Suy hô hấp ở trẻ em là một tình trạng nguy hiểm, xảy ra khi phổi bị tổn thương. Nó khiến việc trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường bên ngoài bị suy giảm. Điều này khiến trẻ khó thở, thiếu oxy và có thể dẫn đến nhiều biến chứng, thậm chí tử vong. Vậy cần làm gì khi trẻ bị suy hô hấp? Bài viết sau đây sẽ giúp cha mẹ tìm hiểu chi tiết về hội chứng suy hô hấp cấp ở trẻ em.

Nguyên nhân suy hô hấp ở trẻ em

Nguyên nhân suy hô hấp ở trẻ em có thể được phân loại thành hai nhóm chính: nguyên nhân bên trong và nguyên nhân bên ngoài.

Nguy cơ tiềm ẩn bên trong gây suy hô hấp ở trẻ em

Nguyên nhân bên trong bao gồm các bệnh lý hoặc bất thường về hệ hô hấp, tim mạch, thần kinh, hoặc các cơ quan khác có thể ảnh hưởng đến chức năng hô hấp. Các nguyên nhân bên trong phổ biến gây suy hô hấp ở trẻ em bao gồm:

• Nhiễm trùng đường hô hấp: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây suy hô hấp ở trẻ em, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Các bệnh lý nhiễm trùng đường hô hấp phổ biến có thể gây suy hô hấp bao gồm viêm phổi, viêm phế quản, viêm đường hô hấp trên,…
• Dị ứng: Dị ứng đường hô hấp có thể gây viêm, sưng và tắc nghẽn đường hô hấp, dẫn đến khó thở. Các bệnh lý dị ứng phổ biến có thể gây suy hô hấp bao gồm hen suyễn, viêm mũi dị ứng, viêm xoang,…
• Các bệnh lý về đường hô hấp: Một số bệnh lý về đường hô hấp có thể gây suy hô hấp, bao gồm xơ nang, tràn dịch màng phổi, viêm phổi nặng,…
• Các bệnh lý về tim mạch: Các bệnh lý về tim mạch có thể ảnh hưởng đến khả năng bơm máu của tim, dẫn đến thiếu oxy cho các cơ quan, bao gồm cả hệ hô hấp. Các bệnh lý tim mạch phổ biến có thể gây suy hô hấp bao gồm suy tim, bệnh tim bẩm sinh,…
• Các bệnh lý về thần kinh: Các bệnh lý về thần kinh có thể ảnh hưởng đến khả năng kiểm soát hô hấp của não, dẫn đến khó thở. Các bệnh lý thần kinh phổ biến có thể gây suy hô hấp bao gồm bại não, hội chứng Down,…

Các tác nhân bên ngoài có thể gây suy hô hấp ở trẻ em

Nguyên nhân bên ngoài bao gồm các yếu tố có thể gây tổn thương hoặc tắc nghẽn đường hô hấp, chẳng hạn như:

• Ngộ độc: Ngộ độc khí carbon monoxide, ngộ độc thuốc,… có thể gây tổn thương phổi, dẫn đến suy hô hấp.
• Tai nạn: Tai nạn như ngạt nước, bị va đập mạnh vào ngực,… có thể gây tổn thương đường hô hấp, dẫn đến suy hô hấp.
• Các yếu tố khác: Các yếu tố khác có thể gây suy hô hấp bao gồm khói bụi, ô nhiễm môi trường,…

Ngoài ra, suy hô hấp ở trẻ em cũng có thể xảy ra ở trẻ sinh non, trẻ bị ngạt trước hoặc trong khi sinh. Trẻ sinh non có hệ hô hấp chưa phát triển hoàn thiện, trẻ bị ngạt trước hoặc trong khi sinh có thể bị tổn thương đường hô hấp, dẫn đến suy hô hấp.

Cha mẹ cần chú ý theo dõi sức khỏe của trẻ để phát hiện sớm các dấu hiệu của suy hô hấp và đưa trẻ đi khám bác sĩ kịp thời.

Triệu chứng suy hô hấp ở trẻ em không thể chủ quan

Suy hô hấp ở trẻ em là tình trạng đường hô hấp bị tổn thương, dẫn đến việc trao đổi khí giữa cơ thể và môi trường bên ngoài bị suy giảm. Do đó, cha mẹ cần lưu ý khi trẻ có các triệu chứng của suy hô hấp ở trẻ ems au:

• Khó thở: Đây là triệu chứng phổ biến nhất của suy hô hấp ở trẻ em. Khó thở có thể biểu hiện bằng các dấu hiệu thở nhanh, thở gấp. Hơi thở nông, thở yếu. Thở không đều, thở không bình thườn. Thở ra không hết hơi. Trẻ phải dùng cơ hô hấp phụ như cơ gian sườn, cơ cổ,… để giúp hít thở
• Tím tái: Tím tái là dấu hiệu cho thấy trẻ thiếu oxy trầm trọng. Tím tái có thể xuất hiện ở môi, lưỡi, móng tay,…
• Khó ngủ, quấy khóc: Trẻ có thể khó ngủ, quấy khóc, ngủ gà do thiếu oxy.
• Mệt mỏi, lừ đừ: Trẻ có thể mệt mỏi, lừ đừ, không muốn chơi đùa do thiếu oxy.
• Bỏ bú, kém ăn: Trẻ có thể bỏ bú, kém ăn do khó thở, mệt mỏi.
• Ngoài ra, trẻ có thể có các triệu chứng khác tùy thuộc vào nguyên nhân gây suy hô hấp. Ví dụ, trẻ bị viêm phổi có thể có sốt, ho, đờm,…; trẻ bị viêm phế quản có thể có ho, khò khè,…; trẻ bị hen suyễn có thể có khó thở, thở rít,…

Khi trẻ có các triệu chứng của suy hô hấp, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Nguyên tắc điều trị suy hô hấp ở trẻ em

Điều trị suy hô hấp ở trẻ em cần được thực hiện theo nguyên tắc sau:

• Điều trị nguyên nhân gây suy hô hấp: Đây là bước quan trọng nhất trong điều trị suy hô hấp ở trẻ em. Bác sĩ sẽ căn cứ vào nguyên nhân gây suy hô hấp để chỉ định các phương pháp điều trị phù hợp.
• Cung cấp oxy đầy đủ cho trẻ: Oxy là chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, đặc biệt là cho não bộ. Khi trẻ bị suy hô hấp, cần cung cấp oxy đầy đủ cho trẻ để tránh thiếu oxy, gây tổn thương các cơ quan, đặc biệt là não bộ.
• Hỗ trợ hô hấp, nếu cần thiết: Nếu trẻ suy hô hấp nặng, cần hỗ trợ hô hấp cho trẻ bằng các biện pháp như thở máy, đặt nội khí quản,…

Điều trị nguyên nhân gây suy hô hấp ở trẻ em

Các phương pháp điều trị nguyên nhân gây suy hô hấp ở trẻ em bao gồm:

• Điều trị nhiễm trùng: Nếu nguyên nhân gây suy hô hấp là do nhiễm trùng, cần sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng.
• Điều trị dị ứng: Nếu nguyên nhân gây suy hô hấp là do dị ứng, cần sử dụng thuốc kháng histamin, thuốc giãn phế quản,… để điều trị dị ứng.
• Điều trị các bệnh lý về đường hô hấp, tim mạch, thần kinh,…: Nếu nguyên nhân gây suy hô hấp là do các bệnh lý về đường hô hấp, tim mạch, thần kinh,… cần điều trị các bệnh lý này để cải thiện chức năng hô hấp.

Cung cấp oxy đầy đủ cho trẻ

Oxy có thể được cung cấp cho trẻ bằng các cách sau:

• Thở oxy qua mặt nạ: Đây là phương pháp đơn giản và phổ biến nhất để cung cấp oxy cho trẻ.
• Thở oxy qua ống thông mũi: Ống thông mũi được đặt vào mũi trẻ để cung cấp oxy.
• Thở oxy qua ống nội khí quản: Ống nội khí quản được đặt vào khí quản trẻ để cung cấp oxy.

Hỗ trợ hô hấp, nếu cần thiết

• Thở máy là phương pháp hỗ trợ hô hấp phổ biến nhất ở trẻ em. Thở máy giúp trẻ thở dễ dàng hơn, cung cấp đủ oxy cho cơ thể.
• Đặt nội khí quản là thủ thuật đưa ống nội khí quản vào khí quản trẻ. Ống nội khí quản được nối với máy thở để cung cấp oxy và hỗ trợ hô hấp cho trẻ.
• Ngoài ra, trẻ cũng có thể được điều trị bằng các phương pháp khác như:
• Drainage màng phổi: Nếu trẻ bị tràn dịch màng phổi, cần dẫn lưu dịch màng phổi để cải thiện chức năng hô hấp.
• Lọc máu: Nếu trẻ bị suy hô hấp nặng, cần lọc máu để loại bỏ các chất độc hại ra khỏi cơ thể.
• Chăm sóc hỗ trợ: Trẻ bị suy hô hấp cần được chăm sóc hỗ trợ như: theo dõi sát các dấu hiệu sinh tồn, điều chỉnh thân nhiệt, dinh dưỡng,…

Suy hô hấp ở trẻ em là một bệnh lý nghiêm trọng, có thể đe dọa tính mạng trẻ. Do đó, cha mẹ cần chú ý theo dõi sức khỏe của trẻ để phát hiện sớm các dấu hiệu của suy hô hấp và đưa trẻ đi khám bác sĩ kịp thời.

Chăm sóc trẻ bị suy hô hấp tại nhà

Bệnh nhân suy hô hấp cấp sẽ rất mệt mỏi vì thiếu khí oxy, đặc biệt là trẻ em. Do đó, chăm sóc trẻ bị suy hô hấp đúng cách chính là việc quý phụ huynh phải chú ý thực hiện để giúp bé nhanh chóng vượt qua cơn bệnh một cách an toàn.

• Vệ sinh mũi họng cho trẻ: Cha mẹ hãy nhỏ vào mỗi bên mũi của trẻ 2-3 giọt nước muối sinh lý dành cho trẻ em. Sau đó, sử dụng dụng cụ hút mũi để hút dịch nhầy dư thừa ra khỏi mũi trẻ. Cuối cùng, lau lại mũi bằng khăn sạch một cách nhẹ nhàng.
• Tống xuất đờm cho trẻ: Cha mẹ hãy vỗ lưng cho trẻ từ 3 – 5 phút trước và sau bữa ăn khoảng 1 giờ. Động tác vỗ lưng nhẹ nhàng sẽ giúp tống xuất dịch nhầy, đờm ra khỏi đường thở của trẻ.
• Trị ho: Nếu trẻ ho nhiều, cha mẹ hãy cho trẻ uống nhiều nước ấm. Điều này có tác dụng làm dịu cơn ho và loãng dịch đờm trong họng. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng có thể sử dụng các phương pháp trị ho dân gian như quất chưng đường, húng chanh, nước trà ấm,…
• Can thiệp nếu trẻ bị nghẹn: Nếu trẻ bị nghẹn, cha mẹ cần nhanh chóng lấy dị vật ra khỏi đường thở của trẻ. Phụ huynh nên trang bị các kiến thức cần thiết về sơ cứu trẻ bị nghẹn để xử lý kịp thời.

Chế độ dinh dưỡng cho trẻ suy hô hấp

Để giúp trẻ suy hô hấp mau chóng hồi phục sức khỏe, cha mẹ cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng của trẻ. Dưới đây là một số lưu ý về dinh dưỡng cho trẻ suy hô hấp:

• Cung cấp đầy đủ năng lượng: Trẻ suy hô hấp thường cần nhiều năng lượng hơn để hỗ trợ quá trình hồi phục. Cha mẹ cần đảm bảo cung cấp đủ năng lượng cho trẻ thông qua các loại thực phẩm giàu carbohydrate, chất béo lành mạnh và protein.
• Cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất: Vitamin và khoáng chất đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và hỗ trợ miễn dịch. Cha mẹ cần cho trẻ ăn nhiều trái cây, rau củ quả để cung cấp đầy đủ vitamin và khoáng chất cho trẻ.
• Chọn thực phẩm dễ tiêu hóa: Trẻ suy hô hấp thường mệt mỏi và chán ăn. Cha mẹ cần chọn thực phẩm dễ tiêu hóa để trẻ dễ dàng hấp thụ. Các loại thực phẩm dễ tiêu hóa bao gồm cháo, súp, sữa,…
• Cho trẻ ăn nhiều bữa nhỏ: Trẻ suy hô hấp thường ăn ít hơn so với bình thường. Cha mẹ cần cho trẻ ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để đảm bảo trẻ được cung cấp đủ dinh dưỡng.
• Khuyến khích trẻ uống nhiều nước: Trẻ suy hô hấp thường bị mất nước do sốt, đổ mồ hôi,… Cha mẹ cần khuyến khích trẻ uống nhiều nước để bù nước cho cơ thể.

Phòng ngừa suy hô hấp ở trẻ em

Dưới đây là một số lưu ý cụ thể về cách phòng ngừa suy hô hấp ở trẻ em:

• Tiêm phòng đầy đủ: Cha mẹ cần đưa trẻ đi tiêm phòng đầy đủ theo khuyến cáo của bác sĩ. Các loại vắc xin phòng bệnh truyền nhiễm đường hô hấp quan trọng bao gồm vắc xin phế cầu khuẩn, cúm, viêm màng não do vi khuẩn Hib, sởi, quai bị, rubella…
• Giữ vệ sinh môi trường sống sạch sẽ: Cha mẹ cần thường xuyên vệ sinh nhà cửa, lau dọn bụi bẩn, hút bụi,… để loại bỏ các tác nhân gây bệnh. Cha mẹ cũng cần hạn chế cho trẻ tiếp xúc với các vật nuôi, đặc biệt là những vật nuôi có thể mang mầm bệnh truyền nhiễm.
• Không cho trẻ tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm môi trường: Cha mẹ cần tránh cho trẻ tiếp xúc với khói bụi, ô nhiễm môi trường. Nếu cần thiết, cha mẹ nên đeo khẩu trang cho trẻ khi ra ngoài.
• Tăng cường sức đề kháng cho trẻ: Cha mẹ cần cho trẻ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng, đa dạng các loại thực phẩm, bao gồm trái cây, rau củ quả,… Cha mẹ cũng cần cho trẻ uống nhiều nước và sữa. Ngoài ra, cha mẹ cần cho trẻ ngủ đủ giấc, thường xuyên tập thể dục để tăng cường sức đề kháng cho trẻ.

Cha mẹ cần lưu ý theo dõi sức khỏe của trẻ thường xuyên để phát hiện sớm các dấu hiệu của suy hô hấp. Nếu trẻ có các dấu hiệu bất thường như sốt, ho, khó thở,… cha mẹ cần đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay lập tức.