Tên khác: Cây bã đậu, mần để, mác vát.
Tên khoa học
Croton tiglium L. Euphorbiaceae.(họ Thầu dầu).
Mô tả
Cây gỗ nhỏ, cao 3 – 5m, thân tròn, không có lông. Lá đơn mọc so le, phiến lá hình trái xoan, mỏng, dài 6-12cm, rộng 3 – 6cm, mép lá khía răng cưa nhỏ. Lá non màu hồng đỏ. Cuống lá mảnh, đài 2 – 6cm. Hoa mọc thành chùm dài 10 – 20cm ở đầu cành, mang hoa đơn tính cùng gốc. Hoa đực ở phía trên, có 5 cánh hoa, 17 nhị. Hoa cái ở dưới có 1 – 2 cánh hoa hoặc không cánh. Bầu hình cầu, có lông hình sao, 3 vòi nhụy xẻ đôi ở trên. Quả nang hình trái xoan, khi khô tách thành 3 mảnh vỏ, mang 3 hạt hình trứng màu nâu xám, dài khoảng 1 cm, rộng 4 – 6mm
Nơi mọc: cây mọc hoang ở ven rừng, ven sông suối, trong rừng thứ sinh và được trồng ở nhiều nơi, đặc biệt ở các tỉnh miền núi thuộc miền bắc và miền trung. Ngoài ra, còn mọc ở phía nam Trung Hoa, Air Độ. Indonesia, Philippin, v.v…
Bộ phận độc
Lá, rễ, vỏ cây và đặc biệt hạt ba đậu. Chất độc bên trong là crotin
Triệu chứng ngộ độc
Dầu ba đậu dính vào da sẽ gây viêm da mạnh, gây rát bỏng, phồng lên và mọng nước, sau đó thành mụn và tróc da. Nếu ăn phải ít hạt hoặc chỉ cần từ 1/2 đến 2 giọt ‘dầu là sau nửa giờ sẽ gây đau bụng, ỉa lỏng và cảm thấy.nóng rát ở hậu môn. Khi ăn phải nhiều hơn sẽ gây viêm ruột rất mạnh và có triệu chứng ngộ độc như viêm mồm, họng, nôn mửa, đi ỉa lỏng nhiều, có khi ỉa ra máu, mạch đập nhanh và yếu, huyết áp hạ, có thể chết.
Gia súc ăn phải cũng bị nhiễm độc, chỉ cần 10-20 giọt dầu này đủ làm chết một con ngựa.
Giải độc và điều trị
Khi mới bị ngộ độc có thể gây nôn, rửa dạ dày, cho uống lòng trắng trứng hoặc than hoạt (1 – 2 thìa canh), tiêm truyền huyết thanh mặn hay ngọt. Nếu đau bụng nhiều có thể tiêm Moocphin, atropin. Cho thở oxy và tiêm thuốc kích thích hô hấp. Điều trị đối chứng.
Theo kinh nghiệm, có thể ép lá chuối tươi lấy nước cho uống, hoặc uống nước hoàng liên, nước đậu đũa (?).
Chú thích : Dầu Ba đậu dùng với liều nhỏ để làm thuốc. Đây là thuốc độc bảng A, rất nguy hiểm. Khi dùng phải theo sự chỉ dẫn của thầy thuốc.
Có nơi dùng hạt ba đậu làm thuốc tẩm tên độc, hoặc đê duốc cá. Có thể dùng làm thuốc trừ sâu, diệt côn trùng và cả trứng của chúng.
Benh.vn
