Viêm miệng ở trẻ em không phải là 1 bệnh lý đồng nhất mà được phân loại theo nguyên nhân gây bệnh khác nhau. Mỗi nguyên nhân sẽ có những lưu ý và cách điều trị mà mọi người cần hiểu và phân biệt!
Mục lục
Viêm miệng Herpes
Là một bệnh phổ biến ở trẻ nhỏ, do virut Herpes gây ra. Thời kỳ ủ bệnh khoảng 3 – 5 ngày. Trẻ thường sốt cao, có lúc đến 40oC, quấy khóc, thỉnh thoảng có nôn. Tại niêm mạc miệng xuất hiện những bọng nước nhỏ, sau đó bọng sẽ vỡ ra và loét thành nốt có kích thước từ 1 – 3mm. Toàn bộ niêm mạc miệng và lợi trẻ sưng tấy, viêm đỏ. Trẻ có thể bị lây nhiễm từ bên ngoài vào, gây nên nhiễm khuẩn vùng miệng. Cũng có thể bị lây từ mẹ do mẹ bị loét âm đạo vì Herpes.
Bệnh gây sốt cao nên thường phải truyền dịch để duy trì điện giải cho cơ thể trẻ, ngoài ra nếu vết loét sưng và đau phải sử dụng thuốc tê tại chỗ, thuốc giảm đau toàn thân, kết hợp với thuốc mỡ kháng virut và thuốc kháng viêm tại chỗ, bệnh thường khỏi sau 7-10 ngày.
Viêm miệng đỏ
Bệnh xảy ra do một số vi khuẩn tại chỗ hoặc thứ phát của một số bệnh truyền nhiễm như sởi, thủy đậu, nhiễm khuẩn, sốt phát ban… hoặc do từ tưa lưỡi ở trẻ non yếu, sức đề kháng kém nên có nhiễm khuẩn thêm và bệnh nếu nhẹ thì tiến triển thành nặng.
Miệng trẻ có nốt ban đỏ lan tràn khắp niêm mạc miệng, hoặc khu trú từng vùng ở miệng, lưỡi, lợi, môi và quanh phía trong má. Phía ngoài là một lớp màng trắng đóng thành mảng, lau đi thấy rõ niêm mạc phía trong đỏ và khô. Trẻ có cảm giác khô, nóng ở miệng, khó chịu không bú được do đau, nếu bội nhiễm trực khuẩn mủ xanh thì vùng miệng có thể bị loét từng mảng và gây hoại tử miệng.
Xác định rõ nguyên nhân gây viêm miệng và điều trị triệt để bằng các thuốc đặc hiệu, ngoài ra chú ý đến vấn đề vệ sinh miệng, có thể bôi miệng bằng glycerin, borat, uống thêm vitamin C, B1 và PP, uống nistatin nếu là nấm.
Viêm miệng do nấm
Loại nấm gây viêm miệng ở trẻ em thường gặp là Candida Albican, nấm sẽ phát triển thuận lợi khi môi trường miệng thay đổi có thể do dùng nhiều kháng sinh, do chứng khô miệng. Viêm miệng do nấm là bệnh rất hay gặp ở trẻ em mà nhân dân ta quen gọi là tưa miệng. Đó là những mảng trắng bám dày dính trên niêm mạc lưỡi, niêm mạc môi, má, những mảng này khi bóc đi để lại lớp niêm mạc trợt chảy máu.
Bình thường tưa miệng hay xảy ra ở những trẻ yếu, nhất là những trẻ đẻ thiếu tháng, ở những trẻ mà người mẹ bị nấm âm đạo, nên trẻ sẽ bị nấm ngay sau khi sinh. Có thể nguồn nhiễm khuẩn còn từ đầu vú cao su, các dụng cụ pha sữa và kể cả khi cho trẻ bú xong, cặn sữa ứ đọng không lau sạch để lưu cữu trong miệng hằng ngày, môi trường đường miệng lên men chua thích hợp cho nấm phát triển. Trẻ bị tưa miệng nếu không chữa trị đúng cách sẽ làm cho bệnh nặng thêm, miệng trẻ nổi nhiều đốm đỏ trắng ở toàn bộ mặt lưỡi lợi và phía trong má kể cả vòm khẩu làm cho trẻ đau đớn khi bú, có khi bỏ ăn, cơ thể suy yếu dần làm cho các nhiễm khuẩn cơ hội có nguy cơ xâm nhập, có thể gây viêm miệng, điều trị bằng thuốc kháng nấm, làm sạch miệng bằng ôxy già sau đó đánh miệng bằng thuốc kháng nấm.
Viêm miệng hoại tử
Có thể gây loét hoại thư má và ăn sang cả xương hàm. Bệnh này hay gặp ở trẻ nhỏ, nhất là trẻ 2 – 3 tuổi chưa biết tự chăm sóc răng miệng và người mẹ thiếu chu đáo. Có thể xảy ra sau khi mắc bệnh do virut như sởi, người mẹ quá kiêng cữ, không chịu vệ sinh răng miệng cho con, biến chứng này hay xảy ra ở trẻ nhỏ, yếu, sức đề kháng kém, thể trạng suy nhược, hiện nay, với các kháng sinh và được phát hiện sớm điều trị kịp thời nên biến chứng này ít xảy ra.
Viêm miệng aptơ
Đó là vết loét ở lợi, niêm mạc miệng hay môi, vết loét nông, đáy màu hơi vàng do phù Fibrin. Có một hay nhiều vết loét hình oval và kích thước từ 0,2 – 1cm. Tổ chức xung quanh ổ loét sưng tấy đỏ rất đau, một ngày trước khi xuất hiện loét trẻ thấy nóng rát ở niêm mạc miệng, loét thường khỏi sau 8 – 10 ngày với sự hình thành vết sẹo sáng trên niêm mạc miệng.
Phòng bệnh viêm miệng ở trẻ
Để tránh hiện tượng viêm nhiễm trên cần chú ý giữ vệ sinh răng miệng cho trẻ.
- Với trẻ còn bú mẹ hoặc ăn sữa nhân tạo thì sau mỗi bữa ăn, cần lau sạch miệng cho trẻ bằng miếng gạc mềm nhúng nước đun sôi để nguội quấn nhẹ vào đầu ngón tay út khua nhẹ khắp trong miệng trẻ và những ngóc ngách của miệng. Cần vệ sinh kỹ bình đựng sữa của trẻ, các đồ dùng pha sữa, đun sôi hoặc tráng qua nước sôi cho sạch cặn sữa. Nếu thấy có nhiều tưa thì có thể lau miệng cho trẻ bằng mật ong vì mật ong có tính sát khuẩn và kháng nấm rất tốt sau đó lau lại bằng nước đun sôi để nguội.
- Với trẻ lớn hơn, khoảng 2 – 3 tuổi, tập cho trẻ có thói quen súc miệng sau mỗi bữa ăn, vẫn lau miệng cho trẻ bằng cách như trên, hoặc súc miệng bằng nước muối pha loãng. Tối và sáng ngủ dậy cần súc miệng kỹ hơn, nhất là với những trẻ thích ăn đồ ngọt. Trẻ đã mọc răng thì tập cho trẻ có thói quen đánh răng hằng ngày, như vậy vừa tránh được viêm miệng vừa tránh được các bệnh răng.
- Khi trẻ bị mắc các bệnh như sởi, thì hằng ngày phải vệ sinh tốt miệng và cơ thể, dùng khăn nhúng nước ấm lau người trẻ cho sạch mồ hôi và chất nhờn trên da trẻ, lau miệng cho trẻ như trên. Không kiêng khem quá mức và cần tiêm chủng vaccin phòng bệnh sởi cho trẻ đầy đủ.
- Tăng cường dinh dưỡng, bổ sung vitamin C, PP, B2 cho trẻ khi phát hiện trẻ có các dấu hiệu của bệnh viêm miệng.
