Thuốc được ví như “con dao 2 lưỡi” bởi nó có thể giúp chúng ta điều trị bệnh tật, tuy nhiên cũng có thể gây dị ứng, các biến chứng cho cơ thể, thậm chí tử vong. Vì vậy, việc sử dụng thuốc cần thận trọng, theo đúng sự chỉ định của các bác sĩ…
Mục lục
Khi nào thì được gọi là dị ứng thuốc
Dị ứng thuốc được định nghĩa là phản ứng khác thường của cơ thể khi tiếp xúc lần thứ hai hay những lần sau với một loại thuốc mà thành phần của thuốc có tính chất gọi là “gây dị ứng” (dị nguyên).
Các thuốc gây dị ứng
Tất cả các thuốc đều có khả năng gây ra phản ứng có hại. Trong số các loại thuốc gây dị ứng, kháng sinh là nhóm thuốc thuộc tốp đầu chiếm tới hơn 50% sau đó là thuốc điều trị động kinh, thuốc ảnh hưởng đến hệ tim mạch, thuốc đông y…
Các nhóm thuốc kháng sinh, động kinh, tim mạch, đông y…đều có thể gây dị ứng
+ Các thuốc kháng sinh thường gây dị ứng gồm penicillin, ampicillin, streptomicin, sulfonamide…
+ Các thuốc điều trị động kinh, thuốc giảm đau, kháng viêm, giảm sốt, vitamin, các thuốc có nguồn gốc từ chất đạm (protein, peptid) như các hormon…
+ Một số thuốc ảnh hưởng trên hệ tim mạch như thuốc tê novocain, lidocain, vitamin C, vitamin B1 dạng thuốc tiêm, aspirin… có thể gây choáng phản vệ.
+ Đặc biệt hiện tượng phản ứng chéo giữa thuốc gây dị ứng với thuốc khác cùng nhóm. VD: người đã bị dị ứng với kháng sinh amoxicillin thì có thể bị dị ứng với các thuốc khác nằm cùng nhóm beta-lactam (gọi là nhóm penicillin, nhóm cephalosporin). Người đã dị ứng với aspirin cũng có thể bị dị ứng với các thuốc khác nằm trong nhóm thuốc kháng viêm không steroid (NSAID).
+ Ngoài ra, các loại thuốc nhỏ mắt, nhỏ mũi, bôi ngoài da, tẩy – nhuộm lông, tóc… cũng đều có khả năng gây ra các dị ứng tại chỗ và toàn thân như dùng đường uống, đường tiêm chích.
+ Thuốc đông y đứng thứ ba trong số các nhóm thuốc gây dị ứng. Đây thực sự là điều đáng báo động vì người dân vẫn thường quan niệm thuốc đông y lành tính, mát, bổ và hợp với tạng người Việt. Đặc biệt, trong mỗi thang thuốc có hàng chục vị, mà mỗi vị lại có nhiều chất khác nhau đòi hỏi người bốc thuốc phải rất hiểu biết, uyên thâm trong lĩnh vực này. Bên cạnh đó, người sử dụng thuốc đông y cũng có nguy cơ nhiễm độc với các loại hóa chất bảo quản như: lưu huỳnh, phosphor, thuốc chống ẩm, mốc…
Nguyên nhân dẫn đến dị ứng thuốc
Thuốc đã quá hạn sử dụng
Thuốc quá hạn hoặc do quá trình bảo quản không tốt sẽ gây dị ứng cho người uống. Ngoài ra việc tự điều trị và sử dụng thuốc bừa bãi cũng gây dị ứng và những biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân gây dị ứng thuốc do thuốc quá hạn sử dụng, do cơ địa…
Do cơ địa
Tùy theo cơ địa mà người dùng thuốc có thể bị dị ứng với bất cứ thuốc nào, kể cả những thuốc bổ, thuốc nam. Ở những người có cơ địa dị ứng, việc dùng thuốc gặp rất nhiều khó khăn.
Nhiều nghiên cứu cho thấy có mối liên hệ di truyền giữa cha mẹ và con cái. Nếu cha mẹ bị dị ứng thì xác suất sinh con có 50% bị dị ứng và có liên hệ với cùng một nguyên nhân dị ứng. Trường hợp cha mẹ không bị dị ứng thì tỉ lệ con mắc bệnh dị ứng chỉ là 10%. Ngoài ra, ở một số trường hợp là nhân viên y – dược bệnh viện cũng có nguy cơ bị dị ứng thuốc cao gấp 2,5 lần người khác.
Các triệu chứng dị ứng thuốc thường xảy ra ngay sau khi uống một vài giờ, sau một vài ngày, thậm chí hằng tuần với các biểu hiện bị sốt, ngứa, nổi mày đay…
Lời kết
Trong cuộc đời mỗi con người không ai tránh khỏi việc sử dụng thuốc khi đau ốm, trái nắng trở trời… Tuy nhiên, để bảo vệ sức khỏe, tránh các biến chứng do thuốc gây nên chúng ta không được tự ý uống thuốc mà phải theo sự chỉ định của bác sĩ, trước khi uống thuốc cần phải làm thử phản ứng cơ thể với loại thuốc đó như đặt vào lưỡi, hốc mũi (thuốc uống) hoặc thử test trong da đối với các loại thuốc tiêm, bôi thử một lượng nhỏ thuốc vào da vùng sau tai…
Hải Yến
