Có một loại bệnh ngoài da nguy hiểm có thể xảy ra với bé yêu, đó là zona thần kinh ở trẻ em. Bệnh không chỉ gây ra những vết thương sưng tấy, đau rát, mà còn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ. Bài viết sau đây sẽ giúp cha mẹ hiểu hơn về bệnh zona thần kinh ở trẻ em.
Mục lục
Zona thần kinh ở trẻ em là gì?
Zona thần kinh ở trẻ em là do sự tái hoạt động của virus Varicella zoster (VZV), đây là cùng một loại virus gây ra bệnh thủy đậu. Khi trẻ em bị thủy đậu, virus VZV sẽ xâm nhập vào cơ thể và ẩn nấp trong các dây thần kinh cảm giác. Sau khi thủy đậu khỏi, virus vẫn ẩn nấp trong cơ thể và có thể tái hoạt động trở lại sau nhiều năm, gây ra bệnh zona thần kinh.
Có nhiều yếu tố có thể làm tăng nguy cơ tái hoạt động của virus VZV, bao gồm:
- Tuổi tác: Zona thần kinh thường gặp ở người lớn, đặc biệt là những người trên 50 tuổi.
- Tình trạng sức khỏe: Những người có sức đề kháng yếu, chẳng hạn như trẻ em, người lớn tuổi, người có bệnh mạn tính, người đang điều trị hóa trị liệu, xạ trị,… có nguy cơ cao bị zona thần kinh.
- Stress, căng thẳng: Stress, căng thẳng có thể làm suy giảm hệ miễn dịch, khiến cơ thể dễ bị nhiễm trùng và tái hoạt động của virus VZV.
Khi virus VZV tái hoạt động, nó sẽ di chuyển dọc theo các dây thần kinh cảm giác đến da, gây ra những tổn thương đặc trưng của zona thần kinh, bao gồm: Vết phát ban dạng mụn nước, thường xuất hiện ở một bên cơ thể theo đường đi của một hoặc nhiều dây thần kinh. Cảm giác đau rát, ngứa ngáy. Có thể sốt, mệt mỏi, đau đầu.
Nguyên nhân “thức giấc” của virus zona thần kinh ở trẻ em
Việc virus VZV tái hoạt động có thể do một số yếu tố nguy cơ, bao gồm:
- Suy giảm miễn dịch: Trẻ bị suy giảm miễn dịch có nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn so với trẻ khỏe mạnh. Các nguyên nhân gây suy giảm miễn dịch bao gồm: nhiễm HIV/AIDS, sử dụng thuốc ức chế miễn dịch,…
- Tuổi tác: Trẻ lớn tuổi có nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn so với trẻ nhỏ. Trẻ em từ 10-20 tuổi có nguy cơ mắc zona thần kinh cao hơn so với trẻ em dưới 10 tuổi.
- Căng thẳng: Căng thẳng có thể làm tăng nguy cơ tái hoạt động của virus VZV.
- Các bệnh mạn tính: Các bệnh mạn tính như tiểu đường, ung thư,… cũng có thể làm tăng nguy cơ tái hoạt động của virus VZV. Điều này là do các bệnh mạn tính có thể làm suy yếu hệ miễn dịch của cơ thể.
- Tiếp xúc với người mắc zona thần kinh: Trẻ em tiếp xúc với người mắc zona thần kinh có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
Để phòng ngừa zona thần kinh ở trẻ em, cha mẹ cần chú ý giữ gìn sức khỏe cho trẻ. Tránh các nguy cơ tăng khả năng “tái xuất” của virus VZV. Đồng thời cần chú ý tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng cách cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên,… Ngoài ra, cha mẹ cần cho trẻ tiêm phòng thủy đậu đầy đủ.
Triệu chứng zona thần kinh ở trẻ em
Zona thần kinh ở trẻ em có thể gây nhầm lẫn với các bệnh da liễu khác. Tuy nhiên, triệu chứng của zona thần kinh có chút khác biệt, giúp cha mẹ dễ dàng phân biệt hơn.
Triệu chứng thường gặp của zona thần kinh ở trẻ em
Triệu chứng zona thần kinh ở trẻ em tương tự như ở người lớn, bao gồm:
- Vết phát ban dạng mụn nước: Đây là triệu chứng đặc trưng của zona thần kinh. Vết phát ban thường xuất hiện ở một bên cơ thể, dọc theo đường đi của một hoặc nhiều dây thần kinh. Ban đầu, các vết phát ban thường có dạng đỏ, ngứa ngáy. Sau đó, các vết phát ban sẽ vỡ ra, hình thành mụn nước. Các mụn nước này có thể gây đau rát, khó chịu cho trẻ.
- Đau: Trẻ có thể bị đau ở vùng da bị phát ban. Đau có thể từ nhẹ đến nặng, khiến trẻ khó chịu, quấy khóc.
- Các triệu chứng khác: Trẻ có thể có các triệu chứng khác như sốt, mệt mỏi, đau đầu,…
Biến chứng nguy hiểm của zona thần kinh ở trẻ em
Các triệu chứng của zona thần kinh thường xuất hiện trong vòng 1-2 tuần và có thể kéo dài từ 2-4 tuần. Trong một số trường hợp, zona thần kinh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm như:
- Nhiễm trùng da: Các vết phát ban của zona thần kinh có thể bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn, gây ra sưng tấy, đau rát, thậm chí là hoại tử.
- Nhiễm trùng thần kinh: Virus VZV có thể tấn công các dây thần kinh, gây ra các triệu chứng như tê bì, đau nhức, yếu cơ,…
- Viêm màng não: Virus VZV có thể lây lan vào não và tủy sống, gây ra viêm màng não, một bệnh lý nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong.
- Viêm não: Virus VZV có thể tấn công não, gây ra viêm não, một bệnh lý nghiêm trọng có thể gây tử vong hoặc để lại di chứng.
Do đó để tránh các biến chứng nguy hiểm, nếu trẻ có những triệu chứng nghi ngờ zona thần kinh, cha mẹ cần đưa trẻ đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Từ đó giúp trẻ nhanh phục hồi, ngăn ngừa các biến chứng hiệu quả.
Chẩn đoán zona thần kinh ở trẻ em
Chẩn đoán zona thần kinh ở trẻ em thường dựa trên các triệu chứng lâm sàng và các xét nghiệm chuyên sâu nếu cần thiết.
Chẩn đoán dựa trên các triệu chứng lâm sàng
Các triệu chứng lâm sàng là dấu hiệu quan trọng nhất để chẩn đoán zona thần kinh ở trẻ em. Các triệu chứng lâm sàng thường bắt đầu bằng các dấu hiệu tiền triệu, chẳng hạn như sốt, mệt mỏi, đau đầu,… Sau đó, trẻ sẽ xuất hiện các vết phát ban dạng mụn nước, thường xuất hiện ở một bên cơ thể, dọc theo đường đi của một hoặc nhiều dây thần kinh.
- Vết phát ban dạng mụn nước, thường xuất hiện ở một bên cơ thể, dọc theo đường đi của một hoặc nhiều dây thần kinh.
- Đau ở vùng da bị phát ban.
Bác sĩ cũng có thể hỏi về các triệu chứng khác mà trẻ gặp phải, chẳng hạn như sốt, mệt mỏi, đau đầu,…
Chẩn đoán dựa trên kết quả xét nghiệm cận lâm sàng
Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định các xét nghiệm cận lâm sàng để hỗ trợ chẩn đoán, bao gồm:
Xét nghiệm máu:
Xét nghiệm máu có thể giúp phát hiện sự gia tăng kháng thể của cơ thể đối với virus Varicella zoster (VZV).
Xét nghiệm máu có thể phát hiện sự gia tăng kháng thể IgM và IgG đối với virus VZV. Kháng thể IgM xuất hiện sớm trong quá trình nhiễm trùng, thường trong vòng 1 tuần đầu tiên sau khi phát ban. Kháng thể IgG xuất hiện sau đó và thường tồn tại trong nhiều năm.
Xét nghiệm chọc dịch mụn:
Xét nghiệm này có thể giúp xác định sự có mặt của virus VZV trong các mụn nước.
Xét nghiệm chọc dịch mụn là một xét nghiệm xâm lấn, thường được thực hiện khi các xét nghiệm khác không xác định được chẩn đoán.
Xét nghiệm này có thể giúp xác định sự có mặt của virus VZV trong các mụn nước. Xét nghiệm này thường được chỉ định cho trẻ em bị zona thần kinh ở những khu vực không điển hình, chẳng hạn như mặt, cổ, hoặc cho trẻ em bị zona thần kinh tái phát.
Điều trị zona thần kinh ở trẻ em
Điều trị zona thần kinh ở trẻ em thường bao gồm các thuốc kháng virus, thuốc giảm đau và thuốc kháng viêm.
Thuốc kháng virus:
Thuốc kháng virus có tác dụng ngăn chặn sự phát triển của virus Varicella zoster (VZV), giúp giảm các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng. Thuốc kháng virus thường được chỉ định trong vòng 72 giờ đầu tiên sau khi phát ban.
Thuốc kháng virus được coi là phương pháp điều trị quan trọng nhất trong điều trị zona thần kinh. Thuốc kháng virus có thể giúp giảm thời gian mắc bệnh, giảm nguy cơ biến chứng và ngăn ngừa đau dai dẳng sau zona.
Thuốc giảm đau:
Thuốc giảm đau có tác dụng giảm đau cho trẻ, giúp trẻ thoải mái hơn. Thuốc giảm đau thường được chỉ định cho trẻ bị đau nặng.
Trẻ bị zona thần kinh thường bị đau dữ dội, có thể khiến trẻ quấy khóc, khó ngủ. Thuốc giảm đau có thể giúp giảm đau cho trẻ, giúp trẻ thoải mái hơn và dễ ngủ hơn.
Thuốc kháng viêm:
Thuốc kháng viêm có tác dụng giảm sưng, viêm ở vùng da bị phát ban. Thuốc kháng viêm thường được chỉ định cho trẻ bị phát ban nặng.
Thuốc kháng viêm có thể giúp giảm sưng, viêm ở vùng da bị phát ban, giúp vết thương nhanh lành hơn.
Điều trị zona thần kinh ở trẻ em thường có hiệu quả tốt. Tuy nhiên, trẻ có thể bị đau dai dẳng sau khi phát ban khỏi. Cha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ và đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.
Cách chăm sóc trẻ bị zona thần kinh tại nhà
Ngoài ra, trẻ cũng cần được chăm sóc da cẩn thận để tránh nhiễm trùng da. Cha mẹ cần vệ sinh vùng da bị phát ban sạch sẽ, dùng nước muối sinh lý để rửa sạch các mụn nước, sau đó bôi thuốc mỡ kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
- Cho trẻ uống thuốc theo chỉ định của bác sĩ. Thuốc kháng virus là phương pháp điều trị quan trọng nhất trong điều trị zona thần kinh. Thuốc kháng virus có thể giúp giảm thời gian mắc bệnh, giảm nguy cơ biến chứng và ngăn ngừa đau dai dẳng sau zona. Thuốc giảm đau có thể giúp giảm đau cho trẻ, giúp trẻ thoải mái hơn.
- Chăm sóc vùng da bị phát ban. Vùng da bị phát ban của trẻ cần được chăm sóc cẩn thận để tránh nhiễm trùng. Cha mẹ cần vệ sinh vùng da bị phát ban sạch sẽ bằng nước muối sinh lý, sau đó bôi thuốc mỡ kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.
- Giúp trẻ thoải mái hơn. Trẻ bị zona thần kinh thường bị đau dữ dội, có thể khiến trẻ quấy khóc, khó ngủ. Cha mẹ cần giúp trẻ thoải mái hơn bằng cách cho trẻ uống nhiều nước, ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, giữ cho trẻ ở nơi thoáng mát, mát mẻ và cung cấp cho trẻ những đồ chơi yêu thích.
Trong quá trình chăm sóc tại nhà, Ccha mẹ cần theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe của trẻ và đưa trẻ đến gặp bác sĩ ngay lập tức nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, chẳng hạn như sốt cao, phát ban lan rộng, vết thương bị nhiễm trùng,…
Cách phòng ngừa zona thần kinh ở trẻ em
Việc tiêm phòng thủy đậu cho trẻ là biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa zona thần kinh ở trẻ em.
Tiêm phòng thủy đậu cho trẻ được khuyến cáo thực hiện ở trẻ từ 12-15 tháng tuổi. Trẻ đã được tiêm phòng thủy đậu đầy đủ có nguy cơ mắc zona thần kinh thấp hơn so với trẻ chưa được tiêm phòng.
Ngoài ra, cha mẹ cần chú ý giữ gìn sức khỏe cho trẻ, tăng cường sức đề kháng cho trẻ bằng cách cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, tập thể dục thường xuyên,…
