Viêm phế quản co thắt ở trẻ em: Cẩm nang chăm sóc từ A – Z

Viêm phế quản co thắt ở trẻ em là một bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp nguy hiểm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong.Do đó cha mẹ cần tìm hiểu về bệnh viêm phế quản co thắt ở trẻ em để chủ động phòng bệnh cho trẻ. Bài viết dưới đây sẽ mang đến một “cẩm nang chăm sóc” sức khỏe đường hô hấp cho cha mẹ.

Nguyên nhân viêm phế quản co thắt ở trẻ em

Nguyên nhân chính gây viêm phế quản co thắt ở trẻ em là do virus, cụ thể là virus hợp bào hô hấp (RSV), virus cúm, virus parainfluenza,… Khi virus xâm nhập vào cơ thể trẻ, chúng sẽ gây viêm nhiễm đường hô hấp trên, chẳng hạn như ho, sổ mũi, hắt hơi. Sau đó, virus có thể lây lan xuống đường hô hấp dưới, gây viêm phế quản. Viêm phế quản làm tăng sản xuất chất nhầy, khiến các phế quản bị tắc nghẽn. Ngoài ra, viêm phế quản cũng có thể làm co thắt các cơ trơn phế quản, khiến trẻ khó thở.

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản co thắt ở trẻ em, bao gồm:

• Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi: Trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi có hệ miễn dịch chưa phát triển hoàn thiện, do đó dễ bị nhiễm trùng đường hô hấp, bao gồm viêm phế quản co thắt.
• Trẻ có tiền sử gia đình bị hen suyễn hoặc viêm phế quản co thắt: Trẻ có tiền sử gia đình bị hen suyễn hoặc viêm phế quản co thắt có nguy cơ mắc bệnh cao hơn trẻ bình thường.
• Trẻ có sức đề kháng yếu: Trẻ có sức đề kháng yếu, chẳng hạn như trẻ suy dinh dưỡng, trẻ mắc các bệnh mạn tính,… cũng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn trẻ bình thường.
• Trẻ tiếp xúc với khói thuốc lá hoặc ô nhiễm không khí: Khói thuốc lá và ô nhiễm không khí có thể làm tổn thương đường hô hấp, làm tăng nguy cơ mắc viêm phế quản co thắt.

Triệu chứng viêm phế quản co thắt ở trẻ em

Các triệu chứng của viêm phế quản co thắt ở trẻ em thường xuất hiện sau khi trẻ bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như ho, sổ mũi, hắt hơi. Sau đó, trẻ sẽ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng đặc trưng của bệnh, bao gồm:

• Ho nặng, khò khè: Ho là triệu chứng thường gặp nhất của viêm phế quản co thắt ở trẻ em. Những cơn ho dần dần trở nên nặng hơn. Khi trẻ ho, có thể phát ra tiếng khò khè do các cơ trơn phế quản bị co thắt.
• Khó thở, thở nông: Đây là một triệu chứng nghiêm trọng của viêm phế quản co thắt ở trẻ em. Trẻ có thể thở nông, thở nhanh, thở rít. Trong một số trường hợp, trẻ có thể thở co lõm ngực.
• Thở nhanh: Trẻ có thể thở nhanh hơn bình thường. Tốc độ thở bình thường của trẻ sơ sinh là 30-60 nhịp/phút, trẻ em dưới 5 tuổi là 20-30 nhịp/phút.
• Thở rít: Trẻ có thể thở rít khi hít vào hoặc thở ra. Tiếng rít là do các cơ trơn phế quản bị co thắt và chất nhầy tích tụ trong đường thở.
• Sốt: Trẻ có thể bị sốt nhẹ hoặc sốt cao. Sốt thường là do nhiễm trùng virus.
• Mệt mỏi: Trẻ có thể cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, không muốn chơi đùa.

Viêm phế quản co thắt là một bệnh lý nguy hiểm ở trẻ em. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, thậm chí tử vong. Do đó, cha mẹ cần lưu ý theo dõi các triệu chứng của trẻ và đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay khi có dấu hiệu bất thường.

Phương pháp điều trị viêm phế quản co thắt ở trẻ em

Viêm phế quản co thắt ở trẻ em là một bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp, đặc trưng bởi tình trạng lòng phế quản bị thu hẹp tạm thời do co thắt các cơ trơn phế quản bị viêm. Ngoài ra còn làm tăng bài tiết chất nhầy làm cản trở lưu thông khí trong phổi. Bệnh thường trải qua 2 giai đoạn là giai đoạn cấp tính và giai đoạn phục hồi.

Vì vậy, quá trình điều trị viêm phế quản co thắt ở trẻ em thường được chia thành hai giai đoạn

• Giai đoạn cấp tính: Giai đoạn này thường kéo dài từ 3-7 ngày. Mục tiêu điều trị trong giai đoạn này là giảm các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.
• Giai đoạn phục hồi: Giai đoạn này thường kéo dài từ 1-2 tuần. Mục tiêu điều trị trong giai đoạn này là giúp trẻ hồi phục sức khỏe và phòng ngừa tái phát.

Điều trị giai đoạn cấp tính bệnh viêm phế quản co thắt ở trẻ em

Trong giai đoạn cấp tính, trẻ thường được điều trị bằng các thuốc sau:

• Thuốc hạ sốt: Trẻ có thể bị sốt nhẹ hoặc sốt cao. Sốt thường là do nhiễm trùng virus. Thuốc hạ sốt có thể giúp giảm sốt và làm trẻ cảm thấy dễ chịu hơn. Thuốc hạ sốt thường được sử dụng cho trẻ là paracetamol hoặc ibuprofen.
• Thuốc long đờm: Thuốc long đờm có thể giúp làm loãng và tống xuất chất nhầy ra khỏi đường thở. Điều này có thể giúp trẻ dễ thở hơn. Thuốc long đờm thường được sử dụng cho trẻ là ambroxol hoặc guaifenesin.
• Thuốc giãn phế quản: Thuốc giãn phế quản được sử dụng để giúp thư giãn các cơ trơn phế quản, giúp giảm co thắt phế quản và cải thiện tình trạng khó thở.Nó có thể giúp trẻ dễ thở hơn, đặc biệt là ở những trẻ bị khó thở nặng.Thuốc giãn phế quản thường được sử dụng cho trẻ là salbutamol hoặc terbutaline.
• Thuốc kháng sinh: Thuốc kháng sinh thường không được chỉ định sử dụng trong trong trường hợp viêm phế quản co thắt do virus. Tuy nhiên, nếu trẻ có thêm các triệu chứng do vi khuẩn gây nên ví dụ như có đờm đặc, đờm màu xanh hoặc vàng, có mùi tanh…thì bác sĩ có thể kê đơn thuốc điều trị bệnh với kháng sinh. Một số loại kháng sinh thường dùng như: penicillin, ampicillin, amoxicillin, quinolone,…

Ngoài ra, trẻ cần được nghỉ ngơi đầy đủ, uống nhiều nước và bổ sung chất dinh dưỡng. Cha mẹ cần theo dõi sát sao các triệu chứng của trẻ và đưa trẻ đến bệnh viện nếu có các biểu hiện khó thở nặng, thở rít, sốt cao, da xanh xao, tím tái…

Giai đoạn phục hồi sức khỏe cho trẻ

Trong giai đoạn phục hồi, trẻ cần được tiếp tục nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ và tăng cường sức đề kháng. Cha mẹ cần chú ý những vấn đề sau:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Trẻ cần được nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể có thời gian phục hồi. Cha mẹ nên hạn chế cho trẻ vận động mạnh, chơi đùa nhiều.
• Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng: Trẻ cần được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng và hồi phục sức khỏe. Cha mẹ nên cho trẻ ăn nhiều trái cây, rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt,…
• Bổ sung nước: Trẻ cần được uống nhiều nước để tránh bị mất nước. Cha mẹ nên cho trẻ uống nước lọc, nước ép trái cây,…
• Tăng cường sức đề kháng: Cha mẹ có thể cho trẻ sử dụng các loại thuốc bổ sung, chẳng hạn như vitamin C, kẽm,… để giúp trẻ tăng cường sức đề kháng.
• Hạn chế cho trẻ tiếp xúc với khói thuốc và ô nhiễm không khí: Khói thuốc và ô nhiễm không khí có thể làm tổn thương đường hô hấp của trẻ, khiến tình trạng bệnh trở nên nặng hơn. Cha mẹ nên hạn chế cho trẻ tiếp xúc với những tác nhân này.
• Theo dõi các triệu chứng của trẻ: Cha mẹ cần theo dõi sát sao các triệu chứng của trẻ để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường. Nếu trẻ có các triệu chứng như sốt cao, khó thở, thở rít,… cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.

Với sự chăm sóc và theo dõi sát sao của cha mẹ, trẻ viêm phế quản co thắt thường sẽ hồi phục sức khỏe hoàn toàn trong khoảng 2 tuần.

Các bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm phế quản co thắt ở trẻ em

Các bài thuốc hỗ trợ điều trị viêm phế quản từ thiên nhiên thường có tác dụng giải cảm, giảm ho, long đờm, giúp cải thiện các triệu chứng của bệnh. Một số bài thuốc phổ biến bao gồm:

• Trà gừng: Gừng có tác dụng giải cảm, giảm ho, long đờm. Để làm trà gừng, bạn lấy gừng rửa sạch, thái lát mỏng. Cho gừng vào ấm hãm với nước nóng trong vòng 30 phút. Thêm chút đường phèn hoặc mật ong. Cho trẻ uống nước gừng ấm vào buổi sang và trước khi đi ngủ giúp trẻ làm ấm cơ thể, giảm ho hiệu quả.
• Nước chanh – mật ong: Chanh có tác dụng bổ sung vitamin C, giúp tăng cường sức đề kháng, hỗ trợ điều trị viêm phế quản co thắt ở trẻ em. Mật ong có tác dụng long đờm. Để làm trà chanh, mật ong bạn chỉ cần thêm 10ml nước cốt chanh vào 100ml nước ấm, thêm mật ong. Trà chanh nên cho trẻ uống khi còn ấm. Tuy nhiên, bạn cần lưu ý, không sử dụng mật ong cho trẻ dưới 1 tuổi.
• Húng chanh – đường phèn: Húng chanh là một loại thảo dược có tác dụng giải cảm, tiêu đờm, giảm ho. Bạn chỉ cần lấy lá húng chanh rửa sạch, đem chưng cách thủy với đường phèn. Cho trẻ uống 3 lần mỗi ngày.
• Trà hoa đu đủ đực: Hoa đu đủ đực là một loại thảo dược có tác dụng giải cảm, tiêu đờm, giảm ho. Cách làm: 50g hoa đu đủ đực rửa sạch. Cho hoa đu đủ vào nước sôi và hãm trong vòng 30 phút. Để nước trà nguội bớt, thêm mật ong và cho trẻ uống ấm.

Phương pháp phòng bệnh viêm phế quản co thắt ở trẻ em

Dưới đây là một số phương pháp phòng bệnh viêm phế quản co thắt ở trẻ em:

• Tiêm phòng đầy đủ: Tiêm phòng là cách hiệu quả nhất để phòng ngừa các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, bao gồm viêm phế quản co thắt. Trẻ em cần được tiêm phòng đầy đủ các loại vắc-xin phòng bệnh hô hấp như vắc-xin phòng bạch hầu, ho gà, viêm phổi,…
• Tăng cường sức đề kháng: Trẻ em có sức đề kháng tốt sẽ ít bị mắc bệnh hơn. Cần chú ý chăm sóc sức khỏe tổng thể cho trẻ, giúp trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, ngủ đủ giấc, và thường xuyên tập thể dục.
• Vệ sinh cá nhân sạch sẽ: đặc biệt là tay chân nhằm tránh tiếp xúc với các tác nhân gây bệnh. Cha mẹ cần hướng dẫn trẻ rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh và sau khi tiếp xúc với các vật dụng bẩn.
• Giữ vệ sinh môi trường sống: Môi trường sống sạch sẽ, thoáng mát sẽ giúp giảm nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản co thắt ở trẻ em. Cha mẹ cần thường xuyên dọn dẹp nhà cửa, loại bỏ các vật dụng bẩn, và giữ cho không khí trong nhà luôn trong lành.
• Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời: Sữa mẹ cung cấp cho trẻ những dưỡng chất cần thiết để tăng cường sức đề kháng, giúp trẻ ít bị mắc bệnh hơn.

Nếu trẻ có các biểu hiện như ho khan, ho có đờm, khó thở, sốt,… thì cần đưa trẻ đến bệnh viện để được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.