan sát bên trong mũi và họng. Nội soi mũi họng có thể được sử dụng để kiểm tra amidan và VA.

Nếu trẻ có các triệu chứng của OSAS, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm bổ sung để chẩn đoán chính xác.

Điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em

Điều trị hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em (OSAS) nhằm mục đích giảm thiểu các nguyên nhân gây tắc nghẽn đường thở. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm:

Điều chỉnh lối sống- cải thiện chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ

• Giảm cân: Thừa cân hoặc béo phì là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây OSAS ở trẻ em. Giảm cân có thể giúp giảm kích thước của amidan và VA, giảm lượng chất béo dư thừa ở cổ họng, và cải thiện chức năng hô hấp.
• Tập cho trẻ ngủ nghiêng: Tập cho trẻ ngủ nghiêng có thể giúp giảm tắc nghẽn đường thở. Trẻ em thường ngáy to hơn khi ngủ nằm ngửa.
• Tránh sử dụng rượu, thuốc an thần, và thuốc ngủ: Rượu, thuốc an thần, và thuốc ngủ có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng của OSAS.
• Đảm bảo trẻ ngủ đủ giấc: Trẻ em cần ngủ đủ giấc để phát triển khỏe mạnh.

Phẫu thuật – Can thiệp y khoa điều trị chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ

• Phẫu thuật cắt amidan và nạo VA: Phẫu thuật cắt amidan và nạo VA là phương pháp điều trị hiệu quả cho OSAS ở trẻ em có amidan và VA to. Amidan và VA là các cơ quan nằm ở cổ họng. Khi amidan và VA to, chúng có thể gây tắc nghẽn đường thở.
• Phẫu thuật nâng hàm: Phẫu thuật nâng hàm là một phương pháp điều trị OSAS ở trẻ em có dị tật xương hàm. Dị tật xương hàm có thể làm hẹp đường thở và gây tắc nghẽn.
• Phẫu thuật mở đường thở: Phẫu thuật mở đường thở là một phương pháp điều trị OSAS ở trẻ em có các vấn đề cấu trúc khác ở cổ họng, chẳng hạn như lưỡi quá to hoặc lưỡi bị thụt vào trong.

Hiểu rõ về hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ em và các biện pháp phòng ngừa có thể giúp cha mẹ bảo vệ con cái của họ khỏi các biến chứng nguy hiểm của bệnh. Bằng cách thực hiện các biện pháp phòng ngừa đơn giản, cha mẹ có thể giúp con mình có một giấc ngủ ngon và khỏe mạnh.