Cách xử lý khi trẻ bị sốt co giật – Mẹ cần nhớ

Có bao giờ bạn lo lắng khi thấy con trẻ bị sốt co giật? Bạn không biết phải làm gì để giúp con? Hãy bình tĩnh và làm theo hướng dẫn dưới đây để xử lý khi trẻ bị sốt co giật một cách kịp thời và an toàn.

Tìm hiểu về sốt co giật ở trẻ em

Sốt co giật là tình trạng trẻ bị co giật tay chân hoặc co giật toàn thân do nhiệt độ  của cơ thể trẻ tăng cao đột ngột, khiến hệ thần kinh chưa kịp thích nghi với sự thay đổi này.

Khi xảy ra các cơn sốt co giật, trẻ thường có các triệu chứng thường gặp như chân tay có hiện tượng co giật. Đồng thời toàn thân trẻ co cứng, mắt trợn, trẻ tạm thời mất nhận thức trong 1-2 phút. Những cơn sốt co giật thường tự hết trong 1-2 phút.

Theo các bác sĩ chuyên khoa thần kinh và khoa nhi, trẻ có thể bị sốt cao, kèm theo các cơn co giật từ 1-2 lần trong giai đoạn sơ sinh (từ 2 – 6 tháng tuổi). Những cơn sốt này được đánh giá là lành tính, không ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển trí não của trẻ sau này.

Phân loại sốt co giật ở trẻ em

Sốt co giật ở trẻ em có thể được phân loại dựa trên các tiêu chí sau:

Phân loại sốt co giật dựa trên thời gian diễn ra

Sốt co giật bình thường: Đây là dạng co giật phổ biến nhất, chiếm khoảng 70% các trường hợp sốt co giật. Cơn co giật thường xảy ra trong vòng 24 giờ đầu tiên khi trẻ bị sốt cao, thường là trên 38 độ C. Hiện tượng co giật chỉ kéo dài dưới 15 phút. Những cơn sốt co giật bình thường lành tính, không ảnh hưởng đến sức khỏe và hệ thần kinh của trẻ sau này.

Sốt co giật phức tạp: Đây là dạng co giật ít phổ biến hơn, chiếm khoảng 30% các trường hợp sốt co giật. Cơn co giật thường xảy ra sau 24 giờ đầu tiên khi trẻ bị sốt cao, hoặc xảy ra kèm theo các triệu chứng khác như hôn mê, rối loạn ý thức,… Cơn co giật  thường diễn ra mạnh mẽ, trẻ không có nhận thức, ú ớ, sùi bọt mép. Thời gian co giật có thể kéo dài hơn 15 phút. Những cơn sốt này có thể gây ra tổn thương cho hệ thần kinh và não bộ của trẻ.

Phân loại sốt co giật dựa trên vị trí co giật

Co giật toàn thân: Đây là dạng co giật phổ biến nhất, chiếm khoảng 90% các trường hợp sốt co giật. Trẻ bị co giật, cứng người, trợn mắt, tay chân giật liên hồi. Cơn co giật thường kéo dài từ 1-2 phút và có thể xảy ra nhiều lần trong ngày.

Co giật cục bộ: Trẻ bị co giật ở một phần cơ thể, chẳng hạn như tay, chân, mặt,… Co giật cục bộ thường kéo dài dưới 1 phút và thường không gây ra tổn thương cho não bộ.

Sốt co giật là một tình trạng thường gặp ở trẻ em, thường xảy ra ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi. Sốt co giật có thể được phân loại dựa trên các tiêu chí như thời gian diễn ra, vị trí co giật và nguyên nhân. Cha mẹ cần hiểu rõ về các dạng sốt co giật để có thể nhận biết và xử lý kịp thời nếu trẻ bị sốt co giật.

Nguyên nhân khiến trẻ bị sốt co giật

Nguyên nhân chính xác của sốt co giật vẫn chưa được biết rõ, nhưng có thể liên quan đến các yếu tố sau:

• Di truyền: Trẻ có bố mẹ hoặc anh chị em từng bị sốt co giật có nguy cơ cao bị sốt co giật hơn. Điều này có thể là do trẻ thừa hưởng một số yếu tố di truyền làm tăng tính nhạy cảm của não bộ với sự thay đổi của nhiệt độ cơ thể.
• Độ tuổi: Sốt co giật thường xảy ra ở trẻ từ 6 tháng đến 5 tuổi. Điều này có thể là do não bộ của trẻ trong giai đoạn này vẫn chưa phát triển hoàn thiện và nhạy cảm hơn với sự thay đổi của nhiệt độ cơ thể.
• Biến chứng nhiễm trùng: Sốt co giật có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nhiễm trùng, chẳng hạn như viêm màng não, viêm não, nhiễm trùng đường hô hấp trên,… Trong trường hợp này, trẻ có thể bị co giật do viêm não hoặc viêm màng não, chứ không phải do sốt cao.

Triệu chứng sốt cao co giật ở trẻ em

Sốt co giật là tình trạng trẻ bị co giật do sốt cao đột ngột. Cơn co giật thường xảy ra trong vòng 24 giờ đầu tiên khi trẻ bị sốt cao, thường là trên 38 độ C.

• Sốt cao đột ngột: Đây là triệu chứng đầu tiên và thường gặp nhất của sốt co giật. Nhiệt độ cơ thể của trẻ tăng lên nhanh chóng, thường là trên 38 độ C. Khi nhiệt độ cơ thể của trẻ tăng cao đột ngột, các mạch máu não sẽ giãn ra, dẫn đến tăng lưu lượng máu đến não. Điều này có thể kích thích các tế bào thần kinh trong não, gây ra co giật.
• Co giật: Đây là triệu chứng đặc trưng của sốt co giật. Trẻ bị co giật, cứng người, trợn mắt, tay chân giật liên hồi. Cơn co giật thường kéo dài từ 1-2 phút và có thể xảy ra nhiều lần trong ngày. Co giật là do sự phóng điện bất thường của các tế bào thần kinh trong não.
• Lưỡi cắn: Trẻ có thể cắn vào lưỡi do miệng há ra trong cơn co giật. Điều này có thể gây chảy máu và đau đớn cho trẻ.
• Thở hổn hển: Trẻ có thể thở hổn hển do co giật khiến cơ thể tiêu hao nhiều oxy.

Cơn co giật sốt cao thường kéo dài từ vài chục giây đến vài phút, chỉ xảy ra một lần trong một đợt bệnh. Sau cơn co giật, trẻ sẽ tỉnh lại và trở lại trạng thái bình thường. Đây được gọi là sốt co giật đơn giản, lành tính và không cần điều trị đặc hiệu.

Ngược lại, nếu cơn co giật sốt cao kéo dài trên 5 phút được gọi là sốt co giật phức tạp. Đây là tình trạng nguy hiểm, chiếm khoảng ⅓ tổng số ca sốt co giật ở trẻ. Trẻ cần được đưa đến bệnh viện ngay lập tức để được bác sĩ kiểm tra và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm, thậm chí đe dọa tính mạng.

Cách xử lý khi trẻ bị sốt co giật

Hầu hết các trường hợp sốt co giật ở trẻ đều không gây nguy hiểm, trừ khi trẻ bị chấn thương trong cơn co giật. Khi lên cơn co giật, cơ thể trẻ cứng lại, lưỡi trẻ tụt vào trong nên rất hiếm khi xảy ra tình trạng cắn lưỡi. Hơn nữa, sốt co giật thường không tác động xấu đến hệ thần kinh và não bộ, trừ các trường hợp sốt co giật do các bệnh lý gây nên như viêm não, viêm màng não,… 

Do đó, bố mẹ không nên quá lo lắng khi trẻ rơi vào tình trạng này. Thay vào đó, bố mẹ nên tìm cách hạ sốt an toàn cho trẻ và tìm hiểu nguyên nhân dẫn đến sốt co giật của trẻ.

Cách xử lý khi trẻ bị sốt co giật – hạ sốt an toàn

Trong trường hợp trẻ bị sốt co giật, điều quan trọng nhất là hạ sốt an toàn để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là một số lưu ý khi hạ sốt an toàn cho trẻ bị sốt co giật:

• Đặt trẻ ở nơi thoáng mát, tránh xa vật sắc nhọn. Điều này sẽ giúp trẻ dễ thở và tránh bị thương nếu trẻ cắn lưỡi.
• Cởi hết quần áo của trẻ, lau người bằng khăn ướt với nước ấm khoảng 36-37 độ C. Việc lau người bằng khăn ướt sẽ giúp hạ nhiệt cơ thể trẻ hiệu quả hơn. Mẹ tuyệt đối không dùng nước đá để hạ nhiệt cho trẻ vì điều này sẽ khiến mạch máu co lại, làm chậm quá trình giải nhiệt cho trẻ.
• Cho trẻ uống thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc hạ sốt thường được sử dụng cho trẻ bị sốt co giật là thuốc paracetamol hoặc ibuprofen. Cha mẹ cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi cho trẻ uống thuốc.
• Theo dõi tình trạng của trẻ và đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức nếu cơn co giật kéo dài trên 5 phút, trẻ không tỉnh lại sau cơn co giật hoặc có các dấu hiệu bất thường khác.

Hạ sốt an toàn là một trong những biện pháp quan trọng giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm của sốt co giật ở trẻ. Cha mẹ cần nắm rõ cách hạ sốt an toàn để có thể xử lý kịp thời khi trẻ bị sốt co giật.

Những việc cần tránh trong cách xử lý khi trẻ bị sốt co giật 

Điều quan trọng nhất khi trẻ bị sốt co giật là bố mẹ cần giữ bình tĩnh. Đa số các cơn co giật này sẽ không gây nguy hiểm đến tính mạng của trẻ, tuy nhiên việc chăm sóc trẻ trong cơn co giật nếu không được thực hiện đúng cách có thể dẫn đến một số di chứng nguy hiểm. Do đó, bố mẹ cần nắm rõ các lưu ý sau khi chăm sóc trẻ bị sốt co giật:

• Không cho bất kỳ thứ gì vào miệng trẻ: Khi trẻ bị sốt co giật, lưỡi trẻ có thể bị tụt vào trong họng, gây cản trở đường thở. Việc cho bất kỳ thứ gì vào miệng trẻ, kể cả ngón tay của bố mẹ, có thể khiến trẻ bị sặc, ngạt thở.
• Không đút tay vào miệng trẻ: Việc đút tay vào miệng trẻ có thể làm tổn thương niêm mạc miệng, lợi, gãy răng của trẻ.
• Không cố gắng nạy răng của trẻ lên hay dùng các vật cứng chặn miệng của trẻ lại: Việc này có thể làm tổn thương niêm mạc miệng, lợi, gãy răng của trẻ. Ngoài ra, nó cũng có thể khiến trẻ bị sặc.
• Không dùng sức đè lên trẻ để kiềm cơn co giật: Việc này có thể làm tổn thương các cơ quan của trẻ, chẳng hạn như xương, cơ, dây thần kinh.
• Không tập trung đông người quanh trẻ: Việc này khiến trẻ khó thở hơn. Ngoài ra, nó cũng có thể khiến trẻ bị kích động, làm cơn co giật kéo dài hơn.
• Không cho trẻ ăn uống, uống nước trong lúc co giật: Việc này có thể khiến trẻ bị sặc.
• Không cho trẻ tắm nước lạnh hoặc chườm đá lên người trẻ: Việc này có thể khiến mạch máu co lại, làm chậm quá trình giải nhiệt cho trẻ.

Với sự hiểu biết và chăm sóc đúng cách, bố mẹ có thể giúp trẻ vượt qua cơn sốt co giật an toàn và khỏe mạnh.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ sốt co giật

Các nguyên tắc của chế độ dinh dưỡng cho trẻ sốt cao co giật:

• Cung cấp đủ nước và chất điện giải: Nước và chất điện giải là những chất cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là trong trường hợp trẻ bị sốt cao co giật. Cha mẹ nên cho trẻ uống nhiều nước lọc, nước hoa quả, nước ép trái cây, sữa…
• Cung cấp đủ năng lượng: Trẻ bị sốt cao co giật thường mệt mỏi và chán ăn. Do đó, cha mẹ nên cho trẻ ăn những thực phẩm dễ tiêu hóa, giàu năng lượng như cháo, súp, sữa…
• Cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết: Cha mẹ nên cho trẻ ăn đa dạng các loại thực phẩm để cung cấp đầy đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể.

Một số thực phẩm cụ thể mà bố mẹ có thể cho trẻ ăn khi bị sốt cao co giật:

• Sữa: Sữa là nguồn cung cấp dinh dưỡng quan trọng cho trẻ, đặc biệt là trẻ bị sốt cao co giật. Bố mẹ có thể cho trẻ uống sữa mẹ, sữa công thức hoặc sữa chua.
• Chuối: Chuối là loại trái cây giàu kali, một khoáng chất cần thiết cho cơ thể. Chuối cũng dễ tiêu hóa và hấp thu.
• Táo: Táo là loại trái cây giàu vitamin, khoáng chất và chất xơ. Táo cũng dễ tiêu hóa và hấp thu.
• Nước ép trái cây: Nước ép trái cây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất quan trọng cho cơ thể. Bố mẹ có thể cho trẻ uống nước ép trái cây tự nhiên hoặc nước ép trái cây đóng chai.
• Cháo: Cháo là món ăn dễ tiêu hóa và hấp thu. Bố mẹ có thể nấu cháo với thịt, cá, rau củ để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ.
• Súp: Súp là món ăn giàu dinh dưỡng và dễ tiêu hóa. Bố mẹ có thể nấu súp với thịt, cá, rau củ để cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho trẻ.

Bố mẹ cần lưu ý theo dõi tình trạng ăn uống của trẻ để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho phù hợp. Nếu trẻ không muốn ăn hoặc ăn ít, bố mẹ không nên ép trẻ ăn. Ngoài ra, bố mẹ cũng cần lưu ý cho trẻ uống nhiều nước, đặc biệt là khi trẻ bị sốt cao co giật. Với chế độ dinh dưỡng hợp lý, trẻ sẽ nhanh chóng phục hồi sức khỏe sau cơn sốt cao co giật.