Nước ối – sự hình thành và phát triển

Những bộ phận phụ của phôi thai là những cấu trúc phát sinh từ trứng thụ tinh nhưng ít hay không góp phần vào sự cấu tạo cá thể. Chúng đảm nhiệm chức năng dinh dưỡng, che chở và bảo vệ phôi thai. Khi trẻ ra đời, chúng sẽ bị thải ra ngoài hoặc đã bị thoái hóa và biến đi.

Những bộ phận phụ của phôi thai người gồm: màng ối, túi noãn hoàng, niệu nang, màng đệm và lá nuôi. Rau cũng là bộ phận phụ của phôi thai, rau được cấu tạo một phần bởi các mô rau thai (màng đệm) và một phần bởi mô của mẹ (nội mạc thân tử cung). Rau nối với thai bởi dây rốn. Khi sinh, rau bong ra và bị thải ra ngoài cùng với dây rốn

Sự phát triển của màng ối và khoang ối

Khoang ối, từ một khoang nhỏ nằm ở mặt lưng phôi (mặt ngoại bì) đến cuối tháng thứ nhất khi phôi đã khép mình trở thành một khoang ngày càng lớn chứa đựng toàn bộ phôi. Trong khoang ối, phôi tắm mình trong nước ối. Còn màng ối được cấu tạo bởi 2 lớp: ngoại bì màng ối được lót ngoài bởi trung bì màng ối, một phần của lá thành trung bì ngoài phôi.

Khi phôi tiếp tục lớn lên, khoang ối ngày càng to ra, nước ối ngày càng được tạo ra nhiều, màng ối ngày càng giãn rộng ra tiến sát tới màng đệm. Phần lá thành trung bì ngoài phôi phủ ngoại bì màng ối tới sát nhập vào màng đệm. Vì vậy, khoang ngoài phôi ngày càng hẹp lại và cuối cùng biến mất.

Sự hình thành nước ối

Khoang ối chứa đầy một chất lỏng gọi là nước ối. Nước ối xuất hiện từ ngày thứ 12 sau thụ tinh. Nước ối là một chất lỏng không màu, bao quanh thai nhi trong tử cung. Nó bảo vệ và giống như một cái đệm dành cho thai nhi chống lại việc nhiễm khuẩn của cả thai nhi và tử cung.

Nước ối cần thiết cho sự sống và sự phát triển của thai nhi, đặc biệt là các bộ phận chức năng như phổi và thận. Nước ối được tạo thành một phần bắt nguồn từ huyết thanh mẹ vì nồng độ các chất hòa tan trong nước ối giống nồng độ các chất ấy trong huyết thanh mẹ và một phần do các tế bào màng ối tạo ra. Khối lượng nước ối tăng dần tới cuối kỳ thai sống trong bụng mẹ, lúc bấy giờ khoang ối chứa khoảng 1 lít nước ối.

Quá trình sản sinh và hấp thu nước ối là một quá trình không đổi, nước ối được sinh ra bao nhiêu lại được hấp thu bấy nhiêu. Ngày nay, người ta biết rằng nước ối được trao đổi với cơ thể mẹ qua hệ tuần hoàn rau, bởi vậy nước ối luôn luôn được đổi mới.

Vai trò của nước ối

Nhờ nước ối chứa bên trong, màng ối và khoang ối đảm nhiệm nhiều vai trò:

– Chức năng cơ học:

• Nước ối nuôi dưỡng phôi thai trong giai đoạn đầu
• Che trở cho phôi thai chống những va chạm, sang chấn, nhiễm trùng phát sinh từ môi trường bên ngoài
• Cho phép thai được cử động tự do.
• Làm cho thai không dính vào màng ối.

– Chức năng chống khô ráo cho thai: phôi thai tắm mình trong nước ối nên không bị khô.

– Chức năng giữ cân bằng lượng nước trong phôi thai: nước ối có quan hệ trực tiếp với sự giữ cân bằng lượng nước trong phôi thai. Khi thai chứa quá nhiều nước, lượng nước thừa được đào thải vào khoang ối, khi phôi thai mất nước nó sẽ hấp thụ nước ối.

Lượng nước ối cần thiết để bảo vệ thai nhi

Vào tuần thứ 10 của thai kì, túi thai chứa khoảng 30ml dịch ối, đến tuần thứ 20 của thai kì tăng lên 500ml và thể tích dịch ối đạt cao nhất vào khoảng tuần 37 thai kì, vào khoảng 750 – 1000ml dịch ối. Sau thời điểm này, dịch ối giảm nhẹ và còn khoảng 800ml ở tuần thứ 40 thai kì.

Trường hợp quá nhiều nước ối, hay ít nước ối có thể do thai phụ hoặc thai nhi mắc các bệnh tiểu đường, sinh đôi, sinh ba, thai nhi dị thường, thủng màng ối… luôn xảy ra hiện tượng tuần hoàn của nước ối. Nước ối luôn được tái tạo. Vào cuối thai kỳ, nước ối đổi mới mỗi 3 giờ. Sự tái tạo này tăng dần khi thai đủ tháng và giảm dần sau đó. Vì vậy, trong thai kì thai phụ cần thường xuyên kiểm tra dịch ối và xin lời khuyên của bác sĩ với những trường hợp bất thường dịch ối.

Benh.vn