Bệnh não úng thủy (Hydrocephalus) không phải là một bệnh lý riêng biệt mà đúng hơn là hậu quả của một nhóm các bệnh lý khác nhau có chung một đặc trưng là suy giảm lưu thông hoặc hấp thu dịch não tủy gây ra dư thừa một loại chất lỏng trong não từ chuyên môn gọi là dịch não tủy. Sự dư thừa này làm cho đầu của trẻ ngày càng to dần và làm nhu mô não bị tổn thương.
Biểu hiện bệnh não úng thủy là gì
Biểu hiện của bệnh não ứng thủy hiện nay đã được phát hiện sớm ngay khi thai nhi còn nằm trong bụng mẹ bằng kỹ thuật siêu âm, ngoài ra, cũng cần lưu ý những trẻ bị bệnh não úng thủy thường có mẹ bị đa ối trong thời kỳ mang thai. Vì vậy sau khi sinh, gia đình cần đưa trẻ đi khám sớm để được điều trị sớm không nên bỏ qua giai đoạn thời gian vàng.
Bác sĩ Nguyễn Đức Tuấn – khoa phỏng chỉnh hình BV Nhi Đồng 1 – cho biết não úng thủy là một trong những dị tật của ống thần kinh. Nguyên nhân phần lớn do bẩm sinh.
Dị tật ống thần kinh là một trong những dị tật nặng, để lại nhiều di chứng ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của trẻ sau này. Tại BV Nhi Đồng 1 mỗi năm có 52 trường hợp nhập viện, trong đó não úng thủy chiếm đa số với tỉ lệ 86%, còn lại là bệnh thoát vị tủy màng tủy, thoát vị não màng não…
Biểu hiện của bệnh là đầu trẻ to dần, có khi to rất nhanh, trán rộng, thóp trước rộng và phồng căng thì cần đặc biệt chú ý, vì đây là triệu chứng dễ nhận biết nhất. Ngoài ra, trẻ hay quấy khóc, bỏ bú, nôn ói, ánh mắt lờ đờ và hai tay, hai chân có thể mềm nhũn, kém linh hoạt. Bệnh não úng thủy thường là bẩm sinh, không di chuyền, hoặc có thể xuất hiện sau một đợt viêm não, viêm màng não, xuất huyết não, u não…
Những biến chứng xảy ra: bệnh não úng thủy làm tổn thương trực tiếp đến hệ thần kinh trung ương nên sẽ để lại nhiều biến chứng trầm trọng khi mô não bị chèn ép sẽ dẫn tới những biến chứng thường gặp nhất ở trẻ là viêm màng não mủ, mù, điếc, liệt hai chi, chậm phát triển, không nói được, động kinh.
Thời gian vàng để điều trị bệnh não úng thủy
Cũng theo bác sĩ Tuấn, với bệnh não úng thủy, nếu trẻ không được mổ sớm thì nhu mô não bị chèn ép, gây ra những di chứng nghiêm trọng cho sức khỏe của trẻ như mù, điếc, liệt hai chi, không nói được.
Tuổi phẫu thuật tốt nhất cho trẻ, hay còn gọi là “thời gian vàng”, là dưới sáu tháng tuổi. Nếu được mổ sớm cho kết quả đa số rất tốt, đầu trẻ sẽ không bị to do ứ nước và trí tuệ của trẻ phát triển bình thường.
Thế nhưng hiện nay đa số trẻ bị bệnh não úng thủy đến BV điều trị trễ. Một số đã quá chỉ định mổ, sẽ để lại di chứng rất khó chữa trị. Nguyên nhân trẻ điều trị trễ là do hoàn cảnh kinh tế hoặc cha mẹ thiếu hiểu biết về bệnh, thấy trẻ tuy đầu to nhưng ăn uống, vui chơi bình thường nên không chú ý. Cho đến khi thấy trẻ có biểu hiện bú ói, mắt lờ đờ chỉ thấy tròng trắng mới đưa đến BV.
Theo các bác sĩ dị tật ống thần kinh có thể phòng ngừa được nếu bà mẹ uống bổ sung acid folic. Acid folic (còn gọi là vitamin B9) thuộc vitamin nhóm B có vai trò giúp cho sự hình thành ống thần kinh ở thai nhi được hoàn chỉnh. Các chuyên gia cũng khuyến cáo phụ nữ có ý định lập gia đình và sinh con nên uống bổ sung acid folic nhất là ba tháng đầu của thai kỳ.
