Nhiều sự kiện không tốt xảy ra trong tuổi thơ của trẻ có thể sẽ ám ảnh đến tuổi trưởng thành. Nếu trẻ có khả năng nhớ sâu sắc về một tuổi thơ không dễ chịu, bộ não sẽ phản ứng và ghi lại điều đó. Vì vậy khi trưởng thành, chúng sẽ nhạy cảm hơn với căng thẳng (stress).
Mục lục
Trải nghiệm căng thẳng ở trẻ
Khi trải nghiệm căng thẳng, não bộ trẻ sẽ được lập trình để phản ứng mạnh mẽ hơn nhằm đối phó với sự căng thẳng này và điều này sẽ làm cho trẻ có xu hướng trải nghiệm những căng thẳng lớn hơn về sau này so với những người chưa từng trải qua sự căng thẳng khi còn nhỏ.
Tuy nhiên, những loại căng thẳng nào có thể khiến trẻ sẽ nhạy cảm hơn khi gặp phải ở tuổi trưởng thành? Nghiên cứu do Trung tâm stress Yale cho thấy điều khiến trẻ em có khả năng trải nghiệm stress nhất là đau đớn, bệnh tật, hoặc chấn thương mà trẻ từng trải qua. Mức độ căng thẳng của trẻ có thể tăng lên nghiêm trọng khi trẻ trải qua một loạt các xung đột gia đình như ly hôn, trải qua và chứng kiến bạo lực, khủng hoảng tài chính, cái chết của người thân, hoặc cha mẹ phải đối mặt với những vấn đề sức khỏe, nghiện ngập, hoặc rối loạn tâm thần.
Lo âu là một phản ứng bình thường của trẻ em đối với sự căng thẳng, nhưng một số trẻ em đã có mức độ lo lắng quá mức khi phải đối mặt với căng thẳng. Ước tính có khoảng 1 trong 8 người trải qua rối loạn lo âu quá mức. Theo Hiệp hội rối loạn lo âu của Mỹ, trẻ em như vậy được xem là có hoặc đã có giai đoạn căng thẳng sau chấn thương tinh thần. Nhiều trẻ em trải qua sự căng thẳng trước khi họ có khả năng sẵn sàng về thể chất và tâm lý để đối phó với những căng thẳng đó. Điều này sẽ làm cho họ nhạy cảm hơn khi bước vào tuổi trưởng thành.
Khi ở tuổi niên thiếu, những trẻ này sẽ có xu hướng cô lập bản thân, ăn quá nhiều, khó ngủ, thậm chí liên quan đến việc dùng ma túy. Để tránh điều này, trẻ cần sự giúp đỡ từ cha mẹ, giáo viên, hoặc các thành viên khác trong gia đình để giảm áp lực cuộc sống. “Nếu được sự hỗ trợ tinh thần, trẻ sẽ chuyển sang một loạt các kỹ năng thích nghi, sau đó chúng sẽ có nhiều khả năng tự bảo vệ và chống lại stress,” tiến sĩ Rajita Sinha, Giám đốc Trung tâm Stress Yale nói.
Đây là một số cách bạn có thể làm để bảo vệ trẻ khỏi sự căng thẳng kéo dài gây nguy hiểm khi trẻ đã trưởng thành.
1. Hỗ trợ về mặt xã hội
Sinha cho rằng, tương tác với người khác và tăng cường sự hỗ trợ của gia đình đối với trẻ bị căng thẳng, là cách chủ yếu mà cha mẹ nên làm để bảo vệ trẻ em khỏi nguy cơ xấu sau này.
2. Giáo dục và thách thức về trí tuệ
Trẻ em có nhiều khả năng học hỏi để vượt qua khó khăn khi chúng được thử thách trong một môi trường “an toàn” như trường học. Khuyến khích trẻ suy nghĩ sáng tạo để hỗ trợ phát triển của trẻ trong thời gian dài.
3. Nâng cao tinh thần lạc quan và chiến thuật kiểm soát cảm xúc của trẻ
Phụ huynh và gia đình nên tích cực quan tâm hơn cuộc sống của trẻ, giúp chúng thoát khỏi các trải nghiệm căng thẳng. Một nghiên cứu tại Đại học Wisconsin – Madison cho thấy giọng nói của người mẹ có thể sản xuất ra một phản ứng sinh hóa quan trọng và có thể làm giảm căng thẳng ở trẻ em. Ngủ đủ giấc thường xuyên cũng có thể giúp trẻ đối phó với căng thẳng hiệu quả hơn.
