Ung thư tuyến tụy là một trong những loại ung thư đường tiêu hóa nguy hiểm và khó chữa nhất bởi đây là căn bệnh lây lan rất nhanh, người bệnh không phát hiện được ở giai đoạn đầu.
Mục lục
Tuyến tụy là bộ phận có hình tam giác thuôn dài nằm phía sau bụng, sát dạ dày, có chức năng sản xuất các men (enzym) tiêu hóa giúp tiêu hóa thức ăn và sản xuất hormon bao gồm cả insulin tham gia quá trình chuyển hóa của cơ thể. Ung thư tuyến tụy xảy ra khi các tế bào (ung thư) phát triển, phân chia, và lây lan trong các mô của tuyến tụy.
Ung thư tuyến tụy là căn bệnh ung thư đứng thứ 4 chỉ sau ung thư phổi, ung thư vú và ung thư đại tràng. Mỗi năm, bệnh ung thư tuyến tụy cướp đi sinh mạng của gần 40.000 người Mỹ. Nhiều nhân vật nổi tiếng thế giới cũng từng “dính” phải căn bệnh nguy hiểm này như nhà đồng sáng lập Apple Steve Jobs đã được chẩn đoán ung thư tụy vào năm 2003 và qua đời ngày 5/10/2011 hay nam diễn viên Patrick Swayze cũng đã phải đối mặt với bệnh ung thư tuyến tụy và qua đời vào năm 2009.
Tế bào ung thư tuyến tụy.
Triệu chứng của Ung thư tuyến tụy
Ung thư tuyến tụy được gọi là bệnh “thầm lặng” bởi các triệu chứng thường không xuất hiện trong giai đoạn đầu. Nhưng khi bệnh phát triển và lây lan, đau xuất hiện ở vùng bụng trên và đôi khi lan ra sau lưng, cơn đau sẽ trở nên tồi tệ hơn sau khi ăn hoặc nằm xuống. Các triệu chứng khác có thể bao gồm vàng da, buồn nôn, chán ăn, sụt cân, mệt mỏi, suy nhược và trầm cảm…
- Sụt cân không rõ nguyên nhân là một trong những triệu chứng sớm của bệnh. Đau giữa bụng hoặc vùng bụng trên là triệu chứng khi bệnh ở giai đoạn muộn.
- Vàng da: Ung thư tuyến tụy từ các khối ung thư ống mật, gan có thể gây vàng da. Dấu hiệu bao gồm da vàng, mắt, nước tiểu có màu tối và màu phân nhạt.
- Các triệu chứng khác bao gồm khó tiêu, đầy hơi và đi đại tiện có nhiều nhớt… khi ung thư phát triển và làm tắc ống tụy khiến các men tiêu hóa không được giải phóng vào đường ruột.
Đầy hơi, khó tiêu là một trong những triệu chứng của ung thư tuyến tụy.
Nguyên nhân gây bệnh
Hiện nay, người ta vẫn chưa biết được chính xác nguyên nhân gây bệnh ung thư tuyến tụy. Tuy nhiên, những người có các yếu tố nguy cơ nhất định sẽ có khả năng mắc bệnh cao hơn so với những người khác. Các nghiên cứu khoa học đã chỉ ra có một số yếu tố gây ra căn bệnh này như: hút thuốc lá, tiểu đường, béo phì… Tuổi tác cũng có liên quan tới ung thư tụy, người trên 45 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn so với người trẻ. Nguy cơ sẽ ngày càng tăng nếu bị các bệnh như tiểu đường, viêm tụy, các bệnh gan hay tiền sử gia đình có người mắc bệnh ung thư tụy. Lối sống cũng ảnh hưởng không nhỏ đến căn bệnh này như béo phì, lười tập thể dục hay chế độ ăn uống nhiều chất béo…
- Hút thuốc: Đây là yếu tố nguy cơ chính, với những người hút thuốc ít nhất 2 lần mỗi ngày có nhiều khả năng mắc bệnh hơn những người không hút thuốc. Những người nghiện thuốc lá nặng có nguy cơ cao nhất.
- Bệnh tiểu đường: Người bị tiểu đường có nhiều khả năng phát triển ung thư tuyến tụy hơn những người khác.
- Tiền sử gia đình: Một người có cha, mẹ, chị em hoặc anh em bị ung thư tuyến tụy sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh này.
- Viêm tụy (viêm nhiễm tuyến tụy): Bị viêm tụy trong một thời gian dài có thể làm tăng nguy cơ ung thư.
- Béo phì: Những người thừa cân hoặc béo phì có nhiều nguy cơ bị ung thư tuyến tụy hơn những người khác.
Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ chính của Ung thư tụy
Chẩn đoán ung thư tuyến tụy
Nếu nghi ngờ mắc ung thư tuyến tụy, bệnh nhân cần chụp cắt lớp vi tính (CT scan) ổ bụng. Ngoài ra, chụp cộng hưởng từ (MRI) cũng có thể được thực hiện để giúp các bác sĩ có được hình ảnh của tuyến tụy và hỗ trợ cho quá trình điều trị.
Nếu bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tụy, bệnh nhân có thể thực hiện nội soi mật tụy ngược dòng (ERCP). Thủ thuật này sử dụng một đầu dò sợi quang đưa vào vào dạ dày và ruột non, nơi các ống dẫn của tuyến tụy chảy vào. Thuốc phản quang sẽ được tiêm vào các ống dẫn của tuyến tụy và chụp ảnh các cơ quan, cho phép bác sĩ nhận biết các bất thường của ống tụy. Trong suốt quá trình ERCP, bác sĩ có thể cắt các mô ra để làm sinh thiết.
Một phương pháp khác là siêu âm nội soi (EUS) sử dụng một thiết bị siêu âm để chụp các hình ảnh của tuyến tụy từ bên trong ổ bụng. Thiết bị siêu âm được truyền qua một đầu dò sợi quang được đưa xuống thực quản và vào dạ dày ghi nhận các hình ảnh. Bác sĩ cũng có thể lấy một mẫu các tế bào để làm sinh thiết trong quá trình siêu âm nội soi.
Thách thức lớn nhất trong việc điều trị căn bệnh này là phát hiện sớm. Rất khó để xác định một người có mắc ung thư tụy hay không qua việc kiểm tra định kỳ sức khỏe. Để chẩn đoán ban đầu căn bệnh nguy hiểm này bác sĩ phải tiến hành các xét nghiệm và chẩn đoán hình ảnh thậm chí cần cả chụp cắt lớp hay sinh thiết mới xác định chính xác bệnh và giai đoạn của bệnh từ khối u.
Phương pháp điều trị ung thư tụy
Ung thư tuyến tụy có thể được điều trị bằng nhiều phương pháp. Ở giai đoạn sớm, ung thư có thể được điều trị và chữa khỏi bằng phẫu thuật. Sau phẫu thuật, bệnh nhân sẽ được điều trị hỗ trợ trị bằng hóa trị hoặc xạ trị.
Tuy nhiên, với bệnh nhân được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tụy nặng thì không thể áp dụng phẫu thuật. Trong trường hợp này, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị bằng phương xạ trị, hóa trị hoặc kết hợp cả hai để giảm kích thước khối bướu, giảm các triệu chứng và kéo dài cuộc sống.
Phẫu thuật
Phẫu thuật là biện pháp duy nhất thường được tiến hành đối với bệnh nhân ung thư tụy. Tuy nhiên, một trong những hạn chế của việc loại bỏ khối u ở tụy là dễ xảy ra xuất huyết ồ ạt, do tụy thường gắn với các cơ quan khác như lá lách, túi mật… Khi phẫu thuật, phẫu thuật viên cắt bỏ các phần ung thư xâm lấn, giữ lại các phần, bộ phận không bị khối ung thư tấn công.
Phẫu thuật – phương pháp điều trị phổ biến dành cho bệnh nhân ung thư tuyến tụy.
Xạ trị
Xạ trị sử dụng bức xạ năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư. Bức xạ thường được sử dụng trong khoảng 5 ngày/ tuần và kéo dài trong vài tuần hoặc vài tháng. Phương pháp này sẽ giúp tiêu diệt các tế bào ung thư còn lại trong khu vực sau khi phẫu thuật. Xạ trị có thể giúp giảm đau hoặc các vấn đề về tiêu hóa gây ra bởi khối ung thư.
Hóa trị
Hóa trị là việc sử dụng thuốc để tiêu diệt tế bào ung thư, ngăn chặn chúng phát triển hoặc nhân lên. Các bác sĩ có thể sử dụng một loại thuốc hoặc kết hợp nhiều loại thuốc khác nhau. Có thể dùng thuốc uống hoặc tiêm, khi thuốc đi vào máu, chúng đi khắp cơ thể và tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị là lựa chọn tốt khi bệnh ung thư đã lan rộng, nó cũng rất hữu ích sau khi người bệnh đã được phẫu thuật cắt bỏ khối u.
Miễn dịch
Miễn dịch là một phương pháp mới để điều trị ung thư tuyến tụy. Phương pháp này còn gọi là liệu pháp sinh học. Miễn dịch nhằm tăng cường hệ thống miễn dịch của con người để chống lại bệnh tật. Đây là phương pháp mới đang được nghiên cứu nhằm tìm ra cách mà hệ thống miễn dịch có thể tấn công các tế bào ung thư.
Điều trị giảm nhẹ
Liệu pháp giảm nhẹ thường được sử dụng để làm giảm triệu chứng và giảm đau không phụ thuộc vào giai đoạn của bệnh hoặc các phương pháp điều trị khác. Mục tiêu của chăm sóc giảm nhẹ là để cải thiện chất lượng cuộc sống cả về thể chất lẫn tinh thần cho người bệnh. Khi bệnh đang ở giai đoạn phát triển, giảm đau là cách thức quan trọng để hỗ trợ bệnh nhân.
Hỗ trợ và phòng ngừa
Sống chung với bệnh ung thư tuyến tụy không dễ dàng, không chỉ người bệnh mà còn cả người nhà và các tổ chức xã hội cần hỗ trợ bệnh nhân hiểu để bảo vệ và nâng cao sức khỏe cho bản thân vượt qua bệnh tật. Hãy bắt đầu bằng cách tránh xa các yếu tố nguy cơ, một số việc có thể làm ngay như: bỏ hút thuốc, giảm lượng chất béo trong khẩu phần ăn, duy trì một lối sống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên… sẽ giúp ngăn ngừa bệnh tiểu đường và béo phì – là các nguy cơ gây ra bệnh ung thư tuyến tụy.
Ung thư tuyến tụy là căn bệnh phổ biến và nguy hiểm thứ 4, chỉ đứng sau ung thư phổi, ung thư vú và ung thư đại tràng. Những người có lối sống thiếu cân bằng và không lành mạnh sẽ có nguy cơ cao mắc căn bệnh này. Chính vì vậy ngay từ bây giờ, hãy luôn đề phòng và chú ý cẩn thận trong các sinh hoạt hàng ngày để giúp cơ thể luôn khỏe mạnh và ngăn ngừa khả năng nhiễm bệnh.
