Ích mẫu là một cây thuốc quý, dùng để điều trị một số bệnh đặc trưng của phụ nữ: đau bụng kinh, co tử cung, sưng vú…Tuy nhiên, nếu lạm dụng ích mẫu lại gây ảnh hưởng không tốt cho sức khỏe.
Vậy, tác dụng của ích mẫu? Những lưu ý khi sử dụng ích mẫu?
Tìm hiểu về cây ích mẫu
Ích mẫu là một loại cỏ (còn gọi là ích mẫu thảo, sung úy, chói đèn) sống từ 1-2 năm. Tên khoa học của ích mẫu là Leonurus heterophyllus Sw, thuộc họ hoa môi lamiaceae (Labiatae). Ích mẫu cao 0,6m đến 1m, thân hình vuông, ít phân nhánh, toàn thân có phủ lông nhỏ ngắn. Lá ích mẫu mọc đối, tùy theo lá mọc ở gốc, giữa thân hay đầu cành mà có hình dạng khác nhau.
Lá ở gốc, có cuống dài, phiến lá hình tim, mép có răng cưa thô và sâu, lá ở thân có cuống ngắn hơn, phiến lá thường xẻ sâu thành 3 thùy, trên mỗi thùy lại có răng cưa thưa, lá trên cùng phần lớn không chia thùy và hầu như không cuống.
Hoa ích mẫu mọc vòng ở kẽ lá, tràng hoa màu hồng hay tím hồng, xẻ thành hai môi gần đều nhau. Quả nhỏ, 3 cạnh, vỏ màu xám nâu. Ích mẫu mọc hoang suốt từ bắc đến nam và ở nhiều quốc gia khác.
Cây ích mẫu có rất nhiều tác dụng đối với chị em phụ nữ (Ảnh minh họa)
Đặc tính của ích mẫu
- Vị đắng.
- Tính hàn.
- Chứa nhiều nguyên tố vi lượng: se-len, Mangan..
Tác dụng của ích mẫu
- Chữa kinh nguyệt không đều, máu ứ tích tụ sau khi sinh đẻ.
- Chữa đau bụng kinh, hoặc kinh ra quá nhiều.
- Có tác dụng an thai, giảm đau, dễ đẻ.
- Làm cho dạ con mau co lại, co tử cung.
- Chữa viêm thận, phù thũng, giảm niệu, đái ra máu.
- Dùng bổ can thận, ích tinh sáng mắt, bổ huyết, hoạt huyết và điều kinh.
- Chữa bệnh sưng vú, chốc đầu, lở ngứa.
- Dùng để trị mụn, làm đẹp da…
Ích mẫu chữa đau bụng kinh, kinh ra nhiều…(Ảnh minh họa)
Bộ phận sử dụng
Ích mẫu có thể sử dụng toàn cây để làm thuốc. Trong đó, các bộ phận thường xuyên được dùng là:
- Thân.
- Rễ.
- Lá.
- Hoa
- Hạt.
Cách sử dụng ích mẫu
Các phương pháp chế biến ích mẫu có thể kể tới như:
- Đun.
- Sắc.
- Giã nát.
- Ngâm rượu, cao….
Những lưu ý khi sử dụng ích mẫu
Khi sử dụng Ích mẫu chăm sóc sức khỏe cần lưu ý các vấn đề sau đây:
- Không dùng ích mẫu cho người huyết hư không ứ.
- Không sử dụng ích mẫu quá nhiều.
- Phụ nữ mang thai uống quá liều có thể gây tai biến chảy máu.
- Trong mọi trường hợp, khi sử dụng ích mẫu cần theo chỉ định của bác sỹ…
Phụ nữ mang thai uống nhiều ích mẫu gây tai biến chảy máu…(Ảnh minh họa)
Một số bài thuốc ích mẫu giành cho phụ nữ
Cây Ích mẫu được dùng chủ yếu trong các bài thuốc phối hợp dành cho phụ nữ, rất tốt. Một số bài thuốc điển hình như sau.
Bài thuốc chữa tắc kinh từ cây Ích mẫu
Nguyên liệu:
- Cỏ ích mẫu.
- Quýt.
- Đường đỏ.
Phương pháp thực hiện:
- Cho hỗn hợp ích mẫu, quýt, đường đỏ vào đun.
- Cho lửa nhỏ (khoảng 10 phút) sau đó để nguội.
Cách sử dụng:
+ Uống hỗn hợp nước ích mẫu 1 lần/ ngày, uống liên tục trong nhiều ngày (tối thiểu từ 4 đến 5 ngày).
Bài thuốc chứa Ích mẫu chữa đau bụng sau sinh
Nguyên liệu:
- Cỏ ích mẫu.
- Gừng tươi.
- Táo đỏ.
- Đường đỏ.
Phương pháp thực hiện:
- Rửa sạch cỏ ích mẫu, gừng tươi, táo.
- Giã nát gừng, chia táo thành nhiều phần sau đó cho vào nồi đun.
- Sau khi sôi, để nhỏ lửa (thời gian từ 5 đến 7 phút).
Cách sử dụng:
- Uống mỗi ngày 1 bát nước (uống vào buổi sáng là tốt nhất).
- Uống trong vòng 7 ngày.
Bài thuốc chứa Ích Mẫu chữa viêm thận cấp và phù thũng
Nguyên liệu:
Ích mẫu tươi.
Phương pháp thực hiện:
- Rửa sạch ích mẫu.
- Cho nước vào ấm đun (khoảng 700 đến 1000 ml).
- Cho ích mẫu vào đun rồi cô đặc (còn ½ nước).
Nước ích mẫu sắc đặc dùng hỗ trợ điều trị viêm thận cấp (Ảnh minh họa)
Cách sử dụng:
- Uống ích mẫu 2 lần/ngày.
- Uống trong nhiều ngày (1 tháng sau đó nghỉ một tuần rồi lại uống tiếp) tùy theo tình trạng bệnh.
Bài thuốc Ích mẫu chữa suy nhược toàn thân
Nguyên liệu:
- Ích mẫu tươi.
- Trứng gà (hoặc thịt gà).
Phương pháp thực hiện:
- Rửa sạch ích mẫu.
- Cho ích mẫu vào đun với gà (hoặc trứng gà) khoảng 20 phút (lưu ý để nhỏ lửa).
Cách sử dụng:
- Ăn lúc nóng (ích mấu chín nhừ, thịt gà mềm, ngon).
- Ăn 2 lần/tuần.
Bài thuốc Ích mẫu chữa can nhiệt, mắt đỏ sưng đau
Nguyên liệu:
- Quả ích mẫu kết hợp với: cúc hoa, hạt muỗng, hạt mào gà trắng, sinh địa.
Phương pháp thực hiện:
- Rửa sạch quả ích mẫu, cúc hoa, hạt muống, sinh địa…
- Cho hỗn hợp trên vào nước đun sôi nhỏ lửa (5 đến 10 phút).
Cách sử dụng:
- Uống hỗn hợp quả ích mẫu, hạt muống sinh địa 2 lần/ ngày.
- Uống đến khi hết nhiệt, đỏ mắt (3 đến 5 ngày)
Bài thuốc Ích mẫu làm đẹp da
Nguyên liệu:
- Cỏ ích mẫu tươi.
- Mật ong.
Ích mẫu dùng để đắp mặt nạ, làm đẹp da…(Ảnh minh họa)
Phương pháp thực hiện:
- Rửa sạch cỏ ích mẫu.
- Giã nát cỏ ích mẫu hoặc say nhỏ.
- Cho mật ong (một lượng nhỏ) vào ích mẫu đã say hoặc giã nát.
Cách sử dụng:
- Dùng hỗn hợp ích mẫu đắp mặt nạ hoặc chỗ có mụn nhọt.
- Đắp 1 lần/ngày vào buổi tối trước khi đi ngủ.
- Đắp từ 7 đến 10 ngày.
Lời kết: Y học hiện đại nghiên cứu và đã chứng minh, cỏ ích mẫu ngâm cao hoặc nấu nước uống có tác dụng duy trì và nâng cao sức khoẻ tử cung, tăng cường lực co bóp cho tử cung, thu co tử cung, chữa tắc kinh, đau bụng sau sinh…Ngoài ra, ích mẫu chứa nhiều nguyên tố vi lượng Se-len có tác dụng tăng cường tính linh hoạt của tế bào miễn dịch, làm chậm quá trình xơ cứng động mạch, mangan phòng chống lão hoá, chống mệt mỏi và khống chế tế bào ung thư tăng trưởng… Vì vậy, ích mẫu là một vị thuốc đặc biệt giành cho phụ nữ.
Tuy nhiên, khi sử dụng ích mẫu, chị em cần lưu ý: không nên lạm dụng quá nhiều, không dùng ích mẫu cho người huyết hư không ứ, đặc biệt phụ nữ mang thai khi uống ích mẫu cần theo chỉ định của bác sỹ để tránh xảy ra những hậu quả đáng tiếc…
