Lọc rửa tinh trùng là phương pháp chọn lọc tinh trùng có khả năng di động tốt, tách chúng ra khỏi lớp tinh dịch, loại bỏ các tinh trùng chết để sử dụng trong các kĩ thuật điều trị vô sinh như bơm tinh trùng vào buồng tử cung.
Mục lục
Vì sao phải lọc rửa tinh trùng?
Trong sinh lý thụ tinh bình thường, sau khi giao hợp, tinh dịch được phóng vào âm đạo. Những tinh trùng di động tốt, có thể thụ tinh với trứng sẽ tự bơi qua lớp chất nhầy cổ tử cung để đi lên đường sinh dục phụ nữ. Kết quả của hiện tượng này là tinh trùng với khả năng di động tốt sẽ tự tách khỏi tinh dịch để tiếp tục đường đi vào tử cung và đi đến vòi trứng để thụ tinh với trứng.
Tinh dịch có chức năng trung hòa và bảo vệ tinh trùng khỏi môi trường acid của âm đạo, một phần ổn định và nuôi dưỡng tinh trùng. Tuy nhiên tinh dịch có nhiều ảnh hưởng xấu lên tinh trùng sau khi phóng thích vào âm đạo phụ nữ:
- Tinh dịch chứa những chất ngăn chặn quá trình hoạt hóa đầu tinh trùng, ngăn cản phản ứng cực đầu tinh trùng.
- Tinh dịch chứa nhiều vi trùng thường trú hoặc vi trùng gây bệnh trên đường sinh dục nam.
- Prostaglandin có trong tinh dịch có thể gây co thắt tử cung khi bơm vào buồng tử cung. Ngoài ra trong tinh dịch còn có các tế bào chết, độc tố, có thể ảnh hưởng đến chất lượng tinh trùng và sinh lí thụ tinh bình thường. Bơm tinh dịch trực tiếp vào buồng tử cung có thể gây dị ứng hay sốc phản vệ.
Do đó cần phải thực hiện các phương pháp tách tinh trùng ra khỏi tinh dịch càng sớm càng tốt.
Các bước chuẩn bị thực hiện bơm tinh trùng vào buồng tử cung
Bước 1: Lấy mẫu tinh dịch
- Người chồng kiêng quan hệ tình dục trong thời gian từ 02 đến 07 ngày;
- Cần chuẩn bị trước các dụng cụ dùng để xử lý mẫu tinh trùng, mỗi người một bộ dụng cụ riêng có ghi chính xác tên vợ và chồng hoặc đánh mã số;
- Lấy tinh dịch bằng phương pháp thủ dâm, rửa tay và bộ phận sinh dục sạch trước khi lấy mẫu.
Bước 2: Lọc rửa tinh trùng
- Để tinh dịch ly giải hoàn toàn trong tủ ấm 37oC hoặc nhiệt độ phòng, trung bình 30 phút;
- Đánh giá các chỉ số tinh dịch đồ: thể tích, thời gian ly giải, pH, đếm mật độ tinh trùng;
- Lựa chọn phương pháp lọc rửa (thang nồng độ hoặc bơi lên);
- Lấy phần lọc rửa khoảng 0,3-0,5 ml để bơm tinh trùng vào buồng tử cung;
- Đánh giá lại mật độ, di động mẫu tinh trùng sau lọc rửa.
Các phương pháp lọc rửa tinh trùng
Có nhiều phương pháp để lọc rửa tinh trùng, nhưng hai phương pháp sử dụng phổ biến nhất hiện nay là phương pháp swim-up và phương pháp thang nồng độ (gradient).
Phương pháp swim-up
Với phương pháp đặt môi trường bên trên tinh dịch, sau một thời gian tinh trùng có khả năng thoát khỏi lớp tinh dịch phía dưới để bơi lên bề mặt thoáng của môi trường, sẽ được thu nhận và sử dụng trong điều trị vô sinh.
Đặc điểm của phương pháp này là:
- Phương pháp đơn giản, dễ thực hiện.
- Tinh trùng di động có khả năng di động tốt, từ đó tăng tỉ lệ thụ thai.
- Không phải tất cả tinh trùng đều bơi lên trên, vì vậy phương pháp chỉ áp dụng với mẫu tinh trùng ban đầu có chất lượng tương đối tốt, nếu không số lượng còn lại sẽ rất ít.
- Một số tạp chất có thể khuếch tán vào môi trường hay do tinh trùng mang theo trong quá trình bơi lên
Phương pháp thang nồng độ (gradient)
Phương pháp thang nồng độ (gradient) là một phương pháp dùng để tách tinh trùng có khả năng di động ra khỏi tinh dịch và cặn tế bào dựa trên khả năng lọc qua các thang nồng độ khác nhau. Tinh trùng di động tốt tập trung tại đáy của ống nghiệm, sẽ được cô đặc lại trong một thể tích nhỏ để sử dụng cho những quy trình điều trị tiếp theo
Đặc điểm của phương pháp này là:
- Đơn giản, dễ thực hiện.
- Phương pháp thang nồng độ thường cho mẫu sau lọc rửa sạch với tổng số tinh trùng di động cao.
- Có thể áp dụng cho nhiều mẫu tinh trùng (mẫu tinh trùng yếu và dị dạng nhiều thường ưu tiên sử dụng phương pháp này).
- Loại bỏ được bạch cầu, các chất gây oxi hóa, chất độc và vi khuẩn.
- Tinh trùng thu được bằng phương pháp này có tỉ lệ bình thường về hình thái học cao.
Benh.vn
