Đất nước ta “rừng vàng, biển bạc, đất phì nhiêu”, câu ca đó đã thấm đẫm vào máu thịt người dân Việt Nam. Trải qua nhiều thế kỷ, nhìn lại chợt thấy xót xa bởi những khu rừng đang mất dần, đặc biệt nhiều loại dược liệu quý dùng để chữa bệnh đứng trước nguy cơ tuyệt chủng…
Mục lục
Đánh giá chung
Theo thống kê của Viện Dược liệu đến nay đã ghi nhận 5.117 loài thực vật và nấm, 408 loài động vật và 75 loại khoáng vật có công dụng làm thuốc ở Việt Nam.
Trong số trên, có khoảng 70 loài có tiềm năng khai thác với tổng trữ lượng khoảng 18.000 tấn/năm như diếp cá (5.000 tấn), cẩu tích (1.500 tấn), lạc tiên (1.500 tấn), rau đắng đất (1.500 tấn)…
Giá trị kinh tế từ các loại dược liệu quý
Đem lại giá trị kinh tế cao
Dãy núi Hoàng Liên Sơn hùng vĩ với những cây đặc trưng như hoàng liên, ba kích, đẳng sâm, hoàng tinh…Ngày nay nhiều cây thuốc đó được đưa vào sách đỏ vì có nguy cơ bị tuyệt chủng. Trước tình hình trên, tại Hội nghị truyền hình trực tuyến toàn quốc của Chính phủ về phát triển dược liệu Việt Nam. Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam và lãnh đạo một số bộ, ngành đại diện lãnh đạo 63 tỉnh, thành phố trong cả nước đã bàn đến các giải pháp khắc phục.
Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết, Việt Nam may mắn sở hữu nhiều loài dược liệu quý, hiếm, đặc hữu như sâm Ngọc Linh, ba kích, châu thụ, ngân đằng… Trong quá trình điều tra về tri thức bản địa, đã tổng hợp được danh mục các loài cây thuốc từ cộng đồng các dân tộc, thu thập, sưu tầm được gần 1.300 bài thuốc dân gian trên cả nước.
Theo thống kê, khối lượng dược liệu xuất khẩu đạt gần 5.000 tấn, đem lại giá trị trên 6 triệu USD mỗi năm cao hơn hẳn so với các loại cây lương thực khác (cao hơn gấp 5-10 lần trồng lúa). Tuy vậy, có một nghịch lý là hiện nay chúng ta mới chủ động được 25% nhu cầu, còn 75% còn lại chúng ta phải phụ thuộc nguồn nhập khẩu. Theo đó, nhu cầu dược liệu trong nước khoảng gần 60-80.000 tấn/năm.
Nhưng chưa được tận dụng triệt để
Đặc biệt, hiện nay, số lượng loài cây dược liệu có khả năng khai thác tự nhiên còn rất ít (trên cả nước hiện chỉ còn khoảng 206 loài cây dược liệu có giá trị có thể khai thác tự nhiên), nhiều loài cây dược liệu quý hiếm trong nước đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt như ba kích, đẳng sâm, hoàng tinh…được đưa vào sách đỏ vì có nguy cơ bị tuyệt chủng. Cây hoàng liên trước kia là đặc trưng của dãy núi Hoàng Liên Sơn nay chỉ tìm thấy dạng dấu tích.
Đánh giá về giá trị của các loại dược liệu, Bộ trưởng dẫn chứng “Chúng ta chưa biến được các sản phẩm từ dược liệu quý thành hàng hóa có giá trị cao và để sử dụng rộng rãi. Chẳng hạn, trên thế giới, Pháp và Mỹ đã chiết xuất hoạt chất taxon từ cây thông đỏ để sản xuất thuốc chữa ung thư và đưa ra thị trường từ năm 1994, đem lại doanh thu hàng chục tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, Việt Nam hiện vẫn chưa sản xuất được loại thuốc này trong khi cây thông đỏ Lâm Đồng (Đà Lạt) là loại cây đặc biệt quý hiếm với hàm lượng hoạt chất chữa ung thư cao bậc nhất thế giới” .
Tạo hướng đi mới cho nguồn tài nguyên dược liệu quý hiếm
Trước tình hình trên, Thủ tướng yêu cầu đại diện các ban ngành thảo luận để đưa ra những chính sách thu hút phát triển mà hiện nay còn nhỏ lẻ, hiệu quả thấp, không có đầu ra bền vững. Đặc biệt, thảo luận thực trạng dược liệu Việt Nam để thấy rõ bất cập hiện nay mà “có ý kiến cho rằng còn rẻ hơn cả khoai lang, thậm chí nói rằng chúng ta ăn bã còn cái tinh túy, dinh dưỡng, tốt đẹp người ta lấy mất rồi”.
Từ đó, đề xuất những chính sách, nhất là cơ chế, giải pháp đột phá để làm rõ, thu hút đầu tư, khuyến khích người dân, doanh nghiệp nuôi trồng, bảo đảm chất lượng, hiệu quả tốt nhất cây dược liệu cũng như các vấn đề về quy hoạch, sản xuất ở đâu, đầu tư trọng tâm, trọng điểm vào những vùng nào về dược liệu; hay coi dược liệu là loại sản phẩm quốc gia hoặc chọn một số dược liệu là sản phẩm quốc gia được áp dụng cơ chế, chính sách như sản phẩm quốc gia.
Thủ tướng nhấn mạnh “Liệu có thể coi phát triển dược liệu là nông nghiệp công nghệ cao hay không để có chính sách áp dụng như nông nghiệp công nghệ cao. Đi liền với đó là có tiêu chí để phát triển các loại hình doanh nghiệp, các dự án, chương trình để thực hiện chuỗi giá trị này”.
Benh.vn. ( Theo VnMedia)
