Nhiệt Miệng ở Trẻ Em: Nguyên nhân, Triệu chứng và Cách điều trị

Nhiệt miệng ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe thường gặp, gây đau đớn và khó chịu cho trẻ. Bài viết này sẽ cung cấp cho các bậc cha mẹ những thông tin cần thiết về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị nhiệt miệng ở trẻ em.

Nguyên nhân nào dẫn đến nhiệt miệng ở trẻ em

Nguyên nhân gây nhiệt miệng ở trẻ em vẫn chưa được xác định rõ ràng. Tuy nhiên, có một số nguyên nhân cơ bản, thường gặp có thể dẫn đến nhiệt miệng ở trẻ.

• Thiếu hụt vitamin và khoáng chất: Thiếu hụt vitamin B12, folate, sắt, kẽm và vitamin C có thể làm tăng nguy cơ bị nhiệt miệng ở trẻ em.
• Hệ miễn dịch suy yếu: Trẻ em bị suy giảm hệ miễn dịch, chẳng hạn như do mắc các bệnh như nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu chảy hoặc sốt rét, có nguy cơ cao bị nhiệt miệng.
• Chấn thương miệng: Chấn thương miệng, chẳng hạn như do cắn nhầm, ăn thức ăn quá cứng hoặc bị vật sắc nhọn đâm vào, có thể gây tổn thương niêm mạc miệng và dẫn đến nhiệt miệng.
• Rối loạn tự miễn: Các rối loạn tự miễn, chẳng hạn như lupus ban đỏ hệ thống hoặc bệnh Crohn, có thể gây viêm niêm mạc miệng và dẫn đến nhiệt miệng, hay nhiệt miệng tái đi tái lại. 
• Chế độ ăn uống thiếu cân bằng: Chế độ ăn uống thiếu cân bằng, chẳng hạn như thiếu trái cây, rau và ngũ cốc nguyên hạt, có thể làm tăng nguy cơ bị nhiệt miệng ở trẻ em.
• Di truyền: Nhiệt miệng có thể là do di truyền. Nếu cha mẹ hoặc anh chị em của trẻ bị nhiệt miệng, trẻ có nguy cơ cao bị nhiệt miệng hơn.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể góp phần gây nhiệt miệng ở trẻ em, chẳng hạn như:

• Căng thẳng: Căng thẳng có thể làm suy yếu hệ miễn dịch và dẫn đến nhiệt miệng.
• Mùa: Nhiệt miệng thường xảy ra vào mùa hè, khi thời tiết nóng bức và trẻ dễ bị mất nước.
• Môi trường ô nhiễm: Môi trường ô nhiễm có thể gây viêm niêm mạc miệng và dẫn đến nhiệt miệng.

Nhiệt miệng thường xuất hiện ở trẻ em từ 2 đến 10 tuổi. Trẻ em bị nhiệt miệng thường có một hoặc nhiều vết loét nhỏ, nông, màu trắng hoặc vàng, có viền đỏ, xuất hiện ở niêm mạc miệng, thường ở môi, má, lưỡi hoặc nướu răng. Vết loét có thể gây đau đớn, khó chịu và khiến trẻ khó ăn uống.

Triệu chứng nhiệt miệng ở em

Vết loét nhiệt miệng là triệu chứng đặc trưng nhất của bệnh nhiệt miệng ở trẻ em. Vết loét thường có kích thước nhỏ, khoảng 1-2mm, xuất hiện ở niêm mạc miệng, thường ở môi, má, lưỡi hoặc nướu răng. Vết loét có màu trắng hoặc vàng, có viền đỏ xung quanh.

Vết loét nhiệt miệng thường gây đau đớn, khó chịu, khiến trẻ khó ăn uống. Trẻ có thể quấy khóc, biếng ăn, sốt nhẹ.

Ngoài vết loét, trẻ bị nhiệt miệng có thể có các triệu chứng khác, bao gồm:

• Nóng rát, khó chịu ở miệng: Vết loét nhiệt miệng có thể gây nóng rát, khó chịu ở miệng. Trẻ có thể cảm thấy đau khi nói chuyện, nhai, nuốt hoặc súc miệng.
• Sưng hạch: Sưng hạch có thể xảy ra ở cổ hoặc dưới hàm.
• Sốt: Sốt nhẹ có thể xảy ra ở trẻ bị nhiệt miệng.
• Nhiệt miệng thường không gây ra các biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bệnh  nhiệt miệng ở trẻ em có thể dẫn đến các biến chứng như:
• Nhiễm trùng: Vết loét nhiệt miệng có thể bị nhiễm trùng, gây đau đớn và khó chịu hơn.
• Viêm nhiễm: Nhiệt miệng có thể gây viêm nhiễm ở các mô xung quanh, chẳng hạn như lưỡi, nướu răng hoặc lợi.
• Thiếu máu: Vết loét nhiệt miệng có thể gây chảy máu, dẫn đến thiếu máu.

Nhiệt miệng lưỡi ở trẻ em thường tự khỏi trong vòng 7 đến 10 ngày. Nếu nhiệt miệng ở trẻ em không khỏi sau 10 ngày hoặc kèm theo các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, sưng hạch hoặc khó nuốt, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ.

Điều trị bệnh nhiệt miệng ở trẻ em

Nhiệt miệng ở trẻ em thường gây đau đớn và khó chịu cho trẻ. Mặc dù bệnh không có nhiều biến chứng nguy hiểm, nhưng để giúp trẻ giảm đau và nhanh khỏi bệnh, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp sau:

Sử dụng các nhóm thuốc điều trị triệu chứng nhiệt miệng ở trẻ em

Nhiệt miệng thường gây tổn thương lớp niêm mạc miệng, khiến trẻ cảm thấy đau rát và khó chịu trong khoang miệng. Do đó để điều trị bệnh nhiệt miệng ở trẻ em, các bác sĩ thường kê đơn một số nhóm thuốc giúp giảm đau, kháng viêm và một số kem dưỡng giúp làm lành các tổn thương.

• Sử dụng thuốc giảm đau không kê đơn: như ibuprofen hoặc acetaminophen, có thể giúp giảm đau và viêm. Cha mẹ cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi cho trẻ uống thuốc.
• Sử dụng thuốc bôi tại chỗ: như thuốc mỡ hoặc gel có chứa benzocaine, lidocaine hoặc benzydamine, có thể giúp giảm đau và làm dịu vết loét. Cha mẹ nên bôi thuốc lên vết loét 3-4 lần mỗi ngày.
• Sử dụng kem dưỡng miệng: Kem dưỡng miệng có thể giúp giữ ẩm cho niêm mạc miệng và làm giảm đau. Cha mẹ nên cho trẻ súc miệng với kem dưỡng miệng 2-3 lần mỗi ngày.

Ngoài ra, trong quá trình điều trị, cha mẹ cần giúp trẻ đánh răng và súc miệng thường xuyên, ít nhất 2 lần mỗi ngày. Điều này sẽ giúp ngăn ngừa nhiễm trùng vết loét, góp phần giúp các vết nhiệt miệng nhanh lành.

Các bài thuốc dân gian trị nhiệt miệng ở trẻ em an toàn

Bên cạnh việc sử dụng các loại thuốc trị nhiệt miệng ở trẻ em chỉ định từ bác sĩ, cha mẹ có thể áp dụng một số bài thuốc dân gian chữa nhiệt miệng ở trẻ hiệu quả sau đây:

• Mật ong: Mật ong có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giúp làm lành vết loét nhanh chóng. Cha mẹ có thể cho trẻ ngậm mật ong hoặc bôi mật ong lên vết loét 3-4 lần mỗi ngày. Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý, không sử dụng mật ong cho trẻ em dưới 1 tuổi.
• Lá ổi: Lá ổi có chứa các chất kháng khuẩn, giúp ngăn ngừa nhiễm trùng vết loét. Cha mẹ có thể giã nát lá ổi và đắp lên vết loét 2-3 lần mỗi ngày.
• Nước ép cà chua: Cà chua có chứa vitamin C, vitamin E, vitamin A và các chất chống oxy hóa, giúp làm lành vết loét và giảm đau. Cha mẹ có thể cho trẻ uống nước ép cà chua từ 1-2 ly một ngày.
• Nước ép củ cải: Củ cải có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, giúp làm lành vết loét và giảm đau. Cha mẹ có thể cho trẻ uống nước ép củ cải hoặc thoa nước ép củ cải lên vết loét 2-3 lần mỗi ngày.
• Lá trầu không: Lá trầu không có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giúp làm lành vết loét nhanh chóng. Cha mẹ có thể giã nát lá trầu không, lọc lấy nước trong và bôi lên vết loét từ 2-3 lần mỗi ngày.
• Lá diếp cá: Lá diếp cá có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, giúp làm lành vết loét nhanh chóng. Cha mẹ có thể giã nát lá diếp cá, thêm chút muối trắng. Lọc lấy nước trong. Cho trẻ uống từ 1-2 ly mỗi ngày. 

Tuy nhiên, cha mẹ cần lưu ý rằng các bài thuốc dân gian chỉ có tác dụng hỗ trợ điều trị nhiệt miệng ở trẻ em, không thể thay thế thuốc chữa bệnh. Nếu nhiệt miệng ở trẻ không khỏi sau 10 ngày hoặc kèm theo các triệu chứng khác, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ.

Chế độ dinh dưỡng dành cho trẻ bị nhiệt miệng

Dinh dưỡng là một phần quan trọng trong quá trình điều trị nhiệt miệng ở trẻ em. Một chế độ dinh dưỡng cân bằng và hợp lý sẽ giúp trẻ nhanh chóng nạp lại năng lượng, tăng cường đề kháng. Từ đó giúp rút ngắn thời gian điều trị cho trẻ.

Gợi ý thực đơn giàu dinh dưỡng cho trẻ bị nhiệt miệng

Trẻ bị nhiệt miệng nên ăn các loại thực phẩm mềm, dễ nuốt, tránh các loại thực phẩm cứng, dai, cay, chua, nóng, có thể khiến vết loét đau hơn.

Dưới đây là một số gợi ý về thực phẩm mà trẻ bị nhiệt miệng nên ăn:

• Cháo, súp: Cháo và súp là những món ăn mềm, dễ nuốt, phù hợp với trẻ bị nhiệt miệng. Cha mẹ có thể nấu cháo với các loại thịt, cá, rau củ yêu thích của trẻ.
• Trái cây chín: Trái cây chín mềm, chứa nhiều vitamin và khoáng chất giúp tăng cường hệ miễn dịch, giúp trẻ nhanh chóng hồi phục. Cha mẹ có thể cho trẻ ăn các loại trái cây như chuối, táo, lê, đu đủ, bơ, xoài.
• Các loại rau củ luộc: Các loại rau củ luộc cũng mềm, dễ nuốt và chứa nhiều vitamin và khoáng chất. Cha mẹ có thể cho trẻ ăn các loại rau củ như cà rốt, khoai tây, bí đỏ, su su, rau ngót, rau muống.
• Sữa và các chế phẩm từ sữa: Sữa và các chế phẩm từ sữa chứa nhiều protein, canxi, vitamin và khoáng chất, giúp tăng cường sức khỏe cho trẻ. Cha mẹ có thể cho trẻ uống sữa, ăn sữa chua, phô mai.
• Các loại thực phẩm giàu chất xơ: Các loại thực phẩm giàu chất xơ giúp ngăn ngừa táo bón, một trong những biến chứng của nhiệt miệng. Cha mẹ có thể cho trẻ ăn các loại thực phẩm như rau củ, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu.

Những nhóm thực phẩm trẻ bị nhiệt miệng cần tránh

Dưới đây là một số gợi ý về thực phẩm mà trẻ bị nhiệt miệng nên tránh:

• Các loại thực phẩm cứng, dai: Các loại thực phẩm cứng, dai có thể làm tổn thương vết loét, khiến trẻ đau hơn.
• Các loại thực phẩm cay, chua, nóng: Các loại thực phẩm cay, chua, nóng có thể gây kích ứng vết loét, khiến trẻ đau hơn. 
• Các loại thực phẩm có chứa chất kích thích: Các loại thực phẩm có chứa chất kích thích, chẳng hạn như cà phê, rượu, bia có thể làm trầm trọng thêm tình trạng nhiệt miệng.
• Các loại thực phẩm có chứa chất axit: Các loại thực phẩm có chứa chất axit, chẳng hạn như chanh dây, dâu tây, hoa quả chua… có thể gây kích ứng vết loét, khiến trẻ đau hơn.
• Các loại thực phẩm có chứa đường: Các loại thực phẩm có chứa đường có thể khiến vết loét lâu lành. Cần tránh các loại bánh kẹo, nước ngọt, đồ ăn vặt…

Cha mẹ nên lưu ý theo dõi tình trạng của trẻ để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho phù hợp. Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ.