Trong nhiều năm, chúng ta đã nghĩ vi khuẩn là những sinh vật cần tránh xa. Nhưng thực ra cơ thể con người cũng đang chứa cả nghìn tỷ con vi khuẩn. Và chúng vẫn đang cộng sinh với loài người, giúp tiêu hóa thức ăn, thậm chí điều hòa cả sự khỏe mạnh của cơ thể chúng ta.
Mục lục
Các nghiên cứu đã chỉ ra hệ vi khuẩn đường ruột có mối quan hệ chặt chẽ với những nguy cơ bệnh lý như tiểu đường, béo phì, trầm cảm và ung thư đại tràng.
Vậy vi khuẩn đường ruột là gì?
Sống bên trong ruột của bạn là 300 đến 500 loại vi khuẩn với gần 2 triệu gen khác nhau. Cùng với những vi sinh vật khác như vi rút và nấm, chúng tạo thành một hệ vi sinh vật đường ruột.
Giống như dấu vân tay, hệ vi sinh vật đường ruột của mỗi người là duy nhất: Sự kết hợp các vi khuẩn trong cơ thể bạn sẽ khác với những người khác. Nó được tạo một phần bởi hệ vi sinh vật đường ruột của mẹ bạn – môi trường mà bạn tiếp xúc lúc sinh ra – và một phần từ lối sống, chế độ dinh dưỡng sau này.
Vi khuẩn sống ở hầu hết mọi nơi trên cơ thể người, nhưng những vi khuẩn sống trong ruột có lẽ sẽ ảnh hưởng nhiều nhất tới sự khỏe mạnh của bạn. Chúng điều phối toàn bộ hệ tiêu hóa của bạn. Phần lớn chúng sống trong ruột và đại tràng. Chúng ảnh hưởng tới mọi thứ của cơ thể từ quá trình chuyển hóa, đến tâm trạng, và cả hệ miễn dịch của bạn nữa.
Vi khuẩn đường ruột và bệnh tật
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng hệ vi khuẩn đường ruột ở người khỏe mạnh có sự khác biệt so với những người bị mắc một số bệnh. Những người ốm có thể có quá ít hoặc quá nhiều một số chủng vi khuẩn. Hoặc họ có thể thiếu nhiều chủng vi khuẩn. Như vậy có thể suy đoán một số chủng sẽ giúp bảo vệ cơ thể khỏi bệnh tật, trong khi một số khác có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh cho con người.
Các nhà khoa học đã và đang tìm những mối liên quan giữa những căn bệnh dưới đây và vi khuẩn trong đường ruột của bạn:
Béo phì, tiểu đường type 2 và bệnh tim
Vi khuẩn đường ruột ảnh hưởng đến quá trình chuyển hóa của bạn. Các vi khuẩn trong ruột sẽ quyết định lượng calo và những loại dinh dưỡng nào bạn hấp thụ từ thực phẩm. Quá nhiều vi khuẩn trong ruột có thể khiến bạn chuyển hóa cơ thành chất béo. Điều này có thể gây ra tích tụ nhiều mỡ trong gan, dẫn tới “hội chứng chuyển hóa” – một trạng thái thường dẫn tới tiểu đường type 2, bệnh tim và béo phì.
Viêm ruột, bao gồm bệnh Crohn và viêm đại tràng
Những người mắc các bệnh này có thể có ít vi khuẩn chống viêm đường ruột hơn người bình thường. Tuy các bằng chứng cũng chưa thực sự rõ ràng, nhưng có giả thuyết cho rằng một vài vi khuẩn có thể khiến cơ thể bạn tự tấn công đường ruột của chính mình và tạo điều kiện cho các căn bệnh trên diễn ra.
Ung thư đại tràng
Các nghiên cứu chỉ ra rằng những người bị ung thư đại tràng có hệ vi sinh vật đường ruột rất khác biệt, với lượng vi khuẩn gây bệnh trong ruột nhiều hơn so với ở người khỏe mạnh.
Lo âu, trầm cảm và tự kỷ
Ruột chứa nhiều đầu dây thần kinh liên kết với não bộ. Bác sỹ có thể gọi các liên kết này là “trục não – ruột”. Các nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết về mối liên hệ giữa vi khuẩn đường ruột với các bệnh của hệ thần kinh trung ương như lo âu, trầm cảm và hội chứng tự kỷ.
Viêm khớp
Những người bị viêm khớp dạng thấp có thể chứa nhiều vi khuẩn đường ruột liên quan đến quá trình viêm hơn những người bình thường.
Ảnh minh họa: Hệ vi sinh vật đường ruột có thể liên quan đến các bệnh tâm lý
Làm thế nào để có hệ vi khuẩn đường ruột khỏe mạnh?
Chế độ dinh dưỡng lành mạnh
Bạn cần tăng cường các thức ăn giàu chất xơ, như hoa quả, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Một chế độ dinh dưỡng “phương tây” nhiều chất béo, đường và ít chất xơ có thể giết chết nhiều loài vi khuẩn, làm giảm sự đa dạng của quần thể vi sinh vật đường ruột.
Hạn chế sử dụng kháng sinh
Kháng sinh có thể tiêu diệt cả các lợi khuẩn lẫn vi khuẩn gây hại. Chỉ dùng kháng sinh khi cần thiết và có sự chỉ định của bác sỹ.
Tập thể dục
Cũng có thể giúp phát triển sự đa dạng của các vi khuẩn đường ruột. Một hệ vi sinh vật đường ruột đa dạng có thể mang lại sức khỏe tốt và từ đó giảm nguy cơ bị bệnh của bạn.
Bạn không thể chỉ dùng các chế phẩm vi sinh probiotics để ngăn chặn tiểu đường hay chữa viêm khớp. Các chuyên gia vẫn cần nhiều nghiên cứu hơn để tìm ra những chủng vi khuẩn thực sự gây bệnh. Tuy nhiên trong tương lai, bạn có thể sẽ sớm được dùng thuốc hoặc thực phẩm chức năng từ các chủng vi khuẩn đường ruột cụ thể – để giảm nguy cơ và thậm chí chữa khỏi những căn bệnh này.
Nguồn: webmd.com
