Các cụ xưa có câu “Gái thập tam, nam thập lục” ý muốn nói độ tuổi dậy thì ở bé gái là 13, bé trai là 16. Tuy nhiên, hiện nay, thành ngữ đó dường như không còn phù hợp bởi đa số tuổi dậy thì ở trẻ đã sớm hơn. Trong đó, một số ít là biểu hiện của bệnh lý, cần được điều trị đặc biệt.
Mục lục
Dậy thì sớm có xu hướng gia tăng
Chuyện bé gái 18 tháng tuổi ở TPHCM có kinh nguyệt là một hiện tượng hiếm gặp trong y khoa. Khi thấy vùng kín của con gái 18 tháng tuổi chảy máu lặp lại hàng tháng, người mẹ lo lắng con bị xâm hại tình dục nên đưa đi khám thì “té ngửa” vì bé dậy thì sớm.
Theo thống kê của BV Nhi Đồng 1, năm 2016, trong 200 bé được đưa tới thăm khám khi có biểu hiện tương tự thì ít nhất 120 ca được xác định bị dậy thì sớm và đang được theo dõi, điều trị.
BS Huỳnh Thoại Loan – Trưởng khoa Thận Nội tiết Bệnh viện Nhi đồng 1 TP.HCM – người trực tiếp thăm khám cho bé gái 18 tháng tuổi cho biết bé không phải bị xâm hại tình dục mà là kinh nguyệt khi bé dậy thì sớm.
BS Loan cho biết trẻ có kinh nguyệt tức là chu kỳ trứng chín và rụng, có thể mang thai như người trưởng thành. Tuy nhiên trường hợp 18 tháng tuổi đã dậy thì là hiếm gặp và độ tuổi nhỏ nhất được ghi nhận tại BV từ trước đến nay.
Ngoài trường hợp trên còn có nhiều bé trai cũng được phát hiện bước vào tuổi dậy thì sớm. Vừa qua, BV đã tiếp nhận bé trai 3 tuổi có giọng nói ồm và bộ phận sinh dục lớn hơn so với kích thước trung bình theo độ tuổi.
Nguyên nhân khiến trẻ dậy thì sớm
Theo quy luật vòng đời của mỗi người, tuổi dậy ở nữ thường là 13, còn nam 16. Tuy nhiên, khoảng 20 năm trở lại đây, độ tuổi dậy thì đến sớm hơn, ở bé gái là 8 tuổi, bé trai 9 tuổi. Nhiều trường hợp đặc biệt, trẻ có thể dậy thì sớm hơn.
Về mặt khoa học, dậy thì sớm ở trẻ tùy thuộc vào đặc tính chủng dân và tiền sử gia đình. Trong đó, ngoài chế độ dinh dưỡng thiếu khoa học khiến trẻ thừa cân béo phì thì việc trẻ tiếp xúc với nhiều yếu tố tác động về tình dục qua phim ảnh hoặc thường xuyên chứng kiến cảnh quan hệ nam nữ của bố mẹ cũng khiến trẻ dậy thì sớm.
Nhận biết trẻ dậy thì sớm
Các triệu chứng dễ nhận biết dậy thì sớm ở trẻ gái là ngực to, từ 25-30% bé có kinh. Ở bé trai dương vật lớn, hoặc vỡ giọng. Trẻ dậy thì sớm thường sẽ bị lùn ở giai đoạn trưởng thành do bộc phát xương vào giai đoạn sớm nên đầu xương cũng sẽ đóng sớm.
Ngoài ra còn gây tác động xấu tới tâm lý trẻ và khó làm quen với những thay đổi trong sinh hoạt cá nhân. Đặc biệt, bé gái dậy thì sớm, có thân hình phổng phao còn đối mặt với nguy cơ bị xâm hại.
Khuyến cáo của chuyên gia
Qua đó, BS Loan khuyến cáo, để tránh tình trạng dậy thì sớm của trẻ, các bậc phụ huynh cần thiết lập chế độ ăn cho trẻ hợp lý, khoa học với nhiều rau xanh, hoa quả, hạn chế ăn thịt động vật có sử dụng chất vỗ béo, tránh cho trẻ sử dụng những sản phẩm làm đẹp như: dầu gội đầu, sữa tắm có hoạt chất estrogen của người lớn. Ngoài ra không để trẻ tiếp xúc với các tình huống, hình ảnh quan hệ giới tính…
