Detox là một phương pháp giảm cân, làm đẹp đang được các chị em rất ủng hộ và áp dụng hiện nay. Vậy detox có thực sự hiệu quả như thế hay không ? Mời bạn đọc cùng Benh.vn tìm hiểu.
Mục lục
Detox là gì
Theo ThS.BS Nguyễn Trung Cấp (BV Nhiệt đới Trung ương), bản chất detox là chế độ nhịn ăn và chỉ dùng một số loại nước hoa quả, thường được áp dụng nhất là chế độ nhịn ăn và uống nước pha muối với 8-12 quả chanh mỗi ngày và với ớt bột hay hạt tiêu.
Mặc dù được gọi là chế độ thanh lọc cơ thể, nhưng các nhà khoa học không tìm thấy chất độc cụ thể nào được thanh lọc mà lại thấy nhiều chất chuyển hóa độc được sản sinh trong chế độ ăn kiêng này. Do nhịn ăn hoàn toàn cơ thể bị thiếu năng lượng nên giảm chuyển hóa vì thế từ ngày thứ 3 trở đi người ăn kiêng sẽ không còn thấy đói. Tuy vậy cơ thể phải tiêu hủy các mô dự trữ như mô mỡ, mô cơ và phải sử dụng các sản phẩm chuyển hóa độc hơn như ketonic để sinh năng lượng.
“Não thiếu năng lượng, giảm chuyển hóa nên người ta thấy suy nghĩ chậm lại, người ăn kiêng tự cảm thấy thanh thản. Và theo phản ứng bản năng sinh tồn của cơ thể phải tìm kiếm nguồn thức ăn khi thiếu năng lượng nên một số giác quan bị huy động tối đa: mắt tinh hơn, tai thính hơn… vì thế nhiều người lầm tưởng cơ thể được thanh lọc khỏe khoắn hơn.
Detox sai cách gây nguy hiểm như thế nào
Quá trình nhịn ăn nếu kéo quá dài, cơ thể khi hết nguồn dự trữ phải tiêu hủy các mô quan trọng để sinh năng lượng như mô cơ, thậm chí cả cơ tim và não thì người ta có thể tử vong. Ngoài ra chế độ này có thể gây thiếu hụt vitamin, rối loạn nước điện giải trầm trọng hoặc gây suy giảm chức năng nhiều cơ quan”- ThS. Cấp phân tích.
Quá trình nhịn ăn nếu kéo quá dài, cơ thể khi hết nguồn dự trữ phải tiêu hủy các mô quan trọng để sinh năng lượng như mô cơ, thậm chí cả cơ tim và não thì người ta có thể tử vong.
Cũng theo ThS. Cấp, thông thường trong điều kiện nghỉ ngơi, cơ thể con người vẫn cần khoảng 30 kcal/kg/24h. Trong đó não tiêu thụ khoảng 18% tổng nhu cầu năng lượng của cơ thể. Nhịn ăn kéo dài rất nguy hiểm, dù tử vong do thiếu năng lượng xảy ra chậm hơn so với tử vong do thiếu nước và điện giải. Tuy nhiên trong một số tình huống có thể tử vong rất sớm nếu tốc độ chuyển hóa của gan thấp, tốc độ tạo glucose không theo kịp với tốc độ sử dụng của của cơ thể, gây cơn hạ đường huyết cấp dẫn đến tử vong. Tình trạng này có thể đồng thời với tình trạng tăng ceton máu do hậu quả của sự giáng hóa lipid. Tử vong sớm còn có thể xảy ra do rối loạn điện giải nếu chế độ ăn kiêng bao hàm cả không bổ sung điện giải.
Ngoài vấn đề tử vong do kiệt năng lượng, tình trạng nhịn đói kéo dài dẫn đến thiểu sản niêm mạc ruột và ngừng tiết enzyme trypsin tại tụy và ruột non. Khi người bệnh được cho ăn lại thì không tiêu hóa được protein làm tăng sinh vi khuẩn C.welchi type C tại ruột, các độc tố do khuẩn này tiết ra này không bị trypsin phân hủy sẽ gây viêm ruột hoại tử.
Detox dựa trên cơ sở khoa học
Một bác sĩ tim mạch cũng cho rằng, detox cơ thể hiện mới chỉ rộ lên là trào lưu, chưa có cơ sở khoa học để tin được. Tuy nhiên với những thông tin lan truyền trên mạng xã hội như hiện nay, tự thanh lọc cơ thể đang trở thành một trào lưu ngày càng thu hút nhiều áp dụng và nảy sinh thêm nhiều cách detox khác nhau, hỗn loạn như mớ bòng bong. Tác dụng của detox thì chưa thấy đâu nhưng hậu quả thì đã nhãn tiền. Còn nhớ trên thực tế cách đây không lâu, dư luận cũng hết sức bàng hoàng về trường hợp một thanh niên đã tử vong do có liên quan đến phương pháp detox. BN là nữ ở Hà Nội, nặng gần 90kg, do tự ti về cân nặng nên đã học detox giảm béo trên mạng, nhịn ăn khoảng 10 ngày và chỉ uống nước cầm hơi. Khi BN đưa đến viện thì đã ngừng tim, sau đó tử vong.
Thanh lọc cơ thể, cách nào
Theo ThS.BS Lê Thị Hải, Nguyên Giám đốc Trung tâm Khám và Tư vấn Dinh dưỡng, Viện Dinh dưỡng quốc gia, cách tốt nhất để có sức khỏe tốt, giảm thiểu bệnh tật là giữ cho cơ thể cân bằng với chế độ dinh dưỡng hợp lý. Một “thực đơn thông minh” với rau xanh là chủ đạo và bổ sung vừa đủ các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể, duy trì chế độ sống lành mạnh, đảm bảo giấc ngủ sâu kết hợp vận động thể dục hàng ngày, giữ tinh thần thoải mái, sống lạc quan… là những cách thức tự nhiên, đơn giản nhất và hiệu quả nhất để chống lại bệnh tật.
Hãy lắng nghe cơ thể và tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ phương pháp thanh lọc nào.
Các bác sĩ cũng khuyến cáo người dân cần tránh xa những thức ăn, đồ uống có hại cho cơ thể như rượu, cà phê, thuốc lá, đường tinh chế và chất béo bão hòa, chất béo trans (có trong đồ ăn chiên rán để lâu ngày, thức ăn nhanh) cũng sẽ giúp cơ thể được khoẻ mạnh hơn. Có thể áp dụng những phương pháp thanh lọc cơ thể bằng cách:
- Uống ít nhất 2 lít nước sạch mỗi ngày. Đây là cách bổ sung nước tốt nhất cho cơ thể và dễ thực hiện nhất. Nếu muốn thay đổi hương vị thì có thể cho vài giọt chanh và mật ong vào.
- Nên ăn các thực phẩm nhiều chất xơ (như: gạo lức, rau củ và các loại trái cây tươi như: củ cải đường, củ cải trắng, atisô, cải bắp, súp lơ xanh, tảo Spirulina, rong biển là loại thực phẩm giải độc tuyệt vời).
- Tăng cường ăn các thực phẩm giàu vitamin C giúp cơ thể sản xuất glutathione – một hợp chất giúp gan tăng khả năng thải độc.
- Hít thở sâu để oxy lưu thông hoàn toàn trong cơ thể.
- Tập thể dục, yoga, khí công và thiền là những cách đơn giản và hiệu quả giúp giảm bớt căng thẳng. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ phương pháp thanh lọc nào và điều quan trọng là bạn nên lắng nghe cơ thể mình và cần hỏi ý kiến bác sĩ cho tình trạng sức khoẻ cụ thể.
Lời kết
Lịch sử đã ghi nhận rất nhiều nạn nhân sống sót qua trận đói kéo dài nhưng ngay sau khi được ăn lại bữa đầu tiên thì chướng bụng, đi ngoài ra máu rồi tử vong nhanh chóng (hội chứng Pigbel). Theo nghiên cứu của Hiệp hội Bác sĩ Tâm thần Hoa kỳ, hơn 2/3 số người thực hiện giảm cân bằng phương pháp detox đều tăng cân trở lại như cũ hoặc tăng hơn trong vòng 2 tháng.
Tại Mỹ đã thống kê được hơn 60 trường hợp tử vong khi thực hiện giảm cân bằng chế độ thanh lọc cơ thể. Nhiều nước khác cũng đã ghi nhận những ca tử vong khi dùng biện pháp này. Tuy gây chết người nhưng đa số những trường hợp này tự mình thực hiện giảm cân nên hầu hết pháp luật không không xử lý được. Chỉ có duy nhất năm 2008 ở Anh, tòa án đã buộc một “chuyên gia dinh dưỡng” đền 800 ngàn bảng Anh vì đã chỉ định chế độ Detox gây tổn thương não vĩnh viễn cho bà Dawn Page, 52 tuổi.
ThS.BS Nguyễn Trung Cấp
