Nhiễm trùng rốn là một trong các vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, nếu trẻ được sinh trong một môi trường đảm bảo vệ sinh và được các thầy thuốc chuyên khoa xử lý khi sinh thì tỷ lệ này lại rất thấp.
Mục lục
Định nghĩa nhiễm trùng rốn ở trẻ sơ sinh
Nhiễm trùng rốn là nhiễm trùng cuống rốn sau khi sinh, có thể khu trú hoặc lan rộng, không còn ranh giới bình thường giữa da và niêm mạc rốn chỗ thắt hẹp và vùng sung huyết sẽ lan rộng ra thành bụng kèm phù nề, rỉ dịch hôi, đôi khi có mủ. Theo tổ chức y tế thế giới, có tới 47% trẻ sơ sinh bị nhiễm trùng huyết có ngõ vào từ nhiễm trùng rốn và khoảng 21% các trường hợp trẻ sơ sinh đến khám vì lý do khác có kèm theo nhiễm trùng rốn. Hàng năm tỷ lệ nhiễm trùng rốn nhập viện tại khoa sơ sinh bệnh viện Nhi Đồng I khoảng 18%.
Chẩn đoán nhiễm trùng rốn ở trẻ sơ sinh
Công việc chẩn đoán: Hỏi những yếu tố nguy cơ làm cho trẻ dễ bị nhiễm trùng rốn: Cân nặng lúc sinh thấp, sinh không vô trùng, có đặt catheter vào tĩnh mạch rốn, vỡ ối sớm, mẹ sốt khi sinh..
Khám tìm các dấu hiệu của nhiễm trùng rốn
- Rốn ướt hôi, rỉ dịch mủ, rốn tấy đỏ
- Viêm tấy mô mềm, viêm mạch bạch huyết da thành bụng chung quanh rốn
- Các ấu hiệu nhiễm trùng toàn thân: sốt, lừ đừ, bỏ bú
Đề nghị xét nghiệm để biết có nhiễm trùng rốn không
- Phết máu ngoại biên: đánh giá tình trạng nhiễm trùng của trẻ
- Cấy dịch rốn: tìm vi trùng và làm kháng sinh đồ
- Cấy máu khi tình trạng nhiễm trùng rốn nặng.
Chẩn đoán nhiễm trùng rốn ở trẻ sơ sinh
- Cấy máu khi tình trạng nhiễm trùng rốn nặng.
- Chẩn đoán xác định: Rốn có mủ, quầng đỏ nề quanh rốn + cấy dịch rốn (+).
- Chẩn đoán có thể: Rốn có mủ, quầng đỏ nề quanh rốn.
Phân độ (theo Tổ Chức Y Tế Thế Giới)
- Nhiễm trùng rốn khu trú: mất ranh giới bình thường giữa da và dây rốn, dây rốn viêm đỏ có mủ, đôi khi có rỉ máu.
- Nhiễm trùng rốn nặng: nhiễm trùng lan ra mô liên kết xung quanh, gây viêm đỏ cứng quanh rốn, tạo quầng rốn đường kính 2cm.
4. Tiêu chuẩn nhập viện khi trẻ bị nhiễm trùng rốn
- Nhiểm trùng rốn nặng.
- Hoặc trẻ có kèm biểu hiện nhiễm trùng toàn thân (sốt cao, lừ đừ, bỏ bú).
III. Điều trị nhiễm trùng rốn ở trẻ sơ sinh
Để điều trị nhiễm trùng rốn ở trẻ sơ sinh bác sỹ cần tiến hành sớm ngay khi phát hiện có nhiễm trùng rốn và cần tới sự hỗ trợ của các loại thuốc như kháng sinh.
Nguyên tắc điều trị nhiễm trùng rốn trẻ sơ sinh
- Điều trị nhiễm trùng.
- Giúp rốn mau rụng và khô.
Kháng sinh điều trị nhiễm trùng rốn trẻ sơ sinh
Trường hợp chân rốn có mủ tại chỗ:
- Oxacillin uống x 5-7 ngày, hoặc
- Cephalosporin thế hệ 2 uống (Cefaclor, Cefuroxime).
Trường hợp rốn mủ và nề đỏ cứng quanh rốn:
- Ampicillin TM/ Oxacillin TM + Gentamycin TB
Săn sóc rốn trẻ sơ sinh
Đây là một việc rất quan trọng cần làm mỗi ngày nhằm mục đích giảm tình trạng nhiễm trùng, rốn mau khô và rụng.
Hướng dẫn săn sóc tại nhà
Cha mẹ cần vệ sinh rốn cho bé tại nhà mỗi ngày 1-2 lần có thể là sau lúc tắm hoặc lúc trẻ đái dầm làm ướt băng rốn. Đem trẻ trở lại tái khám nếu rốn còn chảy mủ hay dịch sau 2 ngày hoặc khi tình trạng nhiễm trùng nặng hơn.
Phòng ngừa
- Bảo đảm vô trùng trước và sau khi sinh.
- Cắt và cột rốn bằng dụng cụ vô trùng
- Rửa tay và sát trùng cồn trước khi săn sóc rốn cho trẻ.
- Để rốn hở và khô, tránh đắp hoá chất hay vật lạ vào rốn
Cha mẹ cần phải quan sát rốn và chân rốn mỗi ngày để phát hiện sớm nhiễm trùng. Không băng kín sẽ giúp rốn mau khô và mau rụng. Phương pháp đơn giản giữ cho rốn sạch có hiệu quả và an toàn là sử dụng dung dịch sát trùng sau mỗi lần tắm cho bé hoặc bôi kháng sinh tại chỗ.
