Mục lục
Ung thư không phải là căn bệnh vô phương cứu chữa, 1/3 bệnh ung thư là có thể phòng ngừa, 1/3 có thể chữa khỏi khi được chẩn đoán sớm, việc chăm sóc bổ trợ sẽ làm tăng chất lượng sống cho 1/3 bệnh nhân ung thư còn lại.
I. Tại sao phải phát hiện sớm ung thư và các tổn thương
– Ung thư là căn bệnh rất nguy hiểm với tỉ lệ gây tử vong rất cao. Ở Việt Nam ước tính mỗi năm có khoảng 150.000 trường hợp mới mắc và khoảng 75.000 trường hợp tử vong.
– Tuy nhiên, ung thư không phải là căn bệnh vô phương cứu chữa, 1/3 bệnh ung thư là có thể phòng ngừa, 1/3 có thể chữa khỏi khi được chẩn đoán sớm, việc chăm sóc bổ trợ sẽ làm tăng chất lượng sống cho 1/3 bệnh nhân ung thư còn lại.
– Các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thông thường (CT, MRI, X-quang, siêu âm..) không thể phát hiện sớm các tế bào ung thư hoặc các tổn thương ở các cơ quan ở giai đoạn sớm (giai đoạn phân tử, tế bào..) nên hầu hết bệnh nhân đều được phát hiện ở giai đoạn muộn, hiệu quả điều trị không cao.
– Phát hiện sớm tế bào ung thư giúp bác sĩ có những phương pháp điều trị tối ưu để chữa khỏi hoặc kéo dài cuộc sống cho bệnh nhân.
– Tương tự như vậy, tổn thương ở các cơ quan khác trong cơ thể nếu được phát hiện sớm sẽ được điều trị và chăm sóc hiệu quả hơn.
– Trong các phương pháp chẩn đoán hình ảnh hiện nay, PET/CT là hệ thống có khả năng phát hiện sớm tế bào ung thư và tổn thương trong cơ thể ở giai đoạn tế bào và phân tử – giai đoạn sớm nhất, bên cạnh đó, PET-CT còn có khả năng phân loại u lành hay ác tính, đánh giá tình trạng các cơ quan trong cơ thể.
II. Giới thiệu hệ thống PET/CT
Máy PET/CT (Positron Emission Tomography – Computed Tomography) là một hệ thống kết hợp giữa máy PET (Positron Emission Tomography: Máy chụp cắt lớp bằng bức xạ Positron) và máy chụp cắt lớp vi tính (CT–Scanner: Computed Tomography). Đó không chỉ là sự kết hợp về nguyên tắc vật lý, nguyên tắc hoạt động, PET/CT cũng là sự kết hợp giữa hình ảnh chức năng, chuyển hoá ở mức độ tế bào, mức độ phân tử, giúp chẩn đoán sớm, đặc hiệu của PET với hình ảnh cấu trúc giải phẫu rõ nét của các cơ quan, định vị chính xác của CT.
Do vậy PET/CT có khả năng phát hiện tổn thương và các biến đổi bất thường trong cơ thể ở những giai đoạn rất sớm – mức độ phân tử – đặc biệt là sự hình thành, phát triển và di căn của các khối u. Các kết quả ghi bằng máy PET/CT góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị ung thư; đặc biệt là đánh giá được đáp ứng của bệnh sau mỗi đợt điều trị, giúp bác sĩ lựa chọn phác đồ tối ưu đảm bảo hiệu quả điều trị cao nhất cho bệnh nhân. Không chỉ vậy ghi hình PET/CT còn giúp chẩn đoán, theo dõi các bệnh thần kinh, tim mạch, nội tiết chuyển hoá.
Máy PET/CT là một trong những thiết bị chẩn đoán hình ảnh sử dụng kỹ thuật Y học hạt nhân (YHHN) hiện đại nhất hiện nay. Bệnh nhân được uống hoặc tiêm một liều dược chất phóng xạ (DCPX) tập trung đặc hiệu vào tổ chức cần ghi hình. Sau khi nhận liều một thời gian nhất định đủ để cho DCPX tập trung và phân bố vào tổ chức bệnh lý, bệnh nhân được đưa vào máy để chụp đồng thời xạ hình PET và chụp cắt lớp CT.
Đúng như tên gọi PET/CT, máy PET/CT gồm 02 hệ thống thu nhận và tạo ảnh của PET và CT. Trước hết bệnh nhân được chụp bằng hệ thống CT đa dãy, sau đó được chụp với hệ thống PET trên cùng một giường và hệ trục tọa độ. Máy tính sẽ kết hợp lồng ghép hình ảnh PET và hình ảnh CT ghi nhận được và cho ta hình ảnh PET/CT.
Ứng dụng lâm sàng
Về mặt ứng dụng lâm sàng, ảnh CT cung cấp hình ảnh cấu trúc giải phẫu rõ nét của các cơ quan cần chụp (Structure Image) nhưng không đánh giá được hoạt động chức năng và trạng thái của các cơ quan. Khác với CT, ảnh PET là hình chức năng (Functional Image) cho phép đánh giá trạng thái hoạt động chức năng và quá trình biến đổi chất của cơ quan cần chụp. Nếu là hai ảnh riêng rẽ, bệnh nhân phải trải qua hai lần chụp, chi phí tốn kém đồng thời khả năng chẩn đoán và đánh giá tình trạng bệnh lý không cao.
Nhưng, nếu hai ảnh này được chụp và lồng ghép, kết hợp ngay lập tức và ngay tại vùng quan tâm thì hình ảnh nhận được rất rõ nét và chính xác. Hình ảnh nhận được cho thấy đồng thời cấu trúc giải phẫu và hình ảnh chức năng cơ quan cần thăm khám. Với hình ảnh PET/CT, thầy thuốc dễ dàng và nhanh chóng đưa ra kết quả chẩn đoán tình trạng bệnh lý của người bệnh.
Benh.vn
