Chúng ta luôn thấy rằng có người ăn mãi không béo, nhưng có người chỉ ăn rất ít vẫn tăng cân đều đều. Để lý giải điều này, một nghiên cứu gần đây đăng tải trên tạp chí Cell Reports đã tiến hành phân tích mẫu vi sinh vật đường ruột của chuột với cùng chế độ dinh dưỡng. Và từ hệ vi sinh vật này, họ có thể dự đoán con chuột nào sẽ bị tăng cân nhiều hơn.
Các nhà khoa học từ Đại học Hoàng gia London, Vương quốc Anh và Trung tâm nghiên cứu INSERM UMRS 1138 tại Paris, Pháp đã cùng tiến hành nghiên cứu trên chuột để chứng minh rằng đáp ứng của cơ thể với chế độ dinh dưỡng và sức khỏe chung của chúng ta có thể bị tác động bởi các vi khuẩn đường ruột.
Nếu những nghiên cứu tiếp theo cũng chứng minh được ảnh hưởng của hệ vi sinh vật đường ruột tới người, các nhà khoa học tin rằng nó sẽ định hướng việc chỉ định chế độ dinh dưỡng cho bệnh nhân dựa trên cấu trúc hệ vi sinh vật đường ruột của họ.
Tiến sỹ Marc-Emmanuel Dumas, trưởng nhóm nghiên cứu, chuyên gia phân tích hệ thống dữ liệu y tế nói: “Chúng ta đã biết môi trường và gen di truyền có thể ảnh hưởng tới nguy cơ béo phì và bệnh tật. Nhưng những tác động của các vi khuẩn bên trong cơ thể tới nguy cơ này lại vẫn chưa được hiểu hoàn toàn.”
Hệ gen vi sinh vật đường ruột, sức khỏe và chế độ dinh dưỡng
Ruột người có diện tích bề mặt nhiều nhất trên cơ thể và là mái nhà của vô vàn vi khuẩn, vi sinh vật khác nhau. Các vi sinh vật đã cùng cộng sinh với con người từ hàng triệu năm qua và đóng vai trò cực kỳ quan trọng đối với sức khỏe và bệnh tật của chúng ta.
Từ khi sinh ra, hệ gen vi sinh vật đường ruột microbiome – tập hợp vật liệu di truyền của các vi khuẩn đường ruột – không chỉ giúp tiêu hóa thức ăn và tạo vitamin, mà còn huấn luyện hệ miễn dịch và tác động tới cách cơ thể người đáp ứng với tác nhân gây bệnh.
Các nhà khoa học cũng bắt đầu tìm ra nhiều hệ thống đa dạng và phức tạp liên quan tới hệ vi sinh vật đường ruột. Ở đó, hệ vi sinh vật đặc biệt này có thể tác động tới sự phát triển trí não và hành vi của con người thông qua các chất chuyển hóa, các sản phẩm phụ trong quá trình chúng hoạt động.
Bên cạnh đó, chế độ dinh dưỡng cũng là một trong những yếu tố chính định hình hệ gen vi sinh vật đường ruột xuyên suốt cuộc đời mỗi người.
Và giờ đây, tiến sỹ Dumas và các cộng sự cũng chỉ ra rằng: hệ gen vi sinh vật đường ruột microbiome và cách cơ thể đáp ứng với chế độ dinh dưỡng có thể tác động 2 chiều tới nhau.
Hệ gen vi sinh vật đường ruột dự đoán trước tác động của chế độ dinh dưỡng
Nghiên cứu của tiến sỹ Dumas và cộng sự đã được tiến hành trên 50 con chuột với cùng hệ gen. Chúng được ăn cùng một chế độ dinh dưỡng giàu chất béo rồi được theo dõi những thay đổi trong hành vi và sức khỏe.
Trước khi chuyển những con chuột này sang chế độ dinh dưỡng giàu chất béo, các nhà khoa học đã dùng quang phổ cộng hưởng từ để chụp các mẫu nước tiểu của chuột. Từ đó, họ xác định các chất chuyển hóa được tạo ra. Đây là một “chữ ký vi sinh vật đường ruột” ở mỗi con vật.
Chế độ ăn giàu chất béo đã dẫn tới vài thay đổi ở chuột, nhưng không phải tất cả trong số chúng đều bị ảnh hưởng theo cùng một cách này mặc dù cùng kiểu gen.
Một vài con chuột tăng cân nhiều hơn những con khác, và một số con dần giảm khả năng dung nạp glucose. Không dung nạp glucose là dấu hiệu sớm của tiểu đường. Một số chuột còn bị thay đổi hành vi, như tăng lo âu và hoạt động.
Phân tích các dấu hiệu hệ vi sinh vật đường ruột cho thấy những dấu hiệu này có thể giúp dự đoán thay đổi về sau ở chuột. Nhóm nghiên cứu thấy rằng chất chuyển hóa trimethylamine-N-oxide là một dấu hiệu dự đoán chính xác sự không dung nạp glucose sau này.
Đồng tác giả Jeremy K.Nicholson, giáo sư, trưởng Bộ môn Giải phẫu và Ung thư tại Đại học Hoàng gia London, giải thích rằng ở giai đoạn đầu đời “chúng ta khởi đầu với rất ít khuẩn”, và hệ vi sinh vật sau đó mới lớn dần bởi chúng ta cũng thu nhận nhiều vi sinh vật khác từ môi trường.
“Điều này có nghĩa là những thay đổi nhỏ trong môi trường ruột cũng có thể ảnh hưởng tới sự đa dạng của hệ vi sinh vật sống bên trong cơ thể chúng ta”
“Nghiên cứu này là một ví dụ thú vị về khả năng tác động của hệ gen vi sinh vật đường ruột tới những nguy cơ sức khỏe chính của con người. Nó cho thấy ảnh hưởng của chế độ dinh dưỡng không chỉ được xác định bởi gen di truyền của bạn, mà còn bởi gen của hệ vi sinh vật đường ruột bên trong bạn.”
