Tê tay là dấu hiệu của nhiều chứng bệnh. Đây là một dạng chấn thương thầm lặng liên quan đến công việc hàng ngày.
Mục lục
Tùy theo bệnh mà có những triệu chứng và nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, một trong những nguyên nhân chính là rối loạn canxi máu, co thắt mạch máu ngoại vi, bệnh tiểu đường, thiếu Vitamin B1, B12, acid folic… nhưng hay gặp nhất là hội chứng ống cổ tay. Nam hay nữ đều có thể bị bệnh, nhưng phụ nữ thường bị nhiều hơn nam giới.
Triệu chứng bệnh tê tay
Tê tay do hội chứng ống cổ tay thường gặp ở người 35 tuổi trở lên, nhất là ở phụ nữ.
Tê tay sinh lý
– Mạch máu và thần kinh bị chèn ép khiến máu khó lưu thông. Nguyên nhân do đứng ngồi lâu một tư thế hoặc lao động nặng. Bệnh thường thấy ở dân văn phòng do sử dụng máy vi tính, ngồi nhiều, các bà nội trợ, chị em tiểu thương hay phải chặt, thái..
– Bệnh thường hay tái phát khi thời tiết thay đổi, những người có sức đề kháng kém hay bị rối loạn cảm giác, khí huyết ngưng trệ.
Tê tay do bệnh
Hội chứng ống cổ tay còn là biểu hiện của một trong những bệnh sau như:
- Các loại viêm đa dây thần kinh, bệnh viêm đa khớp dạng thấp
- Bệnh tiểu đường, mỡ máu cao, xơ vữa động mạch, béo phì… Bệnh tê tay sẽ càng ngày càng nặng hơn do tiến triển của các bệnh liên quan đến rối loạn chuyển hóa trên.
- Tê tay chân do thiếu dinh dưỡng: B1, B12, axit folic… Những người gầy, yếu, thể lực kém, tuổi già, phụ nữ mang thai, trẻ em suy dinh dưỡng.
Biểu hiện của bệnh tê tay
Biểu hiện đầu tiên của bệnh là tê ở gan bàn tay, cùng với ngón trỏ và ngón giữa. Thường nhất là người bệnh chỉ thấy tê ngón trỏ và ngón giữa. Nhưng cũng có người cảm thấy tê ở tất cả các ngón tay, ở hai ngón vừa kể thì tê nhiều hơn.
Tê tay thường xuất hiện khi cầm tay lái xe máy đi xa, có người đang đi xe máy phải dừng lại buông tay ra vẩy vẩy mấy cái, rồi mới đi tiếp được. Càng ngày quãng đường đi xe máy không bị tê tay càng ngắn lại; cũng có người đang ngủ, nửa đêm bị thức giấc do tê và đau các ngón tay, dậy đi lại và vẩy tay một lúc lại hết tê và ngủ lại được. Bệnh thường khởi đầu ở một tay, thường là ở tay thuận. Ví dụ nếu thuận tay phải, thì khi bị tê tay do hội chứng ống cổ tay, thường bị ở tay phải trước. Về sau có thể tay bên kia cũng tê.
Sau một thời gian không được chữa trị, dần dần có rối loạn vận động, biểu hiện bằng yếu và teo khối cơ ô mô cái là khối cơ vốn phồng lên ở gan tay, chỗ dưới của ngón tay cái (người miền Nam gọi là “trái chanh”). Khi quá gấp hoặc quá ưỡn cổ tay, triệu chứng tê tay có thể tăng lên.
Nguyên nhân bệnh tê tay
Nguyên nhân của bệnh là do dây thần kinh giữa bị chèn ép ở cổ tay. Dây thần kinh giữa là một dây nhận cảm giác ngoài da của ngón trỏ và ngón giữa, và gan bàn tay ở phía dưới hai ngón tay đó. Đồng thời, dây thần kinh giữa còn chỉ huy co cơ của các ngón tay, nhất là tại ô mô cái.
Tại cổ tay, dây thần kinh giữa đi trong một đường ống, gọi là ống cổ tay (carpal tunnel). Ống cổ tay là khoảng không gian giữa các xương của cổ tay ở dưới và ở hai bên, có một tấm gân rộng gọi là cân ngang của cổ tay phủ lên trên như một cái mái. Khoảng không gian trong ống cổ tay khá chật hẹp, khi nó chít hẹp lại, thì dây thần kinh giữa bị chẹt trong đó, gây ra hội chứng ống cổ tay. Khi khám bệnh, bác sĩ thần kinh dùng búa cao su gõ vào cổ tay, người bệnh thấy tê lan xuống các ngón tay, gọi là dấu hiệu Tinnel.
Hội chứng ống cổ tay là loại bệnh gây tê tay hay gặp nhất. Trên thế giới người ta đã đề cập tới từ lâu. Một phương pháp giúp chẩn đoán chính xác hội chứng ống cổ tay là chẩn đoán điện, hay còn gọi là điện cơ.
Hiện nay nhiều bệnh viện trong cả nước đã có máy điện cơ. Nếu bạn gần đây hay bị tê tay, tê tăng lên khi cầm tay lái xe máy, hoặc bị vào lúc nửa đêm đang ngủ, tê nhiều ở ngón trỏ và ngón giữa, thì chúng tôi khuyên bạn hãy đi đo điện cơ, tức là làm chẩn đoán điện. Nếu đã chẩn đoán rõ ràng là hội chứng ống cổ tay, thì việc điều trị trở nên dễ dàng.
Cách điều trị bệnh tê tay
Điều trị nội khoa
Bác sĩ sử dụng thuốc kháng viêm, thuốc bổ dưỡng cho dây thần kinh và thuốc bổ dưỡng cho hệ thống xương sụn. Nếu bệnh nặng hơn, bác sĩ chỉ định tiêm thuốc corticoide vào trong ống cổ tay. Bệnh có thể khỏi trong vòng vài tháng có người khỏi được vài năm. Bệnh càng được điều trị sớm càng dễ chữa.
Điều trị phẫu thuật
Đây là phương pháp triệt để hơn. Bác sĩ rạch một đường nhỏ ở cổ tay để giải phóng dây thần kinh ra khỏi ống cổ tay. Đây là một phẫu thuật thường làm, thường chỉ cần gây tê tại chỗ. Bệnh nhân thậm chí không cần nằm viện. Đa số sau mổ khỏi vĩnh viễn.
PGS.TS.BS Nguyễn Hữu Công
