Rối loạn sắc giác hay loạn sắc giác, thường gọi là bệnh mù màu. Đây là một bệnh về mắt làm cho người ta có thể nhìn rõ mọi vật nhưng không phân biệt được một số màu sắc. Bệnh không ảnh hưởng đến khả năng sống của người mắc bệnh nên những người bị bệnh vẫn có thể sinh sản bình thường. Vì vậy gen bệnh có khả năng lan rộng trong dân cư.
Mục lục
Thông tin chung về bệnh mù màu
Bệnh mù màu là một dị tật bẩm sinh gây ra bởi biến đổi trên nhiễm sắc thể giới tính.
Thị giác ở mắt bình thường, không bị mù màu
Thị lực có khả năng phân biệt màu do tổng hợp ba cảm giác màu ứng với một bước sóng ánh sáng khác nhau: cam – tím (có bước sóng 450nm), vàng – lục (520nm) và đỏ (630nm).
Ở người, võng mạc có ba loại tế bào nón, mỗi loại mẫn cảm nhất với một bước sóng nhất định là 430nm (ứng với tím), 540nm (ứng với xanh lục) và 575nm (ứng với đỏ). Có lẽ ở các loại đó có các opsin khác nhau cho mỗi loại. Khi hòa trộn các màu cơ bản đó với nhau theo một tỷ lệ nhất định có thể có muôn màu sắc khác nhau.
Mắt người bình thường có khả năng phân biệt nhiều màu sắc khác nhau (ảnh minh họa)
Lịch sử bệnh mù màu
Bệnh mù màu là một tật bẩm sinh. Tuy bệnh đã có từ cổ xưa, nhưng do hạn chế về kiến thức và người bệnh vẫn có khả năng nhìn nhận sự vật bình thường (chỉ không phân biệt được một số màu) nên không một bệnh nhân nào biết khuyết tật của mình. Người ta cho rằng người đầu tiên phát hiện ra bệnh mù màu là John Dalton (1766-1844), nhà vật lý học nổi tiếng sống ở cuối thế kỷ 18 đầu thế kỷ 19, người đặt nền móng cho lý thuyết nguyên tử.
Nhân ngày lễ Noel, John Dalton mua biếu mẹ một đôi tất màu gụ. Không ngờ bà mẹ xem xong rồi cười, bà hỏi Dalton: “Tuổi tác như mẹ làm sao có thể đi tất màu đỏ được?”. Thì ra Dalton tưởng rằng tất có màu gụ, nhưng thực ra là màu đỏ. John Dalton đi hỏi nhiều người, họ đều xác nhận đó là màu đỏ, cuối cùng phát hiện ra chính ông là người mù màu đỏ và màu xanh. Cho đến nay vẫn có nhiều người gọi bệnh mù màu là bệnh Dalton.
Người phương Đông ít bị mù màu hơn người phương tây. Theo thống kê, chỉ có 4-5% đàn ông phương đông bị mù màu, còn người phương tây lên tới 8-9%.
Triệu chứng và đối tượng mù màu
Bệnh mù màu xảy ra ở ca nam và nữ, tuy nhiên nam thường mắc bệnh cao hơn nữa do vấn đề rối loạn sắc giác phổ biến trên nhiễm sắc thể giới tính nam hơn.
Triệu chứng mù màu
Bệnh mù màu có tình trạng rối loạn sắc giác. Tình trạng này có thể chia làm hai mức độ:
- Khuyết sắc (không phân biệt được giữa màu lục và màu đỏ và loại không phân biệt được giữa màu xanh da trời và màu vàng.)
- Mù màu (hoàn toàn không phân biệt được giữa các màu)
Đối tượng mắc bệnh mù màu
- Nam giới (tỷ lệ mắc bệnh cao hơn)
- Nữ giới (tỷ lệ mắc bệnh thấp hơn)
Theo điều tra của bệnh viện mắt TW thì bệnh mù màu gặp ở 3-5% nữ giới, 8-10% nam giới trong số những người đến khám mắt.
Nguyên nhân gây bệnh mù màu
Mặc dù nguyên nhân chính gây bệnh mù màu là do di truyền, có một số nguyên nhân khác cũng có thể gây bệnh mù màu như sau.
Rối loạn di truyền gây bệnh mù màu
Bệnh mù màu là một bệnh di truyền có liên quan đến cặp nhiễm sắc thể giới tính. Cặp này ở nữ là XX, ở nam là XY. Bệnh phát sinh do đột biến hoặc thiếu một gen trên nhiễm sắc thể X, làm rối loạn tế bào cảm thụ ánh sáng ở mắt cần để phân biệt màu sắc. Gen này là “gen lặn”. Người con trai nào nhận được ở mẹ loại gen này thì không thể phân biệt được màu sắc, vì nhiễm sắc thể Y không có gen màu sắc trội để lấn át gen mù màu.
Bệnh mù màu do gen di truyền (Ảnh minh họa)
Phụ nữ chỉ mắc bệnh này nếu có 2 gen mù màu: một của mẹ và một của bố mắc bệnh. Nếu người phụ nữ chỉ có một gen bệnh thì chưa việc gì. Vì gen màu sắc ở nhiễm sắc thể còn lại đủ át gen bệnh. Điều đó giải đáp vì sao các thống kê đều cho hay nam giới mắc chứng mù màu có tỷ lệ cao hơn nhiều so với nữ.
Bệnh mù màu do mắc bệnh
Một số điều kiện có thể gây thâm hụt màu như bệnh: tiểu đường, bệnh tăng nhãn áp, thoái hóa điểm vàng, bệnh Alzheimer, bệnh Parkinson, nghiện rượu mãn tính, bệnh bạch cầu và thiếu máu hồng cầu hình liềm.
Mắt có thể nhận được tốt hơn nếu các bệnh tiềm ẩn được điều trị.
Mắc mù màu do dùng 1 số thuốc
Một số thuốc có thể làm thay đổi nhìn màu sắc. Chẳng hạn như một số loại thuốc dùng để điều trị bệnh tim, cao huyết áp, nhiễm trùng, rối loạn thần kinh và các vấn đề tâm lý.
Lão hóa có thể gây mù màu
Khả năng nhìn thấy màu sắc xấu đi từ từ như là một phần của sự lão hóa.
Hóa chất gây mù màu
Tiếp xúc với một số hóa chất mạnh tại nơi làm việc, chẳng hạn như disulfua cacbon, phân bón và styrene có thể gây mất màu sắc thị giác. Nếu làm việc xung quanh các hóa chất này, tầm nhìn màu sắc được đánh giá bởi vì sự mất mát của một số tầm nhìn màu sắc là có thể.
Điều trị bệnh mù màu và các lưu ý khi bị bệnh mù màu
Khi bị bệnh mù màu, người bệnh tuyệt đối không được làm một số công việc đặc thù, cần lưu ý điều trị bệnh và phòng bệnh thích hợp.
Những công việc mà người bệnh mù màu không được đảm nhiệm
- Lái xe.
- Họa sỹ, thiết kế.
- Kiểm soát giao thông….
Phòng bệnh mù màu
- Nên bảo vệ mắt khi phải tiếp xúc với hóa chất.
- Chẩn đoán bệnh trước sinh.
Điều trị bệnh mù màu
Sử dụng kính loạn sắc điều trị bệnh mù màu (Ảnh minh họa)
- Có thể dùng kính loạn sắc trong một số trường hợp.
- Tuy nhiên, đa số các trường hợp không có cách nào chữa trị triệt để. Vì đây là một bệnh di truyền liên quan đến gene.
Lời kết về bệnh mù màu
Hiện nay y học chưa có cách nào chữa được bệnh mù màu. Tuy nhiên có thể chẩn đoán được bệnh trước sinh. Trong tương lai, hy vọng khoa học có thể tìm ra một loại thiết bị quang học đặc biệt dùng đeo như một loại kính mắt có khả năng giúp cho người mù màu có thể phân biệt được màu sắc, cải thiện chất lượng cuộc sống.
