Hiện nay có rất nhiều gia đình sử dụng bình thuốc xịt diệt côn trùng như muỗi, gián, kiến… Tuy nhiên, thực tế có rất ít người chú ý đến các hoạt chất của các thuốc này là gì, những nguy cơ có thể gặp khi sử dụng, những ảnh hưởng lên sức khỏe con người, vật nuôi và môi trường sống.
Mục lục
Thị trường thuốc diệt côn trùng rất đa dạng
Nhiều thuốc được cấp phép lưu hành
Trên thị trường có nhiều loại thuốc của nhiều hãng khác nhau như Raid Maxx, Mortein, Mosfly, Falcon…, nhưng đều có thành phần hoạt chất tương tự nhau, thường là Tetramethrin, Cypermethrin, Iminoprothrin, Prallethrin, Permethrin (những chất hóa học tổng hợp thuộc nhóm Pyrethroids) hay Propoxur (nhóm Carbamate). Propoxur là một chất ức chế không hồi phục men Cholinestarase ở động vật (kể cả người). Khi Cholinesterase bị ức chế, hệ thần kinh tự chủ sẽ hoạt động quá mức và không kiểm soát dẫn đến tử vong.
Các thuốc này đều đã đăng ký và được cấp phép lưu hành của Cơ quan Bảo vệ môi trường Mỹ (US Environment Protection Agency, US EPA). Trước đó, các chất này được dùng thử nghiệm trên động vật với liều đủ lớn gây ngộ độc để nghiên cứu ảnh hưởng trên sức khỏe. Từ đó, các nhà khoa học phỏng đoán được tác dụng của thuốc lên người như thế nào. Tác hại gây ngộ độc là hầu như không có nếu thuốc được dùng cẩn thận và hợp lý.
Thuốc kém chất lượng gây hậu quả nghiêm trọng
Tuy nhiên hiện nay trên thị trường có bán rất nhiều sản phẩm diệt côn trùng đặc biệt là thuốc diệt muỗi có xuất xứ không rõ ràng. Trên các bình xịt của Trung Quốc hầu như không có dòng chỉ dẫn nào bằng tiếng Việt cho biết cần phải phun như thế nào, nồng độ ra sao nhưng được cái tác dụng nhanh, tiêu diệt sạch. Một người bán hàng cho biết, do giá rẻ nên loại của Trung Quốc bán rất chạy. “Người ta mua để xịt ngoài vườn còn trong nhà thì xịt loại đắt hơn cho đỡ độc.
Người dân cũng không ý thức rằng thuốc diệt côn trùng trôi nổi, kém chất lượng có thể gây ô nhiễm nguồn nước và làm chết các động vật thủy sinh và có khả năng gây ngộ độc cấp tính ở người nếu nạn nhân tiếp xúc với một lượng thuốc đáng kể trong thời gian ngắn.
Đặc biệt mới đây Viện nghiên cứu sức khỏe trẻ em Telethon (Úc) đã thực hiện trên 303 ca bệnh và 941 gia đình ở Úc cho biết cha mẹ phơi nhiễm thuốc tiêu diệt côn trùng trong nhà trước và trong thời kỳ mang thai đối mặt với rủi ro trẻ sinh ra mắc bệnh ung thư não cao hơn – Giáo sư Elizabeth Milne, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết.
Cần lưu ý gì khi phun thuốc diệt côn trùng ?
Đa số các sản phẩm hiện nay được nhập khẩu và được đánh giá an toàn
Giáo sư Trần Văn Sung cho biết, trước đây các sản phẩm diệt côn trùng thường được sản xuất theo ba nhóm:
– Nhóm có gốc clo hữu cơ (gồm các chất như Aldrin, DDVP, DDT, BHC, Lindane)
– Nhóm có gốc phốt pho hữu cơ (gồm Dichlorvos, Mathathion, Diazinon)
– Nhóm có gốc Pyrethrine.
Thuốc xịt muỗi nhóm 1 và 2 đã bị cấm sử dụng do rất độc. Người dùng có thể bị nhiễm độc nếu không mang khẩu trang, bị dị ứng da, chảy nước mắt, ngứa, hắt hơi, khó thở…
Thuốc diệt muỗi
Hiện hầu hết sản phẩm thuốc diệt côn trùng đều được nhập khẩu. Sản phẩm của các hãng lớn đều thuộc nhóm 3, tức là thành phần hóa học có gốc Pyrethrine. Ưu điểm của nó là an toàn cho người, động vật máu nóng, nồng độ tương đối thấp. Đa phần các sản phẩm này đều được kiểm tra, đánh giá mức độ ảnh hưởng đến người và động vật.
Những lưu ý khi phun thuốc
Khi phun các loại thuốc này, hóa chất sẽ bám lên bề mặt tường, tủ, bàn ghế. Côn trùng đậu vào sẽ bị hoá chất làm tê liệt hệ thần kinh và chết. Tùy vào liều lượng, địa bàn, thời tiết phun mà thuốc diệt muỗi có tác dụng trong 3 – 6 tháng với liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
Các bà mẹ mang thai, người già, trẻ em nên tránh tiếp xúc với các loại thuốc diệt côn trùng
Giáo sư Trần Văn Sung đưa ra chỉ dẫn, người dân chỉ nên phun thuốc theo định kỳ 3 – 6 tháng. Tốt nhất sau khi phun thuốc từ 30 phút đến một tiếng đồng hồ, nên mở cửa cho thoáng khí. Không nên để người già và trẻ nhỏ vào phòng mới xịt thuốc diệt côn trùng để đề phòng những tác động phụ của thuốc.
Theo tiến sĩ Nguyễn Thúy Hoa, trưởng khoa Côn trùng và động vật sinh học, Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương, hiện các loại bình xịt muỗi, côn trùng được bày bán hoạt động theo nguyên lý giàn phun, tạo hạt rất nhỏ. Vì vậy, khi phun thuốc, nên phun theo nguyên lý từ trên cao, lan tỏa ra ngoài để các hạt thuốc phủ đều trên diện tích cần phun. Ngoài ra, người phun phải phun giật lùi, cách khoảng 0,5 – 1 m để tránh các hạt thuốc diệt côn trùng bay vào mắt.
Benh.vn
