Trẻ em là đối tượng dễ bị ngộ độc thức ăn nhất. Khi trẻ bị ngộ độc thức ăn, cha mẹ cần biết cách xử trí kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ với bạn một số mẹo xử trí nhanh chóng và hiệu quả khi trẻ bị ngộ độc thức ăn.
Mục lục
Ngộ độc thức ăn là gì?
Ngộ độc thức ăn hay còn gọi là thực phẩm. Đây là tình trạng người bệnh bị trúng độc, ngộ độc do ăn uống phải những thức ăn, nước uống bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc hoặc các loại thực phẩm bị biến chất, ôi thiu, vượt quá liều lượng cho phép các chất bảo quản, chất phụ gia. Ngộ độc thực phẩm có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp ở trẻ em, người cao tuổi và người có hệ miễn dịch suy yếu.
Trong đó, trẻ em là đối tượng dễ bị ngộ độc thức ăn nhất do hệ tiêu hóa còn chưa hoàn thiện. Ngoài ra, trẻ em thường có thói quen ăn uống không lành mạnh, chẳng hạn như ăn đồ ăn sống, đồ ăn tái, đồ ăn không được bảo quản đúng cách,… Điều này khiến trẻ dễ bị nhiễm các vi khuẩn, virus, ký sinh trùng gây ngộ độc thức ăn.
Ngộ độc thức ăn ở trẻ em là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, có thể gây ra các triệu chứng như nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, sốt, và thậm chí là tử vong. Nếu trẻ có các dấu hiệu ngộ độc thức ăn nghiêm trọng, cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.
Nguyên nhân khiến trẻ bị ngộ độc thức ăn
Ngộ độc thực phẩm là tình trạng nhiễm độc do ăn phải thức ăn bị nhiễm khuẩn, nhiễm độc hoặc các loại thực phẩm bị biến chất, ôi thiu, có chất bảo quản, chất phụ gia.
Nguyên nhân gây ngộ độc thực phẩm
Ngộ độc thực phẩm có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm:
Vi khuẩn – nguyên nhân chủ yếu gây ngộ độc thức ăn
Vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất gây ngộ độc thực phẩm. Các loại vi khuẩn thường gặp gây ngộ độc thực phẩm bao gồm:
- Vi khuẩn Salmonella: Đây là loại vi khuẩn thường gặp nhất gây ngộ độc thực phẩm. Vi khuẩn này có thể được tìm thấy trong thịt sống, trứng sống, sữa chưa tiệt trùng và hải sản.
- Vi khuẩn Campylobacter: Loại vi khuẩn này thường được tìm thấy trong thịt gia cầm sống và chưa nấu chín kỹ.
- Vi khuẩn E. coli: Loại vi khuẩn này có thể được tìm thấy trong thịt bò, sữa chưa tiệt trùng và các sản phẩm từ sữa chưa tiệt trùng.
- Vi khuẩn Listeria: Loại vi khuẩn này có thể được tìm thấy trong thịt nguội, phô mai mềm, hải sản và trứng sống.
Virus – Nguyên nhân gây ngộ độc thức ăn gián tiếp
Một số loại virus cũng có thể gây ngộ độc thực phẩm. Các loại virus thường gặp gây ngộ độc thực phẩm bao gồm:
- Virus norovirus: Đây là loại virus phổ biến nhất gây ngộ độc thực phẩm. Virus này có thể được tìm thấy trong thực phẩm bị ô nhiễm bởi phân người.
- Virus rotavirus: Loại virus này thường được tìm thấy trong thực phẩm bị ô nhiễm bởi phân động vật.
- Virus astrovirus: Loại virus này có thể được tìm thấy trong thực phẩm bị ô nhiễm bởi phân người.
Độc tố từ thực phẩm tự nhiên
Một số loại thực phẩm có thể chứa độc tố tự nhiên. Các loại thực phẩm thường gặp có chứa độc tố tự nhiên bao gồm:
- Măng: Măng có chứa độc tố oxalat.
- Đậu tằm: Đậu tằm có chứa độc tố phytohaemagglutinin.
- Tỏi tây: Tỏi tây có chứa độc tố thiaminase.
Chất bảo quản hóa học có trong thực phẩm
Một số loại chất độc hóa học cũng có thể gây ngộ độc thực phẩm. Các chất độc hóa học thường gặp gây ngộ độc thực phẩm bao gồm:
- Chất bảo quản: Một số chất bảo quản thực phẩm có thể gây ngộ độc thực phẩm nếu sử dụng quá liều lượng cho phép.
- Chất phụ gia: Một số chất phụ gia thực phẩm có thể gây ngộ độc thực phẩm nếu sử dụng quá liều lượng cho phép.
- Chất độc hại từ môi trường: Một số chất độc hại từ môi trường như kim loại nặng, thuốc trừ sâu, phân bón hóa học có thể gây ngộ độc thực phẩm nếu xâm nhập vào thực phẩm.
Dấu hiệu trẻ bị ngộ độc thức ăn
Trẻ bị ngộ độc thức ăn thường có các triệu chứng sau:
Nôn mửa: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của ngộ độc thực phẩm ở trẻ em. Nôn mửa thường xảy ra trong vòng 1-6 giờ sau khi ăn phải thức ăn bị nhiễm độc.
Đau bụng: Đau bụng thường xảy ra cùng với nôn mửa. Đau bụng có thể là đau quặn, đau âm ỉ hoặc đau dữ dội.
Tiêu chảy: Tiêu chảy là một triệu chứng phổ biến khác của ngộ độc thực phẩm ở trẻ em. Tiêu chảy có thể xảy ra trong vòng 1-24 giờ sau khi ăn phải thức ăn bị nhiễm độc.
Sốt: Sốt có thể xảy ra trong một số trường hợp ngộ độc thực phẩm ở trẻ em. Sốt thường là nhẹ và sẽ tự khỏi trong vài ngày.
Khó chịu, quấy khóc: Trẻ bị ngộ độc thực phẩm có thể khó chịu, quấy khóc do đau bụng hoặc tiêu chảy.
Mệt mỏi: Trẻ bị ngộ độc thực phẩm có thể mệt mỏi do mất nước và điện giải.
Các triệu chứng ngộ độc thực phẩm ở trẻ em thường xuất hiện trong vòng 12-72 giờ sau khi ăn phải thức ăn bị nhiễm độc. Trong trường hợp nhẹ, trẻ có thể tự khỏi sau vài ngày. Tuy nhiên, trong trường hợp nặng, trẻ có thể bị mất nước nghiêm trọng, cần được nhập viện để điều trị.
Phương pháp điều trị cho trẻ bị ngộ độc thức ăn
Tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của ngộ độc thực phẩm, trẻ có thể được điều trị tại nhà hoặc điều trị tại bệnh viện
Điều trị cho trẻ bị ngộ độc thức ăn tại nhà
Trong trường hợp nhẹ, trẻ có thể được điều trị tại nhà bằng các phương pháp sau:
Uống nhiều nước: Nôn mửa và tiêu chảy có thể khiến trẻ bị mất nước nghiêm trọng. Do đó, việc uống nhiều nước là rất quan trọng để bù nước và điện giải cho trẻ. Cha mẹ có thể cho trẻ uống nước lọc, nước oresol hoặc các loại nước trái cây không đường.
Ăn các thức ăn mềm, dễ tiêu hóa: Trẻ bị ngộ độc thực phẩm có thể bị đau bụng và khó tiêu. Do đó, cha mẹ nên cho trẻ ăn các thức ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp, sữa chua, trái cây nghiền.
Nghỉ ngơi: Trẻ bị ngộ độc thực phẩm cần được nghỉ ngơi để cơ thể có thời gian phục hồi.
Massage bụng cho trẻ: Massage bụng nhẹ nhàng có thể giúp giảm đau bụng và tiêu chảy.
Dùng thuốc hạ sốt: Nếu trẻ bị sốt, cha mẹ có thể cho trẻ dùng thuốc hạ sốt theo chỉ định của bác sĩ.
Sử dụng men vi sinh: Men vi sinh có thể giúp khôi phục hệ vi khuẩn đường ruột bị tổn thương do ngộ độc thực phẩm.
Điều trị tại bệnh viện
Trong trường hợp ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng, trẻ có thể cần được nhập viện để điều trị. Tại bệnh viện, trẻ sẽ được điều trị bằng các phương pháp sau:
Các phương pháp điều trị cụ thể
Truyền dịch: Trẻ sẽ được truyền dịch tĩnh mạch để bù nước và điện giải. Loại dịch truyền và số lượng dịch truyền sẽ phụ thuộc vào mức độ mất nước của trẻ.
Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh sẽ được sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn gây ngộ độc thực phẩm. Loại thuốc kháng sinh và liều lượng thuốc sẽ phụ thuộc vào loại vi khuẩn gây bệnh.
Thuốc giảm đau: Trẻ có thể được dùng các loại thuốc giảm đau như ibuprofen hoặc acetaminophen để giảm đau bụng và các triệu chứng khác.
Thuốc chống co thắt: Trẻ có thể được dùng các loại thuốc chống co thắt như loperamide hoặc diphenoxylate để giảm đau bụng và tiêu chảy.
Thuốc hạ sốt: Nếu trẻ bị sốt, trẻ có thể được dùng các loại thuốc hạ sốt như acetaminophen hoặc ibuprofen.
Cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng của trẻ trong suốt quá trình điều trị tại bệnh viện. Cha mẹ cũng cần tuân theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo trẻ được điều trị tốt nhất.
Chế độ dinh dưỡng cho trẻ bị ngộ độc thức ăn
Trẻ em bị ngộ độc thực phẩm thường có biểu hiện nôn mửa, tiêu chảy, đau bụng, sốt,… khiến cơ thể mất nước và điện giải. Vì vậy, cần bổ sung các chất dinh dưỡng sau cho trẻ:
Nước: Nước là chất dinh dưỡng quan trọng nhất cho cơ thể, giúp bù nước và điện giải. Trẻ bị ngộ độc thực phẩm nên uống nhiều nước lọc, nước oresol, nước trái cây ép loãng.
Carbohydrate: Carbohydrate cung cấp năng lượng cho cơ thể. Trẻ bị ngộ độc thực phẩm nên ăn các thực phẩm giàu carbohydrate như cơm, cháo, bánh mì, ngũ cốc,…
Protein: Protein giúp xây dựng và sửa chữa các mô trong cơ thể. Trẻ bị ngộ độc thực phẩm nên ăn các thực phẩm giàu protein như thịt, cá, trứng, sữa,…
Vitamin và khoáng chất: Vitamin và khoáng chất giúp tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch. Trẻ bị ngộ độc thực phẩm nên ăn các thực phẩm giàu vitamin và khoáng chất như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt,…
Ngoài ra, cần lưu ý cho trẻ ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, mỗi bữa ăn một ít. Nếu trẻ không muốn ăn, có thể cho trẻ uống sữa chua hoặc nước trái cây ép loãng.
Sau khi các triệu chứng ngộ độc thực phẩm đã thuyên giảm, có thể cho trẻ ăn các thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt. Tuy nhiên, cần cho trẻ ăn từ từ để tránh gây kích ứng đường tiêu hóa.
Cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng cho phù hợp. Nếu trẻ có các dấu hiệu nghiêm trọng như sốt cao, nôn mửa nhiều, tiêu chảy nặng, đau bụng dữ dội, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị.
Cách phòng ngừa ngộ độc thức ăn cho trẻ em
Để phòng ngừa ngộ độc thực phẩm cho trẻ em, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp sau:
Rửa tay sạch bằng xà phòng và nước: Đây là biện pháp phòng ngừa ngộ độc thực phẩm quan trọng nhất. Cha mẹ cần rửa tay sạch bằng xà phòng và nước trước khi chế biến thức ăn, sau khi đi vệ sinh và khi tiếp xúc với thực phẩm sống. Rửa tay sạch sẽ giúp loại bỏ vi khuẩn và các tác nhân gây bệnh khỏi tay, từ đó ngăn ngừa sự lây lan của vi khuẩn sang thực phẩm.
Sử dụng thực phẩm tươi, sạch: Cha mẹ nên lựa chọn thực phẩm tươi, sạch từ các nguồn uy tín. Thực phẩm tươi, sạch sẽ ít có khả năng bị nhiễm khuẩn hơn.
Nấu chín kỹ thực phẩm: Vi khuẩn bị tiêu diệt ở nhiệt độ cao. Do đó, cha mẹ cần nấu chín kỹ thực phẩm trước khi ăn. Nhiệt độ nấu chín tối thiểu là 74 độ C.
Bảo quản thực phẩm đúng cách: Vi khuẩn có thể phát triển nhanh chóng ở nhiệt độ phòng. Do đó, cha mẹ cần bảo quản thực phẩm đúng cách để ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn. Thực phẩm tươi sống nên được bảo quản trong tủ lạnh ở nhiệt độ dưới 4 độ C. Thực phẩm đã nấu chín nên được bảo quản trong tủ lạnh trong vòng 2 giờ hoặc trong tủ đông trong vòng 3-4 tháng.
Vứt bỏ thực phẩm đã hết hạn sử dụng: Thực phẩm đã hết hạn sử dụng có thể bị nhiễm khuẩn hoặc biến chất. Do đó, cha mẹ nên vứt bỏ thực phẩm đã hết hạn sử dụng.
Ngộ độc thực phẩm có thể gây ra các triệu chứng khó chịu và nghiêm trọng ở trẻ em. Do đó, cha mẹ cần thực hiện các biện pháp phòng ngừa ngộ độc thực phẩm để bảo vệ sức khỏe cho trẻ.
