5 tháng đầu năm 2012, công an nhiều địa phương đã phá vỡ các ổ sản xuất ma túy tổng hợp có tên methamphetamine (còn gọi là ma túy “đá”) và bắt giữ hàng chục đối tượng.
Điều đáng nói là khi ra tay triệt phá các ổ sản xuất ma túy “đá”, cơ quan công an đã thu giữ nhiều loại thuốc viêm mũi dị ứng, cảm cúm có chứa tiền chất gây nghiện pseudoephedrine (PSE). Kẽ hở trong quản lý khiến kẻ xấu dễ dàng thu mua những loại thuốc có chứa PSE về chiết tách lấy nguyên liệu sản xuất ma túy “đá”.
Theo BS. Trần Viết Luân, Tổng Thư ký Hội Tai – Mũi – Họng TP.HCM, cơ chế tác dụng của PSE là kích thích thụ thể alpha gây tác dụng co mạch, làm giảm sung huyết niêm mạc đường hô hấp trên, đặc biệt là niêm mạc mũi xoang, dùng điều trị giảm sung huyết mũi (giảm nghẹt mũi) trong các bệnh lý viêm mũi xoang, cảm lạnh, cúm, viêm tai giữa. PSE cũng được phối hợp với các hoạt chất khác trong các thuốc bán không cần kê toa (OTC) để điều trị cảm lạnh thông thường, cúm, chống nghẹt mũi. Khi sử dụng, BN cũng có thể gặp tác dụng phụ là những triệu chứng kích thích hệ thần kinh trung ương có thể gặp gồm rối loạn giấc ngủ và ảo giác… PSE chống chỉ định ở các BN bị bệnh tim mạch nặng, bệnh mạch vành nặng, cao huyết áp nặng, glaucoma góc đóng, bí tiểu do phì đại tiền liệt tuyến, cường giáp.
Bên cạnh đó, do PSE có cấu tạo phân tử gần giống với Methamphetamine (ma túy tổng hợp hay thuốc lắc) nên bị lợi dụng để sản xuất Methamphetamine (PSE là tiền chất để sản xuất Methamphetamine). Ngày nay, ở nhiều nước trên thế giới, PSE được quản lý chặt chẽ để tránh mua bán thuốc trái phép nhằm để chế tạo Methamphetamine.
Nhận thấy mặt trái không lường của tiền chất PSE là ma túy, Bộ Y tế đã có thông báo tới các đơn vị sản xuất, nhập khẩu thuốc nêu rõ cần phải lưu ý phân tích việc duyệt dự trù nguyên liệu PSE và yêu cầu Cục Quản lý Dược tạm ngừng việc cấp phép nhập khẩu tiền chất PSE cho đến khi có chỉ đạo mới; tạm dừng không cho phân phối thuốc cảm có chứa PSE các dạng đóng gói 500 – 1.000 viên/lọ; từng bước thay thế tiền chất PSE bằng hoạt chất khác trong các công thức sản xuất thuốc cảm theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới.
Cục Quản lý Dược và Cục Quản lý Khám chữa bệnh khuyến cáo và hướng dẫn các doanh nghiệp thay thế nguyên liệu PSE bằng PE theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới.
