Ethylene oxide trong thực phẩm ở châu Âu

Từ tháng 9 năm trước, hàng ngàn mẫu thực phẩm đã bị thu hồi do có chứa một chất gây ung thư và bị cấm là Ethylene oxide, đặc biệt ở Pháp. Tuy nhiên, cơ quan giám sát thực phẩm đã cảnh báo rằng không phải tất cả các nước thành viên EU thực hiện hành động cần thiết. Sau nhiều tuần thảo luận, Hội đồng EU đã chú ý tới cảnh báo giám sát thực phẩm mới này và kêu gọi phản ứng chính trị mạnh mẽ ở EU với bê bối thực phẩm mới này.

Ethylene oxide là gì?

Ethylene oxide là một tác nhân khử trùng gây ung thư, gây đột biến và tái độc đã bị cấm ở EU và đã lưu hành ở châu Âu trong nhiều tháng hoặc nhiều năm. Chất này được sử dụng để xử lý thực phẩm trước khi xuất khẩu.

Lần đầu tiên vào 9 tháng 9 năm 2020, Bỉ báo cáo với hệ thống cảnh báo nhanh Châu Âu RASFF rằng hạt vừng từ Ấn Độ có nhiễm Ethylene oxide. Trong khi Ethylene oxide được sử dụng để chống nhiễm nấm và nhiễm khuẩn ở một số quốc gia ngoài châu Âu, nó bị cấm trong chế biến thực phẩm ở châu Âu. Tồn dư Ethylene oxide trong thực phẩm vi phạm quy định thực phẩm của EU.

Không có ngưỡng an toàn khi phơi nhiễm Ethylene oxide

Gần 7,000 lô thực phẩm bị thu hồi tại Pháp, các nước thành viên khác thu hồi ít hơn nhiều. Pháp đã thực hiện các biện pháp mạnh mẽ và thu hồi gần 7,000 lô thực phẩm từ mùa thu năm 2020. Các mặt hàng từ hạt vừng tới kem, ớt, gừng, hẹ tây, cà phê, bánh mì, bánh qui và đồ ăn sẵn. Tuy nhiên, các nước khác trong EU không thực hiện biện pháp tương tự và một số nước thành viên đã được báo cáo rằng rất khó để thu hồi bất kỳ sản phẩm bị nhiễm nào.

Vào tháng 6 năm 2021, tổ chức giám sát thực phẩm cảnh báo Ủy ban châu Âu bằng thư về việc không tuân thủ của một vài quốc gia EU trong việc loại bỏ thực phẩm nhiễm Ethylene oxide khỏi thị trường. Thêm vào đó, cơ quan giám sát thực phẩm ở Đức và Hà Lan gây áp lực lên chính quyền nước đó để bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng và áp dụng đúng luật định EU. Sau một loạt những tranh luận ở cấp toàn EU về việc các qui định có nên làm theo bức thư khuyến cáo trên hay không, như đã làm tại Pháp, quyết định của Ủy ban Châu Âu đã được loan báo vào ngày 16 tháng 7 năm 2021: tất cả các nước thành viên EU sẽ phải đảm bảo an toàn sức khỏe của công dân EU và thu hồi số lượng lớn các sản phẩm có chứa Ethylene oxide bao gồm cả các sản phẩm chứa Locust bean gum (E410) – một tác nhân làm dày sử dụng trong kem.

Quyết định của Ủy ban Châu Âu về Ethylene oxide

“Các nước thành viên EU đã kết luận rằng, thể theo các quy định pháp lý được quy định trong Luật thực phẩm tổng thể COM 178/2002:

• Đối với các sản phẩm có chứa chất phụ gia E410 được biết có nhiễm Ethylene oxide không có định mức an toàn khi phơi nhiễm đối với người tiêu dùng do đó người tiêu dùng có thể gặp nguy cơ tiềm ẩn nếu bị phơi nhiễm.
• Do đó, cần thiết, để đảm bảo bảo vệ sức khỏe ở mức độ cao, các đơn vị kinh doanh thực phẩm và thức ăn chăn nuôi có phân phối sản phẩm tại thị trường châu Âu, dưới sự kiểm soát của cơ quan có thẩm quyền ở các quốc gia EU, thực hiện rút sản phẩm khỏi thị trường EU và thu hồi nói khỏi người tiêu dùng.”

Thu hồi kém không đủ tốt đối với Ethylene oxide

Vào ngày 28 tháng 6 năm 2021, Foodwach Pháp đã được thông báo từ chính quyền Pháp rằng họ đã bắt đầu liên lạc với các công ty (Nhà sản xuất, phân phối) về khả năng thu hồi các sản phẩm có nhiễm Ethylene oxide.

Thật vậy, các tài liệu mà Foodwatch đã tiếp cận chỉ ra rằng Ủy ban châu Âu và các nước thành viên EU đang xem xét nghiêm túc một động thái nới lỏng việc thu hồi bằng cách cho phép các sản phẩm trên thị trường EU có chứa thành phần được sử lý bất hợp pháp với Ethylene oxide – như gum E410, nhưng đối với các nhà cung cấp đã không thể phát hiện được tồn dư Ethylene oxide trong sản phẩm cuối, do nó nằm dưới ngưỡng phát hiện 0.02mg/kg (đối với sản phẩm sản xuất trước ngày 14 tháng 6 năm 2021).

Ở điểm này Foodwatch đã có cảnh báo. Điều này đi lệch khỏi các quy tắc được viết rõ ràng về an toàn thực phẩm là không thể chấp nhận. THực phẩm cần phải được truy xuất toàn bộ quá trình sản xuất và nếu sự truy xuất này chỉ ra rằng sản phẩm đã được xử lý với các chất cấm, thì nó vi phạm Điều 11 và 14 và Luật thực phẩm chung (EU Regulation 178/2002).

Một số quốc gia châu Âu và các nhà sản xuất cố gắng giảm thiểu những nguy cơ sức khỏe của Ethylene oxide. Tuy nhiên, đây là một chất gây ung thư, đột biến gen và tái độc, theo Anses (Cơ quan An toàn sức khỏe về thực phẩm, môi trường và công việc quốc gia Pháp), chứng minh nguy cơ sức khỏe rõ ràng: “Kể cả phơi nhiễm ở nồng độ rất thấp cũng liên quan tới nguy cơ ung thư.”

Các quy định của châu Âu ra đời để bảo vệ công dân nhưng thường xuyên thực thi không chặt chẽ trong các nước thành viên, cần phải họ có quyền được giải thích khi thấy điều đó cần thiết.

Tham khảo: foodwatch.org