Những sai lầm của cha mẹ dễ khiến trẻ không thành công

Không tạo điều kiện cho trẻ trải nghiệm rủi ro, quá bao bọc và dễ nổi giận là 3 trong số những sai lầm lớn mà cha mẹ thường mắc khi nuôi dạy trẻ. Những sai lầm này có thể khiến bé trở nên kém tự tin từ thời thơ ấu cũng như khó thành công trong sự nghiệp và cuộc sống riêng về sau.

1. Không tạo điều kiện cho trẻ trải nghiệm rủi ro

Chúng ta sống trong một thế giới mà nguy hiểm rình rập khắp nơi. Ám ảnh “an toàn là trên hết” làm cho nỗi lo sợ mất con của các bậc cha mẹ trở nên trầm trọng. Chính vì vậy, cha mẹ thường làm mọi thứ để bao bọc con trẻ. Bảo vệ con cái đúng là trách nhiệm của cha mẹ, nhưng điều đó không đồng nghĩa với việc chúng ta tách biệt con khỏi những cơ hội trải nghiệm lành mạnh.

Các chuyên gia tâm lý châu Âu khám phá ra rằng những trẻ không được ra ngoài chơi và chưa bao giờ được trải nghiệm những sự cố như trầy xước, bị thương, khi lớn lên thường đối mặt với nhiều sợ hãi. Phỏng vấn những người trẻ tuổi chưa bao giờ chơi trò leo trèo và đánh đu trên các thanh ngang và thanh dọc ở sân chơi phát hiện nhóm người này sợ các nguy cơ rất bình thường và sợ đưa ra cam kết.

Sự thật là trẻ cần vấp ngã vài lần để nhận ra rằng ngã là chuyện bình thường. Đau chính là người thầy cần thiết. Cảm giác đau là một phần của sức khỏe và sự trưởng thành. Thông qua đổ vỡ tình cảm với bạn khác giới, thanh thiếu niên sẽ hiểu được rằng, cảm xúc chín chắn là rất cần thiết để một mối quan hệ tồn tại lâu dài.

2. Giải thoát quá nhanh

Thế hệ người trẻ ngày nay không phát triển một số kỹ năng sống như thời 30 năm trước bởi chưa gì người lớn đã nhảy vào cuộc và chăm lo mọi khó khăn. Khi cha mẹ giải thoát quá nhanh và nuông chiều con cái quá mức bằng sự ‘hỗ trợ’, họ đã vô tình tước đi khả năng vượt khó và khả năng tự giải quyết vấn đề của trẻ. Như thế, không sớm thì muộn, bọn trẻ sẽ quen với việc có ai đó cứu nguy: “Nếu tôi thất bại hoặc không đạt được điều mình muốn, người lớn sẽ xử lý ổn thỏa và loại bỏ mọi hậu quả từ hành vi sai trái của tôi”. Vì vậy nó khiến con cái chúng ta không thể trở thành người đủ năng lực khi trưởng thành.

3. Khen ngợi quá dễ dàng

Xu hướng đề cao lòng tự tôn xuất hiện từ khi thế hệ sinh vào thời kỳ bùng nổ dân số còn là những đứa trẻ. Ví dụ tham gia vào một trận bóng chày và bạn sẽ nhận thấy tất cả đều là người thắng cuộc. Tư duy “ai cũng có cúp” có thể khiến cho bọn trẻ cảm thấy bản thân đặc biệt. Tuy nhiên, nghiên cứu lại chỉ ra rằng phương pháp này cho ra những kết quả ngoài dự kiến. Sớm muộn gì những đứa trẻ sẽ nhận ra chỉ có bố hoặc mẹ là những người duy nhất cho rằng chúng tuyệt vời bởi vì ngoài họ ra không ai nói như thế.

Chúng bắt đầu nghi ngờ tính khách quan của cha mẹ rằng lời khen này làm cho chúng vui thích trong chốc lát, nhưng hoàn toàn không liên quan tới thực tế. Khi chúng ta khen ngợi trẻ quá dễ dàng và phớt lờ những hành vi xấu, bọn trẻ cuối cùng sẽ tiêm nhiễm vào đầu thói gian lận, phóng đại, nói dối và né tránh những tình huống khó khăn. Lý do là bởi trẻ không được tạo điều kiện để đối mặt với điều đó.

4. Để mặc cảm tội lỗi xen vào con đường đi đúng đắn

Con bạn không cần phải yêu cha mẹ từng phút từng giây. Bọn trẻ sẽ vượt qua cảm giác thất vọng nhưng sẽ không thể cưỡng lại được việc được nuông chiều. Vì thế, hãy mạnh dạn nói với con “ Không” hoặc “ Không phải bây giờ” và để chúng đấu tranh cho những điều mà chúng thực sự cần hoặc thực sự coi trọng. Cha mẹ nào cũng có xu hướng giành cho con những gì chúng muốn như một cách khen ngợi. Khi một đứa làm tốt việc gì đó, cha mẹ thường cảm thấy áy náy nếu thưởng cho đứa này mà đứa kia lại không.

Tuy nhiên, suy nghĩ này thật không thực tế và điều này vô tình làm mất đi cơ hội để tin rằng thành công phụ thuộc vào những hành động tốt của từng cá nhân. Hãy thận trọng không hứa hẹn với trẻ rằng điểm tốt sẽ được thưởng. Nếu mối quan hệ chỉ dựa trên vật chất thì bọn trẻ sẽ chẳng bao giờ hiểu được ý nghĩa của những động lực từ bên trong hoặc cảm giác yêu thương vô điều kiện.

5. Không chia sẻ với con những sai lầm trong quá khứ của mình

Thanh thiếu niên luôn khao khát thỏa sức bay bổng trên đôi cánh của riêng mình và chúng cần được tự mình trải nghiệm cảm giác ấy. Người lớn phải tạo điều kiện cho bọn trẻ nhưng không có nghĩa là bỏ mặc con mà không có sự định hướng. Chia sẻ với con những sai lầm tương tự mà cha mẹ đã mắc ở độ tuổi của con và điều đó có thể giúp chúng đưa ra những lựa chọn tốt hơn. (Cần tránh những “bài học đã được học” liên quan tới thuốc lá, rượu và ma túy…)

Con cái chúng ta cũng phải chuẩn bị tinh thần đối mặt với những sai lầm, và chịu trách nhiệm về kết quả của các quyết định. Cha mẹ cần chia sẻ cảm giác của mình khi đối mặt với những trải nghiệm tương tự, điều gì khi ấy đã xui khiến cha mẹ làm việc đó và kết quả bài học rút ra là gì. Cha mẹ nên nhớ rằng họ không chỉ là người ảnh hưởng duy nhất và còn phải là tấm gương tốt nhất của con.

6. Nhầm lẫn trí tuệ, năng khiếu và ảnh hưởng tới sự trưởng thành

Trí tuệ thường được coi là một công cụ đánh giá sự trưởng thành. Kết quả là, cha mẹ thường cho rằng chỉ cần thông minh là đủ đối diện với cả thế giới. Đáng tiếc, mọi chuyện không hoàn toàn như vậy. Một số vận động viên chuyên nghiệp và ngôi sao Hollywood mới nổi sở hữu tài năng vượt trội song vẫn vướng vào những bê bối. Đó là bởi vì năng khiếu chỉ hiện diện ở một mặt trong cuộc đời của trẻ, chứ không phải ở tất cả các mặt.

Không có khuôn thước về độ tuổi trẻ biết tự chịu trách nhiệm, cũng không có chỉ dẫn được kiểm chứng khi nào nên trao cho trẻ một số quyền tự do nhất định, nhưng có một quy tắc giá trị là hãy quan sát bạn bè đồng trang lứa của con. Nếu bạn nhận thấy những người bạn đó làm được nhiều việc hơn con bạn thì có thể nên trì hoãn trao cho con quyền tự lập.

7. Không làm gương tốt

Là cha mẹ, chúng ta có trách nhiệm sống như cách chúng ta muốn con cái chúng ta sẽ sống, để trẻ có thể trở thành con người nghị lực, đáng tin cậy và có trách nhiệm với lời nói và hành động của mình.

Với vai trò là người định hướng trong gia đình, cha mẹ có thể bắt đầu dạy con bằng cách chỉ nói chân thật-những lời nói dối dù là vô hại cũng có thể hủy hoại nhân cách của trẻ.

Ví dụ, nếu cha mẹ không gian dối thì bọn trẻ con sẽ hiểu chúng không được làm như vậy. Hãy chỉ cho con ý nghĩa của hành động cho và nhận bằng cách cùng con tham gia các hoạt động tình nguyện.

Hãy cẩn thận trong từng chi tiết nhỏ về đạo đức vì con bạn sẽ đủ tinh tế để nhận ra. Ví dụ nếu bạn không tìm cách đi đường tắt, các con sẽ hiểu rằng chúng không được phép làm điều đó. Hãy cho trẻ thấy ý nghĩa của việc vui vẻ cho đi không hề tính toán bằng cách tham gia các hoạt động tình nguyện. Hãy góp sức mình để cuộc sống của những người bạn gặp trở nên tốt đẹp hơn, rồi con bạn sẽ nhận ra ý nghĩa của việc làm này và vui vẻ tiếp bước cha mẹ.

Benh.vn (Theo BV Nhi TW)