Bản đồ gen người hoàn chỉnh đã được các chuyên gia công bố cách đây 1 thập niên, nhưng số lượng chính xác để tạo nên bộ gen của người đến nay vẫn là một bí mật đối với giới khoa học. Sự ra đời của nông nghiệp ở châu Âu khoảng 8.500 năm trước đã thay đổi toàn bộ cấu trúc ADN của người dân nơi đây.
Mục lục
Biến đổi gen có liên quan đến sự phát triển nông nghiệp
Một nhóm các nhà khoa học đã tuyên bố có thể tìm ra cách thức nghiên cứu việc lựa chọn và biến đổi gen của tự nhiên thông qua việc phân tích các ADN của người cổ đại. Họ nhận thấy rằng có một sự kiện đã gây ra sự biến đổi di truyền rất lớn ở nhiều ngàn năm trước. Đó là sự phát triển của nông nghiệp và mở rộng diện tích canh tác của các nông dân ở châu Âu.
Khi sử dụng các kỹ thuật mới hiệu quả hơn nhằm chiết tách ADN, các nhà khoa học đã tạo ra một bộ mẫu gen lớn nhất từ trước tới nay từ hài cốt hóa thạch của người cổ đại. Từ đó, nhóm nghiên cứu có thể xác định được những mẫu gen cụ thể đã thay đổi trong hoặc sau quá trình chuyển đổi từ săn bắn và hái lượm sang canh tác nông nghiệp của con người.
Các biến thể chủ yếu
Các nhà khoa học nhận thấy có nhiều biến thể xảy ra trên các gen có liên quan đến chiều cao, khả năng tiêu hóa đường lactose ở người trưởng thành, sự chuyển hóa acid béo, vitamin D, sắc tố da có màu sáng và màu mắt xanh. Trong đó có hai biến thể làm xuất hiện nguy cơ mắc bệnh táo bón nhưng chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc khiến cho con người thích nghi với một chế độ ăn uống mang tính nông nghiệp nhiều hơn.
Các nghiên cứu cũng cho thấy những người nông dân đầu tiên của châu Âu xuất hiện ở vùng Anatolia cổ đại, bây giờ là chính là Thổ Nhĩ Kỳ. Quá trình nông nghiệp hóa đã khiến cho dân cư pha trộn và tiến hành di cư với quy mô lớn. Từ quan điểm khảo cổ học, cuộc cách mạng đồ đá mới có lẽ là sự chuyển đổi quan trọng nhất trong thời kỳ tiền sử của con người. Chúng ta đã có bằng chứng cho thấy người dân đã thực sự đi từ Anatolia vào châu Âu và đưa nông nghiệp đến với cư dân nơi đây. Đây là một bí ẩn kéo dài hơn 40 năm trong giới khoa học nhưng hiện nay nhờ vào cuộc nghiên cứu này đã có được lời giải đáp.
Một số biến thể khác nằm trên gen quy định hệ miễn dịch. Điều này đóng một vai trò hết sức quan trọng vì thời kỳ đồ đá mới là khoảng thời gian gia tăng nhanh mật độ dân số, dân cư sống gần nhau hơn và bắt đầu thuần hóa động vật.
Các ADN sử dụng trong nghiên cứu đến từ hài cốt của những người tiền sử đã sống trong giai đoạn từ 3.000 đến 800 năm trước. ADN 500 năm trước tại những vùng khác nhau mà hiện nay là châu Âu, Siberia và Thổ Nhĩ Kỳ. Đây cũng chính là khoảng thời gian các biến đổi di truyền diễn ra trước, trong và sau cuộc cách mạng nông nghiệp ở châu Âu.
Một số biến thể yếu kém hơn
Bên cạnh những đặc tính thích nghi có liên quan đến chế độ ăn uống, màu da, khả năng miễn dịch và chiều cao, áp lực chọn lọc di truyền có thể làm xuất hiện những biến thể khác nhưng có tính chất kém rõ rệt hơn. Kết quả nghiên cứu cũng góp phần giải thích lý do vì sao những người từ miền nam châu Âu có xu hướng lùn hơn so với những người sống ở Bắc Âu.
Sự khác biệt về chiều cao này phát sinh từ những người dân Bắc Âu có tổ tiên sống trên thảo nguyên Âu-Á, có chiều cao khá vượt trội. Trong khi người dân ở phía nam có tổ tiên là nhóm người tiền sử Chalcolithic sống ở bán đảo Iberian có chiều cao thấp hơn. Một số bằng chứng khác cũng chứng minh rằng chọn lọc di truyền đã xảy ra cùng với những thay đổi trong lối sống và mật độ dân cư. Và quá trình chọn lọc này vẫn tiếp tục diễn ra sau khi cư dân chuyển đổi sang nông nghiệp.
Lời kết
Hiện nay, các nhà khoa học chỉ có thể kết luận rằng bộ gen hiện đại của chúng ta thể hiện kết quả biến đổi của quá khứ nhưng không thể kết nối với các sự kiện cụ thể. Họ đang cố gắng tìm hiểu quá trình thay đổi về mặt di truyền của con người để thích ứng với những điều kiện biến đổi xảy ra hàng ngàn năm trước bằng phương pháp nghiên cứu sự đa dạng ADN trong cấu trúc dân số hiện nay
Benh.vn
